Bijvoegsel beboerende bij de
NIEUWE
van Zondag 30 October 1887.
Rome is de vijand.
Het Protestantisme schijnt voor niets
meer vrees te hebben dan voor Rome.
Hiervan gaf de Generaalsuperintendent
Bruckner bij gelegenheid vau het Kirehenge-
sangcougres de vorige week te Berlijn het
bewijs.
In zijne preek, bij die gelegenheid ge
houden, zeide hij: Oankeu mogen wij, als
wij terugblikken op onze Evangelische Kerk.
Mij dunkt ik hoor u zeggen: Danken bij
den terugblik op onze Kerk? Is er niet
veeleer stof voor vreezen, zuchten en jam
meren? Men zal mij herinneren aan de
triomfen door Rome in den laatsten tijd
behaald. Men zal de bedenkelijke vrees
koesteren, dat de strijd tusschen Witten
berg en Rome tot eene nederlaag van liet
Evangelisch geloof zou kunnen leiden. Men
zal mij herinneren aan de rustelooze be
drijvigheid, waarmede Rome zijne voorpos
ten tol in het hart der Evangelische Kerk
vooruitschuift; aan de vastaaneen-gedron-
gen eenheid van het Katholicisme tegen
over de verbrokkeling, de verwarring, waar
door ouze dierbare Evaugelische Kerk zoo
zeer lijdt.
»Ik ontken niet, dat donkere donder
wolken zich thaus over onze Kerk uitsprei
den, en ik begrijp, dat veleu met een
angstvol hart afvragen: Wat moet daaruit
worden? Wij schrijven ouze Kerk zoo gaarne
een Paulinisch karakter toe; maar waar
zijn de mannen, zooals Paulus een man
was? Wij steunen op de leer van het al
gemeen .Priesterdom van alle geloovigeu
maar waar zijn de geloovigeu? En waar
deze ontbreken,' is daar deze leer iets an
ders dan louter phantasie? Wij bouwen
op de gemeente, maar waar is de eensge
zinde gemeeute, van welke men zeggen kau:
Wij, die van denzelfden stam zija, staan
vast als éeu enkel man! Wie zal durven
beweren, dat ook niet nog andere krin
gen, dan tot uu toe, langzamerband van
do heilige leer zullen vervreamden?«
Vanwaar die vrees voor Rome? Vanwaar
de angstvalligheid, dat Rome zegevierend
uit den strijd zal treden? Heeft de Evan
gelische leer niet genoeg aan deu zedelij
ken en materiëelen steun van deu Staat en
den Keizer? Heeft het Protestantisme niet
genoeg aan 290 universiteits-professoren,
die alleen te Berlijn de protestautsche we
tenschap voorstaau? Heeft het niet genoeg
aan zijne 26 protestautsche gymnasiëu en
reaalscholen, die te Berliju voor de Evan
gelische Kerk ijveren, en bijua geheel uit
de opbrengsten der belasting bekostigd
worden, terwijl de Katholieken overal uit
eigen middelen hunne hoogere scholen moe
ten betalen? Is het niet genoeg, dat men den
Katholieken de universiteit, te Munster door
eigen middelen opgericht, heeft ontnomen?
Waarom de vrees, dat de Katholieken door
de Regeeriug niet genoeg onder den duim
worden gehoulen? Waar blijven de fiere
manneu, die bij elke gelegenheid schreeu
wen: vrijheid vau geweten, vrijheid van on
derzoek?
Als ieder vrij is, waarom dan geklaagd
ov8r verbrokkeling, over verwarring in de
Evangelische Kerk? Mijue heeren, een beetje
cousequeutie asjeblieft! V. W.
Nederlandselie nijverheid.
Iu een artikel over onzen scheepsbouw
tracht het Utrechtsch Dagblad de bewjjzen te
leveren, dat er ook voor onze oorlogs-marine
met goed gevolg kan gebruik gemaakt wor
den van onze iuiandsche fabrieken van ijze-
reu schepen; dat de groote inrichtingen
hier te lande het werk trachten te leveren,
hetwelk aan haar opgedragen wordt, al was
het haar ook tot daartoe vreemd. Konden
zij aan hare hulpmiddelen de uitbreiding
geven, die een vereischte is om met de
groote Engelsche firma's op voet van ge
lijkheid te concurreereu, geen twijfel of zij
zouden ook het bouwen vau schepen vau de
grootste afmeting durven ondernemen.
De Minister van Marine wenscht van de
vier groote schepen, die hij voorstelt aan
ouze oorlogsvloot toe te voegen, het eerste
te laten bouweu door eene buitenlaudsehe
firma, omdat hij vreest, dat de daarvoor
noodige ervaring hier te lande ontbreekt.
De volgende wil hij hier te lande doen
aanmaken. Met dat doel neemt hij zich
voor te bedingen, dat de leverancier plan
nen en werkteekeningen ter berchikking
stelle van de Regeering. Het is nog geens
zins zeker, dat de vier schepeu den Minister
worden gegund; maar als dit het geval
is, zou het dau onmogelijk zijn, ze alle vier
in Nederland te doen bouweu? Heeft de
Minister er zich deugdelijk van vergewist
dat onze groote firma's de zaak niet aan
durven? Eene som van 21/2 millioen meer
of minder te laten verwerken door onze
nijverheid, is waarlijk geen onverschillige
zaak!
Wat wij vragen, zegt het blad, is geen
kunstmatige bescherming voor ouze nijver
heid. Wij vrageu alleen, dat deze de voor
keur hebbe, althans niet worde buitenge
sloten, wanneer zij even goed werk en tot
dezelfde prijzen levert als hare buiteuland-
sche mededingers. De toepassiug iu dit ge
val vau het spreekwoord »het hem lis na
der dau de rok« is geene economische ket
terij. Dagblad v. Z. H. en 's G.
Loontje komt om zijn boontje.
De ouderen van dagen herinueren zich nog,
hoe alle onruststokers, politieke koniugs-
moorders, allen die aanspoorden tot om
verhaling vau Kerk en Staat, hoe zelfs het
gemeene gespuis iu Eugeland een veilig
toevlnchtsoort vond. Bittere klachten van
