NIEUWE
No. 1162.
Vrijdag 4 November 1887.
12de Jaargang.
agite ka now agitate.
De verdrukking van het Ka
tholicisme in Rusland.
BÜ1TEMLA IN I)
Wordt vervolgd
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Ifxinderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADYEBTENTIÉN
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dieustaanbiedlngen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk M a a n d a g-, Woensdag-
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS A LAUK1T,
(Slot.)
Op eens werden, bij ukaze vnn Kei
ver Nicolaas, 165 kloosters gesloten, de
inkomsten der Geestelijkheid en der liefda
dige inrichtingen ingetrokken en de kloos
ters zelf aan orthodoxe* Monniken en
Nonnen afgestaan.
In den Staatsbuidel viel bij deze gele
genheid de bagatel van 170 millioeu roebel.
Terzelfder tijd viel ook de oudeerwaardige
universiteit Wilna aan het Russische Van
dalisme ten offer, evenzoo hot Lyceum van
Krzemieui en een verbazend aantal gyrn-
nasiën, progymnasiën en seminariëu.
Behalve deie hoogere scholen bestonden
er een groot aantal bizoudere gymnasiën,
1200 pan chiescholen van de eerste en on
geveer 300 parochiescholen van de tweede
klasse. Ofschoon deze scholen voldoende
gedoteerd waren, zoodat de Staat geen cent
behoefde te betalen, werden ze toch alle
of in Stnatsscholeu veranderd of eenvoudig
opgeheven.
Zoo werd in Lithauen en Kleiu-Polen
de obcostrannoje Roomsch-Katholieke gods
dienst onderdrukt. Evenzoo ging het in
het zoogenaamde koninkrijk Polen, waar
alle privaat-vermogen werd verbeurd ver
klaard, eu de Bisdommen en semiuariën
van hunne inkomsten beroofd. De colleges
en gymuasiëu der Piaristen, te Warschau,
werden gesloten en hunne kerken in »or-
thodoxe* cerkiews veranderd. Door de ver
drijving der Piaristen werden acht gym
nasiën eu progymnasiën, welke ouder de
leiding van deze Ordensgeesteljjkeu stonden,
gesloten.
Met de grootste willekeur hield de af
schuwelijkste huichelarij gelijken tred. Op
hetzelfde tjjdstip, dat de Katholieken, als
opgejaagd wild, onder de slagen van hunne
vervolgers vielen, werden bij hen onder de
nietigste voorwendsels handteekeningeu ver
zameld, die men naderhand misbruikte als
verzoekschriften om opneming in de .or
thodoxe* Kerk. Geen middel was te slecht,
om bederf en demoraliseering der Geeste
lijkheid te bewerken. Afvallige Priesters
werden tegen de kerkelijke straffen in be
scherming genomen. In den godsdienst der
geüuiëerde Kerk werden langzamerhand
schismatieke ceremoniën opgenomen; de
Poolsche taal tot dusver bij de gebeden
gebruikt, werd door de Russische vervan
gen, om het volk te doen gelooven dat er
geen groot onderscheid bestaat tasschen
den katholieken en den schismatieken gods
dienst en om het langzamerhand en on
gemerkt voor het schisma rijp te maken.
De gewelddadige onderdrukking der moe
dertaal lokte intusschen den hevigsteu te
genstand uit; immers de liefde voor de
moedertaal was met de trouw aan de Kerk
nauw verbonden. Het nieuwe rituaal, dat
indertijd door Zyliusky was ingevoerd, vond
bij het volk geen bijval; de weinige Pries-
F EU ILLETO N.
De kleine tamboer.
Den eersten dag van den veldslag van Custozza,
24 Juli 1848, werd eene afdeeling van een Ita-
liaansck regiment infanterie, 60 man sterk, die
uitgezonden was om een huis op een hoogte te
bezetten,plotseling door twee compagnieën Oosten
rijkers aangevallen, die hen van alle zijden met
geweerschoten bestookten en hun ternauwernood
den tijd lieten zich in 't huis te verschansen.
Na de deuren in der haast te hebben gebarri
cadeerd, vatten de Italianen post voor de vensters
der eerste en twsede verdieping, van waar zij
oen geregeld vuur op de aanvallers openden, die,
in een halven cirkel geschaard, langzaam nader
bij kwamen, het geweervuur der Italianen met
woeker beantwoordende.
De zestig Italiaansche soldaten werden door
twee Officieren en éen Kapitein, een oude, strengej
magere gestalte met grijze haren en witten snor.
ters, welke het invoerden, werden door het
volk niet erkend en verlaten.
De officiëele huichelarjj in de behande
ling der geüniëerde Rutbenen ging en gaat
nog verder. Zij werden en worden eenvou
dig als orthodoxe,* d. w. z. als schisma
tieke Russen behandeld. Zij hebben immers
denzelfdeu ritus, als de orthodoxen* en
spreken de Rutheensche taal En dat
deze taal met de Russische verschilt, wordt
ontkend, eveneens het wezenlijke ouder
scheid, dat de Rutheensche Kerk van het
schisma scheidt, het verband met den
H. Stoel, Wee den aanhanger der geüui
ëerde Kerk, die zich niet naar de Russische
verordeningen gedraagt en niet gehoorzaam
is als een trouwe zoon aan de heilige*,
orthodoxe*, Rnssische Kerk! De even bloe
dige als gruwelijke slachting onder de Ru
thenen in Podolië (1875) waarover zelfs
Mongoolsche rooverbenden zich zouden scha
men, eu eene onafgebroken reeks feiten,
die tot den huidigen dag voortduren, heb
ben bewezen hoe het heilige* Rusland
de miskenning der orthodoxe* Kerk weet
te straffen.
Geen wonder, dat de arme Ruthenen,
die van hunne katholieke Priesters zijn
beroofd, verlangen over te gaan tot den
Latijuscbeu Ritus, om alsdan aan de be
hoefte, welke zjj aau godsdienstig leven
gevoelen, te kunnen voldoen. Van tjjd tot
tijd sluipen zij over de Oosten lijkscke grens
naar Galicië dikwerf komen zij 30 a 40
mijlen ver om tenminste hier of daar
de heilige Sacramenten te ontvangen om
aldui kracht eu sterkte te verkrijgen tot
standvastigheid, geduld en volharding in
hun rampzalig martelaarsleven.
Na dit meer algemeen overzicht over den
verdelgingsstrijd, dien Rusland tegen de
Katholieke Kerk voert, zullen wjj nog in
't kort de treurige gevolgen ervan, hoofd
zakelijk in het Bisdom Minsk, nader be
schouwen.
Op gewelddadige wijze zijn alle scholen
Russische Staatsscholen geworden, d. w. z.
zij zijn in handen der schismatieken. Bi
zoudere scholen zijn verboden. Wie het
durft te wagen, ook slechts aau e9u paar
kinderen, gratis onderwijs te geven, wordt
vervolgd en dikwerf in de gevangenis ge
zet. Zelfs over den vader en de moeder
waakt het oog der Russische gendarmes,
als zij het kind uit een boek bidden leeren
en zoo, tegen den wil van den allerhoog-
steu Czaar in hun huis eene »school« hou
den. De taal, welke bij het ouderwjjs ge
bruikt wordt, ook bjj het onderricht in
den godsdienst, is uitsluitend de Russische;
maakt de godsdieustleeraar zich schuldig
aau de misdaad ook slechts, ter nadere
verklaring, eenige Poolsche woorden te
spreken, zelfs in de lagere klassen
dan wordt hij verplaatst of ontslagen. Van
ouderwijs in deu godsdienst door een ka
tholiek Priester te geven is in de volksscho
len natuurljjk geen sprake. Katholieke
onderwijzers behooren tot de uitzonderin
gen. Op zoogenaamde gala-dagen worden
baard aangevoerd, terwijl zich ook een jong
tamboertje onder hen bevond, een jongen weinig
ouder dan 14 jaar, doch die er nauwelijks 12
scheen te tellen, een nietig ventje met donker
olijfkleurig gelaat en twee zwarte, doordringen
de, schitterende oogjes. De Kapitein, op wiens
onbeweeglijk gelaat niet de minste aandoening
zichtbaar was, gaf uit eene kamer der tweede
verdieping de noodige bevelen. Het tamboertje,
dat wel is waar langzamerhand verbleekte, bleef
echter moedig om zich heen zien; boven op eene
tafel geklommen en zich aan de vensterkozijnen
vasthoudende om zjjn evenwicht niet te verliezen,
had hij zjjn hoofd zoover mogelijk uitgestrekt
om naar huiten te kunnen zien, en zag hij te
midden van den rook de witte afdeelingen der
Oostenrijkers al nader en nader komen. Het
huis was op den top van een scherp hellenden
heuvel gelegen en daar het aan de zijde van
de helling slechts een klein zoldervenstertje bezat,
hadden de Oostenrijkers hun aanval alleen op
de voor en beide zijkanten van het huis gericht,
terwijl de achterzijde geheel vrij bleef.
Het was een vreeselijk vuur; een regen van
kogels overdekte de muren met ontelbare gaten
de katholieke leerlingen naar de schisma
tieke kerken gebracht, om daar tot or
thodoxe* patriotten te worden gevormd.
Nog onheilvoller is de toostand der katho
lieke seminariën.Het aantal studenten wordt
voorgeschreven; ieder Seminarist moet voor
zijn intreden in het seminarie daartoe de
toestemming der Regeering erlangen, want
in het heiligeRijk van den knoet staat
ook de roeping tot den Priesterstand onder
controle van deu oppermachtigen Czaar
of van zijne schismatieke en dikwerf on-
geloovige ambtenaren. In de semiuariën
wordt, met toestemming van den Heiligen
Stoel (volgens een besluit van 1883) de
geschiedenis in de Russische taal ouder
wezen; natuurlijk heeft de Paus de voor
waarde gesteld, dat slechts Katholieken als
leeraars zullen benoemd worden, die aan
den Bisschop ondergeschikt ziju. De Rus
sische Regeering heeft echter meermalen
de brutaliteit gehad, deze voorwaarden in
de copieëu vau de overeenkomst met den
Heiligen Stoel, welke zij aan de Bisschoppen
zond, te schrappen. Men kan uit zulk eene
handeling zien, hoe het met de heiligheid
van een gesloten contract bij de Russische
Regeering staat geschapen.
Da Bisschoppon doen alle mogelijke
moeite en deinsen voor geen offer terug
om de semiuariën in den kerkelijken geest
in te richten. Maar wat kau dit alles
baten iu het land der Satrapen, waar de
knoet als het voornaamste rechtsbeginsel
wordt beschouwd. De Bisschoppeu worden
eenvoudig gedwongen, verdienstelijke, be
kwame eu geleerde mannen, die heu ter
zijde staan, te verplaatsen eu onbekwame,
aau het schisma verknochte individuen, aan
te nemen.
Dut hierbij verklikkerij en spionage de
hoofdrol spelen, verstaat zich in het abso
lutistische Czarenrijk van zelf.
Is het wonder, dat in eeu land, waar
Gods heilige Kerk op zoo gruwelijke wijze
wordt vervolgd, vau vrede, voorspoed en
welvaart geen sprake kan zijn. Kau een
Vorst, die op zulke barbaarsche wijze met
het leven eu de have zijner onderdanen
omspringt, aanspraak maken op de liefde,
achting en symphatie der bevolking? Im
mers neen. Waarlijk het Czareudom be
wandelt den weg, die ten verderve leidt.
In plaats van zich de medewerking der
katholieke Kerk te verzekeren in den strijd
tegen de anarchisten en nihilisten, die hun
onzalig bedrijf in bet land verrichten,
tracht de Czaar zich van eene macht te
ontdoen, welke tot het heil van het land zoo
veel zou kunneu bjjdragen. Door ziju wreed
bestuur maakt de Czaar zich gehaat en
veracht bij alle weidenkenden en wekt hij
eeu wrok op, die tot de outzettendste ge
volgen kan aanleiding geven.
Inderdaad het geduld en de volharding
van de katholieke bevolking in het Sa
trapen-rijk verdienen onze bewondering in
de hoogste mate. Moge de Allerhoogste
zich barer ontfermen eu weldra een mar
telaarschap doen eindigen, waarvan de ge
en scheuren en deed de dakpannen aan duizend
splinters uiteen springen, terwijl binnen geen
stuk verschoond bleef. De wanden, meubels,
kozijnen, luiken, alles in een woord, droeg de
sporen van den strjjd, terwijl de lucht met tal-
looze splinters, kalksteenen en kleine glasdeeltjes
was bezwangerd, en de fluitende, sissende, uit-
eenspringende kogels een oorverdoovend geweld
veroorzaakten.
Van tjjd tot tjjd stortte een der soldaten,
die uit de vensters schoten, achterover op den
vloer waarop hij ter zjj de werd gesleept. Enkelen
waggelden van kamer tot kamer, hunne wonden
met de hand bedekkende. In de keuken was reeds
een doode gebracht, wiens hoofd door een kogel
was verbrjjzeld. De halve cirkel, welke de vjj-
anden om 't huis beschreven, werd al nauwer
en nauwer
Op eenmaal gaf de Kapitein, die tot hiertoe
eene onverstoorbare kalmte had bewaard, teeke
nen van onrust, waarop hjj, gevolgd door een
sergeant, ijlings het vertrek verliet. Een oogen-
blik later keerde de sergeant terug, en den tam.
hoer een teeken gevende, gebood hij hem te vol.
gen. De jongen volgde hem op den voet lang8
schiedenis slechts weinig voorbeelden heeft
aan te wijzen.
De Rijkscommissaris Göriug heeft aan
het departement van buitenlandsche zaken
te Berlijn getelegrapheerd, dat er goudvel
den ontdekt zijn iu Angra Pequena.
Bij het Oostenrijksch Huis van Af
gevaardigden is door de Regeering een
wetsontwerp ingediend tot beteugeling der
dronkenschap. Daarbij wordt bet stelsel
van vergunning* ingevoerd, en de maat
staf vastgesteld van éene slijterij op 500
zielen.
Den avond voor Zon- en feestdagen
moeten de drankhuizen blijven gesloten.
Openbare dronkenschap wordt gestraft
met hechtenis vau hoogstens eene maand
of 50 florijnen boete.
Tegelijk is eeu wets-ontweip ingediend
tot verhooging der spiritus-belasting.
Dv Fortnightly Review voor November
bevat eeu artikel van Sir Charles Dilke
over het Britsche leger, waarin de schrijver
een zeer treurig tafereel daarvan ophangt.
Hij beweert, dat Engeland zelfs niet iu vre
destijd ia voorbereid, dat het iu geval van
oorlog zeer groote uitgaven zoude hebben
te doen, dat de vloot te zwak is eu aan
de genade der uitvinders is overgelaten.
De militaire positie wordt jaar op jaar
zwakker in verhouding tot die van Frank
rijk eu andere landen. Naar welken kant
de schrijver ook uitziet, overal dreigt ge
vaar in Europa, in de Koloniën, in Iudië,
enz.
Is de schrijver juist in zijne conclusiën
dan is de toekomst voor Engeland zeer
donker. Zijne argumenten zijn zeer inoeiljjk
te wederleggen.
Het vertrek vau den Czaar uit Ko
penhagen heet thans op 12 dezer te zijn
vastgesteld. Men verzekert, dat tPrins Von
Bismarck voorloopig niet naar Berljjn zal
komen, ten einde aan eene mogeljjke, vluch
tige ontmoeting vau deu Czaar met den
Keizer alle politieke beteekeuis te ontnemen,
Een aantal leden der Bulgaarsche
Sobranje hebben besloten, de noodige stap
pen te doen tot eene vervolging tegen Ka-
raveloff en twee andere afgevaardigden,
wegens deelneming aau een complot tegen
den Prins.
Verscheidene Mormonen kwamen in
de vorige week in Constantinopel aan en
verzochten den Sultan om toelating in
Turkije als leden van een erkend ^euoot-
schap. Een der gronden, waarop het ver
zoek berust, is, dat de Mahomedaansche
wetgeving de veelwijverij toelaat eu de
leer der Mormonen eveneens. Niettemin
heeft de Minister van Justitie het verzoek
met groote reserve ontvangen, bevreesd
als hij is voor de gevolgen van de invoe
ring eener godsdienstige secte en het mo
reels effect, uat zulk eeu stap in de beschaafde
wereld zoude hebben.
Het wordt dan ook onwaarschijolijk ge
acht, dat de Mormonen hun zin zullen krijgen
een houten ladder naar den zolder, waar zich
de Kapitein bevond, die, tegen het venster ge
leund, met potlood enkele woorden op een stuk
papier schreef terwijl zich op een ladder vóór
zijne voeten een stuk touw bevond. Nadat hij
gereed was vouwde hjj het blaadje papier toe,
en den knaap met zjjne grijze, koude oogen door
dringend aanziende, begon hij kortaf:
Tamboerl
Het tamboertje bracht de hand aan zjjne
schako. Waarna de Kapitein vervolgde.
Gij zjj t een moedige knaap?
De oogen van den jongen schitterden, terwijl
hjj zich haastte een toestemmend antwoordte geven.
Kjjk zeide hierop de Kapitein hem
naar het venster duwend daar ginds in de
vlakte, dicht by de huizen van Villafranca waar
die bajonetten schitteren, zijn de onzen gele
gerd. Neem dit briefje, grjjp het touw vast,
daal uit het venster af, spoed u daarna langs
de helling naar beneden en over de vlakte voort
tot gij de onzen bereikt, waarna gij dit briefje
afgeeft aan den eersten officier, dien gij ziet.
Ontdoe u van uw ceintuur en ransel.
