NIEUWE
Woensdag 16 November 1887.
12de Jaargang.
Een merkwaardig oordeel.
BUITENLAND.
Ne. 1167.
ABONNEMEIfTSFBIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
AfïDuderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BÜHEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NOW AGITATE.
(lOVRilT.
FBIJS DEB ADVEBTENTIÊN
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K UPPERS UAUREY.
De Pall Mall Gazetteeen Loudensch dag
blad, dat niemand voorzeker van sympa
thie voor het Katholicisme zal verdenken,
bevatte onlangs een artikel, dat tot op
schrift droeg: Thé Catholic Priest* (de ka
tholieke Priester).
Tot onze verbazing was dit opstel ge
schreven in een gansch anderen geest, dan
wjj wel hadden verwacht. Immers wanneer
in anti-katholieke bladen, zoowel van het
binnen- als van het buitenland, personen
of zaken den katholieken godsdienst betref
fende, worden behandeld, getuigt het ge
schrevene in verreweg de meeste gevallen
vau eene hatelijkheid, die hoogst ergerljjk
mag heeteu en van eene onwetendheid, die
geene grenzen kent. Niet alsdus is het be
doelde artikel van de Pall Mall Gazette.
Wij hebben het met onverdeeld genoegen
gelezeu en achten het zoo merkwaardig,
dat wij ons gedrongen gevoelea, het aan
onze lezeressen en lezers mede te deelen,
geenszins twijfelende of het zal hun aange
naam zijn, het oordeel over den Katholieken
Priester van eene zjjde te vernemen, die
in den regel niets dan smaad en misken
ning voor al wat Katholiek is, over heeft.
Na eene inleiding en eenige opmerkin
gen omtrent het Priesterschap, zegt de
schrijver:
»Iu de Engelsche Kerk, zooals in alle
protestautsche Kerken, beslaat feitelijk de
kansel de plaats, welke in de Roomsch-
Katholieke Gemeenschap het altaar inneemt.
Voor een Anglicaansch Predikant is de
eerste preek datgene, wat de eerste H. Mis
voor den Katholieken Priester is. Eene niet
minder gewichtige plicht in het ambt der
Katholieke Geesteljjken is het biecht-hoo-
reu, eene zaak, die in de Engelsche Kerk,
door de wet opgericht, geen genade heeft
gevonden. Confiteor Leo omnipotenti.
et tibi paterzegt de biechteling en de
naam »Vader« voor den Priester, als ver
tegenwoordiger van Hem, Die uit den Hemel
kwam op de aarde, is de hoogste, de ver-
hevenste en de eervolste zjjuer titels."
De Katholieke Priesters genieten hunne
opvoeding en vorming in een seminarie.
Daar worden zjj, ouder de oogen van den
Bisschop, in de heiligste wetenschap ouder
wezen volgens de bepalingen welke het
Concilium Tridentinum met de grootste
nauwkeurigheid heeft omschreven. Zeker,
er zijn ook candidaten, die op rijperen
leeftijd tot de heilige Wijding worden toe
gelaten b.v. bekeerde Engelsche Predi
kanten en voor dezen is eene kortere
FE U ILL ET O N.
Een Zondag in Engeland.
De verslaggever van de Courier de Bruxclles,
die een pleiziertocht naar Dover, welke door
het comité der Roei wedstrijden van Ostende was
georganiseerd, heeft medegemaakt, beschrijft op
de volgende wijze den indruk,dien hij van den Zon
dag, in Engeland doorgebracht, heeft bekomen.
Wij wilden de gelegenheid om de Engelschen
in hun eigen land te leeren kennen, niet laten
voorbijgaan, en besloten dus de stad in alle
richtingen te doorkruisen.
Deze zeehaven is eene versterkte plaats, de
geheele ree wordt beheerscht door het vuur
van eene serie kanonnen, waarvan men de af
fuiten kan zien tc midden van de schietgaten
der galerijen of tunnels, die in de krijtachtige
rots zijn uitgehouwen en 's avonds door gas zijn
verlicht. Met inbegrip van het zeer talrijke gar
nizoen, bedraagt de bevolking ongeveer 40,000
zielen.
Welnu gisteren bood Dover een indrukwek
kend schouwspel aan. Al de magazijnen, men
mag wel zeggen al de huizen der stad, waren
gesloten. Niet een koffiehuis of restauratie, geen
slachters- of bakkerswinkel was open. Dé bevol
king neemt blijkbaar de Zondagsrust met eene
bewonderenswaardige gestrengheid in acht. Daar
entegen zijn de kerken, de kapellen, in een woord
de verschdlende bedehuizen, wijd geopend. De
kroeg is verlaten, maar de tempel is dicht bezet.
W ij zien de Engelsche soldaten de zoogenaamde
voorbereiding voldoende. De algemeeue re
gel iu de Katholieke Kerk is echter, Gees
telijken te vormen »a teneris annie, adpie-
tatem et religionem*heu van kindsheid af
tot deu heiligen Dienst te leiden, gelijk
Samuel in het oude Testament. Als de
studietjjd voorbij is en de Seminarist de
vier kleinere Wijdingen heeft ontvangen,
vervolgens het Subdiocanaat in het Diaco
naat, wordt hij tot het Priesterschap toe
gelaten onder de heerlijke ceremoniën van
het Pontificaal. Zjjne afscheiding van de
wereld is dan eene uitgemaakte zaak. Hij
heeft een stand gekozen, die hem van an
dere, door zjju strenge eischeu ten opzichte
van een vlekkenloozen levenswandel, zelf
opoffering en gehoorzaamheid onderscheidt.
Zyne zorgen, moeite, tjjd, kracht en ge
zondheid zjju niet de zijnen meer. Zijne hei
lige Missen, zjjn breviergebed, zjju verblijf
iu deu biechtstoel, zijne studiën, zijne pree-
ken, de broederschappen, welke hjj te be
sturen heeft, zjjue bezoeken bij de zieken,
zjjne bemoeiingen voor het onderwijs, zijne
zorgen voor de behoeften zjjner armen,
ziedaar de bezigheden, welke hij eiken dag
te verrichten heeft en die geenszins ver
goed worden door eene prettige huise
lijkheid, welke het leven van den leek zoo
afwisselend en aangenaam maakt. »Het kan
niet geloochend worden,* zegt Kardiuaal
Manning in zjjne voortreffelijke verhande
ling over het eeuwige Priesterdom,* dat
het leven van deu Priester eou leven is vol
ontzegging en verzaking. Hjj verlaat ouders,
bloedverwanten en vrienden, hij verlaat zjju
geboortegrond en begeeft zich naar verre
gewesten; zelfs zjjn naam geeft hjj prijs.
Hjj leeft van de wereld afgescheiden; zjju
gansche leven wjjdt hjj aan den dienst van
zjju grooteu Meester. Hy bljjft, als de Zoon
Gods, een Priester iu eeuwigheid. Eu hij
heelt als de Heilaud, hoofdzakelijk drie
klassen lief. Zjjne bizoudere vrienden zjjn
de kinderen, die als door een bizonder in
stinct zich tot hem aangetrokken voelen.
Deze kleinen voor het leven voor te be
reiden, is de troostrjjkste zjjner plichten.
Op de tweede plaats zjjn het de armen,
tot wie hjj gezonden is, gewoouljjk in Apos
tolische armoede. Ten derde zjju het de
zieken, die hjj in hun mateloos ljjden en
leed opzoekt en als de ure is aangekomen,
ook sterkt in den laatsten strjjd. Hjj is
tot hun dienst bereid op elk uur van deu
dag en van den nacht. De gedachte, dat
een zjjuer zielen door zjjne schuld onvoor
bereid, niet reisvaardig*, naar gene zjjde
van het graf is vertrokken, zou hem zjju
leven lang eene vreeseljjke gewetenskwel-
red jaquets, of zooals men te onzent zou zeggen
infanterie-soldaten uit de kerk komen. Het i6 tref
fend te zien, hoe deze flinke mannen, alle vrij
willigers met krijgshaftig voorkomen en scherp
geteekende trekken, met het kleine mutsje op
het hoofd, het gebedenboek onder den arm of
in de hand bij groepen van tweeën of drieën,
zacht met elkander sprekende naar de kerk gaan.
Zjj gaan op militaire wijze met de officieren
aan het hoofd naar de oefeningen hunner ver
schillende eerediensten en keeren met nieuwe
kracht voor den strijd des levens gesterkt van
daar weder. Welk eene schrille tegenstelling met
ons land!
Vervolgens ziet men de verdere kerkgangers
bjj kleine groepjes naar huis terug kseren. Men
kan het hun aanzien, dat de Sunday niet alleen
voor allen is een dag van verplichte rust, maar
ook een dag, die door de oefening van den
godsdienst moet geheiligd worden.
Een volk, dat geheel vrij en vrijwillig zich
aan die dubbele wet onderwerpt, omdat het be
grijpt welke zedelijke, maatschappelijke en na
tuurlijke weldaden zij aanbrengt, toont met een
betereu geest bezield te zijn dan het onze. Aldus
begrepen ook onze voorouders den Zondag, zon
der er evenwel zulke stroeve vormen bij in acht
te nemen; want het verzet, de vreugde, het la
chen schijnen ook in Engeland te zjjn verboden,
ten minste in het openbaar. Daarin bestaat de
overdrjjving. Maar in weerwil van deze overdrij
ving geeft de wijze, waarop zij een der grond
wetten der maatschappjj en van den godsdienst
begrjjpen, getuigenis van eene practische en ern
stige levensopvatting.
liug zjjn. Geen vrees voor besmetteljjke
ziekte houdt hem van de krankeu terug.
Integendeel, ik keu Priesters, die in elke
heilige Mis God bidden te mogen sterren
als offer van hun priesterljjken arbeid om
door het martelaarschap der liefde van
zonden gezuiverd, onmiddelljjk tot de zalige
aanschouwing te komen en aan de straffen
vau het vagevuur te ontkomen.*
Hetgeeu ik h^b gezegd, zal wel voldoende
zjjn om den lezer een kleir. begrip te geven
van den Priester iu zijn leven en werken,
van den Priester in zjjne heilige zending;
van deu Priester, de vertegenwoordiger van
dat groote Genootschap, 't welk zich ten
taak stelt aan alle natiën de Goddelijke
waarheden te verkondigen tot het einde der
wereld. Mogen deze regels dienen om het
groote onderscheid te doen uitblinken, dat
bestaat tusscheu den Roomscben Clerus en
de predikers van alle andere bel jjdeuissen.
De schrjjver zegt dan verder, dat hij met
deze woorden voldoet aan deu drang zjjner
waarheidsliefde en bestrjjdt voorts de be
staande vooroordeelen tegen de Katholieke
Geesteljjkheid. Het coelibaat vindt in hem
een warmen verdediger.
Het slot van het artikel luidt: Wat kan
een mau bewegen een levensweg te kiezen,
die hem vau alles scheidt, wat de wereld
gewoouljjk hoogschat een leven welks
eerste en laatste woord verzaking is?
Het antwoord is zeer eenvoudig: de on-
begrjjpeljjke macht der roeping. De katho
lieke Priester hoort de stem, die ook de
Apostelen vernamen; >Volg mjj.« Eu dan
staat hjj op, verlaat alles en volgt Hem.*
Het artikel heeft in Engeland groot op
zien gebaard en bewjjst o. a. weer, hoe
groot in vele Engelsche kringen het ver
langen is, om wederom met de oude Moe
derkerk te worden vereenigd.
De bekende socialistische afgevaardigde
Hasenclever is Zaterdag plotseling waanzin
nig geworden. Hij kwam 's middags met
zjjne vrouw te Berljjn. In het hotel afge
stapt, praatte hjj verwarde taal en verlangde
bjj prof. Virchow gebracht te worden, die
hem verklaren moest, dat zjjne vrouw waan
zinnig was, maar hjj zeer gezond. Ondub
belzinnige aanduidingen, alsmede zjju ge
heele voorkomen bewezen, dat hjj eensklaps
in zjjne geestvermogens gekreukt was ge
worden.
Partjjgeuooteu, die er bjj geroepen wer
den, brachten hem naar een krankzinni
gengesticht.
De natie, die bet drukst in de weer is, die het
meeste handel drijft, de meest industriëele, die
zich het meest beijvert geld te maken, to make
money, is juist deze, welke het best den Zondag
viert. En hare zaken gaan steeds in gelijke mate
vooruit. De stoffelijke welvaart, welke het Pro-
testantsche Engeland geniet, heeft het dan ook
vooral dairaan te danken, dat het onder dit
opzicht meer christelijk is gebleven dan eenige
natie op het vasteland.
Alleen de spoorwegen zetten hun dienst op
den Zondag voort, evenals de mail van Dover
naar Ostende, dit zijn gevallen van noodzake
lijkheid.
De Zondagswet wordt stipt nagekomen. Uit
geput door de hitte, vonden wij slechts eene
gelegenheid om ons te verfrisschen door de wel
willendheid van een vreemdeling, die ons op
geheimzinnige wjjze door een donker gangetje
in de koffiekamer van een klein hotel bracht.
Bij wijze van gunst en zacht sprekende uit
vrees voor de politie, was men bereid ons snel
een paar glazen ginger beer voor te zetten. Men
verzocht ons beleefd, ons zoo stil mogeljjk te
houden, want de koffiehuishouder, die Zondags
op de verboden uren bedient of bjj wien men
gerucht maakt, wordt met eene boete van 2
p. s. of 50 fr. gestraft. De billijkheid gebiedt
hier bij te voegen, dat deze strenge wet niet
wordt toegepast des morgens van 6 tot 9 uren
en 's namiddags van 6 tot 9 t/s uren
Op dat laatste uur hoort men een kanonschot,
dat is de gewone waarschuwing om te sluiten.
Alsdan wordt alles gesloten en de soldaten wor
den door het trompetgeschal teruggeroepen naar
Zaterdag-avond gaf de Reichs-Anzeiger
het eerste officiëele bericht waarin de kwaal
van den Kroonprins bjj haren waren naam
genoemd en het erkend wordt, dat zjj »ou-
getwjjfeld van carcinomateuzen aard«, met
andere woorden kanker in het strottenhoofd
is. Daarmede worden alzoo alle berichten,
die iu de laatste dagen worden ver
spreid, officieel bevestigd. Niettegenstaande
verschillende geneeskundige autoriteiten
eene uitwendige operatie door insnjj-
diug iu het strottenhoofd dringend hadden
aanbevolen, heeft de Kroonprins Yrjjdag,
na het geneeskundig consult te Sau Remo,
zich wel daarentegen verklaard, maar hier
mede is nog niet het laatste woord daar
omtrent gesproken. Er moest nu eerst nog
worden gewacht op Dr. Schmidt, die uit
San Remo naar Berljjn komt, om aangaande
zjjne waarnemingen bericht te geven, ter
mededeeling aan den Keizer. Inmiddels
wordt ook Prins Wilhelm te Berljjn terug
verwacht, en evenzoo Prins Yon Bismarck.
De verdere behandeling van den patiënt
zal dus niet enkel afhangen van zjjn ei
gen wensch, maar ook van een besluit des
Keizers en diens overwegingen aangaande
de daarbjj betrokken Staatsbelangen.
Nu de doodeljjke kwaal geconstateerd is,
bljjft het slechts de vraag, door welke ver
dere geneeskundige behandeling het leven
vau den Prins zoolang mogeljjk kan ge
rekt worden. Want de hoop op eene
volledige genezing heeft men thans, he
laas! wel moeten opgeven. Naar men be
weert, heeft Dr. Mackenzie, op bevel van
Koningin Victoria om ronduit de waarheid
te zeggen, dezer dagen naar Londen bericht
gezonden, dat hjj vertrouwde, onder zjjne
behandeling deu Kroonprins nog D/g h 2
jaren iu het leven te kunnen behouden. De
geneeskundige autoriteiten aldaar zjjn echter
nog niet tot zulk eene streng geformuleerde
conclusie gekomen en willen eerst afwachten
wat Dr. Schmidt omtrent zjjne eigene
waarnemingen zal mededeelen. In de aller
eerste plaats zou dan moeten worden vast
gesteld of de algemeene toestand van den
Kroonprins inderdaad zoo gunstig is als
in de telegrammen uit San Remo wordt te
kennen gegeven, en welk stadium alsdan de
ontwikkeling van den kanker is ingetieden.
De eerste medische autoriteiten te Ber
ljjn zjju vooralsuog van meeuiug, dat, bjj
gelukkig verloop eener operatie tjjdeus een
niet te groote ontwikkeling der kwaal, de
Prins nog wel meerdere jaren in het leven
zal kunnen bljjven. Doch de groote en voor
den Staat gewichtige quaestie is en bljjft:
of het groot gevaar eener onzekere operatie
de kazerne, welke daar in de schaduw van dat
indrukwekkend kasteel uit den tijd der Nor-
mandiërs op de kruin van een heuvel is gele
gen. De troepen, die uit Indië of Egypte we-
derkeeren verblijven den eersten tijd op die ge
zonde plaats, waar zij in ruime mate defrissche
zeelucht kunnen genieten.
Wjj beschouwden nauwlettend de meeste An-
glicaansche kerken en kapellen. Eenige zijn
pronkstukjes van Gothische bouwkunst, eerbied
waardige en aanlokkende oudheden, door de
bloeiende klimop als in een groen kleed ge
huld. De meeste zjjn omgeven door het kerk
hof met zijne oude monumentale zerken, die
men onder geen voorwendsel zou durven schen
den. Daar wordt nog begraven en niemand
brengt iets in tegen dit vroom gebruik, dat men
bjj ons ten onrechte in het belang der gezond
heid tracht te weren.
De Engelschen toonen den meesten eerbied
voor de dooden, zjj omringen hunne graven
met schoone bloemen en planten en in hunne
wijze van vereering der afgestorvenen herkent
men hunne liefde voor de kunst en de schoone
natuur.
De Engelsche natie begrjjpt, dat de levende
natuur en de bezielde steen onafscheideljjke ge
zellen zijn, dat de bouwwerken door het gebla
derte als met een natuurlijk kleed worden ver
sierd, en dat de meesterstukken der schoone
natuur evenzeer als die van de groolste bouw
meesters moeten geëerbiedigd worden.