NIEUWE
m. 1174
Vrijdag 2 December 1887.
12de Jaargang.
Hegraven of verbranden.
1$ U1T E LA SN' I).
De valsche munters.
MARLEMSEHE
ABOJOTEMENTSPBIJS
t 0,85
1,10
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenland 1,80
AfïDuderlflke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
fepUïil/
AGITB MA NOH AGITATE.
PBIJS DEB ADVEKTENTIÉH
Van 1—6 regelsCefits.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrij dag-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K U'p P E R 8 L A U R 1 T.
IV.
(Slot)
Een ander motief, dat men dikwijls
voor de invoeriug der lijkverbranding aan
voert, brengt ons op financieel gebied.
Men zegt namelijk,dat de grond, die men
voor de kerkhoven noodig heeft, winstge
vender zou kunnen gemaakt worden, door
hem bij voorbeeld als bouwterrein te ver
knopen. Inderdaad geene meeniug ken
schetst onzen bouwlustigeu tijd beter, dau
juist deze. Edoch men dwaalt als men
deukt, dat de verbranding der lijkeu min
der ruimte, geriuger geldelijke offers zal
eischeu. Men moet niet vergeteD, dat er
nog vooroordeelen bestaan, die te allen
tijde en op alle plaatsen de meuschen be-
heerscheu. Immers de eene meusch acht
zich hooger, voornamer of beter dan de
andere eu men zal dus in de noodzake
lijkheid verkeereu, niet een, maar minstens
drie lijkoveus te bouwen, eene eerste, tweede
en derde klasse, evenals bij de lijkwagens,
bij graven en grafkelders. Er zal voorts
ruimte moeten zijn voor eenige reserve-ovens,
bergplaatsen voor bouw- en brandmateriaal,
woningen voor den opzichter eu voor bet
arbeidspersoneel, kortom er zal eene kleine
kolonie moeten gevestigd worden, waarvoor
eene niet al te zeer beperkte ruimte bepaald
noodig is.
Ook wat de kosten eu den tijd der ver
branding betreft, moet men enkele dingen
goed in 't oog houden. Het meuschelijk
lichaam bevat een groot watergehalte.
Evenmin nu als dit hooge watergehal
te van het lichaam, eene zelfverbran
ding mogelijk maakt, evenmin kan er bij
een lijk directe verbranding plaats hebben.
Men loopt dus bet gevaar, dat een lijk in
zijn eigen water wordt gestoofd. De door
de hitte ontwijkende waterdeeleu veroorza
ken bij bet lijk convulsieve bewegingen eu
reeds in de oudheid was het een schrik
wekkende gebeurtenis, als een lijk ten ge
volge van die bewegingen, van den braud-
stapel viel. Men zal dus genoodzaakt zijn
het lijk op kuustmatige wijze te drogen,
wil men bet geheel eu al en reukeloos ver-
braudeu en wil men de daad der verbran
ding niet tot eeD der ontzettendste eu af
schrikwekkendste tooneelen maken. Eu dit
is juist bet moeilijkste van degansche zaak,
want voor bet drogen der lijkeu beeft men
driemaal meer tijd noodig dau voor de
verbranding wordt vereischt. De lijkoveus
dienen voorts dag eu nacht warm gehou
den te worden, omdat bet warmteverlies an
ders te kostbaar is, vermits men voor het
we !er in werking brengen van den oven
veel brandmateriaal noodig beeft. Voor
kleine gemeenten zou dus, ook op finan
cieel gebied, het oprichten van lijkoveus
aan vele bedenkingen en bezwaren onder
hevig zijn, ofschoon men al bet voorstel
F E U ILL E TO N.
3)
Vervolg.)
//Bosch, Bosch, vermoord, doodgeslagen in 't
woud, beroofd,// klonk het door elkander, tot de
schout, die zich intusscken weder hersteld had,
opstond en stilte gebood.
//Wat is er gebeurd?// vroeg hij den diender,
die naast hem stond.
//Wai!// kreet in diens plaats de doodbleeke
zoon Israels, //Bosch, Alexander ligt daar buiten
in 't woud, morsdood, kapores. Vuistkoog dekt
de aarde het bloed en in honderd stukken is de
hersenpan verbrijzeld!//
Alle aanwezige luisterden met ontzetting naai
de woorden van Samuel.
//Hoe, Bosch vermoord, onmogelijk, gij hebt
een spook gezien,// riep de schout na eene wijl
met de uiterste verbazing.
//Ja,// riep Samuel, //verdorren wil ik op de
plaats, gras zal over mij heenwassen, als ik niet
gesproken heb de waarheid. Liep ik dan niet
gedaan heelt om de lijken zoolang ouder
water te bewaren, tot dat er een voldoend
aantal voorhanden is om de kosten van
verbranden goed te maken.
Merkwaardig! Men toont zich zoo be
zorgd voor de zuiverheid vau lucht eu
water, doch bij deze methode wordt er
van sanitaire bedenkingen geen woord
gerept.
De oude volken verzamelden een ge
deelte van de met boutasch vermengde lij-
keuasch in kruiken eu ook deze wijze van
bewaren der dierbare overblijfselen wordt
door de bedeudaagsche voorstanders dei-
lijkverbranding aanbevolen. Men zou zich
echter bedriegen, als men geloofde, dat
deze geliefde overblijfselen in eene zeer
kleine ruimte kuunen bewaard worden,
want bet lijk van een volwassen menscb
levert ongeveer dertien pond asch. De urn,
die deze hoeveelheid kan opnemen, zal
dus van tamelijk groote afmeting moeten
zijn. Te oordeeien naar de urnen, hebben
de volken der oudheid zich hoogstwaar
schijnlijk tevreden gesteld met bet bewaren
vau slechts eeu gedeelte der asch vau bet
lijk, 't welk zij iieteu verbraudeu.
Wie zal het bestrijden, dat vele kerk
hoven, zoowel in den aauleg all in bet
onderhoud, gebreken hebben eu dat er ook
vele zijn, die geenszins voldoen aau de
sanitiaire eiscben en zelfs niet aan de
piëteit; doch', wij willen bet gevraagd heb
ben, is dat eene reden, om bet aanleggen
van kerkhoven in het algemeen te ver
bieden of' tegen te werken? Niets is vol
maakt op deze wereld, doch waar gebre
ken zjju, kunnen deze immers verholpen
worden.
Wij zijn aan't slot onzer beschouwingen ge
komen.De lijkverbranding, wij hebben bet ge
zien is eeu der jongste vruchten vau deu
wijdvertakteu boom van bet onzalig materia
lisme. 's Menscheu natuur is eeuigszins
schuw voor de lichamen der dooden, doch
zij worden toch door den waren Christen
in boosre mate vereerd. Deze vereering
O O
der overblijfselen van afgestorvenen wordt
door de lijkverbrauders als eene bespotte
lijke daad aangezien eu allerlei hygiënische
voorwendsels worden aangevoerd, die ech
ter bij nadere en juiste beschouwing geen
steek houden.
Al wat de moderne beidenen tot dusver heb
ben uitgedacht is niets anders dan ontken
ning der christelijke beginselen. Gelijk zij in
de plaats van bet heilig Doopsel een wie-
genteests willen zien, zouden ze voor de
christelijke begrafenis, de heideusclie lijk
verbranding willen ingevoerd hebben. De
gausche lijkveibraudings-beweging is in
werkelijkheid niets anders dau eene ont
kenning der verrijzenis. Daarmede is dau
ook de sterkste veroordeeling van de Cre
matie of lijkverbranding uitgesproken en
de krachtigste steun gegeven aan bet bijna
2000 jarige gebruik van de cbristelyke
begrafenis.
bijna vlak tegen hem aan en lag hij daar,niet
evenals Beitel, mijn zalige zwager, die vool- vijf
jaren van de vierde verdieping neerviel!// Nu
begon ook de schout aan hetgeen men hem
verhaalde, geloof' te schenken.
//Gij hebt den vermoorde toch niet aangeroerd,
Samuel, maar zoo laten liggen, als gij hem ge
vonden hebt'?// zeide hij tot den jood.
//Lieve Hemel,// riep deze onthutst, moest ik
hem dan op mijn rug hierheen gedragen heb
ben? Nou, ik sprong het woud in en zoo vlug-
mijne voeten mij maar konden dragen, liep ik
naar het dorp, of kent gij Gannef, den roover-
hoofdman niet, die zoovele moorden begaan heeft
en nog in deze streken rondzwerft?
//Hebt gij geen spoor van hem ontdekt?//
//Neen,// riep Samuel en stak zijn arm uit,
„God beware mij, dat ik hem ooit zal zien!//
l)e schout nam een kort beraad met de aan
wezige heeren en begon „dan de noodige maat
regelen te nemen. De knecht van den waard zou
naar de stad rijden om de gerechtsdienaren te ha
len en lijj zelf begaf zich met den Pastoor en
den onderwijzer, vergezeld van het halve dorp,
naar de plaats van den ontzettenden moord.
Hier vond de schout het gezegde van Samuel
Z. H. de Paus heeft Vrijdag een geheim
consistorie gehouden, waarin achttien Bis
schoppen zijn gepreconiseerd. Z. H. hield
daarbij eene allocatie, waarin bij zijne vreug
de betuigde,dat de souvereiuen eu volkeu hem
hunne hulde en genegenheid betuigen door
gescheuken eu pelgrimstochten; maar daar
entegen bedroeft Italië den H. Vader, door
dat het niet meewerkt aan hetgeen hij
voor dat land doet, door bet zoovele be
wijzen van gehechtheid te geven eu zoovele
aanbiedingen te doen, die zijn afgewezen.
Meer nog: Italië beleedigt de Kerk door
zijne nieuwe wetsontwerpeu tegeu de gees
telijke organisatie; de Regeering tracht ver
deeldheid te zaaien tusschen de geloovigen
eu de Geestelijkheid, door de kerkelijke
goederen door leeken te doen beheereu,
terwyl zij aldus de Kerk berooft van de
goederen, welke haar nog in Italië waren
overgebleven. Ook betuigde de Paus zijn
leedwezeu over de afschaffing der kerkelijke
tienden.
De Duitscbe katholieke pers maakt mel
ding van eene audiëntie, die eene deputatie
van het Beiersche bisdom Regensburg,
waarbjj zich eeu lid van bet Centrum be
vond, bij den H. Vader beeft gehad. De
Paus ontving de deputatie allerwelwillendst
eu hiald eene toespraak, waarin bij bet
Duitsche katholieke volk eu zijne kloeke
Afgevaardigden ten zeerste prees voor hunne
krachtige houding in deu strijd en hunne
duurzame gehechtheid aau den H. Stoel.
Z. H. prees eveneens de eenheid van bet
Centrum, zijne kloekheid in de verdediging
van de rechten des Pausen eu sprak in
het bizouder voor den emiuenten leider der
partjj, Dr. Windthorst, zijne beste wensckeu
uit. Ook gewaagde de Opperpriester met
welgevallen van bet congres te Trier eu
over de daar aangenomen resolutie tot on
afhankelijkheid van den II. Stoel. Z. H. uitte
deu wensch elk jaar zulke bijeenkomsten
te zien houden en hoopte, dat deze con
gressen, zoowel als alle katholieke vereeui-
giugen voortdurend de onafhankelijkheid
van den H. Stoel zullen blijven eischeu.
De President der FranscheRepubliek zal
dan nu gaan. De indiening der boodschap is
vastgesteld op heden. Den eersten December
blijft dus de groote dag voor bet ontslag,
en Vrijdag 2 December de nog grootere
dag voor bet Congres.
Te Limerick hebben Zondag bloedige
botsiugeu tusschen bet volk en de politie
plaats gehad, bij de verijdelde pogingen
om op demonstratieve wijze een grafteekeu
voor terechtgestelde fenians te onthullen.
Onderscheidene personen zijn in hechtenis
genomen en in bet politie-bureau werden
de glazeii ingeworpen.
Volgens de Daily News werd bet geschil
tusschen Eugelaud en Venezuela wegeus
de inbeslagneming der schepen Henriette
en Josephine langs minnelijken weg ver-
volkomen bevestigd. Met verbrijzelden schedel lag
de vruchtenkoopman daar badend in zijn bloed,
aan zijn verscheurden kiel ontbraken eenige
knoopen en de geldriem was verdwenen. He
eerste vi-aag bij allen was: //Wie heeft het ge
daan?// Niemand waagde er e nig antwoord op te
geven. Nu trad de jood Samuel, wiens angst in
gczslsckap van zoovele menschen verdwenen was,
nader en vertelde hoe hij in het Anker te B., Bosch
gesproken had, hoe hij hem verzocht had op
hem te wachten, wijl hij nog eene dringende
zaak moest afmaken en hoe deze dit van de
hand gewezen had met de opmerking, dat I15
nog bij den dag thuis moest zijn. In het Anker
bevonden zich daarenboven slechts twee gasten,
een vreemde ambachtsgezel en de knecht van
den smid Hietricli te G.
He smidsknecht, Hagel genaamd, was eerst
sedert enkele weken bij meester Hietrich aan 't
werk, zjjne mensckenschuwkeid had tot hiertoe
nog niet den besten indruk gemaakt en de vrees,
die zijn buitengewone lichaamsbouw inboezemde,
had zulks nog- vermeerderd. Op het gelaat van alle
aanwezigen kon men lezen: Of de ambachtsgezel
is de dader of Hagel, want aan den derden,
den jood Samuel, dacht geen menscli, niemand
effend. Venezuela beeft de geëischte scha
devergoeding betaald, nadat het Britsche
eskader zich op de Venezuelaansche kust
had vertoond.
- De Rheiuische, de Sehlesische en de
Westfaalsche »Bauernvereia« hebben aan
de Duitsche Regeeriug verzocht, de belas-
ting op buitenlaudscb vee te verhoogen en
de voorgestelde belasting op koren aan te
nemen.
Eeu wetsontwerp betreffende de verhoo-
geng van iuvoerreebten op paarden en
varkeus is in behandeling.
Het nieuwe wetsontwerp op de Mi-
nisteriën, bij de Itaiiaauscbe Kamer inge
diend, voert de bevoegdheid iu tot afschaf-
fiug van eeu Ministerie bij koninklijk
decreet; verder zal het aantal Ministeriën
op 12 worden gebracht, door bijvoeging van
een Ministerie van bet Presidentschap, een
van de posterijen en telegraphie en een
Ministerie van de schatkist. De Secreta
rissen-Generaal maken plaats voor Secre
tarissen van Staat, belast met bet voeren
der beraadslagingen iu het Parlement in
stede der Ministers. Het salaris zou echter
gelijk staan met dat der tegenwoordige
Secretarissen-Generaal.
Volgens eeu bericht uit Aden, door de
Popoio Romano ouder voorbehoud medege
deeld, zou Ras Alula de Eugelscbe Afge
zanten, op weg naar den Koning van
Abessinië, tegengehouden en bun belet
hebben, hunne reis naar Adua te vervolgen.
Hij zou alleen den brief der Koningin aan
den Negus met een extra-bode laten be
zorgen. Maar bet zal lang duren, vóór er
antwoord is op dieu brief, en bet doel
der zending zal daardoor waarschijnlijk
worden gemist. Men vreest, dat Ras Alula
de Afgezanten als gijzelaars wil houden.
Volgens eeu bericht uit Massowab, is
de Negus de Eugelscbe Afgezanten tot
Adua tegemoet gereisd.
Uit Sofia wordt gemeld, dat deSobranje
in eene geheime vergadering besloten beeft
bet proces tegeu Karavaloff te staken, de
wijl de Regeering zich er tegen verzet.
Naar bet schijnt zou bet proces al te be
zwarende dingen voor sommige hoogge
plaatste personen aau bet licht brengen.
Ook verneemt men uit Constantiuopel
dat Oosteurjjk en Rusland de Bulgaarscbe
conventie waarbij de aan Turkije verschul
digde schatting geregeld wordt, als een ge
schikt werktuig tot bevordering hunner po
litieke doeleinden beschouwen. De Oosten-
rijksche Gezant trachtte den Sultan over te
balen de couventie te bekrachtigen, waar
tegen de Russische Gezant zich sterk ver
zette dewijl zoodanige bekrachtiging geljjk
zou staan met eene erkenning van den
status quo in Bulgarije.
De Bulgaarscbe Regeering bood aau den
Jauuari-termiju der schatting reeds aau de
Porte te betalen, mits de Sultan de conven
tie bekrachtigde.
De Itaiiaauscbe RegeeriDg doet vruchte-
bezat eebter den moed zijn gedachten in woor
den uit te drukken.
Intusscken waren de gerechtsdienaren uit de
stad aangekomen, een oude arts met een gouden
bril en sneeuwwit haar en een jeugdig griffier.
Deze laatste, Adolf Hellman heette hij, ging door
als een uitstekend rechtsgeleerde, en van zijn
helder oordeel verwachtte men de oplossing der
zoo donkere quaestie van den gruwzamen moord.
Een proces-verbaal werd opgemaakt, het lijk
werd op een wagen geladen en naar het dorp
gebracht, waarheen zich ook de beambten bega
ven. Hier begon met Samuel een voorloopig
verhoor. Deze verhaalde den rechter, hetgeen wij
reeds weten en Hellman meende aanstonds het
rechte spoor gevonden te hebben. Hij zond twee
landjagers naar B. om in het Anker naar den am
bachtsgezel onderzoek te doen en om hem te vervol
gen bij aldienjiij er zich niet meer bevond; hij
zelf begaf zich met den schout en den diender
naar meester Hietriohs woning. He meester was
niet thuis, daarentegen werden zij door zijne
vrouw, die op het zien der politie niet weinig
verschrikte, aanstonds ontvangen.
Wordt vervolgd