NIEUWE
No. 1180.
Vrijdag 16 December 1887.
12de Jaargang.
Wie is nu kiezer?
BUITENLAND.
van 30005000 28
50008000 33
FE 1LLE T O N.
De valsche muuters.
12000—17000 44
17000—24000 49
24000—36000 55
36000—48000 70
(Wordt vervolgd.)
ABQNNEMENTSPBIJ8
Per 3 maanden yoor Haarlem f 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzinderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B (JEBAU: St. Janstraat Haarlem.
Ai-
SINïLKNDiUl?
AGITE MA NON AGITATE.
?BIJS DEB ADVEBTENTIÉN
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentien worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPEE8 LAUREY.
>Zou ik onder de nieuwe bepalingen kie
zer zijn?«
Deze vraag zal menigeen zich stellen,
die tot heden de eer en het recht niet had
aan den stembusstrijd deel te nemen.
Bij de uitbreiding, welke het kiesrecht
heeft oudergaan, is het bewijs van kiesbe
voegdheid niet zoo gemakkeljjk te onder
kennen als zulks ouder de vroegere kies-
bepalingen het geval was. Wij meenen dus
onzen lezers geen ondieust te doen thans,
in een kort bestek, de gewjjzigde kieswet
te bespreken.
Allereerst moeten wij mededeeleu dat,
volgens de nieuwe bepalingen, voor de kie
zers der Tweede Kamer, der Prov. Staten
en van den Gemeenteraad dezelfde regelen
gelden, uatuurljjk met dien verstande, dat
men ingezetene van provincie en gemeente
moet zjjn om de beide laatste hoedanighe
den te kunnen bezitten.
De nieuwe kiezers zijn in drie categoriëu
verdeeld.
De eerste categorie is omschreven in Art.
1. litt. a. van de wet regelende het Kies
recht, hieruit blijkt, dat kiezers zijnzij, die
over het laatstverloopen dienstjaarin de per-
soneele belasting zijn aangeslagen naar eene
huurwaarde hooger dan die, welke vol
gens de wet van 24 April 1843, aanspraak
geeft op vermindering, en dien aanslag ten
volle hebben betaald.
Is men dus, over het laatstverloopen dienst
jaar, zoo hoog aangeslagen, dat men geen
remissie (vermindering) ontvangt en heeft
men het bedrag van dien aanslag over het
laatstverloopen dienstjaar (1886/87) ten volle
betaald, clan is men kiezer.
Men verwarre den huurpri)'s niet met de
huurwaarde. De wet spreekt niet van de
huur, die men aan den huiseigenaar be
taalt, maar van de huur waarde, die op het
aanslagbiljet der persoueele belasting alseer-
ste grondslag voorkomt.Het Rijk helt 5°/0vau
de huurwaarde. Wanneer men dus het be
drag, achter dit hoofd op het aanslagbiljet
vermeld, met 20 vermenigvuldigt, dan vindt
men het cqfer der huurwaarde. B. v. iemand
in Haarlem ziet op zijn biljet der perso
ueele belasting, achter het woord huur
waarde liet bedrag 3,vermeld. Nu is
3 X 20 60 of 5 meer dan het
minimum voor Haarlem, 't geen f 55 be
draagt. Zoo iemand is dus kiezer.
Wegens het betalen van patent komt men
voor het kiezerschap niet meer iu aanmer
king. Hier geldt alleeu de huurwaarde, de
eerste grondslag van de personeele be
lasting.
De bepaling wanneer men remissie krijgt
is verschillend naar de bevolking der ge
meenten en is afhankelijk van de taxatie
der huurwaarde. Geeu remissie wordt ver
leend wanneer men in eene gemeente, wel
ker kom eene bevolking heeft beueden 3000
zielen is aangeslagen op eene huurwaarde
van 24 of meer.
10) (Vervolg.)
Het schip, waarop ik mij bevond, was bestemd
naar de goudkusten van Californië en zonder
ongemakken bereikten wjj dit land. Hoor de be
reidwilligheid, waarmede ik gedurende den over
tocht mijn dienst verrichtte, had ik tamelyk de
gunst van den Kapitein weten te verwerven en zoo
kwam het, dat men mij bij de landing minder
in 't oog hield,dan men in het tegenovergesteld ge
val wel zou gedaan hebben. Ik maakte van mijne
vrijheid gebruik en bevond mij op zekeren mor
gen vele mijlen van St. Francisco verwijderd in
de bergen. Thans wil ik kort zijn. Ik werd goud
graver en het geluk liep mij mee. Doch wat ik door
mijn zuren arbeid verdiend had, verloor ik later
voor het meerendeel in het spel. Nu kwam ik
van 800012000 van 38 of meer
daarboven 100
De huurwaarde verschilt, zoo men ziet
aanmeikelijk, naar gelang men in eene
kleine gemeente woont, waar de huren
laag, of in eene groote gemeente, waar de
huren hoog zijn. Men moet hierbij ook wel
in aanmerking nemen, dat er sprake is
van de bevolking, wonende in de kom eener
gemeente. En vermits nu de bevolking
binnen de kom der gemeente Haarlem min
der is dan 36000 zielen, zoo is het bedrag
der huurwaarde, die vereischt wordt voor
de kiesbevoegdheid iu Haarlem, op 55
gesteld.
Het is dus niet moeilijk na te gaan, of
men kiesgerechtigd is volgens litt. a, de
eerste categorie, doch men boude vooral in
het oog, dat de belasting ten volle moet be
taald zijn, zoowel de personeele - als de grond-
belasting, voor 14 April dit jaar echter
voor 20 Dec.
De tweede categorie der kiosbevoegden is
omschreven in Art. 1. litt. b. Deze klasse
vereischt minder toelichting. Men is in deze
categorie kiezer als men over het laatstver
loopen dienstjaar in de grondbelastinghoofd
som en Rijksopcenten te zamen gerekend, is
aangeslagen, voor ten minste tien guldenen
het bedrag van dien aanslag ten volle heeft
betaald.
Hierbij moet iu het oog gehouden wor
den, dat de man wordt geacht de grond
belasting te betalen voor zijne echtgenoote,
de vader, die zijner minderjarige kinderen,
wegens de goederen, waarvan hij het vrucht
gebruik beeft. De aanslag in de grondbe
lasting voor vrouw of kinderen telt der
halve bij de berekening mede. Eveneens
het aandeel in de grondbelasting van on
roerende goederen, die nog niet verdeeld
zijn, ook grondbelasting in andere gemeen
ten betaald, over het laatstverloopen dienst
jaar, kan men doen bijvoegen, mits het
sommen van minstens 10 gelde.
Het kenmerk van kiesbevoegdheid der
derde categorie is eenigszins ingewikkelder
en vereischt eene nauwkeurige beschouwing.
Het is in Art. 1. letter c. omschreven.
Daarin worden kiesbevoegd verklaard; zij,
die geene afzonderlijke woning in gebruik
hebben, doch kamers in huur hebben bij an
deren aldus personen (hoofden van gezinnen
of niet), die bij anderen inwonen.
Hierbij moet echter in aanmerking wor
den genomen:
le. dat de woning, waartoe die kamers
behooren, minstens voor het dubbele van het
bedrag, dat iu de gemeente tot den vollen
aanslag iu de personeele belasting wordt
vereischt, is aangeslagen;
2o dat de kamers minstens 9 maanden
voorafgaande aan den 15den Februari
Voor ditmaal ia het noodig volgens de letter
der wet dat men de kamers minstens 9 maanden
voorafgaande aan den 21 Dec. a. u.dus van 21 Maart
jl. heeft bewoond.
terecht bij een koorddansers-troep en figureerde
daarbij als Indiaan, die ruw vleesck verslond.
Doch dit werk duurde niet lang en toen ik op
zekeren dag de tameljjk gevulde geldkist eenzaam
en onbewaakt in 't vertrek van den directeur
ontwaarde, had ik medelijden met haar en
begaf ik mij met het geld op de vlucht. Intusschen
waren er sedert mijn vertrek uit Duitschland
vele jaren verloopen, mijn uiterlijk was veel
veranderd en de geschiedenis in het Odenwald,
dacht ik, zou men daar lang zjjn vergeten. Ik
wist mij daarenboven nog van niet onbeduidende
middelen te voorzien en besloot alsdan, weder
naar Duitschland terug' te keeren. Te Hamburg-
had ik het ongeluk in een speelhol te geraken
en werd er zoodanig uitgeplunderd, dat ik niets
meer bezat. Als schadeloosstelling echter kreeg
ik kennis met een vriend, die mij een voorstel
deed, waardoor ik niet alleen in korten tjjd het
verlorene zou terugbekomen, maar tot een groot
vermogen zou geraken, al was er ook eenig gevaar
bij. Zooals ge begrijpen kunt, was ik aanstonds
bereid. Wij wierven nog meer gezellen aan en
van een jaar, door den aspirant-kiezer zijn
bewoond geweest; 3o dat voor die kamers
geen afzonderlijke aanslag in de personeele
belasting geschiedt, en 4o. dat de jaar-
lijksche huurwaarde dier kamers, door
beüedigde schatters, ongemeubileerd op
minstens de minimum huurwaarde wordt
geschat.
Bijvoorbeeld: Een heer huurt te Haar
lem een paar kamers in een huis, of in
een boven- of benedenhuis, dat voor eene
huurwaarde van minstens 110 per jaar
is aangeslagen. Hij bewoont die kamers
sinds 15 Mei dit jaar sinds 21 Maart
en de schatters taxeeren de huurwaarde
der kamers, ongemeubileerd op 55 per
jaar, die heer kan kiezer zjju.
De schatting van de huurwaarde der
kamers gesehiedt voor rekeuing der Ge
meente. Heeft men echter bezwaar tegen
de gedane schatting, dan kan eene her-
schatting plaats hebben. De kosten dezer
herscliatting 4,50) komen ten laste van
den reclamant indien het bezwaar onge
grond wordt bevonden. Bij de indiening
van het bezwaarschrift moet dit bedrag
worden gestort.
De bepaling, dat men de kamers 9 maan
den voor de sluiting der kiezerslijsten moet
bewoond hebben mag hoogst onpractisch
worden genoemd. Uit een oogpunt van
billijkheid zal hiermede dan ook wel de
hand worden gelicht. Immers, het kies
recht behoeft en behoort toch geen pre
mie te zijn voor het langdurig wonen op
dezelfde kamers. Volgens de letter der wet
heeft een hospes of huisbaas de macht
om de kiesbevoegdheid aan ziju commen
saal (e ontnemen. Dezer dagen reeds maak
ten de nieuwsbladen melding van iemaud,
die zijn kiesrecht verloor, omdat zijn huis
baas hem dit ontuam. Deze wist, dat zijn
huurder in politieke meeniug van hem
verschilde en hij zeide hem de huur op.
Daardoor nu kan de commensaal niet be
antwoorden aan den eisch, 9 maauden op
dezelfde kamers gewoond te hebben, aan
welken eiseh, volgens de letter der wet,
moet voldaan worden, wil men kiezer zijn.
Naar ons inzien zon het voldoende moe
ten geacht worden, als de aspirant-kiezer
gedurende 9 maanden voor de sluiting van
de kiezerslijst, kamers heeft bewoond, die
iu de termen der wet vallenwelke ka
mers doet niets ter zake. Is het echter de
bedoeling de letter der wet te volgen, dan
zullen honderden, die in de laatste 9 maan
den verhuisd zijn, op hoogst onbillijke wjjze
zijn uitgesloten en zou het kiesrecht on
willekeurig verlaagd worden tot een be
schermend recht vau houders van kost
gangers oftewel -commensalen en tot eene
premie op het langdurig bewonen vau ge
stoffeerde kamers. Sommigen meenen met
ons, dat even als bij den directen aanslag
in de personeele belasting, ook hier de
verschillende perceelsgedeelten, welke men
in de laatste negen maanden heeft be
woond, te zamen kunnen iu rekening
worden gebracht. Het komt ons voor, dat
die meeniug eene goede interpretatie van
kozen voor ons plan eene zuidelijke, ver afgele
gene stad. In den beginne ging alles goed, doch
na enkele maanden had de politie, die overal
haar neus insteekt, lont geroken en met onze
goede dagen was het gedaan.
//Onder onze vrienden//, vervolgde Roland,
//bevond zich ook een landsman van u, Lang
been, cn deze had, toen wij op zekeren dag
beraadslaagden, wat te beginnen, om de politie
te verschalken, den gelukkigen inval, te verhalen,
dat hij in de nabijheid zijner geboorteplaats een
oord wist, waar wij onze zaken ongestoord
konden verrichten. Het was een ruim hol, dat
buiten hem, wellicht niemand bekend en
diep in het woud van eene nabjjzjjnde stad ge
legen was. Hij had het eens ontdekt, toen hij op
stroopjacht ging, zonder er aan te denken, dat
bet nog eens van dienst kon wezen. Slechts een
eenzame smid, bemerkte hij, bevindt zich in de
nabijheid, hij is een terugstootend man, doch
mogelijk wel voor ons plan te winnen. Ik weet
zelfs niet boe liet kwam, doch aanstonds dacht ik
aan u, oude jongen, en toen ik uw naam vernam cn
het wetsartikel in quaestie is. Men zegt
ons, dat men iu dit geval b. v. niet op
de kiezerslijsten geplaatst wordende, kan
reclameeren. De zaak kan dan door den
Gemeenteraad, vervolgens door den rech
ter en verder, zoo noodig, door den Hoogen
Raad worden uitgemaakt.
Nog moet hiorbij in aanmerking geno
men worden, bijaldien de hospes remissie
geniet van personeele belasting, waarvan
men zich, met zijn verlof, door een blik
op het aauslagbiljet kan vergewissen, dat
men dan als commensaal, lodger of ka
merbewoner geen kiezer is.
Gelijk wij reeds iu ons vorig nummer
aanstipten, moet hij, die bij een ander in
woont, en op grond daarvan kiezer wil
worden, zich zelf op het stadhuis aange
ven, of men wordt eenvoudig overgeslagen.
Ieder meerderjarige mannelijke ingezete
ne, die kamers bewoont, hale derhalve op
het stadhuis een formulier ('t geen gratis
wordt verstrekt), vuile dat in en zende
het op het stadhuis terug, maar voor den
21sten December a. s., anders is de kans
verkeken.
Wij hebben thans naar onze meening,
duidelijk verklaard, welke Nederlanders
ouder de nieuwe bepalingen kiezer zijn.
Nu hebben wij nog te vermelden, welke
personen van het kiesrecht zijn uitgeslo
ten. Tot hen behooren lo. zij, die een rech
terlijk vonnis tot hun last hebben, waarbij
het kiesrecht wordt ontzegd; 2o. degenen,
die ouder curateele zijn gesteld3o. dege-
neu, die iu het jaar, voorafgaande aan
de samenstelling der kiezerslijsten, onder
stand hebben genoten van eene instelling
vau weldadigheid of van een gemeente
bestuur en 4o. degenen, die in gevangen
schap of in hechtenis zich bevinden.
Door de wet wordt bepaald in hoeverre
de uitoefening van het kiesrecht wordt
geschorst, voor de militairen beneden den
rang van officier, voor den tijd gedurende
welken zij zich onder de wapeneD bevin
den.
Ten slotte vermelden wij: lo, dat, vol
gens artikel 31 der wet regelende het kies
recht, de sluiting der kiezerslijsten uiter
lijk plaats beeft op den 25steu April van
elk jaarbij uitzondering worden die lijsten
in 1888 echter reeds den 15den Februari
a. s. gesloten2o. dat zij, die wegens aan
slagen in de personeele- of grondbelasting
in hunne eigene gemeente volgens de boven
aangegevene voorwaarden kiezers zijn, zich
den gang naar het stadhuis kunuen be
spareu.
Het doel, dat wij ons heden voor oogen
stelden, het verklaren der bepalingen van
de nieuwe kieswet, zal door het boven
vermelde, naar wij hopen en vertrouwen
voldoende zijn bereikt.
De Reichsanzeiger behelst een brief van
Radolinsky, waarin hij den wensch des
Kroonprinsen mededeelt, dat, met het oog
op het langdurige karakter zjjner ziekte en
de beschrijving van uw persoon, wist ik ge
noeg. Aanstonds vormden wij nieuwe plannen
en om deze te volvoeren, beste vriend, kom ik
hierl Kent gij dat hol?//
Met zeldzame gebaren bad Langbeen naar de
rede van Roland geluisterd, bij begreep niet,
wat deze eigenlijk bedoelde.
//Dat hol,// antwoordde hjj, //is mij zeer goed
bekend, ik maak er gebruik van om bet als
bergplaats voor mijn jjzervoorraad te gebruiken,
maar zeg toch, wat wilt gjj daarmee beginnen?//
//Niemand weet er toch iets van?# vroeg Ro
land bekommerd.
//Niemand, zoover ik weet, en in de afgelegen
plaats, waar het zich bevindt, komt mogelijk geen
mensck, of bet moet een wilddief zijn.//
Roland betuigde zijne tevredenheid. Nu volgde
nog een lang heen- en weerpraten; Roland zag wel,
dat meester Langbeen in den beginne niet recht
wilde toebijten, dook in 't einde stemde de smid
toe en zoo was dan de zaak geklonken.
