NIEUWE
No, 1195.
Zondag 22 Januari 1888.
13de Jaargang.
i)e school in Frankrijk.
BUiTEftLAN 1).
B 1 N N fi N L A N IF
abone emektspb ijs
2)
Een snuifje.
H4 4HLJÜ1HS(1BE 0O11R4WT.
Per 3 maanden voor Haarlem1 0.85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland !>80
Afzmderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AG-ITE MA IfOIÏ AG'TATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉN
Van 16 regels,30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPBES LAUEEY
Wil hebben onlangs gewezen op den ver-
derfelijkeu invloed, welke de vrijmetselarij
in Frankrijk uitoefent op verschillend ge
bied ook hebben wij reeds vroeger het pro
gramma medegedeeld, volgens hetwelk de
vrijmetselaars, die sinds November 1877
heerschappij in de Franscbe Kamer heb
ben verkregen, trachten de volksscholen
te outkersteneu. Het zal, dunkt ons, niet
van belang ontbloot ziju thans eens in t
kort een blik te slaan op het onderwijs en
de scholen zeiven, zooals deze in onze
dagen in het Franscbe Rijk bestaan en
door de ongeloovigen worden goedgekeurd.
Het doel der vrijmetselaars is natuurlijk
volkomen scheiding der openbare volks
school van de Kerk. Voorts verlangt de
loge, dat de scholen totaal vrjj ziju van
den invloed der Geestelijkheidchristelijk
Godsdienstonderwijs moet uit het leerplan
verbannen worden en ten slotte moeten
alle vrije christelijke scholen worden ver
wijderd.
De weg tot dit doel wordt in de bepa
lingen van het programma, waarvan wij
spraken, aangewezen; het programma luidt
als volgt: 1. Iuvoering van het kosteloos
en verplicht onderwjjs en langzaam voort
gaan in het successievelijk verwereldlijken
der gemeentescholen. 2. Als de verwereld
lijking gelukt is moeten er wetten en be
sluiten uitgevaardigd wordeu om de vrije
christelijke school te onderdrukken. 3. Zoo
dra de laatstgenoemde scholen verdwenen
ziju, moet de openbare iuvoering van het
materialisme iu bet onderwijs volgen.
Welke vooruitgang de loge-maunen iu
het bereiken van hun doel reeds hebben
gemaakt en hoe ver de verwezenlijking
van het programma reeds is gevorderd,
kan men zien uit de volgende opgaven,
welke iu 't kort de fundamenten aandui-
deu, waarop de school in Frankrijk ten
huidigen dage is opgetrokken.
1. Het onderwijs is iu Frankrijk sinds
1881 verplichtend. 2. Het ouderwijs wordt
kosteloos verstrekt. 3. De school is onaf
hankelijk van de onderscheiden kerkelijke
belijdenissen.
De scholen worden dus door leeken eu
niet door Geestelijken bestuurd; er wordt
derhalve geen godsdienstig ouderwijs ge
geven, doch iu plaats daarvan onderwijs
in de burgerlijke eu zedelijke plichten. Het
staat den ouders echter vrij, buiteu de
school, huune kindereu in den een of an
deren Godsdienst te laten onderrichten.
Deu Schoolbroeders is het nog niet ver
boden, wanneer zij het stadtsdiploma be-
zitteu, 't geen echter zoo schaars mogelijk
aan beu wordt uitgereikt, bizoudere scho
len, waar godsdienstig onderwjjs wordt ge
geven, op te richten.
Men onderscheidt iu Frankrijk lagere eu
hoogere volksscholen. Eerstgenoemde zijn
voor elke gemeente verplichtend de laatst-
FEU1LLET O N.
Vervolg.)
Eens van zijne lessen terugkomende, vond hij
Aloysius aan de deur van het huis, met den
brievenbesteller, die een brief in zijne hand hield.
j)e jongeling beschouwde hem met betraande
oogen, maar zonder hem aan te nemen; de post
bode scheen besluiteloos.
De ridder bleef stilstaan, terwgl hij Barker
grootte, met een welwillend gelaat, dat duidelijk
verzocht om de uitlegging van de onrust, in
welke hij hem zag; Aloysius scheen het niet te
verstaan; maar de brievenbesteller keerde zich
naar De Roquincourt.
Gij schijnt dezen edelman te kennen, zoudt
o-ij hem misschien kunnen helpen?
Waarmede? vroeg de ridder haastig.
Dene kleine ongelegenheid, hernam de be
steller aarzelende; deze brief komt van Neuwied
voor mijnheer: het port is 4 silbergrosschen, en
mijnheer heeft dat geld niet.bij zich.
"Waarom spreekt gij niet? zeide de Fransck-
vermelde behoeven slechts iu grootere ge
meenten te worden opgericht. Het onder
wijs in de moraal wordt niet gegeven vol
gens de begiuselen van den een of anderen
eeredienst, maar, zoo vermelden de bepa
lingen, het is godsdienstig in den kooge
ren zin des woords. Op de hoogere
volksschool wordt ook onderwijs gegeven
in de vreemde talen.
De schoolplichtigheid duurt vau het zesde
tot het dertiende jaar. Iu sommige nood
zakelijke gevallen is het geoorloofd de kin
deren drie maanden iu het jaar vacantie
te geven. De leerling, die iu zijn twaalfde
jaar het eindexamen aflegt, kan van de
schoolplicht worden ontslagen. Heeft eeiie
gemeente meer dan 500 inwoners, dan
moeten er afzonderlijke scholen voor jongens
en meisjes worden opgericht. Iu de jongens
scholen ziju ouder wijzers, in de meisjes
scholen onderwijzeressen werkzaam. Op de
hoogere volksscholen wordt schoolgeld be
taald; er bestaan echter talrijke «beurzen»
voor arme leerlingen.
Behalve de beide genoemde soorten eigen
lijke volksscholen bestaan in Frankrijk
nog bewaarscholen écoles maternelles eu
classes enfantines)natuurlijk slechts iu groo
tere gemeenten, iu handwerksckolen écoles
manuelles d' apprentissage), waarvan er in
de laatste jaren ook in de grootere steden
zijn opgericht. Deze scholen ziju geeu on
dernemingen van bizoudere personen, neen,
zij zijn bestauddeeleu van do Staatsschool.
Ten opzichte van de plichten en rechten
van het onderwijspersoneel woidt geen on
derscheid gemaakt tusscheu onderwijzers
en onderwijzeressen.
Hun aanvankelijk salaris bedraagt 1000
franks en wordt na elke drie jaren met
300 franks verhoogd tot dat het maximum
van 2200 franks is bereikt. Over de laatste
verkoogiug, die namelijk ven 1900 tot 2200
franks, beslist eene daartoe bevoegde com
missie. Behalve het salaris, krijgt het hoofd
eener school vrije woning en eene toelage
wanneer hij iu eene groote stad woont. Het
t lezicht op de scholen wordt uitgeoefend
door Inspecteurs, wier hoofd in elk depar
tement een Inspecteur der academie is.
Bovendieu ziju er in Parijs een aantal
Inspecteurs-Generaal, wier werkkring be
staat de kweek- eu andere scholen van het
gewest te bezoeken en van hun onderzoek
rapport uit te brengen aau den Minister
van Ouderwijs. De lagere Inspecteurs wor
den benoemd uit da onderwijzers van de
volksschool; zij moeten echter het diploma
hebben, dat voor leeraars aan de kweek
school wordt vereischt en moeten bovendieu
eeu afzonderlijk examen te Parijs afleggen.
Behalve deze autoriteiten bestaat iu elk
departement eene Commissie voor de volks
school (Conseil dep artemental del instruction
primaire) waarvan de Prefect voorzitter is.
Deze Commissie bestaat uit 4 gewone leden,
den Iuspecteur der academie, 2 lagere In
specteurs, twee directeurs van kweekscholen
man, terwijl hij in zijn zak tastte.
Maar Aloysius hield de hand van De Roquin
court door een gebaar terug.
Neen zeide hg, op droevigen toon, ik heb
die som noch hij mij.noch elders; ik kan ze
u niet teruggeven, mijnheer.
Ik geef ze u evenwel; want ik hen ze u
verschuldigd, zeide De Roquincourt op den na-
tuurlijksteu toon; ziedaar, mijnheer, omdat die
brief van Nenwied komt, zal hij van uwe moe
der zijn.
Hij gaf den postbode hel geld, die zich ver
wijderde, en overhandigde den brief aan Barker.
Deze had het geduld niet meer om hem te
bedanken; maar hij opende het papier en door
liep het snel. Naarmate hij den brief doorlas,
verbleekte zijn gelaat; eindelijk hield hij op met
een smartelijken zucht.
Hebt gjj eene slechte tijding ontvangen?
vroeg de ridder, die voor hem de trap opging,
en bij den zucht van den jongeling stilstond.
Ach! dit ongeluk moest er nog bij komen,
stamelde Aloysius, terwijl hij den brief wanhopig
aan zijn voorhoofd bracht.
Maar wat is er? wat schrijft men u? her
nam De Roquincourt, ijlings de trappen afko
mende om bij Barker te zijn.
uit het departement, 2 onderwijzers eu 2
onderwijzeressen, die door hunne resp. col
lega's worden gekozen. Dezs Commissie
moet zorg dragon voor de juiste uitvoering
van de wettelijke voorschriften eu veror
deningen zij doet aan het Ministerie voor
stellen tot verbetering van liet ouderwijs
zij moet alle klachten tegen het onderwijs
personeel onderzoeken, eene lijst der te
benoemen of te bevorderen onderwijzers
houden (de beslissing is overgelaten aan
den Prefect en den Inspecteur der academie)
enz. enz. Iu elk departemeut bestaat eene
kweekschool voor onderwijzers eu eene voor
onderwijzeressen. Iu deze inlichtingen wor
den jongelieden van 16 tot 18 jarigen
leeftij l opgenomen. Ieder kweekeling moet
zich verbinden, den Staat minstens 10
jaren te dienen. Daarvoor ontvangt hij
kosteloos voeding eu ouderwijs. De cursus
duurt drie jaren. De leerlingen houdeu hun
verblijf iu de kweekschool, doch hebben
elke maand eenige dagen vacautie. Ter vor
ming van kweekschool-ouderwijzers bestaat
te St. Cloud een hoofdonderwijzers-kweek
school, eveneens met driejarigen cursus. In
deze inrichtingen worden jonge onderwijzers
vau 20 tot 25 jarigen leeftijd opgenomen,
mits zij reeds twee jaren onderricht hebban
gegeven. Het diploma van kweekschool
onderwijzer geeft ook aan den houder het
recht aau het hoofd te staan van eene
hoogere volksschool. Voor onderwijzeressen
bestaat eeue kweekschool te Foutenay aux
Rose3 bij Parijs. De kweekschool-onderwij
zers, die zich willen wijden aau het on
derwijs in vreemde talen, worden, na af
gelegd examen, op kosten der Regeeriug
naar het buitenland gezonden.
De Staat zorgt, gelijk men ziet, voor
eeu behoorlijk toezicht en controle en is er
steeds op uit om de Staatsscholen te ver
beteren en de onderwijzers te bevoordeeleu
ten einde de vrije, christelijke scholen te
verdringen. Het kan niet ontkend worden,
dat het onderwijs in vele opzichten is
vooruit gegaan. Maar of deze vooruitgang
Frankrijk tot zegeu zal verstrekken Wij
althans gelooven zulks niet. De gebeurte
nissen der laatste weken hebben trouwens
getuigenis gegeven van het groote bederf,
't welk zoowel in de lagere als iu de hoogste
kringen heerschende is. Eu wat zal de
toekomst brengen, als de jeugd is opge
groeid, die «onderwijs heeft ontvangen iu
de burgerlijke cn zedelijke plichten op de
grondslagen eener godsdieustlooze moraal»
Uit Rome wordt aan de Monde gemeld
«De aangekondigde zaligverklaringen zulleu
van deu 22 dezer in de volgende orde op zes
achtereenvolgende Zondagen plaats hebben
le: De veuerabele Louis Griguon de Mont-
fort, stichter der orden van de Missies van
deu H. Geest eu de Dochters der Wijsheid
2e: de veuerabele Clemens Hof bauer van
Indien gij wist, mijnheer! riep deze uit,
terwijl tranen zijne stem smoorden, wat er ge
beurd is, helaas! zij hebben hetgeen aan mijne
moeder en mijne zuster overbleef, verkocht; bei
den zjjn nu zonder bescherming, zonder brood.
De ridder gaf een leeken van droefheid en
verbazing.
En zij roepen mijne hulp in, voer Aloysius
voort, van mjj, die zelfs het brievenport niet heb
kunnen betalen! Zij smeeken om mijne hulp, op
een oogenblik, dat ik, gelijk zij, zonder redding,
zonder lioop ben!
De ridder trachtte Barker door eenige vriende
lijke woorden tot bedaren te brengen en liet hem in
zijne kamer komen, om hem nauwkeuriger te
ondervragen. De ontsteltenis van den jonkman
deed dezen alles gulweg bekennen. Hij verklaarde
aan De Roquincourt, lioe hel vuur spoedig alles,
wat in den kleinen winkel was, dien hij met zijne
moeder hield, had verwoest, liet verlies bedroeg
1200 thalers, het bedrag van h m geheel fortuin;
terwijl hij voortaan geen middel had, om daarin
te gemoet te komen. Naarmate Barker in bi
zon derheden uitweidde, scheen zijne wanhoop
grooter te worden. Aan den ridder den verschrik-
kelijken toestand van zijne moeder en zuster
schetsende, zag hij dien steeds duidelijker in;
de congregatie der Redemptoristen3eDe
veuerabele Egidiu3-Maria van St. Jozef,
van de orde der ongeschoeide Minderbroe
ders van St. Petrus van Miuatura; 4eDe
veuerabele Felix van Nicosie, broeder van
de orde der Minderbroeders Capucijnen5e
De veuerabele Jean Baptist de la Salie,
stichter der Broeders der christeljjke scho
len; 6e: De veuerabele Maria-Jozef vau
St. Agues, geuaatnd Iuès van Beuigamiu,
religieuze der Augustijnesseu. De zalig
verklaringen zullen met de gewone plech
tigheid ia dezelfde zaal gehouden wordeu,
waar de heiligverklaringen plaats hadden.
De thans gesloteu lijst van adressen van
burgers te Berlijn aan den Kroonprins
wijst circa 190,000 haadteekeuingeu aau.
Volgeus eene circulaire vau eeu Ham-
burgschen bankier, moet de Rijkskanselier
aau tafel tot deu Hambun<sclieu handelaar
Ohleudoff hebben gezegdNaar rnijue innige
overtuiging zullen wij nog iu geen drie jaar
oorlog hebben.
In deu Elzas werd onlangs weer iemand
wegens landverraad opgehaugen. De man,
Schreissguth geheeten, was instrumentma
ker te Straatsburg eu werd gevangen ge
nomen, toen hij bij Avricourt over de
grenzen wilde gaan.
De Franscbe Kamer heeft, zonder eeuig
debat, de urgentie aangenomen van het
wetsontwerp, bepalende, dat het Parijsche
stadhuis de zetel vau den Prefect der Seine is.
De République frangaise meldt, datdeltaii-
aansche Minister-President Crispi aau den
Fransciien Gezant de verzekering heeft ge
geven, dat do kantonrechter te Florence
den 21 dezer de archiefzaal van het Fran
scbe consulaat niet zal binnendringen.
Een telegram van de Times uit Wee-
een spreekt van den onguustigen indruk,
dien aldaar de vertraagde logeustrafliug
der Duitsche Regeering gemaakt heeft van
zekere voor Oostenrijk heleedigende arti
kelen in de Duitsche pers.
Uit Constantinopel wordt gemeld,
dat eeue keizerlijke irade deu Minister van
Oorlog beveelt, de verdedigingswerken vau
Adrianopel ten snelste te voltooien.
Aan de Standard wordt uit de Turk-
sche hoofdstad bericht, dat daar in diplo
matieke kringen de Vorst van Montenegro
genoemd wordt als de Russische Candidaat
voor den Bulgaarschen troon.
Onnoozele lieden. Gewoonlijk wordt de
rechtgeloovige, hij zij Katholiek, Protestant of
Jood, voor onnoozel, d. i. simpel, sulachtig, licht-
geloovig gehouden. Zij worden meestal onder de
ignoranten, d. i. domooren en botteriken, ge
rekend. Dat de zoogenaamde groote wetenschap
pelijke bladen, die meenen, dat zij de wijsheid
en de geleerdheid in pacht hebben, de dwaaste
ongerijmdheden opdissehen, dat neemt men hun
niet kwalijk. Zoo iets schijnt alleen te pleiten
voor hunne hooge geleerdheid, voor hunne weten
schappelijke ontwikkeling. De Kölnische Zeitung
hg schaamde zich over zijne onmacht om
haar te helpen, beschuldigde den Hemel, en ver
viel meer en meerin eene verbijstering van smart,
die de grootste ramp der ougelukkigen is. De Ro
quincourt begreep, dat alle troost nutteloos was,
gelijk alles wat in dit oogenblik noodig kon
schijnen om de ter neder geslagene ziel op te
beuren, en dat daartoe geene stralen van hoop,
maar feiten noodig waren. De ridder was te
arm, om den jonkman zoo aanstonds te helpen:
de behoeften van een lotgenoot in de algemeene
ballingschap, hadden reeds sedert verscheidene
maanden zijne inkomsten verminderd; wat hij
nog doen kon was te gering, om Barker uit de
zen afgrond van wanhoop, tot welke hij ver
vallen was, op te heffen. Hij moest derhalve tot
eene meer afdoende edelmoedigheid zjjne toevlucht
nemen. De Roquincourt nam aanstonds zijn be
sluit. Nooit iets te vragen hebbende voor zich-
zelven, was hij stoutmoedig genoeg het voor an
deren te doen; weigering bedroefde hem, zonder
hem te vernederen; hij sprak den jonkman eenige
bemoedigende woorden toe, beloofde hem te hel
pen, en sloeg den weg in naar het hotel van
den burggraaf De Roullac.
Wordt vervolgd.)
