NIEUWE
No, 1202.
Woensdag 8 Februari 1888,
13de Jaargang.
Fit de i/Eerk" van den Czaar.
BUITEflL A 1).
In een laatsten trein.
ABOÏOÏEMENTSFBIJË
Per 3 maanden voor Haarlem1 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BüHEAU: St. Janstraat Haarlem.
AGTTEMA HON AGITATE,
PBIJB DEE ADVEBTEimÉW
Van 1 6 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uiterevers: K UPPERS liAUKET.
Omtrent den toestand van de Geestelijk
heid in Rusland openbaarde onlangs een
blad in Parijs verschijnende, een artikel,
dat wij in een der jongste nummers van
den Moniteur de Rome eveneens zagen ge
publiceerd. Het stelde de pogingen in het
daglicht van de zoogenaamde Heilige Sy
node® door beperking der geldafpersings-
kuusten van de Russische Geestelijkheid, de
Staatskerk voor het volk aaugeuamer te
maken.
De afzetterij, waaraan de Russische Cle
rus zich schuldig maakt, moet inderdaad
ontzettend heeten. Die misdadige handeling
van de »orthodoxe« Geestelijkheid is echter
een gevolg van het huwelijk der Popen;
zij moeten en willen voor hunne familie
zorgen en nemen alles mee. wat te krij
gen is. Dat de Popen zelfs bij vermeer
dering van hunne inkomsten allerminst op
bescheidenheid kunnen aanspraak maken,
laat zich verklaren niet alleen door de in
Rusland heerschende gewoonte elk ambt als
eene melkgevende koe te beschouwen, maar
ook uit gebrek aan elke hoogere ontwik
keling vau de leden der lagere Geestelijk
heid.
Men verkrijgt een juist denkbeeld van
den toestand van den Russischeu Clerus,
wanneer men het officiëele bericht leest,
't welk de orthodoxe Rus, Meluikow, een
beroemd kenner der Russische toestan
den, aan den Grootvorst Constautijn in
leverde.
»Het volk, zegt Meluikow, acht de Gees
telijkheid niet, maar vervolgt haar met
spot, hoon en verwijtingeu en beschouwt
haar als een lastpost. In bijna alle luimige
volksverhalen wordt de Pope, zijne vrouw
en zijn huisgezin belachelijk gemaakt, door
spreekwoorden gehoond en gesmaad. Het
volk schuwt de Geestelijken; de mensehen
komen niet in de nabijheid der Popen,
dan bij dringende noodzakelijkheid. Eu
waarom aclit het volk de Geestelijken niet?
Omdat dezen door eene slechte opvoeding
niet den waren geest in het leven van het
volk brengen,en niets verrichten wat ach
ting waatdig is«.
Doch hoe kan het volk een Geestelijke
achtenals het verneemt, dat een Pope bij
een stervenden mensch gedurende de biecht
het geld ouder het hoofdkussen weg steelt,
hoe een andere Pope uit een slecht huis
wordt gesleept, hoe een derde een hond
doopt, hoe een vierde, onder de Gods
dienstoefening, door een Diaken van het
altaar wordt weggesleurd? Is het mogelijk
dat het volk de Priesters kan achten, die
hun tijd in koffiehuizen doorbrengen, die
bedriegelijke verzoekschriften schrijven, die
steeds het kruis in de hand dragen, doch
die elkaar, zelfs aan 't altaar, met scheld
woorden overladen? Men kon een aantal
kolommen vullen met voorbeelden van dezen
2)
FEU 1 LL E T O N.
Vervolg
U schijnt den slaap niet te kunnen vatten,
begon eensklaps de onbekende, en zijn linker
oog bliksemde als een dolkmes.
heb geen slaap, antwoordde ik, maar
ik ben koud.
Ik weet wat voor de kou, sprak hij vrien
delijk, daarvoor is een glas port een uitstekend
middel, vooral zooals ik ze hier heb. Mag ilc u
soms een glas aanbieden?
Daarbij'haalde hij twee kleine glaasjes te voor
schijn en wilde inschenken.
Met ontzetting zag ik hem aan; ik verbleekte.
Ik dank u; ik heb geen drank noodig om
te slapen!
D„t zei ik woordelijk. De toestand was mij
afgrijselijk duidelijk geworden. Ha, hij wildemi)
door hatchi bedwelmen, hij wilde mij doormid
del van een slaapdrank uit den weg ruimen. Maar
ik was op mijne hoede. Als het eens vergif was.
Weder zag ik hem doordringend aan; zoo
scherp, dat hij zich blijkbaar niet op zijn gemak
gevoeld^ tet op mijn leven toegelegd
aard. Is het mogelijk dat het volk de Gees
telijkheid acht, als het ziet, dat de kerke
lijke waardigheden overal te koop zijn, als
het ziet, dat de godsdienstige plechtigheden
achteloos worden verricht, als het de wan
orde ziet, welke bij het uitdeelen der hei
lige Sacramenten plaats heeft. Kan het
volk de Geestelijkheid achten, als het ziet,
dat de waarheidsliefde bij haar verdwenen
is, als het gewaar wordt, dat de consisto-
riën, omdat deze bij het nemeu van be
sluiten of maatregelen niet door de wetten
der gerechtigheid, maar door persoonlijke
betrekkingen en omkoopiug worden geleid,
in de Geestelijkheid de laatste overblijfselen
van waarheidsliefde vernietigen. Yoegen wij
nog daarbij de valsche getuigenissen, welke
de Geestelijkheid te allen tijde aflegt vau
degenen, die niet wenschen deel te nemen
aan het Avondmaal, die weigeren de ver
plichte, de afgeperste rechten en leges te
betalen, die het altaar veranderen in een
bron van inkomsten en die kerken scheuken
aan dochters van collega's. Als men der
gelijks voorvallen verneemt is men zeker
gerechtigd op de vraag: Kau het volk de
Geestelijkheid achten, in ontkeunenden zin
te antwoorden.
Ten opzichte van de beschuldiging, dat
de Russische Geestelijkheid hare prebende
aan de dochters van Popen wegschenkt,
moet in aanmerking genomen worden, dat
de Caudidateu van het Geestelijke ambt
in Rusland meestal de dochters der Geeste
lijke huwen. De Russische Bisschoppen ge
lasten als 't ware de jonge Priesters, de
weezen van een ambtsbroeder te huwen,
om hun dan de prebende van den over
leden schoonvader te kunnen schenken.
Een zeker Russisch Priester beschouwt
het zelfs als een belangrijk deel van de
plichten eens Bisschops, aau alle jonge
Priesters eene vrouw te geven.
Zulk een slechte tucht onder de Priesters
moet natuurlijk ingrijpend werken op het
volk, dat de Priesters veracht. Deze hache
lijke toestand is echter een natuurlijk ge
volg van het huwelijk der Priesters.
De maatregelen tegen den woeker in de
Russische kerken, kunnen tot geen goed
resultaat leiden, zoolang de Popen zoo
weinig inkomsten genieten, dat zij niet in
staat zijn om hun huisgezin te onderhou
den. Juist ouder de Russische bevolking,
die in hare mindere ontwikkeling de zaak
niet van den persoon weet te scheiden,
zouden Geestelijken, die slechts voor hun
ambt en voor niets anders leven en ster
ven, zeer wensehelijk zijn.
Bij den geschetsteu toestand is het niet
te verwonderen, dat de ontwikkelden®,
die weinig of geen behoefte aau Godsdienst
hebben, in de armen van het ongeloof en
van het nihilisme vallen en dat zij, die
bezield zijn met het verlangen naar Gods
dienst, eene kolossale sekte vormen. Peless,
in zijne geschiedenis den uuie van de Ru-
dat gevoelde ik thans met verdubbelden aan
drang. //Sta vast!// sprak ik met benijdenswaar
dige énergie. Ik wierp den kerel een vernieti
genden blik toe en om eene demonstratie te
doen, die kern van alle aanranding zou afhou
den en mij misschien het leven kon redden,
haalde ik een klein zakpistool, dat ik uit voor
zorg hij mij tad gestoken, voor den dag en stak
dit met heteekenisvolle vastberadenheid in mijn
borstzak.
Dit ontging den vreemdeling niet; hjj begon
onrustig op zjjne'plaats heen en weer te schui
ven. Zoo zagen wij, elkander onophoudelijk met
blikken doorborend, aan. Onze wederzijdsche
doortastendheid en heldenmoed vielen niet te
loochenen, hetgeen eindelijk het hachelijke van
den toestand niet weinig vermeerderde.
Zoo ging een groot, een lang kwartier voorbij;
onverwacht vroeg de vreemde mij bizonder be
leefd;
Neem mij niet kwalijk, mijnheer; u heeft
daar een pistool; het is toch niet geladen?
Deze valstrik was te grof; als ik eens neenl
had gezegd, dan was ik immers reddeloos ver
loren.
"Hebt gij soms daar iets tegen? vroeg ik
uit de hoogte, met de kennelijke bedoeling, in
geval van nood mijn leven meer dan duur te
verkoopen.
theeusche Kerk, heeft 20 bladzijden noodig
om een beknopt overzicht te geven van de
tallooze secteu, waarin zich het »Raskol,
de afval van de Staatskerk, heeft verdeeld.
De ruimte ontbreekt ons om eene be
schouwing van al de karakteristieke dwa
lingen te geven trouwens de leerstellin
gen van vele sekten zijn van dien aard,
dat men ze zonder het schaamtegevoel en
de zedelijkheid te kwetsen, niet kan ver
melden. Door kenners van Russische toe
standen wordt het aantal Raskolniken, d.
w. z. van de Russische Staatskerk afge-
vallenen, op 9 a 14 millioen zielen ge
schat. Dit getal is, zooals Peless bemerkt,
niet te hoog geschat, wanneer men bedenkt,
dat vele Raskolniken, om niet door de au
toriteiten lastig te worden gevallen, bij de
orthodoxe Geestelijken getuigschriften en
bewijzen koopeu, dat zij de Sacramenten
hebben ontvangen en dientengevolge als
orthodox worden beschouwd, zoodat het
getal der schismatieken van het schisma
eigenlijk niet met juistheid kan vermeld
worden.
Eene eigenaardige ironie van het nood
lot is het, dat juist het gebrek aan pre-
dikatiëu, die men wegens de onbeschaafd
heid der Popen en uit vrees voor verval-
schiug en dwalingen, door goedgekeurde
voorlezingen heeft vervangen, tot de vor
ming van sekten aanleiding heeft gegeven.
Hoe meer de Clerus zich streng en blind
aan de hem in de hand gegeven formu
lieren hield, des te ouver.lragelijker werden
de in de kerkboeken ingeslopen schrijf
fouten en vervalschiugen. Eindelijk moest
in de zeventiende eeuw eene grondige ver
betering in de kerkboeken worden ge
maakt en tegen deze emendatie verhief
zich de Starow-jerci, d. w. z. oud- geloo-
vigen, die nu door de heerschende Russi
sche Kerk als Raskoluiki, d. w. z. als
schismatieken werdeu beschouwd.
Ten slotte nog een woord over het ver
schil in de leer der Russische orthodoxie
met die der Katholieke Kerk. Men ge
looft algemeen, dat de leer der Russische
Kerk alleen verschilt in het Primaat en
de verhouding van den H. Geest tot de
beide andere Personen der H. Drievuldig
heid. Peless echter noemt nog drie voor
name afwijkiugen 1) de Russische Kerk
verwerpt theoretisch de katholieke leer
van het Vagevuur, terwijl in de practijk
het overoude gebed voor de afgestorvenen
gebeden en, volgens Philaret, iu den Ca-
thechismus gebillijkt wordt.
In deu laatsten tijd is ten opzichte van
de II. Eucharistie de dwaling iu zwang
gekomen, dat de Transsubstantiatie niet
door de woorden, welke Christus heeft ge
sproken, geschiedt, maar door de zooge
naamde Epiclesis, d. w. z. door een bijge
voegd gebed des Priesters. 3) Het dogma
vau de Onbevlekte Ontvangenis wordt door
de Russische Kerk niet erkend, ofschoon
Volstrekt niet, antwoordde hij sarrend be
leefd; het is alleen in uw eigen belang. Rjj uwe
zenuwachtige bewegingen
't Is wel beleefd, dat moet ik zeggen.
Houdt ge mij voor zoo'n kiijd, dat ik niet met
vuurwapenen kan omgaan?
Volstrekt niet mijnheer; maar er zijn zeke
re omstandigheden, die het minder wensehelijk
zouden maken, wanneer het pistool bij ongeluk
in dezen coupé afging.
Zoo en waarom juist in dezen eoupé?
vroeg ik scherp.
Hoe ongaarne ook, zie ik mij genoodzaakt,
u de waarheid maar te zeggen, om misschien
ons beider leven te redden. Ik ben commis-voya-
geur voor de firma Ilacé en Zoon uit Hamburg,
die in nitroglycerine handelt. Nu heb ik eenige
monsters van die anders onschadelijke prepara
ten bij mij in dit koffertje, dat ik zooals u wel
zal gezien hebben, zoo voorzichtig onder mijn
mantel houd. Er is natuurlijk niet het minste
gevaar bjj, want dat goedje ontploft alleen bij
hevige schokken, of hij directe aanraking met
vuur van zelf, echter in zeer zeldzame gevallen
In zeldzame gevallen riep ik. Ik ga er
uit
Ik bid u.
Ik dank je, hoor. Alleen in zeldzame ge
vallen! Ik wil
de gedachtenis aan dit geheim reeds iu de
zesde eeuw iu de Grieksche Kerk feeste
lijk werd herdacht.
Deze afwijkingen in de leer ofschoon in
hooge mate betreurenswaard, zijn niet van
dien aard, dat men de hoop zou moeten
verliezen de schismatieken tot de ware Kerk
te zien wederkeeren. Het begin van eene
genezing der schismatieken wonde zal echter
niet kunnen geschieden in het cesaropapis-
tische Rusland, maar ouder de Zuid-Sla
vische bevolking. Daarin bestaat dan ook
het groote belang, dat, van een katho
liek standpunt, ligt in het behoud van de
onafhankelijkheid van de Zuid-Slavische
volken.
De Norddeutsclie Allg. Ztg zegt in haar
Overzicht«Het zwaartepunt der politiek
van den dag ligt in openbaarmaking van
het Duitsch-Oostenrijksche tractaat, kun
nende tevens uit die openbaarmaking eene
zoodanige gevoltrekking gemaakt worden,
welke aanleiding geeft eene snellere ont
wikkeling van de bestaande crisis te voor
spellen. Eene kalme beoordeeliug en uit
legging der bewoordingen van het tractaat
zooveel te meer aan te hevelen, naarmate
men minder iu twijfel kan trekken dat de
onverwachte haudelwijze der Kabinetten van
Berlijn en Weeneu onder de bestaande om
standigheden aüeen hare verklaring vinden
kau iu de noodzakelijkheid, welke de bui
tengewone toestand hun oplegt®.
De openbaarmaking van het tusscheu
Duitschland en Oostenrijk gesloten tractaat
maakt te Berlijn bij voortduring deu diep-
sten indruk. Van diplomatieke zjjde wordt
verzekerd, dat Czaar Alexander reeds iu
den aanvang van het vorige jaar vertrou
welijk keunis van den inhoud kreeg; voorts
heeit Von Bismarck bij het jongste opont
houd van den Czaar te Berlijn deze inlich
ting herhaald. Dat het tractaat thans open
baar gemaakt wordt, heeft o. a. ten doel
te waarschuwen tegen bepaalde diplomatieke
stappen van Rusland te Parijs, Athene enz.
Voor het overige brengen alle bladen
deze openbaarmaking ook in verbaud met
de in het oog loopeude toenadering tusschen
den Russischeu Gezant Mohreuheim en deu
voorzitter der Frausche Kamer Floquet.
Door de verbonden partijen iu het Huis
van Afgevaardigden is een voorstel in
gediend tot verlenging van het tijdvak der
benoeming van de Afgevaardigden tot vijf
jaren, en zulks na afloop van het tegen
woordige mandaat.
Omtrent den tegenwoordigen stand der
onderhandelingen over de Russische leening
verneemt de Brusselsche correspondent vau
de Kreuz-Ztg. de volgende bizouderheden
De groep, welke de leening ondernemen
zal, bestaat uit het Comptoir d'escompte, de
Banque de Paris et des Pays-Bas en de
Ik bid u, laat mij toch uitspreken. Alleen
in het geval, dat uw vuurwapen afging, of er
een schok aan het koffertje werd gegeven, zou
het best kunnen gebeuren.
En dien koffer breng je hier in dezen coupé,
mijnheer! riep ik verontwaardigd en klappertan
dende uit, en daarbij rook je een sigaar! Als je
nu eens in slaap vielt en dat vervloekte ding
op den grond en ik vreedzaam huisvader met
zes kinderen.Ik ga er uit
Ik bezweer u mijnheer.
Ik dank je, om spoorloos in de atmosfeer
te verdwijnen. Het is eene grenzenlooze gemeen
heid, een medeburger zulke helsche machines
onder den neus te duwen.
Alles is volgens de voorschriftem ingepakt.
Ik zal zorgen, dat jij naar de voorschrif
ten wordt ingepakt, begrepen! wacht maar tot
aan het eerstvolgend station.
Maar, mijnheer, maak je nu asjeblieft geen
onaangenaamheden.
Verduiveld, mijnbeer, zit stil, wat ik je
bidden mag. Zie je niet hoe je koffertje heen
en weer gaat, houd je tenminste nog vijf minu
ten bedaard in je eigen belang.
Wordt vervolgd.)
i
