NIEUWE
No, 1206,
Vrijdag 17 Februari 1888.
13de Jaargang.
's Pausen wereldlijke macht.
BUITENLAND.
mmmm
De laatste lucifer.
H44HL1MS(IHE C01IR4IT.
ABOSTHEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afz ïnderl jjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE STA T?ON AGITATE.
PEIJS DEE ADVEBTEHTTIÉIf
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers-, KÜPPERS LAUREY.
Niet zelden moeten wij van onze tegen
standers de aartsdomme bewering vernemen,
dat het den Pausen aan den noodigen tact
ontbreekt om eeue wereldlijke regeering te
leiden. Meti bazelt zelfs, dat de Paus door
de uitoefening eener wereldlijke macht te
zeer verwereldlijkt zou worden. Noch het een,
noch het ander is waar. Integendeel, onder
de Pausen en hunne Karuinalea heeft men
de grootste en beroemdste staatslieden ge
vonden, die het wereldlijk en geestelijk
gezag op uitmuntende wijze wisten te ver
binden en uit te oefenen.
Reeds in de eerste tijden van het Chris
tendom, kwamen de Pausen in het bezit
van een door onderscheiden schenkingen
steeds aaugroeiend vermogen, zoodat zij in
staat waren, rijke aalmoezen te kunnen
uitdeelen. Ook van eene geestelijke recht
spraak vinden wij reeds in de eerste tijden
gewag gemaakt; vele Christenen toch wa
ren er in den aanvang van het Christen
dom, die hunne geschillen aan de uitspraak
der Bisschoppen onderwierpen. De vervol
ging der Christenen bracht geene veran
dering daarin te weeg. De wereldlijke heer
schappij der Pausen neemt een aanvang
in de catacomben. Zij werd dikwerf fel
bestookt. De uitspraak van Keizer Decius
reeds teekent den haat, dien het heiden
dom voor het Christendom koesterdo. Lie
ver,» zegt die machthebber, »zieikdateeu
andere Keizer, dan dat een Roomsch Bis
schop naast mij regeert.Maar de beulen
werden vermoeid, de zwaarden braken en
werden bot. De Christenen zongen God
hunne dank- en lofliederen, zoo schrijft de
geschiedkundige Eusebius, en de verbeurt-
verklaarde goederen werden aan de Chris
tenen terug gegeven.
Keizer Constautijn beschouwde het als
ziju grootste plicht, de Kerk te beschermen
door zijn toedoen werd de macht der Pausen
grooter. Ouder zijne regeering had er eene
gebeurtenis plaats, welke van het grootste
belang was voor de wereldlijke macht van
deu Paus. Constautijn namelijk verplaatste
het zwaartepunt van zijn Rijk naar eene
nieuwe hoofdstad, naar Byzantium of Con-
stantinopel. Rome stond hij af aan deu
Paus. Als motief voor deze schenking neemt
men aan, dat Constautijn niet binnen de
zelfde muren met den Paus wilde regeeren.
Geen enkel opvolger van Constantiju heeft
dan ook in Rome verblijf gehouden.
Het Romeinsche Rijk ging zijn onder
gang tegemoetRome zou de speelbal der
volkeren worden. Van de Oostzee en Azië
kwamen de wilde horden opdagen en
trokken naar Italië. De Westgothen onder
Alarik plunderden Rome; toen deze bar
baren waren weggetrokken, kwamen de Van
dalen nauwelijks waren ook die woestaards
verdwenen, of een andere barbaar verscheen
in het geteisterde ItaliëAttila met zijne
Hunnendoch deze kwam niet te Rome,
Paus Leo trok hem tegemoet en bewoog
hem tot deu aftocht.
Spoedig echter kwamen er wederom an-
FEUILLETON.
Menigeen zal er mogelijk om lachen, hoe het
iemand kan invallen, over zulk een nietig ding tal
van regels te schrijven en daarvoor eenige kolom
men te vragen, waarin men anders wel een der
schoonste verhalen kon plaatsen, doch mijn vriend
dien deze //laatste lucifer// veel angst en wan
hoop op 't lijf joeg, lachte er volstrekt niet om.
Daarom wil ik slechts voor die menschen schrij
ven, welke het verhaal met een soort medelijden
voor den arme willen lezen. Ook wil ik doen
zien, hoe vaak het nietigste voorwerp het nood
lot van den mensch durft te tarten, al ware
het maar, om zich voor de minachting, die het
ten deel valt te wreken. Dit heeft een mijner
vrienden ondervonden en het had hem bij na
het leven gekost.
Laten wij hem thans zijne treurige geschie-
dere vijanden opdagen, de Heruliërs en
Rugiërs. Odoaker, de Vorst der laatstge
noemden, doodde den Koning der Oostgo-
theu, Theodorik. De Oostgothen hunnerzijds
worden door de Byzautijniche veldheeren
Belisarius en Narses overwonnen.
In al de verdrukkingen en rampen van
deu oorlog toonden de Pausen, dat zij hel
pers en redders van hun volk waren zij
veizachtten den nood door rijke gaven, zij
sloten, ter bescherming van Rome, ver
dragen met vreemde machthebbers en vol
ken, nadat de Grieksche Keizers Italië weder
aan zijn lot hadden overgelaten. Paus
Gregorius III wendde zich, door de Longo-
barden vervolgd, om hulp bij de Franken;
hun Major DomusKarei Martel, beloofde
hem ook hulp te zullen zenden, evenzoo
Paus Stefanus II aan Pepijn den kleinen.
Pepijn bood den Paus allereerst een asiel
aan en sloeg den Longobard Aistulf her
haalde malen. Het veroverde gebied, dat de
Paus vroeger bezat, werd hem teruggege
ven en wel is waar uitdrukkelijk niet als
geschenk (donatio) maar onder den titel
van «restitutie.Het feitelijk eigendom
van den Paus werd door Karei den Grooten
bevestigd en vermeerderd. De Kerkelijke
Staat is alzoo op grond van dezen rechts
titel, de oudste en wettigste heerschappij,
het werk des geloofs en der liefde van eeuwen
lang.
Met de vrjjheid en onafhankelijkheid van
den Paus is ook het welzijn en de voort
durende groei en bloei der Kerk innig
verbonden.
Reeds de heilige Anselmus schreef aan
Koning Boudewijn van Jeruzalem: »God
ziet niets zoo gaarne dan de vrijheid der
Kerk.» De wereldlijke heerschappij van den
Paus is in drieërlei opzicht noodzakelijk
voor de Kerk. Ten eerste wordt het kie
zen van een Paus in gevaar gebracht, wan
neer de Paus onderdaan is vau een vreem
den Souverein. Ten tweede: Is de Paus onder
daan vau een vreemden Vorst, dan moet hij
dien als 't ware ontzien zijne politiek
wordt dan geïnfluenceerd door eene vreemde
Regeering. Ten derde, slechts dan wanneer
de Paus vrij en afhankelijk is, zal hem
vertrouwen en gehoorzaamheid door de
gausche wereld geschonken en bewezen
worden. De Paus is de Vader der gausche
christelijke volksfamilie, daarom houden de
Pausen bij hunne ïerkiezing op, tot eene
natie te bebooreu zij zijn de vertegen
woordigers der gausche Christenheid.
Eenmaal was de vrijheid der Pausen
ernstig bedreigd't was toen de Opper
herder der Katholieke Kerk te Avignon,
in de schaduw van het Fransche koninkrijk,
resideerde. Die tijd was eene ongelukkige
voor Kerk en Pausdom. Eerst het terug-
keeren der Pausen naar Rome, gaf aan
de Kerk de onafhankelijkheid en aan het
Pausdom den ouden glans terug. Napoleoul.
waagde de poging, na de secularisatie
van den Kerkdijken Staat den Paus tot
een Hof-Bisschop te vernederen, die te
Parijs moest wonen. Doch de geweldige
Corsicaan stierf als een gevangene en de
Kerkelijke Staat werd op het Congres van
denis verhalen en aldus beginnen:
//Ik was spoorwegwachter. Aan mij was de ver
lichting van een in de nabijheid van het station
gelegen tunnel opgedragen, en wijl de geringe
verdienste niet toereikend was, dit werk aan
vreemde handen toe te vertrouwen, heb ik mij
zeiven daarmede belast, omdat ik oji dat uur
steeds vrij van dienst was, d. w. z. onder mede
werking van een werkman; deze had voor het
meebrengen van het noodige materieel te zorgen,
alsmede voor de verzorging der gereedschap
pen, terwijl ik de lantaarn droeg. De verlichting
had ten doel om het juiste en veilige inrijden
van de treinen te verzekeren. Op zekeren avond
echter was de werkman verhinderd mede te gaan
en dus moest ik op mij alleen vertrouwen. Steeds
gewoon, slechts de lantaarn mede te nemen,
ging ik dezen keer geheel bedaard en argloos
naar de plaats mijner bestemming. Altijd was
ik een hartstochtelijk liefhebber van rooken en
kon nu dit maal ook niet nalaten mijn „neus-
warmertje// te stoppen. Het licht der lantaarn
wilde ik gebruiken om aan te steken, doch ik had
Weeneu wederom hersteld, de wereldlijke
macht der Pausen opnieuw gesanctioneerd.
Hopen we, dat de tijd niet meer verre
zij, dat ook de tegenwoordige overweldiging
van Rome een einde neemt, dat alzoo
weldra het Opperhoofd der Christenheid
wederom in plechtige processie van het
Yaticaan naar het Lateraan zich kan be
geven en dat de Paus, gezeten op zijn recht-
matigen Troon, in al zijne rechten hersteld,
in volle vrijheid voor het heil en de be
langen van degeloovigen kan werkzaam zijn.
Dat geve de Almachtige!
Ter gelegenheid van het 70 jarig jubilé
van den Duitschen Keizer als chef van het
Russische Iufauterie-Regiment Kaluga zul
len den 18d dezer te Berlijn, als deputatie
van dat regiment, de Commandant, twee
officieren en een sergeant komen.
De Rijksdag nam bij tweede lezing de
socialistenwet aan, gelijk deze door de com
missie is geformuleerd, zoodat de door de
Regeering voorgestelde verscherpingen ver
vallen, en de wet voor twee jaren van
kracht zal zijn. Het voorstel van Windt-
norst om den kleinen staat van beleg te
schrappen, werd met 153 tegen 100 stem
men verworpen.
Eenige leden der conservatieve- en vrije
conservatieve partij hebben bij den Rijks
dag een voorstel ingediend, waarbij aan de
Regeering wordt verzocht omtrent de wer
king van enkele invoerrechten als die
op boter, kunstboter, raap-, lijn-, katoen
en ricinuszaad. palmpitten, koper, alle
soorten van oliën, reuzel, oleomargariue,
stearine en paraffine, traan, rundertalk,
wassoorteu en minerale smeerolie een
onderzoek in te stellen, ten einde na te
gaan, of -het niet in het belang van den
landbouw en enkele industrieën wenschelijk
zou zijn, de daarop geheven invoerrechten
te verhoogen of te wijzigen.
Het voorstel der heeren Benda c. s. in
het Pruisische Huis vau afgevaardigden om
ook de zittiugperiode van den Pruisiscken
Landdag op vijf jaar te stellen, is bij derde
lezing aangenomen. Yoor stemden de con
servatieven, de vrije conservatieven en de
nationaal-liberalen.
In diplomatieke kringen te Berlijn open
baart zich eeue geruststellende opvatting
van den politieken toestand. Aanleiding
daartoe schjjnt het lange gesprek te heb
ben gegeven, dat de Russische Gezaut
Schuwalofl met Prins Von Bismarck heeft
gehad. Men vermoedt, dat Schuwalofl ein
delijk positieve voorstellen van Rusland
met betrekking tot het Bulgaarsche vraag
stuk heeft overgebracht.
Op aanzoek van de Norddeutsche Lloyd
te Bremen eu ook van den Bremer Senaat,
had de Duitsche Regeering te Brussel en
's Graven'nage het voorstel gedaaD, op de
Tkornton-bank benoorden den mond der
Schelde een vuurschip met mistsignalen te
stationeeren, ten behoeve der scheepvaart.
Naar men thaDS verneemt, hebben de Bel-
aan een gevaarlijken vijand, den wind, Diet
gedacht cn op eens juist op 't oogenblik
dat ik met het werk wilde beginnen pofl daar
woei mij het licht in de lantaarn uit en ik bevond
mij in den grootsten nood. Verstomd en verplet
terd stond ik daar, de schrik joeg mij door al
mijne ledematen, het zweet brak mjj van alle
kanten uit, ik meende van angst te bezwijken,
want, waar nu licht gekregen; geen enkel luci
fertje had ik in mijn bezit. Daarbij werd het
mij nog meer angstig te moede omdat een
stikdonkere nacht mij omgaf; het oog des ster-
velings kon er niet doordringen; ik zag niets
en hoorde slechts het ijzingwekkend gehuil der
nachtuilen. Ik wist niet meer, waar ik mij be
vond; keerde ik mij rechts, dan maakte mjjn
hoofd kennis met een muur, stapte ik voorwaarts,
dan zouden mjjne voeten weldra de treurige
ondervinding opdoen, dat zij met de rails in
eene niet gewenschte, onaangename aanraking
kwamen.
Dus stond ik daar en trok mij wanhopig de
haren uit het hoofd; ik vervloekte alle pijpen
gische en Nederlandsche Regeeringen dit
voorstel afgewezen.
De Beiersche Minister van Financiën,
de Heer Von Riedel, verklaarde in de ver
gadering van de Commissie van financiën
uit de Tweede Kamer, dat hij het voorstel
nopens opheffing vau het certificaat van
oorsprong bij den in- en uitvoer van granen
niet kon ondersteunen. Yerder werd door
den Minister de toezegging gedaan, dat hij
in de aanstaande zitting van deu Landdag
een wetsvoorstel betreffende eene hoogere
belasting van de groote bierbrouwerijen
zou indienen.
Iu het Lagerhuis verklaarde Fergusson,
dat Engeland zich tot geene toezegging
van hulp te land of ter zee had verbonden.
Hierop vroeg Laboucbère: »Moet ik daar
onder verstaan, dat er geene overeenkomst
met Italië gesloten is, zelfs geene zonder
toezegging van hulp met troepen of sche
pen?* Op deze vraag weigerde Fergusson
antwoord te geven.
In het Hyde Park heeft eene groote be
tooging plaats gehad vanwege de radicale
vereenigingen, ter eere van de gekerkerde
Iersche Afgevaardigden. Er werden rede
voeringen uitgesproken. Wanordelijkheden
hadden er niet plaats.
Onder de nieuwe wetsvoorstellen, in de
pas geopende zitting van het Britsche
Parlement ter tafel gebracht, is ook weder
onze oude kennis het wetsvoorstel betref
fende de certificaten van bekwaamheid
voor vreemde loodsen. Het staat evenals
te voren op naam van deu Heei King.
Uit Weenen wordt geschreven, dat
de diplomaten aldaar druk in de weer zijn,
en het gevoelen veld wint, dat Rusland
voorstellen zal doen tot het beleggen van
een internationaal Congres, teneinde de
Bulgaarsche zaken te regelen.
Fraukrijk's Minister van Buitenland-
scbe Zaken, de Heer Flourens, heeft te
Brianfon eene redevoering gehouden voor
zijne kiezers of liever: voor hen, welke
hij hoopt, dat hem zullen kiezen (hij is
namelijk nog geen lid van de Kamer).
Breed heeft liij daarin uitgemeten zijne
verdiensten bij de beslechting van het
jongste Fransch-Duitsehe grensgeschil (zaak
Schuaebele) en daarvan o. o. gezegd dat,
wanneer het hem gelukt is, in deze de
waardigheid van Frankrijk hoog te houden
en aan de billijke klachten van Frankrijk
voldoening te verschaffen, dit hieraan te
danken is geweest, dat men aan de andere
zijde der grens gezien heeft dat de harten
aller Franschen eensgezind klopten, Frank
rijk is sterk door zijn recht en door zijne
instellingen, waaraan het zijne diplomatieke
voordeeleu in den jongsten tijd te danken
heeft, en aan welke het zijne overwinning
met de wapenen verschuldigd zou zijn in
dien de grens werd aangevallen.
Deze laatste phrase klinkt eenigszins Bou-
langer-achtig, maar er is door zoovele
staatslieden zooveel gezegd in den laatsten
tijd, dat men begrijpen kan, dat Flourens
ook eens van de gelegenheid gebruik
maakt.
Lucas, die onlangs te Havre een moord
en verweet mij mijne lichtzinnigheid. Maar wat
is dat? Had mijne hand in mijn vestzakje geen
lucifertje bespeurd? Aanstonds moest het zijn
schuilhoekje verlaten, om mij uit den angst te
helpen; jammer, ik vond geene opvolgers. Daarbij
heette het: //Opgepast!// Mijne vreugde was on
beschrijflijk, doch van korten duur; als deze
lucifer ook eens zijn dienst weigerde! Opnieuw
maakte zich een vreeseljjke angst van mij mees
terKom, dacht ik, fiisch gewaagd, is half
gewonnen, eerst de lantaarn, daarna de p(jp,
sprak ik tot mij zeiven. Ik beefde; was het van
vreugde, hulp gevonden te hebben, of was
het van angst, dat ook deze laatste poging zou
kunnen mislukken? Ik weet het niet, doch
mijn hart sloeg geweldig.
Keeds brandde het lucifertje en juist wilde
ik de lantaarn weder haar licht schenken, of
flap en ook die poging was mislukt, de
lucifer was uit en daarmee ook alle hoop op
redding verloren.
(Slot volgt).
