NIEUWE 1) No. 5209. Vrijdag 24 Februari 1888. 13de Jaargang. Twee sekten. II U T E i\LA ft 0, ui. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem f 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland Ir. p. p. 1,10 Voor bet Buitenland 1,80 Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Janstraat Haarlem. AGITE MA NOIT AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIÉN Van 1—6 regels.30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentien worden uiterlijk Maandag-, Woensdag en V r ij d a g- a v o n d voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KÜPPEE8 I.AUKET. Nadat de Heer Von Schulte iu de con clusion vau zijn werk over het oud-Katho- licisme verklaard had, dat aan eene uit breiding der bewegiug voorshands niet meer te donken is, werden zijne mededeelingen van andere zijden gecompleteerd. De Alt- katholische Bote te Heidelberg hoofdzakelijk verklaarde: Zoo schoon en vol hoop de beweging begonnen is, moet zij toch aan tering sterveu. De AltJcatholische Bole be vond zich dus iu de noodzakelijkheid om de proguose vau Dr. Schulte te bevestigen. De redacteur vau dit biaaoje t welk niet meer verschijnt) was Dr. J. Rieks te Hei delberg, die onlangs ouder den titel nAlt- katholisches Kirclienregimenteene verdedi ging ichreef tegenover de kerkelijke au toriteit van Boun. De Frankfurter Zeitung zegt vau dit geschrift, Nadat de Heer Von Schulte iu zijn groot werk over het oud-Katholicisme iu het vorige jaar heeft geconstateerd, dat de sekte de grenzen van haren wasdom reeds lang heeft bereikt en de Rogeeriugeu geen belang meer in haar voovtbestaau stellen, is dit geschrift eene natuurlijke aanvulling door de bekentenis uit het eigen kamp, dat iu het oud-Ka tholicisme ook inwendig alles hol en rot is. Men kan iu gemoede zeggen, dat het geld ziju opperste leider nog staande houdt, de kuilde zelf verkeert iu eene oplossings periode.* Het ontslag, dat Dr. Rieks, die vroeger tot de meest geestdriftige bevorderaars vau de sekte behoorde, uit zijn ambt heeft ge nomen, heeft ten gevolge gehad, dat een groot aantal ontevreden gemeenten uit de jurisdictie van Bisschop Reiukens ziju ge treden. Daardoor is eeu begin gemaakt van de oplossing der oud-katholieke gemeeuteu. Het verdedigingsgeschrift vau Dr. Rieks is van hoog belang door den blik, dien men bij het lezen ervan krijgt in den staud vau de »oud-katholieke zaken.Het is in zoo verre eene welkome aanvulling van het boek van professor Yon Schulte. Lateu we het geschrift zelf aau 't woord. De voorrede heeft de predikaut P. Strucks- berg te Giesseu geschreven en hij erkent dadelijk op de eerste bladzijde, dat ziju ambtsbroeder de Pastoor der Heidelbergsche gemeente* in ziju conflict met het kerk bestuur, tengevolge van gebrek aau ver trouwen in het oud-Katholicisme, de sekte heeft verlaten. Op de negende bladzijde schrijft Dr. Rieks: De verklarin gen der oud-katholieke Synode over de biecht, het vasten enz. enz. hebben reeds voor tien jareu velen uit de dwaling geholpen. Te vergeefs gaf men zich moeite door verga deringen en door het verspreiden van bro chures en andere geschriften, eenigen geest drift voor de zaak op te wekken. Uit deu brief vau een collega van 13 Juli 1885 deelt Rieks de woorden mede: »Wie niet aau de onfeilbaarheid van eenige professoren gelooft, die is in hunne oogen: F E U I L L E T O N. PALOS DE MOGUER. (Eene Adaluzische vertelling Op de kust van Andaluzië, kort bij de gren zen van Portugal, vindt men eene stad, die wei nig belangrijk is om hare bevolking, maar eene prachtige ligging lieeft aan de kust van den Oceaan: bet is Palos de Moguer of eenvoudig Palos- Het was uit de haven van dit stadje, dat de drie scheepjes uitzeilden, waarmede de geniale Corsicaan, Columbus, ter ontdekking van onbe kende landen uittoog, ten einde er bet geloof aan den Gekruiste en Diens leer te doen verkon digen. Dat alleen zou reeds eene glorie voor Padua zjjn maar oude kronieken maken melding van eene zonderlinge geschiedenis, die aldaar nog veel vroeger beeft plaats gehad, en die reeds zekere beroemdheid aan bet stadje zou gegeven hebben, dat tusschen twee haakjes pas kort te voren was gesticht en te dien tijde nog eeu rebel. Een brief van den oud-katholie ken Pastoor Kamiuski in Thiengen (Baden) behelst de volgende woorden: »De meeste oud-katholieke Geestelijken zijn door deu slechten staat hunner financiën tot het voortspelen hunner rol gedwongen. Ieder wel onderricht oud-Katholiek erkent thans de onuitvoerbaarheid der vroegere wensehen en plannen. De .Bisschop heeft er het meest toe bijgedragen het gevoel wakker te roe pen, dat men voor geene hoopvolle zaak arbeidt. Vele zijner voordrachten begon hij met eene lofprijzing van den tijd waarin hij hoogleeraar was, om te eindigen met de mededeeliug, dat hij voor langen tijd, gelijk elk jaar, naar ^Zwitserland trok, in gewesten waar hij geen oud-Katholieken ont moette. Dr. Rieks schrijft't Is overal gebleken dat zij, die de [Kerk aan de Roonisch- Katholieken wilden ontnemen,de Kerk nooit goed beschouwd of begrepen hebben. Meestal was het haat- tegen den E,. K. Pastoor, die beu naar de oud-Katholieken deed over- loopen, een haat die weldra ook tegen den oud-katholieken Pastoor werd overgebracht. Dr. Rieks klaagt voorts over gebrek aan godsdienstig leven te Heidelberg, waar hij jareu lang had gearbeid. En toch werden in die stad de godsdienstoefeningen naar verhouding nog beter bezocht, dan in de meeste overige oud-katholieke gemeeuteu van het laud. Een lid der oud-katholieke Synode schreef deu 19den Oct. 1885: Bij de meeste ond-Katholiekeu ontbreekt diepe, ernstige, godsdienstige zin. De oud-katholieke Pastoor Bodenstein te Carlsruke zegt het volgende: »IIetoud-Ka- tbolicisme wordt hoofdzakelijk gerecruteerd uit zulke lieden, voor wie kerkelijke ge zindheid een gruwel is, De kerkelijk ge zinde elementen ziju bij de Roomschen gebleven en na verloop van twint'g of dertig jareu zal men liet oud-Katholicisme nog slechts in de^ historieboeken vinden. Dat is mijne vaste overtuiging.* De overleden oud-kat.holieke Pastoor Wei dingen iu Dusseldorf (tevens lid der Sy node) zeide: »Ik werk Tevergeefs eu wijd mijne krachten aau een nutteioozen arbeid. De oud-katholieke Priester Karl Freiherr Yon Richthofeu zeide in 1874: Uit zulke woelzieke elementen, die mij hun bijval schenken, kan men geene christelijke ge meeuteu vormen.* Wat de algemeene toestand der oud- katholieke zaak aangaat, wijzen we naar het werk van Dr. Von Schulte, die de ver- miuderiug van het zielental der oud-Ka tholieken heeft geconstateerd. De Synode beeft daarom ook in 1886 de wijze be slissing genomen geen verdere stappen te doen tot oprichting van nieuwe oud-ka tholieke gemeenten, hetgeen den Heer Beyschlag niet verhinderde iu de Deutsch Evangelische Bliittern van 1 Juni den Staat verantwoordelijk te stellen voor het feit in vergelijking met de toelage aan de Roomschen, aan de oud-Katlioliekeu te wei geen anderen naam had dan la Privada, wat de goedgunstige lezer zelf wel zal willen vertalen. liet was slechts tengevolge der gebeurtenis sen, welke wij gaan verhalen, dat haar de naam Palos werd gegeven. In dien tijd dan waren de inwoners, der stad la Privada, de beste menschen van de wereld en waren vooral bekend om den minzamen om gang, die de huisgezinnen kenmcikte, de eens gezindheid, die in de huishoudens hecrschte: de vrouwen waren engelen (engelinnen, als ge wilt), de mannen heiligen. Het eenige gebrek, dat men die vreedzame stedelingen zou hebben kunnen verwijten, was eene algemeene hoofdigheid; toch had deze schaduwzijde voor hen nooit ernstige gevolgen gehad, althans voor den gedenkwaardigen dag, waarvan wij gaan spreken. Er was toen in de kathedraal van de stad een koster, die nog maar pas getrouwd was en dank zijn schaapachtig karakter (of liever zijn ka rakter als een lam) den bijnaam had gekregen van Agnuszijne echtgenoote, even bekend om hare zachtmoedigheid als minzaamheid, heette Colomba. Op zekeren Zondag een noodlottige dag nig geld te hebben bewilligd, 't Is belache lijk den Protestant Beyschlag voor zulk een kwijnend kerkgenootschap nog geld te hooreii eisrhen. Dr. Rieks antwoordt hem dan ook aldus: Vermits, volgens de be- rekening van ueu Heer Von Schulte, de Pruisische Staat jaarlijks voor de ouu-Ka- tholiekeu 68116 Mark uitgeeft en men volgens den Heer Von Schulte, in Pruisen 15063 oud-Katlioliekeu telt, krijgt ieder 4 Mark 52 Pf. of op ieder der 4943 oud- katholieke mannen, 13 Mark 78 Pf. De Roomsch-Katholieken kosten, zooals Rieks verder berekent, den Staat jaarlijks 23 Pfennig per hoofd en nu durft de Berner Katholik (orgaan vau den Bisschop Herzog) nog wel te schrijven dat de Regee ring dertien maal meer voor de Roomschen dan voor de oud-Katholieken uitgeeft. Door het hier vermeldde bopeu wij een nieuw bewijs geleverd te hebben vau het wereldhistorische feit, dat slechts door eeue nauwe aansluiting aan de Kerk eu aan deu Stedehouder van; Jezus Christus, een waarborg voor de reinheid van het geloof kan gegeven worden. Wie slechts een en kele zaak verwerpt, welke de Kerk voor stelt te gelooven, is op den weg naar deu afgrond van de dwaling en het ongeloof. Daarom verlangt de Kerk steeds, dat men haren ganschen geloofsinhoud aanneemt; slechts eeu gedeelte aau te nemen, heeft zij nimmer toegestaan. Dat komt door kaar onwankelbaar bewustzijn, dat zij de ware Kerk van Christus is, dat hare leer van God is eu dit alleeu biedt ook eeu waai- borg voor ous geloof. Sluiten we ons derhalve steeds nauw aan het centrum unitalis, deu Stedehouder van Christus op aarde, aan. Ubi Petrus ibi ecclesia Waar Petrus is, daar is de Kerk. Bij deu aanvang der Belgische Kamer zitting heeft de Luiksche Afgevaardigde Neujeau de Regeering geïnterpelleerd over de geruchteu [in de pers, en zelfs in de Diiiiscke pers, omtrent een definitief trac- taat tusschen België en het Duitsclie Rijk. De Minister van Buitenlaudsehe Zaken, Prins De Caraman-Chimay, verklaarde dat er geenerlei tractaat noch overeenkomst bestaat; dat er geen voorstel in dien zin ooit aan de Regeering is gedaan; dat al die geruchten zuivere sprookjes zijn, en dat België wensclit trouw te blijven aan de plichten zijner neutraliteit. Hij betreurde het, dat verschillende bladeu met zulke haulnekkighoid zoodanige onware geruchten blijven verspreiden. De heer Neujean dankte den Minister voor zijn categorisch antwoord, welke dank betuiging in de Kamer algemeene instem ming vond. In Pruisen is, naar men weet, sinds lang de vraag overwogen, wat er geschie den moet met de tijdens den »Cultur- kampf* ingehouden traktementeu vau de Geestelijkheid, welke som allengs is aan- voor dit paartje en ook voor alle paartjes uit den omtrek gebeurde liet tiat Agnus, toen hij zijn wit vest wilde aantrekken, zag dat het gevlekt was, wat hem tegenover zijne geliefde echtgenoote zeer ontevreden maakte. Colomba, van haar kant, bemerkte toen zij haar waaier wilde krijgen, dat deze geheel en al verbrijzeld op den stoel lag, waarop Agnus, zonder ergens acht op te slaan, zich had neder gezet. Hierover ontstond een voorbijgaande twist tus schen beide echtgenooten, die echter dank hun woede inborst en hunne wederzijdsche genegen heid, spoedig was weggeruimd.Maar bij het ontbijt kwam een nieuw incident, dat den kuiselijken vrede een weinig verstoorde. Agnus vond, dat de jiap te flauw was en terwijl hij naar de etens kast ging om het zoutvat te halen, wierp hij zeer onhandig een mooie vaas om, waar Colomba zeer veel van hield en die in duizend stukken brak. „Wees toch vooorzichtig riep Colomba, onge duldig geworden, uit, //ge breekt van daag al les. ge let niet op wat ge doet. //Ge zoudt beter doen, zelf er beter op te letten,// antwoordde Agnus, zeer geraakt, //is gegroeid tot een bedrag vau 16 millicen Mark. Aanvankelijk achtte men eene even redige verdeeling over de verschillende diocesen de meest wensckelijke oplossing; maar gaandeweg beeft een ander denk beeld veld gewonnen, namelijk de wensch dat deze gelden besteed mogen worden voor liet'stichten van eeue vrije katholieke universiteit. De blijde instemming, welke een gelijksoortig voorstel-Lienbacher in Oostenrijk gevonden heeft, vond een le- veudigeu weerklank iu Pruisen, waar men van katholieke zijde over uitnemende krach ten beschikt en sinds jaar eu dag niets vuriger wensclit dan iu dit opzicht Leuven eu Parijs na te streven. De middelen zijn er thans voor aanwezig, zoo de Regeeriug slechts hare toestemming wil geven. In de zitting vau deu Rijksdag kwam jl. Dinsdag bij de behandeling der posterij- begrooting, de Engelsch.e postverbinding via Viissingen en OAende ter sprake. De beraadslagingen, die zeer de aandacht der ledeu trokken, werden geopend door Prins Hatzfeld Trachenberg. Wie in deu afge- loopen herfst, zeide deze, de couranten ge lezen heeft, zal daarin vaak hebben aan getroffen de Engelsche post is nipt aan gekomen, omdat zij te Osteude den trein heeft gemist de Engeische post gaat voor een gedeelte over Ostende, gedeeltelijk over Viissingen. Nu mist de post over de Viis singen nooit de aansluiting. WaDneer zij op die wijze sneller en zekerder gaat, waarom wordt die weg dan niet uitslui tend gebruikt? Op die vraag antwoordde de Staatssecretaris Stephau de post gaat thans feitelijk reeds over Viissingen, en wel iu het bizonder die, welke voor het Noorden, de Hansesteden, Denemarken en Zweden bestemd is. Een gedeelte zal trouwens over Ostende moeten blijven gaan. Dat daar de aansluiting vaak gemist wordt, is ook aau de aandacht der Belgische Re geering, die het groote belang van deze postverbinding kent, niet ontgaan. Zij heeft alle mogelijke pogingen iu het werk ge steld om het verkeer te verbeteren. Het missen der aansluiting is het gevolg der gesteldheid van de haven van Ostende, en van het weder. Het bestuur der Belgische posterij heeft in den laatsteu tijd zeer kostbare pogingen gedaan om schepen met grootere snelheid, die beter tegen ongun stig weder eu slechte zee bestand zijn, in de vaart te brengen. Naar zich hopen laat, zal de aansluiting derhalve beter worden. Wat de route zelve betreft, daarvan valt nog veel te verbeteren. De route over Viissingen was van deu beginne af toe gerust met uitmuntende schepen. Ook op verbetering van deze route is men bedacht gebleven, maar hierbij doet zich bet be zwaar gelden, dat de mist op de Theems bij het uitloopen der booten zeer hinder lijk is. Dat ligt niet aau gebrek aau goeden wil, maar aau de moeilijkheid om de na tuurlijke bezwaren, de vis major der na tuur, te overwinnen, waarmede wij hier te kampen hebben. Ziju wij maar eerst on- me dat een vest!. en is me dal een ontbijt! i/O, die vlek en die flauwe pap kunnen lich telijk verholpen worden; maar wat aan te vangen met een gebroken waaier, met eene verbrijzelde vaas? Andeie lcoopen, anders niet." //Dat moet toch alles uit mijne beurs bekostigd worden.// //Die dingen hebben u niets gekost, het waren g. schenken van mijne peettante.// //Die peettante cn dat peetkind beginnen mjj liet bloed zoo warm te maken, dat. Toeh haalde de spreekwoordelijke minzaam heid der heide echtgenooten nog ditmaal de zege, eu de storm, die dreigde los te barsten, ver dween als oen tooverslag; ze sloten vrede, en wederkeerig elkaar verschooning vragende, hiel pen zij elkaar met zich op te schikken om naar de kerk te gaan. Maar welk een noodlottig toeval mag er toeh toe geleid hebben om Colomba, toen zij de deur wilde ojienmaken, een haartje te doen ont dekken op de jas van Agnus? //Pas op, zei ze haastig, wacht tot ik dat haartje, dat aan uw jas kleeft, heb weggenomen. Wordt vervolgd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1888 | | pagina 1