N IE WE
IV». 1210.
Zondag 26 Februari 1888.
13de Jaargang.
[Ierland. Eene les
Nederland.
voor
B U i T E VLA X 0.
Per 3 maanden voor Haarlem1 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland >1,80
Afzjuderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels.30 Cents.
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Als meu in de Eugelsehe bladen leest
wat zij over de Ieren schrijven, dan moet
men wel tot de slotsom komen, dat er geen
slechter wezens op aarde zijn. Ieder begrijpt
echter, dat daarbij de Engelsche zelfge
noegzaamheid en de eeuwenoude afkeer van
Ierland, eene zeer groote rol vervullen.
Men kan de Eugelscbeu, hoe braaf zg
ook mogen wezen, volstrekt niet gelooven
als het de Ieren geldt. Niets natuurlijker
dan dat wederkeerig, alzoo van de zijde der
Ieren, weiuig liefde jegens Engeland wordt
getoond. Die wederkeerige antipathie wortelt
in de historie.
Naar waarheid mag verklaard worden,
dat Ierland door Engeland wordt verdrukt
en mishandeld. En nu erkennen wij gaarne,
dat daarin verandering ten goede kwam,
dat eenig onrecht verdween, maar met dat
al bluft bij de Ieren de herinnering aan
vroegere grievende miskenuing'bestaan, ter
wijl vooral de landbouwgrieven nog vol-
strekt niet zijn weggenomen.
Ierland wordt, op dit oogenblik bestuurd
door dwangwetten; het land staat feitelijk
buiten het c/emeene recht. Zulk eeu toestand
noemen wij onhoudbaar al schijnen de
bovendrijvende partijen (die der Tones en
der liberale Unionisten) daar volstrekt geen
kwaad in te zien.
Bij de verschillende veldtochten, die tegen
Iemand werden ondernomen, namen de
veroveraars een deel van den bodem en
schonken dien als overwonnen land aan
adellijke Eugelschen weg. Dat gunstbetoon
kwam den armen Ieren natuurlgk zeer duur
te staan, want hun wettig eigendom werd,
zonder eenige schadeloosstelling, onteigend.
Die Engelsche Lords kwamen niet m
Ierland wonen, doch lieten hunne Iersche
goederen door administrateurs beheeren.
Gelijk zich deuken laat, liet dat beheer
ontzaglijk veel te wenscbeu over. De boereu
of pachters werden uitgemergeld en de ad
ministrateurs deden uitstekende zaken Een
beroep op de billijkheid van de grondeige
naars; gelijk dat in gelijksoortige gevallen
als de pachtheer te naderen is, dikwerf met
goed gevolg wordt gedaan baatte met, of
liever kon niet eenmaal plaats hebben.
Men beselt lichtelijk welke verhoudingen
werden geboren. Er ontstond eene positie
in Ierland, welke misschien nog het best
valt te qualificeeren met de woorden: voort
durend agrarisch lijden. Bg dat lgden voegt
zich nog een ander, hetwelk wij wel in de
eerste plaats hadden mogen noemen.
De overgroote meerderheid der Iersche
bevolking beljjdt den katholieken godsdienst
en deswege werd zij door het onverdraag
zame Protestautsche Engeland ontzettend
vervolgd.
Waarheid bovenal, en daarom moet er
kend worden, dat, ten aanzien der religie,
de vrijheid der Ieren thans met meer wordt
geschonden. Maar door de veelzijdige ver-
FE UIL L E T O N.
palos de mogtjer.
(Slot volgt).
ABONNEMENTSPRIJS
h2e?"
AG-ITE MA WON AGITATE.
niimiiT.
PRIJS DER ADVERTENTlfiN
Uitgevers: KÜPPEES LAUREf.
(Eene Adaluzische vertelling.)
Vervolg
//Dat is zeker een baartje, antwoordde Agnus,
terwijl bij bet tusscben vinger en duim nam,
dat van u afkomstig is, want bet is een viou-
wenboar.
En ik zeg, dat bet van u afkomstig is, want
het is een mans baar.//
z/Van mij? en ik draag niet zulke lange baren!//
//En ik niet zulke korte!//
«Maar omdat bet de kleur van uw hoofdhaar
beeft
//Wel neen de mijne zijn van een veel don
kerder blond!"
Fn de mijne zlJn bruiner.//
"nlloe. kan je nu iets, dat zoo klaar en duide
lijk is, toch loochenen?"
drukking is er kwaad bloed jegens Enge
land gezet, dat niet gemakkelijk te ver
wijderen is.
De agrarische toestand is bijna nog on
veranderd. Wel heeft men bij de wet ge
tracht eene verbetering aan te brengen,
doch afdoende was zij niet. Naar ons inzien
zou de rechtvaardigheid medebrengen, dat
den Ieren hun land werd terug gegeven
en dat de Staat daarvoor aan de eigenaars
schadeloosstelling toekende.
En nu zeggen wel velen als er onrecht
tegenover de Ieren is geschied, dan is dat
verjaarddoch die redeneering gaat hoog
stens in theorie, niet in de werkelijkheid
op. Ierland was niet een overwonnen land
in den gewonen zin. De Ieren stonden op
omdat zij zich gekreukt meendenmaar
volgens de eigen opvatting der Eugelschen,
behoorden zij tot liet Rijk, maakten zij eeu
deel daarvan uit.
Aan oproerige onderdanen worden, als
de opstand bedwongen is, allerlei straffen op
gelegd; wij hebben echter nog nooit gehoord,
dat men hun land en goed ontnam. Oor
logsschatting in grondeigendom eischt men
van eigen onderzaten niet. De tuchtiging
moet in eene andere richting geschieden.
Aangenomen nu, zooals wij doen, dat er
groot onrecht jegens de Ieren geschiedde,
kan men niet beweren, dat dit ook verjaart.
Al zou dat (wij herhalen het) naar streng
recht zijn vol te houden, men gaat daarvan
niet uit in een beschaafd land.
Engeland heeft er immers zelf bet grootste
belang bjj, dat de Ieren tevreden zullen
leven.
Door de Ieren wordt nu, teneinde van
beter conditie te worden, eene eigene volks
vertegenwoordiging begeerd. Het stelsel
waarvoor zij strijden, heet homerule.
Het komt ons voor, dat de Ieren ten
volle recht daarop hebben. Na eerst tot de
tegenstanders van dat systeem behoord te
hebben, kwam Gladstoue, een waarlijk be
kwaam Staatsman, tot de overtuiging, dat
het niet aanging, langer aan Ierland te
weigeren, wat het in dit opzicht vroeg.
Toen Gladstone dien stap waagde, werd
hij met verontwaardiging een verrader van
Engeland3 belangen genoemd. Het meest
verbitterd waren de oud-liberalen (de Whigs),
die zich nu de uuiouistische liberalen noem
den, alzoo liberalen, die de volstrekte een
heid tusscben Ierland en Engeland niet
willen opgeven. Tot recht verstand van
hunne houding diene men te weten, dat
onder hen de meeste eigenaars van Iersche
landgoederen worden gevonden. Hunne po
litiek wordt dus bepaald door hunne beurzen.
De tegenwoordige Regeering kon bij baar
optreden niet regeeren, meende zij, zonder
hulp der Ieren. Onder den invloed van die
opvatting deed eeu der leden van het Ka
binet, Lord Churchill (thans reeds afge
treden), allerlei beloften aan de bome-rule-
partij. Toen echter de verkiezingen nogal
mee 'vielen en de Regeering zich kon staande
houden, als zij maar de hulp had der oud
liberalen, werd aan die belofte niet meer
gedacht. Lord Churchill ontkende zelf ver-
//Nu nog mooier, wou je me dan voor blind
doen doorgaan?//
„Weetje wel, datje onuitstaanbaar bent, Agnus?//
„Weet je wel, dat Agnus wel eens een eind
hout kon nemen, om u
//Zou je dat durven, lummel.1"
//Wat zeg je daar?.Zit bet zoo!
Arme Colomba! Ze was de dochter van een
magisterhaar man schudde haar als de
jas van haar schoonpapa, daags voor een plech-
tigen feestdag.
Een uur daarna ging de ongelukkige met de
haren in wanorde en roodgeschreide oogen hare
lotgevallen verti llen aan hare peettante, de doch
ter van een alguazil.
De vrouw van den alguazil trok onmiddellijk
partij voor haar petekind, dat om een haar een
pak »laag gekregen had; de alguazil nam de
verdediging op zich van den echtgenoot; de ge
moederen werden verhit, de hitte veroorzaakte
de grootste spanning de stok maakte allerlei
wiskunstige figuren in de lucht en de senora
ontving eene dracht slagen.
metel, dat hij haar ooit iu zijn overleg
met de Iersche partijleiders had gedaan.
Gladstoue en zijne aanhangers blijven
echter pal staan. De stembus was, bij tus-
schentijdsclie verkiezingen, hun niet ongun
stig. Werd het Parlement ontbonden, dan
zou het zeer waarschijnlijk wezen, dat de
partij van Gladstone en de Ieren de meer
derheid zouden verwerven.
De Ieren vragen als minderheid om recht.
De Tories en de Unie-liberalen weigeren
dat. Het gevolg is voortdurende onrust iu
Ierland; terwijl telkens op zich zelve hoogst
afkeurenswaardige misdaden worden bedre
ven. Tegen die overtreding van Gods wet
heeft Z. H. de Paus meermalen geprotes
teerd ook tegenover de Iersche qnaestie
nam hij eeu verzoenend standpunt in. Maar
van bepaalde inmenging in den strijd ont
hield het Hoofd der Kerk zich wijselijk.
Ierland verlangt vrijheid en recht. De
minderheden (te zamen feitelijk de meer
derheid der natie) hebben ook in Neder
land daaraan behoefte. Daarover een vol
gend maal.
Bij den Rijksdag zijn in behandeling ge
komen de voorstellen der Heeren Muukel
en Rintelen. Beide voorstellen hebben ten
doel het verleenen van schadevergoeding
aan personen, die onschuldig veroordeeld
en gestraft zijndoch in dat van den heer
Rintelen werd tevens voorgesteld eene wij
ziging iu de hepaliugen op nieuwe be
handeling van strafzaken, waarin een vonnis
was uitgesproken. Deze wijziging kwam
hierop neder, dat vóór de nieuwe behan
deling de onschuld van den veroordeelde
moest worden geconstateerd. Dit punt is
na eenig debat verworpen. Wat liet ver
leenen van schadevergoeding betreft, daar
omtrent was de Heer Windthorst, na al
hetgeen vroeger daarover reeds was ver
handeld, overtuigd dat de Regeering zich
niet er mede zou vereeuigen. Hij achtte
het evenwel wenschelijk, door den Rijksdag
het beginsel te zien vaststellen, dat aan
onschuldiggestrafteu schadeloosstelling moet
verleend worden. Daarop werden de op
dit punt overeenstemmende voorstellen na
verwerping van eenige amendementen aan
genomen.
Naar gemeld wordt, heeft de Kroonprins
zich in de laatste dagen voornamelijk bezig
gehouden, behalve met het samenstellen
van zijn testament, met een staatkun
digen uitersten wil, bestemd voor zijn zoon
Prins Wilhelm, voor het geval zijne hoop
op herstel niet mocht verwezenlijkt worden.
Daar de wond der operatie nagenoeg
geheel genezen is, keert professor Bergmann
waarschijnlijk dezer dagen naar Berlijn
terug.
Prins Lodewijk van Baden, de 23 jarige
tweede zoon van den Groothertog van Baden,
die te Preiburg studeerde, is daar eergisteren
plotseling aan eene longon tstekiugbezweken.
Onderscheidene Fransche bladen voor
spellen tegen Donderdag den val van het
Peettante en peetkind liepen toen naar de
vrouw van den notaris om den twist beslecht te
krijgen; mevrouw verklaarde zieli voor, mijnbeer
verklaarde zich tegen en de vrouw van den
notaris ontving ook een praebtige bastonade.
De drie geslagenen gingen toen gezamenlijk op
naar den constitutioneelen Alcade. Daar bad eene
herhaling van de voorgaande scènes plaats; be
scherming en steun bij de Hooggeboren Vrouw
alcades eind-resultaat: eene vierde vrouw, die
geslagen werd en niet tevreden was. Zoo ging bet
ook met de doctores, de apothekeres en alle senora's
op es.
Toen de notabelen bet voorbeeld gegeven had
den, wilde de gewone man in 't minste niet
achterblijven; naaisters en modisr.en, scboenmakers-
en kleermakersvrouwen, kroeghoudsters en water-
draagsters schaarden zich beurt om beurt bij de
partij van de vrouw des kosters en bezegelden
bun geloof, zoo niel met bet bloed harer aderen,
dan toch met striemen en blauwe plekken. De
stad bood dien avond een treurig schouwspel
van gekneusde hoofden, armen, beenen enz. enz.
Ministerie Tirard en zijne vervanging door
een van Floquet. De begrootiugscommissie
wenscht namelijk het bedrag der geheime
fondsen teruggebracht te zien van 2,000,000
op 800,000 fr., torwijl de Regeering min
stens 1,600,000 beweert noodig te hebben.
Indien laatstgenoemde som niet wordt toe
gestaan zou bet Ministerie aftreden. De
rechterzijde wenscht slechts 600,000 fr. te
zien toegekend.
Aan de Times wordt uit Weenen
geseind, dat Oostenrijks antwoord op de
voorstellen van Rusland met betrekking
tot Bulgarije naar Berlijn is verzonden. De
Times zegt, dat de door Rusland voorge
stelde maatregelen vernietigen wat bestaat,
zonder er iets voor in de plaats te stellen
men heeft het recht aan Rusland te vragen,
wat zijne denkbeelden omtrent den lateien
toestand zijn, waaromtrent voorafgaande
overeenstemming van Europa volstrekt
noodzakelijk is.
Uit St. Petersburg meldt de Timesdat
verschillende Russische bladen Duitschland
van dubbelhartigheid beschuldigen.
De Daily Chronicle verneemt uit Rome
dat de Hertog van Norfolk aldaar de ouder
handelingen tusscben Engeland eu Z. H. den
Paus voortzet, en daarvoor nieuwe instruc-
tiën van het Engelsche Kabinet heeft ont
vangen.
Volgens berichten uit Weenen zal
Kalnoky naar Pest terugkeeren om een
nieuw onderhoud met den Keizer te hebben.
Naar uit Weenen en Sofia gemeld wordt
heeft de krijgsraad zoodauige maatregelen
genomen, dat het geheele Balgaaische leger
binnen den tijd van 14 dagen kan worden
gemobiliseerd.
Aan de verschillende spoorwegstations
tusscben Kieff en Odessa liggen tien mil-
lioeu poed graan en zeven inillioeu suiker
welke nog niet verzonden konden worden
omdat het troepenvervoer alle goederen
wagens iu beslag neemt.
Het officiëele Russische regeeringsblad
bevat een communiqué, in hetwelk wordt
gezegd, dat de Regeering eiken maatregel
van geweld in Bulgarije van de band wijst.
Het communiqué gaat uit van het tractaat
van Berlijn, als de erkende grondslag van
de regeling der zaken in Bulgarije, eu als
de eenige internationale waarborg tegen
eene omverwerping van die regeling. Van
dit standpunt heeft de Regeeriug den gang
van zaken sedert het aftreden van Prins
Alexander gadegeslagen.
De Regeering heeft daarom geweigerd
Prins Ferdinand te erkennen, en getracht
de overige mogendheden over te halen zich
in denzelfden zin te verklaren.
Met het oog op den algemeenen wensch
dat er een einde kome aan den veront
rustende toestand waarvan de hoofdoorzaak
in Bulgarije is, acht de Regeering zich ver
plicht eene poging te doen om de mogend
heden over te halen eene verklaring af te
leggen betreffende de onaantastbaarheid
van het tractaat van Berlijn in zake Bul
garije, en betreffende de noodzakelijkkeid dat
een wettelijke toestand in het leven worde
Toch was de goedigheid en minzaamheid dier
lieden zoo groot, dat weinige dagen daarna alles
vergeten was en een jaar ging voorbij, zonder
dat cr in bet land een //als// of een //maar// was
geweest.
Op den dag der verjaring van den huwelijks-
storm zaten de engelachtige Colomba en de
zachtmoedige Agnus samen hun morgen-chocolade
te drinken, evenmin eraan denkende om ruzie
te krijgen als de duivel eraan dacht om zich
te bekeeren, toen der jeugdige kosterin een bijna
onmerkbare glimlach op het aangezicht speelde.
Toen haar man vroeg, waarom zj) lachte, luidde
haar antwoord //och, om niets.//
//Het moet toch wel om iets zjjn,// meende
de koster.
//Och, eene onnoozele nietigheid.//
//Zeg maar op, waarom, en wij zullen samen
lachen.//
//Weet je nog wat heden juist een jaar ge
leden is gebeurd?//
