NIEUWE
No 5212
VrUdag 2 Maart 1888.
13de Jaargang.
De toestand.
BU1TENLAN
Een warwinkel.
HURiiMsmicoïiim.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maaudeu voor Haarlemf 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afziuderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA H05 AGITATE.
PRIJS DER ADVEBTKNTIËN
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag- avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K P P E K 8 êc LAURET.
't Is nu al vele jaren geleden, dat de
liberalen het roer van den Staat in handen
hebben, lang niet met algemeene instem
ming en evenmin met goeden uitslag. In
tegendeel. Naarmate steeds weer hun on
rechtvaardig overheerschen, hunne dwing-
landij bleek, liep men bij de verkiezingen
naar de stembus om hun hier of daar een
zetel te ontnemen, ofschoon zij die door bun
schandelijk onrechtvaardige districten-ver-
deeliug zoo goed mogeïjjk hadden verzekerd.
Maar terwijl bij elke verkiezing duizeuden
stemmen meer in anti-liberalen zin werden
uitgebracht en de natie dus toonde wars
van het liberalisme te zijn, bleven toch
jaar en dag de liberalen in de Kamer in
de meerderheid. Eene uiet-liberale, maar
geloovige, christeljjke natie werd geregeerd
met de hulp van eene liberale vertegen
woordiging!
Jareu lang heeft de Rechterzijde het ge
laten verdragen, dat zij aan houdend moest
bukken voor de Liukerzjjde. Doch de stem
der gerechtigheid klonk bij de verkiezingen
allengs luider, tot dat eindelijk de Tweede
Kamer op het doode punt kwam; de par-
tjjen wogen tegen elkander op, zij stonden
gelijk, 43 tegen 43. Eu de aldus gevormde
Rechterzijde was geheel iets anders geworden
dan bet vroegere allegaartje; bij haar was
gevestigde overtuiging en geestdrift voor
een booger beginsel.
Die Rechterzjjde bestond uit degelijke
mannen, voorstanders en handhavers der
groote belangen, waarvoor ook de natie in
haar geheel genomen strijdt. Geen wonder,
dat het in de Kamer telkens tot eene botsing
kwain en dat Rechter- en Linkerzijde ge
durig vlak tegen elkander ingingen. Bij de
laatste toch wa» geen zweem van eerbied
voor de overtuiging der eerste; zij wilde
niet aflaten van hare geweldpleging op bet
geweten van het volk, wilde geen stroo-
breedte toegeven in de groote, in de levens-
quaestie, in de vraag van het onderwijs.
De Rechterzijde sprak fier haar: wij kunnen
niet,c en de Linkerzijde haar tiranniek:
wij willen niet.*
Daar was in de Kamer wel evenwicht,
maar geen overwicht en toch eene Re
geering vraagt eene meerderheid. Zelfs voor
een Heemskerk bleek regeereu onmogelijk
en door het wetgevend lichaam te ont
binden, riep hij de natie op, öm bp de
stembus te beslissen aan welke zijde de
meerderheid zou wezen. Het was weer het
gewone liedje: de overgroote meerderheid
stemde in anti-liberalen zin, en toch, door
de schandelijke verdeeling der kiesdistricten,
kregen de liberalen weer de meerderheid
in de Kamer.
Sinds is de Grondwet herzien. Het getal
Kamerleden is nu op honderd gebracht en
F E V ILL E T O N.
Er werd op zekeren avond eene historische le
zing gehouden.
De B .sche beau-monde was rijk vertegen
woordigd in een der talrijke zalen van het Casino.
Yoor de/e bijeeenkonst was de grootste leeszaal
aangewezen.
De historicus 11. in gezelschap van het- on
afscheidelijke glas water, verbeidde de stilte, die
een tik van de schel had gevraagd.
Juist wilde hij met een kuchen zijne conferen
tie aanvangen, toen hij bemerkte, dat zijn kale
schedel tot mikpunt diende aan de ontelbare
stralen, die eensklaps vinnig uit eene electnsche
lamp kwamen geschoten, 't Was eenigszins dui
ster geworden en om den geëerden professor
beter te kunnen zien en verstaan had men de
lamp aangestroomd. De professor vroeg en kreeg
een lichtscherm.
Gewapend met dit voorwerp, begon hij,
na eeu teug uit zijn glas, feiten te releveeren,
welke beleefd waren door het voorgeslacht van
zijn auditorium; gebeurtenissen waarin het water
de hoofdrol speelde en die de allerakeligste too-
neelen tot onderwerp hadden. Menig ach! en
och! werd dien avond geuit, door de huismoe-
weldra zal er eene algemeene verkiezing
plaats hebben om de geheele Kamer te
vernieuwer. Nu is de vraag: aan welke
zijde zal nu de meerderheid komen? Wat
zal de uitslag zijn van verkiezing van 6
Maart a. s. Die uitslag hebben de anti
liberale kiezers in hunne macht, wanneer
zij vastberaden strijden, eensgezind ter stem
bus gaan en bun wil openbaren door te
stemmen op verklaarde tegenstanders van
het liberalisme.
In districten, waar een anti-liberaal niet
de minste kans van slagen heeft en ver
deeldheid beerscbt onder de liberalen, zal
men verstandig handelen op den minst
gevaarlijken candidaat zijne stem uit te
brengen.
Wij hopen, dat de anti-liberale kiezers
dezen keer hun plicht getrouw zullen ver
vullen. Zij kunDeu, zjj mogen niet anders,
in geweten niet. Aan voorlichting heeft
het niet ontbroken, het politiek leven is
krachtig genoeg opgewektzjj moeten over
tuigd zijn van het gewicht des oogeubliks.
Om den uitslag te teekeneu van het li
beraal regeeringsbeleid wijzen wjj hier nog
in 't kort op den dringeudeu nood des
vaderlands. Is de schatkist niet uitgeput?
Klimmen de Staatsschulden niet jaarljjks
al booger en booger? Gaat het volk niet
gebukt onder het wee van drukkende be
lastingen? Yerkeeren de Nederlandsche
landbouw, de Nederlandsche nijverheid niet
in nood? En doet de heerschzuchtige li
berale partij wel iets om die belangrjjke
takken der nationale welvaart te hulp te
komen? Blijft zij niet hardnekkig vast
houden aan het zooveel besprokeu vrjj-
haudelsstelsel Zet ze onze grenzen niet
wagenwijd open voor vreemde concurrentie?
Geraken de openbare zeden niet in verval
Nemen de misdaden niet ontzettend toe?
Zijn de gevangenissen niet overbevolkt en
wiüt het socialisme niet dagelijks veld?
Is het liberalisme door zpne begunstiging
van vrijgeesterij en ongeloof daarom niet
de schuld? Eu dan, hoe bedroevend is nog
de toestand op Atjeh, dat millioeuen schats
en stroomeu bloeds heett gekost? Eu boven
al wordt niet op de meest onbeschaamde
wpze geweld gepleegd in de ouderwijs-
quaestie tegen den verklaarden volkswil
in? Wordt ons niet ons recht geweigerd?
Welnu, om dit alles is de toestaud hoogst
ernstig.
Nooit wellicht heeft men zich met zooveel
jjver op de verkiezingen voorbereid dan
thans. Nooit was de verwachting zoo hoog
gespannen.
Wie zal voortaan in 's Lauds raadzaal
de eerste viool spelen is de vraag, welke
op aller lippen zweeft.
En geen wonder.
Den »gewoueu wetgever* immers werd
eene bevoegdheid toegekend, die zich veel
ders, die tussclien de massa getrouwde en niet
getrouwde dames verscholen waren en welke men
in weerwil van het verblindend electrisck licht
met een kaarsje moest zoeken, en die zich door
hare mannen hadden laten overhalen de gezel
lige huiskamer met de zalen van het Casino te
verwisselen.
Onder de vele toehoorders werd een heer bemerkt
ten minste hij droeg een hoogen hoed
die blijkbaar zeer groote waarde hechtte aan het
lot der vreeselijk geteisterde slachtotiers door
de watersnooden van voorheen, want hij had
het hoofd diep voorover gebogen en scheen zich
met dichtgenepen oogen hunne lotgevallen in
de verbeelding terug te roepen - - sommigen
zeiden echter dat hij sliep.
Onmogelijk was het niet, want de arme jon
gen had dien avond tot laat nog dienst in
het telephoonkantoor.
Juist was Camille zonder betrekking, toen het
postje van telephonist openkwam; wel waren er
nog een vijfhonderd sollicitanten, en was hij
de 502e die zich aanmeldde, doch 't scheen
dat de chef zich wilde wreken op al de voor
gaande, die het hem 't zij tot zijne veront
schuldiging gezegd zeer lastig maakten, door
juist den laatste, die zich opdeed in dienst te
nemen; want toen Camille in het bureau tiad
en den mond wilde openen om zich aan te be
velen, riep zijn toekomstige superieur,- //Ben jjj
verder dan vroeger uitstrekt. Yan den uit
slag der verkiezingen, den 6deu Maart a. s.
te houden, haugt dus meer af, dan tot
hiertoe het geval was. Zegepraalt de Li
berale Unie,* dan zal het lot, ons door
hare aanhangers toebedeeld, alles behalve
benijdenswaardig wezen.
Katholieke en anti-liberale kiezer-*, toout
dat de beginselen u heilig zijn. Komt steeds
voor uwe beginselen uit, luistert naar onze
kiesvereenigingen, die met u en namons u
beraadslagen en stemt op den 6den Maart
a. s. allen eerlijkonbevreesd en eensgezind.
Z. H. de Paus heeft den 26sten Febr.
in de troonzaal het gezantschap ten ge-
hoore ontvangen, dat de Sultan van Ma
rokko naar Rome had gezonden om Z. H.
niet diens jubileum geluk te wenschen. Het
hoofd van het gezantschap las een adrei
in de Arabische taal voor, dat vertolkt
werd door Pater Lerchuudi, die langen tijd
in Marokko heeft vertoefd. In het adres
wordt gezegd, dat de Sultan het voorbeeld
der volken in Europa, Azië en Amerika
en van alle souvereinen wil volgenj die
hunne gclukwenscben Z. H. hebben aan
geboden, welke bjj de gratie Gods zijn
priester-jubileum heeft mogen vieren. De
Sultan was verder tot dien stap geleid door
het bewustzijn, dat Zijne Heiligheid het
welzijn en het geluk van alle volken be
oogt. De Sultan maakt zich deze gelegen
heid tevens ten nutte om aan Leo XIII
de betuiging zijner oprechte vriendschap
over te brengen.
Een eigenhandige brief des Sultans werd
hierop aan den Paus overhandigd.
Z. II. betuigde zijn dank voor de heil-
wenschen des Sultans en herinnerde, dat de
Heilige Stoel, eu inzouderüeid Paus Gre-
gorius VII, altijd goede betrekkingen met
Marokko had gehouden. Ook zinspeelde
Leo XIII op de faciliteiten, die de Francis-
kaner Geestelijken in Marokko ondervinden.
Het gezantschap had rijke geschenken,
zooals tapijten, geborduurde stoffen, enz.
voor Z. H. den Paus medegebracht.
Het wetsontwerp op de vogelbescher
ming is in den Rijksdag bij derde lezing
onveranderd aangenomen.
De nieuwste dokter van den Duitschen
Kroouprius, Dr. Kusaroaul uit Straatsburg,
denkt niet zeer gunstig over den hoogen
lijder. Wel heeft hij geconstateerd, dat de
longen niet zijn aangedaan, maar tevens, dat
de algemeene toestaud van den zieke hoogst
onbevredigend is. Dr. Kussmaul schijnt ook
weer veel meer ovei te hellen tot de kanker-
diagnose eu de noodzakelijkheid der ver
wijdering van het strottenhoofd.
Te midden van al deze elkander tegen
sprekende geleerden zit intusschen de arme
er ook weer een? nu er moet een einde aan
komen; ik neem jou?//
En zoodoende was Camille telephonist geworden
en sleet hij zijne dagen door de verschillende
nominers der abonnementslijst met elkander in
verbinding te brengen om de menschen, welke
door die nominers op zjjn kantoor vertegenwoor
digd waren, naar hartelust met elkaar te laten pra
ten. Hoorde hij het sein van afbreking, dan
scheidde hij de //nommers// van een en de dis
cussie was afgeloopen.
Werktuigelijk had hij in het Casino het nom-
mer van den professor tegen de leuning van
zjjn stoel opgezocht om de voordracht, zonder
sein van den spreker af te breken; natuurlijk
dat niet vindende, had hjj er maar in berust
en liet hij met vele anderen den geleerden heer
spreken naar welbehagen.
Twee z/heeren// van circa 15 jaar, die vlak
in zjjne nabijheid een fleschje St. Emilion
//knapten//, vonden, toen er een paar glazen
door de keel gespoeld waren, den wijn te wrang
en bestelden met pieperige, doch schelle stem
metjes eeu beter merk, terwijl zij ze teerden
toch van papa's duiten de aangesproken flesch
ongemerkt op het tafeltje van Camille schoven,
zoodat deze laatste even ongemerkt het wijntje
den weg van allen wijn kon injagen.
De onverwachte //roode baai// maakte nog meer
indruk op Camille dan de historische voordracht,
lijder en draagt zijn kruis, eu geeu wonder
zeker mag het heeten dat hij, anders zoo
opgeruimd, onder al die verschillende von
nissen, welke nu al in den loop der tijden
door de verschillende geleerde heeren met
de meeste beslistheid over hem werden uit
gesproken, eeu weinig mistroostig wordt.
Veel houden zijn der hazen dood, en vele
doctoren brengen een lijder tot wanhoop.
Ook op ander gebied schijnt eeu ieder in
deze zaak een verschillend gevoelen te heb
ben, en het voorwerp daarvan te wezeu,
werkt op den duur vermoeiend.
't Zal er op neerdraaien, dat de Prins
naar Berlijn terug moet, schoon ook op
dit punt zich weer twee verschillende stroo-
miiigeu doen gelden. De Keizer en Je Rijks
kanselier schijnen er voor, de Kroon
prinses er tegen.
De Fransche Kamer van Afgevaar
digden heeft het wetsontwerp, waarbij een
nieuw tarief van rechten voor sommige
voortbrengselen uit Italië wordt vastgesteld,
in zijn geheel aangenomen, met de daarin
door den Senaat gebrachte wijzigingen. De
Miuister Dautresme had verklaard, dat hij
die wijzigingen niet goedkeurde, maar zich
vereeuigde met het ontwerp-tarief, zooals
het door de Kamer was aangenomen.
De Fransche Regeering heeft te Rome
doen weten, dat Frankrijk's voorstellen be
treffende het handelstractaat de laatste zijn,
welke zullen gedaan worden. Italië heeft
dus deze slechts tc verwerpen óf aan te
nemen.
Twee Duitschers te Parijs ziju het land
uitgezet, zekere lierman Sauer, een onder
wijzer uit Hannover, die in verscheidene
koffiehuizen Frankrijk en zijne Regeeriug
gesmaad heeft, en een wagenmaker, Wag
ner genaamd, die iu het Café du Commerce
socialistische voorlezingen heeft gehouden.
Engeland heeft op een bijna afwij
zende toon geantwoord op een verzoek van
Rusland, strekkende dat de Britsche Re
geering bjj den Sultan eene aanvrage on
dersteunen zou, om van de Porte te ver
krijgen, dat zij het bewind van Prins
Ferdinand onwettig verklare. De Britsche
Regeeriug erkent, dat de stelling van den
Prins niet wettig is, doch tevens, dat hij
feitelijk vorst is, waardoor hij een waarborg
oplevert voor de rust iu Bulgarije, en dus
voor den vrede in Europa. Bovendien zou
Engeland willen vernemen, wien Rusland
iu 's Prinsen plaats zou willen stellen.
De limes zegt, dat men te St. Peters
burg tracht een chaos te scheppen, terwijl
de centrale mogendheden trachten het uit
breken van den oorlog, als dit toch moet
geschieden, zoo veel mogelijk te verschuiven.
Het Lagerhuis heeft met 256 tegen 134
stemmen het voorstel van Smith aange
nomen, bepalende dat er eene sluiting vau
het debat plaats heeft zoodra niet minder
doch beide wijn en voordracht bewerkten
dat het hoofd van Camille topzwaar op de borst
neerzonk.
Eerst toen een groot rumoer in de zaal aangaf, dat
de conferentie geëindigd was, ontwaakte Camille,
stond langzaam op en ontdekte daarmede dat
de voordracht en de Emilion te zware kost voor
hem waren en de laatste in zijne heenen was
geschoten, die, daardoor geheel van streek; het
bovengedeelte van hun eigenaar bijna weigerden
te dragen.
Camille volgde zoo goed en kwaad hij kon
den drom, die zich uit de verschillende naar
buitenslaande deuren in een wip verdeelde: som
migen in de koffiekamers, anderen in de biblio
theek en leeskamers, enkelen in de biljartka
mer, weer anderen in de restauratie, een ander
gedeelte in de tuinen, waar sierlijke zwanen, door
het licht der maan beschenen, helder afstaken
tegen den donkergroenen achtergrond, en einde
lijk eenigen door het breede voorportaal naar bui
ten, de straat op, waar een massa rijtuigen, het een
nog schoon er dan het ander, de eigenaars wacli tten.
Ook de conducturs der tramwegen sloegen lustig
de klepels tegen hunne metalen omhulsels, want
sedert jaren was bet regel, dat bij elke uilvoering,
zelfs bij de lezing van een professor, een extra rit
voor de bezoekers van het Casino werd georga
niseerd.
Wordt vervolgd.)
