N I E U W E
No 1220.
Woensdag 21 Maart 1888,
13de Jaargang.
aöite ma iforr agitate.
Slayen-emancipatie.
~BUlTEKLAi\ I).
Uit het leven van Abraham
Lincoln.
ABONWEMEETTSFB IJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afziuderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTBNTIÉIÏ
30 Cents.
Van 16 regels
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers, K P P E E S k 1, A U R E I
Een der meest hartverkwikkende feest
geschenken, welke Z. H. Paus Leo XIII,
bij gelegenheid van zijn gouden Priester
feest werden aangeboden, is voorzeker dat,
hetwelk uit Brazilië kwam en in de be
vrijding der slaveu bestaat.
Mgr. Joseph de Syl va-Barros, Bisschop
van Oliuda in Brazilië, had indertijd een
herderlijk schrijven tot zijne diocezanen ge
richt, waarin hij hun verzocht het Pause
lijk (gest te vieren, door aan de laatste
slaven, die nog op hun gebied voornaudeu
waren, de vrijheid te schenken. Ditjubilé,
bij 't welk alle katholieke volken van den
aardbodem zich vol liefde om den beminden
Opperherder hebben geschaard, heeft den
Brazilianen gelegenheid gegeven zich van
een smaad en plaag te bevrijden, die door
de Pausen steeds werd bestreden. De plech
tige afstand van allen slavenhandel ouder
welken vorm ook, meende de Bisschop,
zou het waardigste geschenk zijn, dat de
Brazilianen deu Paus ter eere van zjju ju-
bilé kondeu aaubieden. Zeker zou geen ge
schikter tijdstip daarvoor kunnen gekozen
worden, dan op het oogenblik waarin de
Paus op 't punt stond den zaligen Petrus
Claver, den Apostel der negers, onder het
getal Heiligen op te nemen. »Ik kan,«zoo
eiudigde de Bisschop zijn herderlijken brief,
mijne geliefde zonen, die nog slaven
bezitten, niet bevelen, dezen de vrijheid te
schenken, maar ik bezweer u in deu naam
der christelijke barmhartigheid, hun de vrij
heid terug 'te geven. Moge dit uwe jnbi-
leumsgave zijn! Moge ik aan de voeten van
den if. Yadèr de verzekering kunnen ge
ven: »In de diocese Oliuda bestaat geen
enkele slaaf meerU
De Bisschop bleef niet alleen staan in
zijn edel pogen. Nog zeven Braziliaausche
Bisschoppen, waaronder de Aartsbisschop
van Bohia, verhieven, ter bevrijding van de
slaven, hnune stem.
Hoe groot het gebrachte offer, is kan
men zien uit een dagblad van San Leopoldo
van 7 October 1887. Twee jaren geleden
was het getal slaven nog ongeveer 1,134,000.
Tengevolge der vele vrijlatingen bestouden
er reeds den 20sten Maart van dit jaar niet
meer dan 650,000 slaveu, welk aantal thans
zeker belangrijk zal verminderd zijn. Er
zpn echter nog steeds meer dan een half
millioen slaven in Brazilië. Doch men kan
met zekerheid zeggen, dat de Braziliaan-
sche slavernij tot uitsterven is veroordeeld.
Ook de Regeering begunstigt de slaveu-
vrijheid, doch er dient met de meeste voor
zichtigheid te worden gehandeld ten einde
het land voor outroeringen te spareu, welke
door eene a! te spoedige en totale opheffing
der slavernij zouden kunnen ontstaan.
De nieuwe beweging tot volkomen
en onvoorwaardelijke iuvrijheidsstelling van
alle slaven heeft veel enthusiasme voor de
zaak der slavernij teweeg gebracht. Er werd
onmiddellijk een manifest van het Aboli
tionisten-Comité (Comité voor do vrijlating)
in de nieuwsbladen gepubliceerd. Indeiu-
leidiug van dit manifest werd aan Z. D. H. den
FE UIL L E T O N.
Vervolg en slot).
Zijt ge al bij hem geweest,hebt ge zijn antwoord
vernomen, en durft ge nu nog bij mij komen,
ik dan geen oogenblik rust hebben; Moet men
mij ook hier nog, in mijne afzondering, elke
minuut afpersen, mij dood martelen. Stanton
heeft groot gelijk gehad met uw verzoek af te
slaan. Ik vind het dom om zoo iets te vragen,
Kolonel./'
„Ik hoopte, mijnheer Lincoln, dat gy mei
mij zoudt gevoelen."
,/Met U gevoelen! Hemelsche Vader! Ik
moet met vijfmaal honderd duizend mensclien
o-evoelen die tienmaal ongelukkiger zijn dan gij.
Het is nu eenmaal oorlog; wat zal men er aan
doen? Ellende en jammer is thans ons aller lot;
Bisschop hulde gebracht wegens zijn beslist
optreden voorde bevrijding der slaveu. Door
het vaderlandslievend initiatief van den Pre
laat aangevuurd,willen de leden alle pogingen
in het werk stellen, om de volkomen afschaf
fing der slavernij tot stand te brengen.
Het manifest sprak tot de Katholieken in
naam der beschaving, in naam der begin
selen eener gezonde en ware moraal. Mede
burgers, zoo luidde het woordelijk
»iu alle landen, die onder de slavernij lijden,
is het abolitionisme voortgekomen uit de
liefdevoor gelijkheid onder de menschen en
uit humane gezindheid in verband met de
vaderlandsliefde. De geschiedenis van alle
tijden bewijst, dat de krachtigste propa
ganda voor den eindelijken zegepraal van
net abolitionisme bestond in het bestrijden
der slavernij als een der grootste misdaden
aan de vrijheid gepleegd, zonder zich tot
toorn te laten verleiden tegen die heereu,
die immers slechts het offer zijn van be
staande Staatsinstellingen, van eene on
onrechtvaardige wet, van gewoonten en
gebruiken, waardoor zij uatgene voor recht
houden, wat niets anders is dan geweld
en aanmatiging. Het echte abolitionisme
wil de afschaffing der slavernij terwille van
de wedergeboorte en grootheid van bet
vaderland, terwille van het welzijn der
meesters en slaven, zonder daden van ge
weld, zonder verwarring verwezenlijken;
daarom doet het een beroep op de meusck-
lieveudheid van allen. Wanneer in het
keizerrijk de openbare meening zich doet
gelden tegen Staatsinstellingen, die de
merischheid onteeren, dau is het slechts
noodzakelijk, dat men de weinigen, die nog
slaveu bezitten, doet weten dat al zeer
spoedig eene wet hen zou kunnen nood
zaken hunne slaveu vrij te laten zij zouden
alsdan deu roem hunner weldadigheid ver
liezen.
Vervolgeus doet het manifest een beroep
op het eergevoel, op de liefde voor de
vrijheid, liet gewaagt van den vooruitgang
der industrie en beschaving. Brazilië, ge
lukkiger dan andere landen, die te vuur en
te zwaard de slavernij uitroeiden, zal door
weldadigheid en edele vaderlandsliefde den
slaven de vrijheid schenken.
Tot beter begrip van de gansche bewe
ging zijn eenige ophelderende opmerkingen
onontbeerlijk.
In Amerika stonden de verdedigers en de
tegenstanders der slavernij langen tijd scherp
tegenover elkaar. De tegenstanders der
slavernij verdeelden zich weder in de par
tijen der freesoilers (vrgbodemmannen) en
der abolitionisten. Eerst.genoemden wilden
elke uitbreiding der slavernij in nieuwe ge
westen verhinderen en de slaven langza
merhand emancipeerenlaatstgenoemden
wenschteu de slavernij tot eiken prijs overal
afgeschaft. De freesoilers waren in den regel
zeer verstandige lieden, afkeerig van elke
gewelddadigheid, lieden, die den druk en
last der feiten niet ontkendende aboli
tionisten hadden het verwijt op zich ge
laden, dat zij de kolossale moeilijkheden
die in deze quaestie zich berghoog voor
deden, niet genoegzaam telden. Zjj vonden
draag uw aandeel daarin, zooals liet een man
en een soldaat betaamt. Laat uwe vrouw in vredes
naam waar zij is.
Daarop leunde de president, moe en afgemat,
achterover in zijn stoel, sloot de oogen en wenkte
dat Seott zou heengaan.
De afgewezene bracht een slapeloozen nacht
door; eerst tegen den morgenstond sluimerde
hjj in, zoodat hij vrij laat ontwaakte. Nog was
hij niet geheel gekleed, toen er op zijne deur
geklopt werd, enwie schetst zijne verbazing, toen
een ^ogenblik daarna de President zelt binnen
treedt. Met tranen in den oogen kwam de goede
man op hem toe, omvatte zijne hand en zei ge
roeid: //Ik heb u gisteren hard behandeld, Kolo
nel! ik kom u vergeving vragen. Ik was uit mijn
humeur, afgemat en doodmoe door allerlei beslom
mering. Dat is gewoonlijk zoo op Zaterdag-avond.
Ik moet u werkelijk wel een gorilla toegesche
nen hebben, zooals de rebellen mij afschilderen.
Toen gij weg; waart, heeft het mij innig leed
gedaan, dat ik u zoo behandeld had; ik heb
echter in Europa de meeite sympathie en
bleven ten slotte over winnaars in deu strijd.
Wie eeuig begrip en kennis heeft van
kerkelijke geschiedenis, weet ook dat de
Katholieke Kerk ten gunste der slaveu-
emaucipatie steeds werkzaam is geweest,
maar niet door middelen van geweld. Het
moest de kracht der christelijke liefde zijn,
die de groote verandering tot staud bracht.
Eene plotselinge vrijmaking zou niet alleen
de bestaande rechts- en levenstoestanden
totaal hebben verwoest maar zou ook deze
voor de vrijheid nog niet voorbereide eu
na de bevrijding aan nood en ontbering
prijs gegeven massa eene gevaarvolle toe
komst hebben verschaft. De Bisschoppen
van Brazilië schijnen, gelijk men uit hunne
daden kan nagaan, het tijdstip tot vrij
making vau slaven, thans gekomen.
En ook in deze aangelegenheid toont de
Kerk zich opnieuw in den meest eminenten
zin des woords als de eerste beschavende
macht der aarde. Zelfs hare hevigste tegen
standers kunnen haar dit getuigenis niet
onthouden.
Pfahler schrijft in zijn handboek over
oudhedenDe christelijke Clerus was het
alleen, die de kracht en den moed had op
te komen tegen de ruwe gewelddadigheden
van de grooten dezer aarde. Door de Geeste
lijkheid werd het volk, de weduwen en
weezeu, de armen, de gevangenen, de slaven
beschermd. De harde lijfeigenschap is hoofd
zakelijk door de Kerk opgeheven. Maar de
opvoeding van een ruw, door het verkrij-
geu vau schatten en rijkdommen wulpsch
geworden volk, is niet het werk van de-
cenniums, maar van eeuwen.
Gförer zegt: Heeft niemand zijne stem
verheven voor de beklagenswaardige slaven?
Zeer zeker, maar alleen de Clerus, wien
daarvoor lof en hulde zij toegebracht. Zoo
ooit, dan bewees de Moeder der volken, da
Katholieke Kerk, door hare zorgen voor
de slaveu, haren hemelschen oorsprong.
Priesters hebben tegen de slavernij gespro
ken, gewerkt en geschreven.
Slot volgt).
Dezer dagen is er weder een officiëel
bulletin van den toestand des Duitschen
Keizers uitgegeven. Daarin wordt gemeld:
Z. M. is, niettegenstaande de agitatie van
de laatste dagen, waardoor hij genoodzaakt
was zich te ontzien, vrij van koorts, terwijl
er zich ook geeue bizondere bezwaren voor
doen. De afscheiding houdt nog rijkelijk
aan; vandaar nog steeds aauprikkeling tot
hoesteD.
Zaterdag-voormiddag is teCharlottenburg
bekend gemaakt, dat er niemand in het
mausoleum mag worden toegelaten voordat
de Keizer er geweest is. Het lijk van Keizer
Wilhelm blijft tot 22 dezer (verjaardag van
den overledene) in het voorgedeelte van het
mausoleum staan en zal eerst op dien dag
worden bijgezet.
Van alle kanten wordt er geijverd voor
het oprichten van een gedenkteeken ter
eere van Keizer Wilhelm. Verschillende ge-
den gekeelen nacht geen oog gesloten. En daar
om ben ik nu maar terstond naar de stad ge
reden om mijne sch ild af te doen; gelukkig dat
ik u thuis heb getroffen."
//Hoe goed zijt gij, ,Mjjnheer de Pre:ident!«
sprak de Kolonel geroerd.
//Neen, dat was ik niet,-ik was gisteren inte
gendeel zeer slecht, en ik zou het mij nooit
vergeven hebben, als ik u dit niet had gezegd.
Ach, wat was het edel van uwe vrouw, dat zij
u kwam verzorgen. En gij moet wel een goed
mensch zijn, daar uwe vrouw zooveel voor u
heeft gewaagd. De vrouwen zijn de wezenlijke be-
schermengels der Natie; heldendaden hebben ze
in dezen oorlog verricht. Maar kom nu, Ko
lonel! Mijn rijtuig wacht aan de deur; wij zul
len Stanton gaan spreken.//
In de warmste woorden wist de President
den Minister van Oorlog te overreden niet alleen
het gevraagde verlof toe te staan, maar ook
eene stoomboot beschikbaar te stellen om het lijk
der trouwe gade af te halen en in statie naar
meenteradeu hebben reeds een bedrag ter
deelneming vastgesteld. Op andere plaatsen
ziju er van wege eenige ingezetenen lijsten
vau iuschrijving geopend. Met welk eene
geestdrift het denkbeeld wordt begroet, blijkt
onder andereu uit de Elberfelder Zeitung.
Vrijdag-ochtend verklaarde zij,in afwachtiug
vau de optreding eener commissie uit de
burgerij, zich. wel voorloopig met de ont
vangst van inschrijvingen te willen belasten,
daar er zelfs reeils kleine giften, tezamen
tot een bedrag van 110 mark, bij haar
waren ingezonden. Nog dienzelfdeu avond
kon zij reeds twee inschrijvingen van 1000,
eene van 5000, en eenige andere te zameu
van ruim 100 mark vermelden.
Bij tweede lezing der begrooting voor
onderwijs heeft het Pruisische Huis van
Afgevaardigden het bedrag van 10 millioen
mark toegestaan, ten einde er kan worden
overgegaan tot eene algemeene verminde
ring van lasten ten behoeve der volks
school, onder voorbehoud eener afzonder
lijke wet tot regeling dezer gelden.
De Frao8che Minister van oorlog heeft
aan den President der Republiek een be
sluit ter goedkeuring voorgelegd, waarbjj
Generaal Warnet benoemd wordt tot com
mandant van het dertiende legercorps, in
plaats van Boulanger.
Er heeft zich te Parijs een comité ge
vormd (un comité républicain de protestation
nationale, gelijk het zich betitelt) van elf
radicale Afgevaardigden en vier andere per
sonen alsDéroulède, Henri Rochefort,
Mayer, van la Lanterneen Lalou, van la
Franceom in verschillende departementen
de candidatuur van Boulanger voor de Ka
mer te bevorderen. Met dat doel heeft het
een manifest openbaar gemaakt, waarin
erkend wordt, dat bij niet verkiesbaar is;
maar zijne vrienden willen het nationaal
gevoel te zijnen aanzien tot uiting brengen.
Sneeuw en regen hebben aan alle maui-
festatiëu voor Boulauger een einde ge
maakt. Boulanger gaat met zijne dochter
naar Auvergne. Hij komt daarna terug,
om dan te Parijs te wonen. De gematigde
republikeinen eischen scherper maatregelen
tegen Boulanger, die volgens hen met de
uiterste radikalen heult.
Te Arles, nabij Marseille, is iets gebeurd,
dat de gemoederen in rep en roer heeft
gebracht, en niet ten onrechte. Aldaar zijn
twee Fransche soldaten, zouaven, die
uit Tongkin teruggekomen waren, door
Italiaansche werklieden vermoord. Men heeft
de slachtoffers ouder grooten toevloed der
bevolking begraven, eu het heeft weinig
gescheeld, of de moordenaars waren bij
hun overbrengen naar de gevangenis, door
de bevolking om hals gebracht. Op vele
plaatsen langs de Rhone, waar de Italianen
veelvuldig aan dijkwerk gebruikt worden,
zijn zij dientengevolge door de Fransche
bevolking aangevallen, en het zal te ver
wonderen zijn, als er niet eenige vau deze
Italianen binnenkort worden doodgeslagen.
Naar aanleiding van eene interpel
latie, in het Eugelsche Hoogerhuis ingesteld
door Lord Dundonald, betreffende de tegen
woordige politiek der Engelsche Regeeriug
Washington te brengen. Toen reed hij zelf met
den Kolonel naar het dok om Ie zien, of de be
velen behoorlijk uitgevoerd werden, en bij ver
liet hem niet eer, voor de boot op het punt
was af te varen, llarteljjk drukte de edele Lin
coln toen de hand van den jongen Kolonel, ter
wijl hij hem zeide: "De mensckelijklieid gaat
boven de staatkunde en zelfs boven de krijgs
wetten, wanneer bet gevallen geldt als dit. God
zij met u, brave man! Hij moge u besebermen
in de verruiling van uw treurigen plicht!//
Op den stillen godsakker van een dorpje in
Nieuw-Hampshire ligt een kleine terp smaak
vol met bloemen versierd. Elk voorjaar verkon
digden de viooltjes, die den groenen heuvel
omgeven, de deugden der edele gade onder
deze zode. Maar diezelfde bloempjes berinneren
ook elke lente aan den onvcrgelijkelijken Lincoln
die, kort na het boven verhaalde, het offer werd
van een schandelijken sluipmoord, (14 April
1865.)
