NIEUWE
No, 1222.
Zondag 25 Maart 1888.
13de Jaargang.
Samenwerking.
BUI T E \17A N i).
De dochter van den Rector.
Uitslag der herstemmingen voor
leden van de Tweede Kamer.
Wordt vervolgd.)
IlllLMSliM COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummer»0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
ACUTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regel».30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»: KÜPPEB8 fc I.AURET.
De uitslag der Maart-verkiezingen in ons
vaderland is (wie zal dat ontkennen?) droevig
rijk aan pijnlijke incidenten, maar tevens
bevat hij eene rijke leering voor het vervolg.
Onze tegenstanders hebben zich op treu
rige wijze doen kennen. Zij hebben meer
dan vroeger hun waren aard doen uitkomen.
Zeer vleiend voor heu is die openbaring
van hun innerlijk wezen niet geweest. Het
Nederlandsch liberalisme heeft zich weder
als geheel ontadeld doen kennen.
De wijze waarop door de liberalen werd
te werk gegaan was nog lager dan bij
hunne geestverwanten elders wordt waar
genomen. Het is waar, somtijds neemt men
buiten onze grenzen tot geweld de toevlucht,
doch wij gelooven, dat het zedelijk geweld,
hetwelk hier werd gepleegd, nog oneindig
bedenkelijker moet genoemd worden.
Van een schop of duw kan men nog
spoedig genezen, maar zedelijke wonden aan
den volksgeest geslagen, herstellen zoo
spoedig niet.
Men stoft van liberale zijde altijd zoo
hoog op den vrjjheidszin der natie. Gaarne
nemen wij aan, dat de beste elementen
onder haar de vrjjheid waarlijk lief hebben.
Moest men evenwel afgaan op de houding,
welke bij herhaling door zeer velen jegens
de Katholieken wordt aangenomen, dau zal
men van den vrijheidszin een minder aan-
genamen indruk ontvangen.
Tegen de Katholieken werd immers met
grenzenlooze kwade trouw te werk gegaan.
Als men de artikelen van de liberale bladen
las, dan moest men wel gaan deuken, dat
de Katholieken feitelijk vogelviij werden
verklaard.
Vele onverdraagzame Protestanten ver
kondigden de leer, dat men nooit op een
Katholiek mag stemmen. In alle Provinciale
Staten en Gemeenteraden, die van Noord-
Brabant en Limburg uitgezonderd, zou, op
die wijs, nimmer een Katholiek zitting er
langen.
Wjj vragen: is dat eene vrjjheidlievende
leer? Kan zulk een streven eene eer ge
rekend worden voor een land?
Erkend moet het worden, dat duizenden
geloovige Protestanten anders denkeu en
handelen dan de onverdraagzame lieden op
wie wij zoo even het oog hadden. Niettemin
kunnen wij ons leedwezen niet verbergen
over het feit, dat zelfs door vele anti-
revolutionuaireu hij de herstemming, niet
eerlijk op de Katholieke candidateu werd
gestemd. Was dat toch overal geschied,
dan zou de uitkomst in enkele districten
anders zijn geweest. De Heer Patijn ware
dan in Schiedam bepaald niet gekozen.
Zulke verschijnselen moeten uiterst be
droevend worden genoemd, daar zij de samen
werking verzwakken, onmisbaar noodig om
het liberalisme op den duur krachtig te be
strijden.
De liberalen gaan onderling gausch anders
FEUILLETON.
Daar buiten bedekte de sneeuw het veld met
een wit laken, die wind gierde door de hoornen,
de grond kraakte onder de voeten en een arm
klein roodborstje, door honger gekweld, sprong
van tak tot lak, deed eene zwakke poging om
het liedje uit zijne goede dagen te kweelen maar
zocht eindelijk voor zijn aardig kopje een schuil
plaats onder de takken. Daar binnen flikkerde
een helder vuur in den haard en gaf een gloed
volle tint aan de schitterende bloemen van het
donzige tapijt, de vergulde slinger der pendule
liet zijn zacht doch eentonig getik hooren, met
welk geluid het gezellig geraas van het theetoestel
zich mengde, en Miss Grace stond op van hare
piano, bewoog zich gedachtenloos door het salon
en schudde spijtig haar lief blond hoofdje.
Hoe vervelend en akelig is dat sombere weer,
die kou, die winter, sprak zij bij zich zelf,
voor het beslagen venster stilstaande en het zijden
gordijn met lange, golvende plooien even ophef-
te werk; wel nemen zij som» het air aan
van elkander te willen opeten, doch dat is
dan vóór de verkiezing; bij de stembus
worden ze plotseling verzoend. Te Amster
dam scheen het een oogenblik alsof de radi
calen zouden breken met de liberalen; de
radicale vereenigingen zouden ook niet-
radicale candidaten steunen. Maar toen
het op handelen aankwam, tradeu de radi
calen terug. Het hoogste waartoe zij te
brengen waren was het stellen van minder
dan negen candidaten. Practised had die
mauoeuvre geeu het minst gunstig gevolg
voor de anti-liberalen.
Laat ons, voor het vervolg, veel van
de liberalen leereu. Alleen toch door samen
werking wordt alle goeds en edels gesticht.
Het is zeer duidelijk, dat voor een gemeen
schappelijk optreden niet gevorderd wordt
algeheele overeenstemming in alle zaken.
Wil men een voorbeeld, dau wijzen wij
op de rechterzijde van de Frausche Tweede
Kamer. Al hare leden zijn gekant tegen
de republiek; dat is hun puut vau over
eenkomst. Overigens waren de rechterman-
uen vroeger in drie groepen, thans nog in
twee kampen verdeeld. De eene verlangt
het herstel van het koningschap, de andere
het keizerrijk. Beide zijn dus mouarcnaal,
doch verschillen in hun wenseh nopens den
monarch. Die uiteeuloopende richting heeft
echter niet belet, dat de gansche rechter
zijde als een man optreedt als de conser
vatieve beginselen in gevaar komen, voor
zooverre die door beide worden beleden.
Daarenboven zijn er verschillende punten,
waarin de auti-republikeineu volmaakt éeu
van gevoelen zijn. Waarom zou nu, wat
in Fraukrijk mogelijk is, onmogeljjk moeten
heeten in Nederland. Geen enkel redelijk
motief zou daarvoor zijn aan te voeren.
Een puut is er waarin de leden der
rechterzijde in de Frausche Kamer vooral
eenstemmig denken. Wij bedoelen de gods
dienstige quaestie. Al de leden van de
auti-republikeinsche partij zjjn gekant tegen
de instemming, van welke de liberalen met
betrekking tot den godsdienst doen blijken.
De Frausche Regeeriug daartoe genoodzaakt
door de republikeinsche richting, neemt den
eenen maatregel na den anderen om aan
de zaak van den godsdienst nadeel toe te
brengen.
Het eenparig verzet der anti-liberalen
is tegen dat drijven gericht. Zij pleiten
gezamenlijk voor de zaak van de religie.
Ook tegen de onchristelijking der school
komen de beide groepen der rechterzijde
broederlijk op. Het zielenheil der natie gaat
bij hen boven de quaestie van Napoleon
of Orleans.
Zou dat voorbeeld van Frankrijk geen
navolging verdienen te onzent Het heeft
trouwens reeds iugang gevonden, maar nog
niet in die mate, als men dat zou willen
en wenschen.
Ouder de leiders is men het volkomen
eens; doch niet alzoo onder de volgelingen.
fende, en toch, lieve blonde Miss, hebt gij weinig
van den winter te duchten, gij wier slanke leest
in een molligen, wit «achemiren peignoir is ge
wikkeld en wier kleine voetjes door een dik
Smyrnaasch tapijt en fluweelen pantoffeltjes wor
den gekoesterd. Denkt gij niet aan die vel» arme
lieden, uwe broeders in Jezus Christus, die de
winter niet verveslt, maar die hij overstelpt en
die hjj martelt?
Men zou denken in eene woestijn te leven,
ging zij in haar booze luim voort. Hier in deze
sombere pastorie, ver van den grooten weg afge
legen te midden van het veld, is het geen wonder,
dat men geen sterveling, volstrekt niemand te
zien krijgt En overmorgen reeds is het
kerstfeest! dan zal ik dansen op het kasteell
Lady Randall geeft zoo'n heerlijk feest! Als
mjjn balkostuum maar hjj tijds aankomt en die
akelige sneeuw zich niet ophoopt op de rails
zoodat de treinen niet kunnen aankomen. Ik,
durf er niet aan denken, ik zou mij dood erge
ren. Met dat sombere weêr haalt men zich ook
enkel sombere gedachten in het hoofd. De muziek
vermoeit je, hei lezen valt zwaar, de eenzaamheid
drukt je en men verveelt zich vreeseljjk. Was
papa nu nog maar thuis. Maar hjj is ver weg,
eind» van middag op de jacht met Lord Ran-
Daariu moet verandering komen. De meer
derheid der anti-revolutionnairen is werke
lijk doordrougeu van den nood des tijds,
die eendrachtige samenwerking vordert. Zoo
dra allen van diezelfde noodzakelijkheid
zullen doordrongen wezeu, zal reeds veel
zijn gewonnen. Alles echter nog niet. Vele
Protestanten, die men op kerkelijk gebied
niet voor ongeloovig kan houden, stemmen
toch liever bij de verkiezingen op een on-
geloovige dan op een Katholiek. En dat
doen dau lieden, die tegenover de Katholieken
beweren dat zij (de bedoelde Protestanten
namelijk) het recht der vrije gedachte hand
haven Welk eene inconsequentie!
Hartelijk hopen wij, dat de Protestanten
tot beter inzicht, zullen komen en dat zij
zullen leeren inzien, dat het voor hen altijd
beter is om samen te gaan met heu, die
even als zij gelooven in den driemaal hei
ligen Naam, dau met hen, die den Christus
van alle goddelijke eer berooven.
Het spreekt wel van zelf, dat wij slechts
kunnen wenschenhandelen kunnen wij,
tot ontwapening van hen, die ons haten
om den geloofswille, slechts in zoover, dat
wij hen door liefde moeten trachten te winnen.
Mocht de dag spoedig aanbreken, waarin
allen, die in de Heilige Drievuldigheid ge
looven, en die een afkeer hebben van de
revolutionnaire denkbeelden, als éeu man
ten strjjde trekken tegen den gemeenschap
pelijke:! vijaud.
De Kamer van honderd zou dan maar
zeer enkele voorstanders der moderne be
grippen tellen
De Keizer van Duitschlaud heeft, wegens
het overlijden van den vader van den Pre
sident der Frausche Republiek, een in het
Frausch gesteld telegram van rouwbeklag
aan den zoon gezonden, waarin hij dezen
tevens van zijne persoonlijke en hooge sym
pathie verzekert.
De Keizer, wiens algemeene toestand be
vredigend is, heeft in de kapel van het
slot te Charlottenburg de godsdienstoefening
ter nagedachtenis van den overleden Keizer
bijgewoond.
Men verneemt uit Berlijn, dat de tegen
woordigheid der Russische Grootvorsten al
daar niet beschouwd mag worden als een
teeken van wezenlijke verbetering in den
toestand.
Welingelichte personen verklaren, dat de
toestand volstrekt niet is verbeterd. Indien
de Russische troepenbewegingen zijn ge
staakt, dan is dit wegens de sneeuw, en
ook met het oog op Keizer Wilhelm's dood.
Oumiddelljjk gevaar is er niet: want Rus
land zal niet gereed zijn voor het eind van
het volgende jaar, en Frankrijk zal niets
wagen alvorens Rusland gereed is.
De pleidooien voor het hof van appèl
te Parijs in de zaak van Wilson zijn ge
ëindigd. Het hof heeft de uitspraak bepaald
op aanstaanden Maandag.
dall, Lord Grawford, Kolonel Taylor en den
Squire.
Dat geeft hem afleiding zonder twijfel. Ach!
wat zijn die mannen toch gelukkig! Stellig zal
papa ook nog niet komen. Als hij op de jacht
is, zou hij alles vergeten, zijne parochie, zijne kerk,
zijn huis, zijn kop thee en zijne dochter. En toch
moet hij zijne preek voor overmorgen nog maken.
Tot zoover in haar alleenspraak gekomen, liet
Grace ontmoedigd het gordjjn weer vallen, ging
bij den vlammenden baard op de zachte sofa
zitten, opende een rijkversierd werkdoosje en
deed eenige steken aan een elegant borduur
werk.
Die arme Miss Grace had ook wel redenen
zich te vervelen! Zjj was een eenig kind, jong,
schoon en rijk. Wenschen en begeerten stijgen
in evenredigheid der voorrechten die men geniet.
Hun, die weinig of niets bezitten, de verstoote-
nen der maatschappij, valt het niet moeilijk zich
in de eenzaamheid en in het donker terug te trek
ken. Maar Grace was gewoon zich te bewonderen
en te glimlachen als zij in den spiegel keek; zij
was twintig jaar; bovendien hief zij gewoonlijk
trotsch het hoofdje op en nam zij eene deftige
houding aan als zij gelegenheid had te zeggen;
//Mijn vader, mijnheer de doctor Holmedale.a
Het Boulangistisch comité, betiteld als;
comité de protestation nationale, heeft de cau-
didatuur van Boulanger voor de Kamer
ingetrokken en zijne electorale werkzaam
heid voorloopig laten varen. Het verklaart
aldus besloten te hebben, om aan de Re
geering elk voorwendsel voor eene nieuwe
bestraffing van Boulanger te ontnemen.
Men meldt uit Constantinopel, dat
Rusland pogingen in het werk stelt om de
Bulgaarsche Ministers over te halen, Rus
sische en Turksche Commissarissen aan te
nemen, onder wier leiding de keuze van
eeu nieuwen vorst zou kunnen plaats heb
ben. Weigeren de Ministers, dan zal Rus
land eischen, dat de Sobranje tot die keuze
overga, maar zonder de Vertegen woordigers
van Oost-Rumelië, terwiji Rusland de Porte
tracht over te halen om Oost-Rumelië te
doen bezetten.
Men verneemt uit Rome, dat de Ita-
liaansche Regeering in de volgende maand
alle troepen uit Afrika terug zal trekken;
alleen de artillerie zal te Massowa blijven,
waar alle kanonnen en ammunitie zullen
geconcentreerd worden.
Den 18 dezer zijn een 120 socialisten
te Madrid bijeengekomen aan een feestmaal
om den verjaardag der Parijsche commune
te vieren. Er werd geredevoerd zoo heftig
als men het zich maar kan voorstellen.
»Dood aan de burgerij!* was de overheer-
schende gedachte der woorden.
De laatste spreker bezong de universeele
republiek, die hij als de eenige ware be
titelde. De dag is nabij, sprak hij, dat de
socialisten, zonder vrees voor hun leven,
den strijd zullen aanbinden om de marte
laren der commune te wreken.
De kerel had een razend succes.
Uit Constantinopel verneemt men, dat
de Porte voortgaat met troepen naar de
Oosteurijksche grenzen te zenden.
Helder. Gekozende Heer S. T. Land (lib.)
met 1779 stemmen. De heer H. W. Va* Marle
(Anti rrv.) had 1004 st.
Hontenisse. Gekozen Mr. P. J. P. M. Walter
(Kath.) met 2951 st. Jhr. Mr. Pompe Van
Meerdervooit (Anti-rev.) had 1440 et.
Oostburg. Gekozende Heer N. Glinderman
(Anti-rev.) met 1432 st. Mr. P. C. J. Henne-
quin had 1341 st.
Het resultaat der herstemmingen is nu bekend.
De uitkomst der jongste volkskeuze kan dus thans
in haar geheel worden overzien.
Er bestaat ongetwijfeld, de omstandigheden in
aanmerking genomen, waaronder de stemmingen
plaats grepen, alleszins reden tot tevredenheid
voor de anti-liberalen.
De rechterzijde der Kamer zal toch over 54
stemmen kunnen beschikken, terwijl de liberalen
46 man sterk (waaronder Domela Nieuwenhui»)
in de Nieuwe Tweede Kamer zullen ziju.
Groot is het overwicht der anti-liberalen niet,
doch zij bezitten in elk geval de meerderheid.
De Kamer is om. In zoover is het doel der
anti-liberale samenwerking bereikt.
Zeker meende Grace wel! liet recht te heb
ben ook in dat opzicht zich te beroemen. De
Rector Holmedale was eerst een der lichten van
Eton, later een der Senior-roeiers van Cambridge
hij was als erfgenaam, eigenaar van twee een
voudige rectory's, die hij door twee jonge pre
dikanten liet waarnemen, en van dit uitmun
tende vicariaat, dat hem jaarlijks duizend pond
opbracht met tuin, park, landerjjen en een pret
tige woning.
Vroeger had hij eenige populaire brochures
voor het volk geschreven benevens twee of drie
werkjes over theologische vraagstukken, Hjj was
een volmaakt gentleman in taal, manieren en
afkomst, hij was namelijk de jongste zoon vaneen
aanzienlijk geslacht. Hij preekte mooi, doch deed
zich nog beter voor in het salon met zijn nobele
gestalte en trotsche houding.
Hij mocht fier het hoofd verheffen, hij bezat
alles wat er noodig is om bij de eerste vacature
tot Ids schop van de Engelsehe Kerk verheven
te worden, vooral omdat hjj zorgvuldig vermeed
zich bloot te geven wanneer een hevig dispuut
of een ernstige quaestie de gemoederen in rep
en roer bracht.
