NIEUWE
No. 1231.
Woensdag 18 April 1888.
13de Jaargang.
De positie van Z. H. den Paus
ingeval van oorlog
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1>80
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPIE8 i LAUREY.
De Voce della Ver it a bevatte dezer dagen
een aan deu Osservatore Romano ontleend
artikel over de positie van Z. H. den Paus,
ingeval er een oorlog uitbreekt. De daarin
gevoerde argumenten zijn zoo juist en
overtuigend, dat zij het algemeen belang
opwekken en verdere verspreiding over-
waardig zijn.
Het bedoelde artikel begint met te wijzen
op de schier overal met koortsachtige ge
jaagdheid bewerkstelligde krijgstoerustingen,
op de alom heerschende vrees voor eene
bijna algemeene botsing, onder welke om
standigheden van zelf de vraag ontstaat;
hoedanig zal de toestand ziju van het Op
perhoofd der Christenheid wanneer de oor
logstoorts ontbrandt? Hoe zal, zoo vraagt
het genoemde blad, de onafhankelijkheid
van den H. Stoel verzekerd worden, hoe
zal de positie zijn van den H. Vader, die
met de eerzuchtige veroveringsplannen van
anderen niets gemeens heeft, die, verheven
boven allen aardschen twist, er slechts op
bedacht is, bij alle volken de waarheid en
de waardigheid van Jezus' Rijk te verkon
digen en te bevestigen. Hoe zou 's Pausen
toestaud zijn als bij voorbeeld het thans
Rome beheerscheude Italië, 't zij met Oos-
tenrjjk of met Frankrijk, met eene andere
katholieke macht, of ook slechts met eene
mogendheiddie katholieke onderdanen
heeft, in een oorlog werd gewikkeld?
Waren de gronden niet overtuigend ge
noeg, dat het Pausdom een absoluut recht
op ware, positieve onafhankelijkheid heeft,
dan zoude het gemelde geval zelfs de meest
verbitterde tegenstauders vau de noodza
kelijkheid der Pauselijke rechtsaanspraken
overtuigen.
Het is buiten twijfel, dat in zulk oen
geval elk verkeer, elk godsdienstig, juris-
dictioneel of opperherder] jjk verband tus-
scheu deu H. Stoel eu de natie of natiën,
welke met Italië oorlog voeren, zou ver
broken zijn. Het Pausdom, welks werken
en streven gansch onderscheiden is vau het
doel en den arbeid der iu Rome heerschende
politieke macht en dat derhalve afkeerig is
van alle motieven, die in staat zijn den
haat te doen ontvlammen en het uitbreken
van oorlog tusscheu de natiën te doeu ge
schieden, zou de vervulling van zjjn Apos-
tolischen arbeid verlamd zieo en in de uit-
oefeniug van zijn heilig ambt worden ver
hinderd. De Opperherder zou van een ge
deelte zijner kudde gescheiden ziju. Een
oorlog van Italië zou niet alleen de werk-
dadigheid van den H. Stoel ten opzichte
van een gedeelte der katholieke wereld
verlammen, maar zou ook aan de vijanden
der Kerk en aan allen, die er eenig belang
bjj zouden hebben, aanleiding geveu tot
verdachtmaking, valsche beschuldigingen en
insinuaties. In het buitenland kon men al
licht de verdenking koesteren, dat de Paus
FEUILLETON.
De dochter van den Rector.
10) (Vervolg)
Wij komen nader, Zuster Marie en ik, achter
in het vertrek zien wij eene armzalige legerstede
en daarop een zieke. Zijne vrouw zat zuchtend
naast hem en trachtte een schreiend kind in slaap
te sussen. Wij meenden, dat wij die arme men-
schen in hun treurigen toestand wel van dienst
zouden kunnen zjjn. Wjj gaan naar binnen
eerst schrikte de vrouw toen zij ons gewaad zag,
dat haar vreemd scheen, zij was dan ook niet
katholiek; weldra herstelde zij echter van hare
eerste ontroering toen zij zag dat Zuster Mane
de leden van den stervende begon te wrijven en
te verwarmen zoodat zijne klagende kreten spoe
dig ophielden.
Terwijl ik bezig was het vuur wat op te ra
kelen, vertelde zij mij weldra vertrouwelijk, dat
haar man reeds zes jaar aan verlamming suk
kelde en dat de dokter haar reeds sinds drie
de politieke belangen van Italië zou voor
staan, ja, de Paus zou tea slotte niet meer
als de gemeenschappelijke Vader van alle
christelijk-geloovigen beschouwd worden en
kwaadwilligen zouden spoedig een motief
vinden, hem te beschuldigen, dat hi] zijn
aanzien en ziju invloed gebruikt ten gunste
der natie, tót welke hij van geboortewege
behoort. Het gevaar vau eene omwenteling
op godsdienstig terrein, van een schisma,
zou het onmiddellijk gevolg van zulk een
toestand zijn.
Aan deu anderen kant zou de Paus, als
gemeenschappelijk Vader aller geloovigen,
ingeval er een oorlog uitbrak, niet vijandig
gezind kunnen zijn tegen eèue natie omdat
de Italiaansche Regeering vjjandig tegenover
deze natie staat, want de gronden, welke
in de politiek haat en vijaudschap tusschen
de volken doen ontstaan, hebben immers
op de betrekkingen tusschen de natiën en
het Pausdom, beteekenis noch invloed. De
Paus is de vriend van al degenen, die zijue
Kerk achten en liefhebben; hij is ook de
vriend van hen, die, ofschoon zij de Kerk
niet kennen en niet tot haar behooreu,
haar geen kwaad berokken. Als afbeelding
der liefde Gods, die alle menschen zonder
onderscheid omvat, strekt de liefdevolle
zorgzaamheid van Christus' Stadhouder zon
der onderscheid zich op allen uit, met uit
zondering van diegenen, die de Kerk op
zettelijk en voorbedachte]ijk van zich af-
stooten. Er zijn, helaas! ondankbare en
goddelooze zonen, die hel Pausdom op de
gruwelijkste wjjze bestrijden, maar de Paus
verklaart aan niemand den oorlog. Zijn
recht in stand houden, zijn bestaan bescher
men, de eer en waardigheid der Goddelijke
instelling verdedigen, dat alles kan toch
door niemand oorlogvoeren worden ge
noemd.
De Voce della Verita heriunert hier aan
het eenigerr tijd geleden te Rome gevoerde
hoogverraadsproces. Ofschoon bij de ver
handelingen daghelder bewezen werd, dat
de laster en leugen hierbij eeno groote rol
speeldeD, heeft toch de omstandigheid, dat
iu dit proces een medewerker van een katho
liek nieuwsblad betrokkeu was, de ontzet-
'teudste beschuldigingen, de vuigste laster
geprovoceerd. Wat zou er nu wel geschie
den, zoo gaat de Voce della Verita voort,
als er ter gelegenheid van een oorlog der
gelijke omstandigheden zich zouden voor
doen? Welke zekerheid zou er voor deu
H. Stoel overblijven? Wie zou voor zijn
recht opkomen? Wie zou hem tegen de uit
werkingen van valsche beschuldigingen,
verdachtmaking en insinuatiën beschermeu?
Men kent immers de eerlijkheid en loyauteit
van zekere lieden, in wier handeu het be
staan van het Pausdom is. Wat zou de
waarborgenwet beteekenen, die verscheurde
mantel, die schepter, waarmee men de
koninklijke majesteit van Christus' Plaats-
bekleeder bespot, als er een oorlog uitbrak?
Wat zou er bij voorbeeld van het artikel
worden, dat aan de Pausen de vrijheid laat,
dagen geen hoop meer gaf en dat zij haar zoontje
had uitgezonden naar den predikant, den heer
Helmedale, die drie mijlen van haar af woonde.
Maar ik betwijfel zeer, vervolgde zij, of hij mee
komt. Onze dominé houdt er niet veel van zich
zooveel moeite te geven. En daarenboven brengt
hij drievierden van zijn tijd buiten de parochie
door. Hjj wordt dikwijls uitgevraagd bij den
Squire en de Lords, weet u. Toch had mijn
arme man 't zoo graag gehad, dat er voor zijn
heengaan nog eens een laatste gebed met. hem
was gedaan.
Ach! mejuffrouw, wat konden wij toen anders
doen, Zuster Marie en ik, ging Zuster Martha,
haar hoofd opheffende, voort. Wel wisten wij
dat die arme menschen niet tot onzen godsdienst
behoorden, maar wjj wisten ook dat onze He-
melsche Vader mededoogen heeft met al Zijne
kinderen, en vooral met hen, die in lijden zijn,
en dat alle ernstige gebeden, die uit een oprecht
gemoed komen, opstijgen lof Hem. Toen hebben
wij de arme vrouw te kennen gegeven, dat wij
eraan gewoon zijn niet alleen om zieken te ver
plegen, maar om aan de sponde der stervenden
te bidden en de dooden te begraven. Daarop
Gezanten, Ministers eu Vertegenwoordigers
van vreemde natiën en regeeringen te ont
vangen? Zou de Paus den Gezant van den
Staat, met welke Italië oorlog voert, bij
zich houden? En, om nu eens niet van de
politieke vertegenwoordigers te spreken,
zouden de Bisschoppen en geloovigen van
het vijandige land hun verkeer met den
H. Stoel kunnen onderhouden?
Deze overwegingen, aldus besluit het aan
gehaalde blad, moeten voor iedereen duide
lijk maken: 1) de absolute noodzakelijkheid
van eene werkelijke souvereiniteit voor den
Paus; 2) de ongerechte eu onrechtvaardige
toestand, waariu de H. Stoel verkeert en
3) de rampzalige omwenteling, welke de
gewelddadige bezetting van Rome in de
orde van het Europeesche volkenrecht heeft
gebracht.
Keizerin Victoria heeft het comité voor
de noodlijdenden in het door de overstroo
ming geteisterd gebied ontvangen en het
protectoraat daarvan aanvaard.
Thans is bjj het te Berljjn gevestigde
comité reeds een bedrag van ougeveer een
millioen mark ingekomen, waarvan om
streeks 400,000 mark afkomstig is van eene
collecte aan de huizen te Berlijn.
Uit de verschillende Staten van Europa
zijn vele belangrijke bijdragen toegezouden.
Daaronder bekleedt Engeland eene eerste
plaats vooral door hettoedoen vau den Engel-
schen Ambassadeur, Sir Edward Malet, en
de groote bedrijvigheid van het te Londen
onder het voorzitterschap van den Lord-
Mayor De Keyser gevestigde comité.
De Batteubergsche verloviugsquaestie is
nu voor onbepaalden tijd uitgesteld en daar
door is de Kanselierscrisis, waarvan de be
richten in den jongsten tijd herhaaldelijk
melding maakten, voorloopig uit den weg
geruimd.
In deze teedere zaak hebben Keizerin en
Kanselier beiden hun eenmaal ingenomen
standpunt gehandhaafd, maar de Keizerin
heeft de beslissing ten dezen aan de uit
spraak van haren gemaal opgedragen. De
Keizer heeft als ziju uitdrukkelijken wensch
te kenueu gegeven, dat voorloopig deze
aangelegenheid moest blijven rusten, waarop
de Rijkskanselier zich bereid verklaarde op
zijn post te blijven, zoolang zijne krach
ten hem zulks toelieten.
Er bestaat nu eenige zekerheid, dat deze
veelbesproken zaak niet zoo spoedig meer
te berde zal komen, daar het thans bekend
is, welk gevolg een opnieuw aan de orde
stellen van deze aaugelegenheid met zich
zou medebrengen. De Kanselierscrisis is
derhalvé niet voor altijd vereffend, maar
zij rust.
Blijkens net dezer dagen verschenen pro
tocol van de jongste zitting der Rijnscheep
vaart-commissie is er ouder anderen beslo
ten: den Pruisischen Minister van handel
eri nijverheid te verzoeken, de noodige stap-
hebben wij haar gevraagd of zij er iets op tegen
had, dat wjj, hoewel katholiek, bij afwezigheid
van haar predikant, een gebed deden met den
stervende. En de arme vrouw heeft, badende in
hare tranen, ons aanbod aanstonds dankbaar
aangenomen. Niet waar? viel Zuster Marie-des-
Anges met een hemelschen blik in; het gemoed
dat lijdt opent zich zoo gaarne, waar het deel
neming ontmoet.
En daarom, vervolgde Zuster Martha haar
verhaal, hebben wij voor die arme menschen
alles gedaan wat wij vermochten. Het was waarlijk
wel niet veel maar toch, de man is niet
zonder gebeden heengegaan, en de weduwe heeft
niet geweend zonder vertroosting. Zister Marie-
des-Anges heeft met den stervende gesproken.
Och Mejuffrouw! als u eens wist hoe zij spreken
kan Zuster Mariel hoe gelukkig is het als
men, zooals zij, zooveel den goeden God kan
wijden.
Zoo zeide zij, vervolgde Zuster Martha, zonder
acht te geven op den verlegen glimlach en de
smeekende blikken barer zuster, zoo zeide zij
tot den armen man, dat de Hemelsche Vader Zjjne
ontferming uitstrekt over alle menschen, dat
pen te doen, om te verkrijgen dat de Ne-
derlaudsche Regeering op de Waal eu de
Merwede het vaarwater ten spoedigste laat
brengen op de diepte, waarop in Pruisen
de Rjjn beneden Keulen is gebracht en nog
verder gebracht zal worden.
Nu de knoeiers met ridderorden in
Frankrijk vrijgesproken worden, moet ook
de gewezen Generaal en Senator d'Audlau
voornemens zijn terug te keeren en zich in
handen van het gerecht te stellen, in de
hoop, dat ook zijn geding met eene vrijspraak
zal eindigen.
Groote opgewondenheid heerschte Zater
dag-middag op het paleis van het Elysée.
Een persoon, als werkman gekleed, heeft
3 revolverschoten op de muren gelost.
Onmiddellijk snelden de concierges en de
gardes naar buiten en ontrukten den mau,
die overigens geen weerstand bood, het
schiettuig.
Door den commissaris van politie onder
vraagd, verklaarde hjj niemaud kwaad te
hebben willen doen en het bleek dau ook
dat de revolver met los kruit was geladen.
De man had een proces verloren en geeue
herziening daarvan kunnende erlangen, bad
hjj besloten schandaal te maken om de
aandacht op zich te vestigen.
Iu het Eugelsch Lagerhuis heeft de
Minister van Financiën, de Heer Goschen,
medegedeeld, dat van de Staatsschuld reeds
voor 473 millioen is geconverteerd.
In de gehouden zitting der conferentie
voor de suikerpremiëu, welke door den
Baron De Worms werd voorgezeten is een
sub-comité benoemd tot onderzoek van de
aanhangige technische vraagstukken en het
uitbrengen van verslag daarover.
De terugtrekking van een groot deel der
Engelsche troepen uit Birma blijkt meer
en meer e6ne groote dwaling te ziju ge
weest, eu is dan ook destijds door vele des
kundigen ernstig bestreden. Van alle kanten
komen uit de meer verwijderde districten
klachten omtrent roof- en moordtochten
der dacoits (inlaudsche roovers), waarbij
vrouwen eu kiudereu niet worden gespaard,
terwijl de ontwapening van de landelijke
bevolking door de Eugelschen, zouder be
taling of schadevergoeding voor de inge
leverde wapenen, insgelijks blijkt een mis
greep te zijn geweest.
In Opper-Birma- wordt de bevolking
boveudieu geleisterd door voortdurenden
slechten oogst en gebrek aan levensmiddelen,
hetgeen de moraliteit ook al niet bevordert.
Hoewel door het Eugelsch-Indisch Gou
vernement steeds bereidwillig aan alle aan
vragen der plaatselijke besturen om troepen,
politie en geld ruimschoots is voldaan, blijft
de toestaud der meer verwijderde districten
alles behalve benijdenswaardig eu is bet
met de pacificatie van Birma door de Eugel
schen ongeveer even ver als die van de
Nederlanders in Atjeh.
Daily News verneemt uit Odessa, dat
twee duizend Israëlieten van de politie de
aanzegging hebben gekregen om binnen
elke twijfel aan Zijne vergiffenis een twijfel zou
zijn aan Zijn Alvermogen en Zjjne onbegrensde
Barmhartigheid, eu dat hun, die veel hebben
geleden ook veel zal vergeven worden, vooral
als hunne ljjden ook getuigenis heeft afgelegd van
hun geduld en hun geloof, van hunne hoop en
van hunne liefde. Zij heeft den stervende vermaand
om tot eene verzoening zijner zonden Gode het
lange martelaarschap aan te bieden van zijne
armoede, van zijn sloven en zijn lijden, en zijn
hoofd rustig neer te leggen in de schaduw van
het Kruis van Jezus Christus.
En dat heeft de arme man gedaan. Hij is
biddende gestorven; hij heeft vertrouwd en is
in dat vertrouwen heengegaan, zoo ging de
lieve Zuster voort, een traan wegpinkende, die
de herinnering aan dat sterfbed, eens armen
in haar oog deed opwellen, maar die tevens
getuigde van de geestdrift voor zoo'n nederige,
doch verheven zending, volbracht in eene arm
zalige hut, in den hoek van een afgelegen hosch,
door eene dochter van den Heiligen Vincentius.
(Wordt vervolgd.)
iMsmcotRm.
ABONHEMEHTSPBIJS
AGITE MA HOR" AGITATE.
PRIJS DER ADVERTERTIÉR
