NIEUWE
No. 1232.
Vrijdag 20 April 1888.
13de Jaargang.
De Paus over het streven
der loge.
BUITENLAND.
BAARLMSCHT
ABONNEMENTSPBIJ S
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzinderlgke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
UTsmmmniï
EMIT
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
AGITE MA HON AGITATE.
Van 16 regels,30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Vr ij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPEES Jt LAUREY.
In zjjno encycliek Humanum genus van
den 24steu April 1884 heeft Paus Leo XIII
alle leden van geheime genootschappen,
hoofdzakelijk de vrijmetselaars ontmas
kerd, dezen in hunne plannen en kunstgre
pen gekenschetst en op het gevaar gewe
zen, dat de logehroeders opleveren voor
Kerk en Staat, 't Is niets dan huichelarij,
zegt de H. Vader, als de vrijmetselaars zich
het air geven van mannen der kunst en
der wetenschap, die slechts ter wille van
ontwikkeling en beschaving in de loge zijn
getreden; 't is niets dan huichelarij als zij
deu mond steeds vol hebben van huu stre
ven voor den vooruitgang der beschaving
en van hunne liefde voor het arme volk
of als zij het doen voorkomen alsof zij geen
ander doel hadden dan den toestand van
het volk te verbeteren. In breede trekken
schetst het Opperhoofd der Kerk het ge
vaarvolle streven der geheime genootschap
pen op elk gebied. Het zou ous te ver voe-,
ren wanneer wij als stoffe voor ous onder
werp alles zouden willen behandelen wat
de H. Vader van de loge en hare onheil
volle werkdadigheid heeft gedecreteerd. De
vervolgingen, waaraan de christelijke school
in Frankrijk en elders bloot staat, gaf ons
aanleiding ons heden bezig te houden met
de vraag: Wat zegt de H. Vader, het
Opperhoofd onzer H. Kerk, over den onza-
ligen arbeid der loge in de school?
Met de grootste eensgezindheid, verklaart
Leo XIII, beijveren de vrijmetselaars zich,
het onderwijs der jeugd te annexeeren. Want
zij zien, dat zij de teedere planten naar
huu wil en welbehagen kuunen doen op
wassen, kunnen leiden waarheen zij willen
en dat de school het beste middel is om
Staatsburgers te vormen, naar hun geest
en verlangen. Daarom willen zij bij de op
voeding en ontwikkeling der kinderen niet
toestaan, dat de Priesters der Katholieke
Kerk op eeuigerlei wijze deelnemen aan het
toezicht op het onderwijs. In vele lauden
ziju zjj geslaagd om de gansche opvoeding
der jeugd in handen van leeken te doen
berusten en dat bij het onderwijs in de ze-
dewetten van de grootste en heiligste plich
ten van den mensch jegeüs God, niet het
minste gewag wordt gemaakt.
Hoe kan men trouwens ook van zulke
plichten tot de kinderen spreken, vermits
voor de vrijmetselaars het bestaan van een
God niet eens boven allen twijfel verheven
is en de loge aan hare leden de vrijheid
laat aan liet bestaan van God te gelooven
of het te loochenen. Voor iederen echten loge-
broeder blijft de vraag van het bestaan van
God en in 't algemeen de vraag van den
godsdienst onbeslist; voor hem bestaat er
geen onderscheid tusecheu de verschillende
religies. Volgens deze beginselen der loge,
bemerkt de H. Vader, wordt dan ook bij
de opvoeding der kinderen geen onderwijs
F E UlrLL E T ON.
De dochter van den Rector.
Vervolg
Zusier Marie-des-Anges schudde zacht haar
hoofd alsof zij wilde zeggen, dat er in haar gedrag
niets was dat verwondering moest wekken. Grace
zweeg verlegen, kreeg eene kleur en boog haar
hoofd. Hoe! de heilige plicht des zielverzorgers
bjj dien armen lijder, de plicht, die op haar vader
rustte, de dienst der vertroostende liefde, dat
laatste plechtige otfer der barmhartigheid was
door die twee edele vrouwen volbracht, volbracht
jegens een onbekenden stervende, door haar, wier
wieg en vaderland, wier geloof en hoop niet de
zijne waren, maar wier toewijding zich uitstrekte
tot allen, die in nood verkeerden. Op het oogen-
blik van den laatsten strijd, toen de handen
van den herder, strijder van Christus, Zijn banier
het bloedende kruis, hadden losgelaten, waren zij
•daar en hadden zijn post ingenomen en in zijne
plaats den strjjd gestreden, zij hadden haar kloeke
gegeven in deu godsdienst op den bodem
eeuer bepaalde leer; het staat ieder indi
vidu vrij, op rijperen leeftijd, volgens zijn
goeddunken te beslissen.
Is het echter hetzelfde, wat men gelooft,
welken godsdienst men belijdt, of men het
bestaan van eeu machtigen Schepper en
Bestuurder van alle dingen aanneemt of
verwerpt? Eu moet dan door zulk eeue
leer alle zedelijkheid niet te gronde gaan
en het onderscheid tusschen goed en kwaad
niet van de aarde verdwijnen O zeer zeker.
Slechts in het levendige geloof aan God
vindt de zedelijkheid haar fundament, haar
steun.
Hoe slaat het echter met de moraal der
loge geschapen Luisteren we naar hetgeen
de II. Vader op deze vraag antwoordt. De
zedenleer, zegt het Opperhoofd der Kerk,
de moraal, welke de vrjjmetselaars er op
na houden en die, volgens hun begrip, aan
de jeugd moet worden ouderwezen, is die,
welke men de wereldlijke, de onafhaukelijke
of ook wel de vrijzinuige noemt, namelijk
de zedeleer, die elk godsdienstig denkbeeld
uitsluit. Hoe arm, hoe machteloos zulk
eeue moraal is, kunnen wij gewaar worden
aan de vruchten, welke zij oplevert en die
wij dagelijks kunnen zien.
Waar zulk eene moraal heerschappij
voert, daar verdwijnen de edele, de goede
zeden, daar krijgen de verschrikkelijkste,
de vreeselijkste begrippen de overhand, daar
leidt de vermetelheid tot de gruwelijkste
en ontzettendste misdaden en zouden. Dat
wordt algemeen betreurd eu beklaagdveleu
zelfs moeten het tegen hun wil getuigen,
onidat zij door de openbare waarheid er
toe worden gedwongen.
Tegenover de groote gevaren, welke de
menschelijke maatschappij door de geheime
genootschappen dreigen en tegen de ont
zettende, helaasal te zeer verspreide kwaal,
acht de H. Vader het zijn plicht een ge
schikt geneesmiddel te geven.
Ten opzichte der scholen zegt hij tot alle
Bisschoppen: »Wij smeeken U uwe waak
zaamheid op bizoudere wijze te vestigen
op de jeugd, welke immers de hoop der
menschelijke maatschappij is. Wijdt uwe
grootatste zorgen aan de opvoeding en ont
wikkeling van de kleinen en weost over
tuigd, dat gij r.immer genoeg moeite kunt
besteden, om de jeugd van die scholen af
te houden, van welke de pestadem der secten
is te vreezen. Priesters, ouders eu ouder
wijzers moeten, volgens uwe aanwijzingen,
de grootste zorg besteden de kinderen en
leerlingen bij tijds te waarschuwen en te
onderrichten over den schandelijken aard
van de geheime genootschappen, opdat zij
zich tijdig kunnen wachten voor de menig
vuldige bedrieglijke kunstgrepen, die de
leden dier genootschappen bezigen om de
menscben it; hunne valstrikken te lokken,
ja, zij, die de kinderen voorbereiden tot
het ontvangen der Heilige Sacramenten,
zullen goed doen, de jeugd op zulk eene
wijze omtrent de geheime genootschappen
en reine handen de banier opgenomen, die hij
had verlaten!
Zoo hield dan niets haar tegen, niets vermoeide
haar, die lieve Zusterkens der armen, zij vreesden
noch den storm, noch de koude, noch den nacht,
zjj hadden afstand gedaan van alle pracht der
wereld, van alle genietingen des levens om hen
die Ijjden en treuren in hunne verlatenheid des
te beter te steunen en te vertroosten in den
naam van den barmhartigen God. Dien heiligen
plicht vervulden zij eiken dag in vrede, stilte
en eenvoud.
Indien zij, Grace, die niets hiervan vermoedde
en haar niet kendeze bij toeval uit haar
ponywagentje had gezien, nederig daar heen
gaande over de sneeuw, met vlugge schreden en
neergeslagen oogen, dan zou ze misschien op
haar hebben neergezien en gedacht hoe onbeval
lig die kap en hoe weinig elegant die mantel
waren! En haar vader! haar vader, die zich
op dit oogenblik vermaakte in dezen of genen
schitterenden kring en die zijn plaats aan het
sterfbed aan haar had overgelaten, haar vader
zou ze wellicht slechts met een glimlachend
schouderophalen hebben begroet 1 Ach 1 hoe
vreemd en verward gaat het hier op aarde toch
te onderrichten, dat de kinderen het vaste
voornemen maken en plechtig belooven,
nooit zonder voorkennis van hunne ouders
of zonder den raad van hun Pastoor of
Biechtvader in bet eeue of andere genoot
schap te treden.®
Mochten toch allen,® zoo zeggen wij
ten slotte met den H. Vader, »de oorzaak
en het begin vau de dreigende gevaren
zien Wij hebben te doen met een listigen
en doortrapten vijaud, een vijand, die de
ooren van Vorsten en volken vleide en beideu
vaak door zijne vleiende taal gevangen nam.
De Reichs-Anzeiger bevat het volgende
bulletin. Bij deu Keizer zijn de bronchi-
tische verschijnselen sedert gisteren aan
merkelijk verminderd. Ook de koorts is
minder geworden. De nacht was gunstiger.
De algemeene toestand is bevredigeud.® Dit
bulletin is onderteekend: Mackeuzie, We
gener, Krause, Hovell, Bergmann, Leyden,
Senator.
Bij het Pruisische Hoerenhuis is thans
ingediend het door de Regeering toegezegde
wetsontwerp, waarin aan nederzettingen
van Geestelijke Orden eu Congregatiën, die
krachtens eeu der vroegere kerkelijk-poli-
tieke wetten uit Pruisen verdreven, maar
ingevolge de latere wijzigingen dezer wet
weder toegelaten zijn, ook weder haar vroe
gere rechtspersoonlijkheid en dus op nieuw
de beschikking over hare gelden en goe
deren toe te kennen. Er zijn 18 zulke ne
derzettingen, waarvoor dit werd verlangd;
maar de Regeering noemt er in hare me
morie van toelichting slechts 17, onder op
merking, dat de éene onvermeld blijft, om
dat de Regeering heeft gemeend die niet
weder te kunnen toelaten.
Men gelooft, dat het Fransche Parle
ment, om de houding van Boulanger te
bestrijden, een votum van vertrouwen in
het Kabinet zal aannemen.
De Kamer zou, na eene week weer bij
een te ziju geweest, op nieuw uiteengaan.
In de couloirs wordt gezegd, dat de con
centration républicaine rondom het Kabiuet
zal tot stand komen.
Sommige Afgevaardigden geven toe, dat
de Senaat samengesteld worde door het
recbtstreeksche algemeen stemrecht. Zij
willen aldus ten aanzien dezer quaestie
toegeven, daar zij hierin een geschikt ter
rein voor eene verzoening meeuen te zien.
Van heden af staat het voor Le Figaro
vast, dat de oppositie tegen de parlemen
taire Republiek, welke tot uu in 't onzekere
verdwaalde, haar formulier gevonden heeft;
de Bonapartisten aan deu eenen kant, de
monarchisten aan den audereu (deze laat-
steu met minder entrain) gelooven of vein
zen te gelooven, dat de generaal Boulanger
slechts een voorloopei is.
Le Gaulois acht de Republiek over
wonnen.
Het is de reactie, die hem heeft doen
dikwerf toe, en hoe vreeslijk en gestreng moet
de blik zjjn van Hem, Die door de duisternis
heendringt en Die leest in het binnenste der
harteD.
Zuster Martha, die zag dat het jonge meisje
eene kleur kreeg en zwijgende daar neerzat, was
verre van het vermoeden wat in haar hart omging
en in haar eenvoud verbeeldde zich het eerbied
waardig meisje, dat zij wellicht een domrnen
streek begaan had, met te vertellen van hetgeen
was gebeurd.
Maar Mejuffrouw! voegde zij er daarboven bij,
zoo waarlijk als wij God lief hebben, wij hebben
geene poging gedaan om hem te bekeeren. Het
was ons onmogelijk, om die arme ziel, die weldra
zou heengaan, nog te verontrusten. Wij hebben
tot den armen man slechts gesproken van be
rouw en vergiffenis, van het "bloedige offer des
Zoons en van de barmhartigheid des Vaders; wij
hebben hem opgewekt om op zijne wijze tot zijn
God te bidden; wij hebben hem het kruis laten
kussen, dat wij hem op de lippen legden. Een
voudige zusterkens als wij zijn, konden wij niet
meer doen en wij meenen, hoe dsn ook, iets
goeds aan zijn ziel verricht te hebben. Want,
ziet gij, Mejuffrouw, de predikant is niet gekomen.
verkiezen, roept le Rappel uit. De heer
Boulauger is de verkozene der Bonapartisten
en der royalisten.
Le Temps verklaart, dat men bijna met
wiskunstige zekerheid het aantal stemmen
kan opgeven, welke tot het succes van deu
heer Boulanger hebben medegewerkt. De
conservatieven zijn voor hem geweest, de
republikeinen tegen hem.
Door het Engelsch Hoogerhuis werd
een gewichtig besluit genomen. Bij accla
matie verwierpen de Lords het voorstel,
waarbij de uitoefening van het kiesrecht
ook aan de vrouwen werd verleend. Mocht
dus het Lagerhuis onverhoopt zich met het
regeeriDgsvoorstel vereeuigen, dan weet men
nu reeds dat het Hoogerhuis daarin niet
zal treden. De Engelsche vrouwen zijn dus
tegen het gevaar beveiligd, dat men haar
met hare teedere natuur zal brengen op
een terrein, waar het voor de mannen bij
kans niet is om uit te houden. De vrouwen
blijven leven voor haar gezin en voor hare
eigenaardige vrouwelijke arbeidstaak.
Bij de rechtspleging in Rusland gaat
het tegenwoordig zonderlinger toe dan ooit.
Het ligt nog versch in het geheugen, dat
te Moskou de jury twee postambtenaren,
die bekenden in dienst diefstal te hebben
gepleegd, vrijsprak, omdat de bestolenen
Duitschers waren. Er kan evenwel nog eene
andere reden voor die uitspraak hebben
bestaan, eu wel deze, dat het tegenwoordig
daar te lande mode is geworden misdadi
gers vrij te spreken.
Te Saratoff stonden dezer dagen vier
mannen en eene vrouw terecht wegens het
munten van valsch geld. In Augustus 11.
waren, op eene verborgen plaats in bet
theater Bode aldaar, door de politie een
werktuig voor het slaan van munten, ver
schillende stempels enz. gevonden. Voorts
ongeveer 700 stuks ronde metaalplaatjes,
in de grootte van halve imperialen. Het
was bewezen, dat de beschuldigden herhaalde
malen hadden getracht valsche halve impe
rialen, gemaakt van een mengsel van nikkel
en koper, in omloop te brengen. Twee der
beschuldigden bekenden hunne misdaad, en
ook de schuld der anderen wasvoldoende be
wezen. De jury echter sprak allen vrij.
Ongeveer te zelfder tijd stond te Gorod-
naja, in het gouvernement Tschernigoff,
de grondeigenares Negofski terecht. Zjj was.
zeer slecht behandeld door haren man, die
echter, gelijk de gerechtelijke lijkschouwing
nader aan het licht heeft gebracht, ten
gevolge van chronische dronkenschap in
het verstand was gekrenkt. In September
van het vorige jaar, toen Negofski in een
zijner aanvallen weder alles in de echtelijke
woning had stuk geslagen, liet zijne vrouw
hem door twee mannen op eene canapé
binden eu verwijderde de dienstboden, na
aan eeu hunner te hebben bevolen eene
bijl te brengen. Dit werktuig echter niet
goed kuunende hanteeren, nam zij eene
revolver en schoot haren man dood.
De jury heeft de beschuldigde vrijge-
//Hij was afwezig,// zeide de arme kleine, die
juist nog tjjdig genoeg terugkwam om den zegen
van zjjn vader te ontvangen en zjjn laatsten snik.
De dochter van den predikant, een beminnelijk
meisje, naar 't schijnt, was alleen te huis. Zij heeft
het kind geld en wijn, kleeding en deksel gege
ven, met de belofte voor hun allen te zullen zorgen.
Dat goede meisje kon niet meer doen en stellig
zal die daad van barmhartigheid haar daar bo
ven worden toegerekend. De goede God zegene
haar en beloone haarl
Hier hield de vriendelijke Martha op en Grace
bewaarde nog eenige oogenblikken het stilzwijgen.
De verheven zelfverloochening dezer heilige
Zusters overstelpte haar, hare toewijding stemde
haar nadenkend. Eeeds in den beginne zou
't haar zwaar zijn gevallen te zeggen: Ik ben
de dochter van den predikant Ilelmedale, van
dien afwezigen herder.
Maar thans vooral zou zij nog veel minder
kunnen besluiten om zich bekend te maken om
dan vlak in 't gezicht geprezen te worden, zij,
die zoo weinig had gedaan, door die heldhaftige
vrouwen, die zich zoo geheel opofferden en daarbij
nimmer aan zich zelf dachten.
Wordt vervolgd
