NIEUWE
No. 1274.
Vrijdag 3 Augustus 1888.
13de Jaargang.
Ue godsdienstvrijheid in
Rusland.
BUITENLAND^
feuilleton.
8)
De Linde.
H44RIMSCHI(OllllVT.
ABONNEMENTSPBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzinderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
nBxua?
AGITE MA HOE" AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTEHTIÉW
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPERS LAUREY.
Met de vrijheid van 't geweten is het in
het land der'Czaren nog steeds treurig ge
steld en de Katholieken hebben het daar
hard te verantwoorden. Voortdurend vindt
men er een overgroot aantal ellendelingen,
die er huu vermaak in stellen de Katho
lieke Kerk te vervolgen. Ouder dezen mag
vooral gesignaleerd worden de opper-pro-
curator der heilige Synode* te St. Peters
burg zekere Probedonoscew, een oude fa-
rizelr, die met duivelsche list en boosheid
voor 'het rijk van Satau werkt en aan
houdend bezig is om de Kerk Gods van
hare meest getrouwe zonen te berooven.
Hij spreekt te allen tijde van gewetens
vrijheid en beoefeut practisch den ontzet-
tendsten gewetensdwang; hij heeft den
mond vol van philanthropic en is een beul
voor de Katholieken in Ruslandhij oreert
van licht en verlichting en is een apostel
der duisternis en een hoogst fanatiek individu.
In de laatste vijftig jaar zijn millioenen
trouwe en geloovige geuniëerden door mid
del van den knoet, de bajonet en de ver
banning, tot het schisma bekeerd* ge
worden. Probedonoscew heeft zich tot taak
gesteld dit aangevangen »schoone« werk
te voltooien en de middelen, welke hij tot
bereiking van zijn onzalig doel gebruikt,
zijn in alle opzichten hun uitvinder en
bewerker waardig. Men oordeele:
In de gouvernementen Lubliu, Siedlce en
Suwalki bestaan thans Commissiëubij
besluit van den Gouverneur-Generaal, ge
dateerd van Warschau, den 25 Februari
1887, iu 't aanzijn geroepeu, die de taak heb
ben bepaalde grenzen te trekken tussohen de
belijdenissen, d. w. z. te bepalen tot welken
godsdienst iemand in twijfelachtige gevallen,
moet behooren. Zulk eene Commissie be-
staat uit drie personen, namelijk het hoofd
van het district, een schismatiek en een
katholiek Priester. De schismatieke priester
geeft aan deze Commissie eene lijst vau
personeu en familiën, die volgens zijn idee
tot de Russische Kerk moeten behooren;
den Katholieken Pastoor is het geoorloofd
zijne meening te openbarenhi) mag zelfs
protesteereu. De Commissie overweegt het
voor en tegen, stemt en dient de gezamen
lijke aeteu in bjj het schismatieke Cou-
Bistorie te Chelm, dat in deze aangelegen
heid als hoogste ressort uitspraak doet.
"t Spreekt van zelf, dat de meerderheid van
stemmen natuurlijk steeds op de egde van
het schismatieke gedeelte valt, omdat slechts
éene katholieke stem,die van den Roomschen
Priester, tegen twee schismatieke votums
slaat.
Volgens eene aan het decreet toegevoegde
instructie moet de schismatieke Priester
niet alleen alle geuniëerden (Katholie
ken), welke zich met alle hun ten dienste
staande middelen tegen eene gewelddadige
inljjving bij de Russische Staatskerk, in
deze ljjst opnemen, maar hij moet ook al
degenen, die door de eene of andere oorzaak
[Vervolg en slot).
„Droom ik?// riep hij en wreef zich met de
hand het voorhoofd, of waak ik?//
//Wat is er?//- vroegen de vrouwen verbaasd,
//schrijft Onze Lieve Vrouw brieven?//
Het schijnt wel. Deze brief luidt: „Aan Roosje
Kindier in den molen van Krans."
Hij gaf den raadselachtigen brief aan zijne
bruid over.
//Aan mij?" vroeg deze verwonderd. //Frans gij
veroorlooft u eene nare grap.//
//Volstrekt niet, Roosje, veel minder op dit
uur. 't Is zoo als ik gezegd heb.
//Maar dat is toch waarlijk een wonder,//zeide
het meisje bewogen, terwijl zij met bevende hand
den omslag opende.Nauwelijks had Roosje een blik
op den inhoudjvan den brief geworpen, waarin on
derscheiden honderd-markscheinen gestoken wa-
toevalligerwijze iu eene geuniëerde kerk
werden gedoopt, daarop vermelden. In dezen
toestand nu bevinden zich vele Katholieken
van den Latijuscken ritus, want zoo lang
de geünieerde Kerk in Rusland niet ver
volgd werd, heeft het Katholieke volk, wel
wetende, dat de Latijusche en de Grieksch
geuniëerde ritus een en slechts in de ge
bruiken onderscheiden is, zonder verschil
te maken, wederzijds beide kerken bezocht
en zelfs geestelijke hulp genoten.
Dienteugevolge gebeurde het dikwijls, dat
in vele gewesten van Rusland, waar slechts
weinig Latijnsche kerken waren, personen,
die tot den Latijnschen ritus behoorden,
wegens al te grooten afstand der kerk of
iu doodsgevaar, hunne kinderen in de meer
nabij gelegen geuniëerde kerk lieten doopen
en inschrijven.
Nu worden die lieden, die het nooit in
de gedachte is gekomen geuniëerd, laat
staan schismatiek te zijn, zonder vei boord
te worden, op de schismatieke lijst ge
plaatst. Daarbij komt nog, dat de schis
matieke Priesters nog verder gaan en
op de lijst zelfs de namen van hen,
wier grootouders en over-grootouders in
eene geuniëerde kerk werden gedoopt of
die eene tot de geuniëerde Kerk beboorende
vrouw tot echtgenoote hadden. Ook de
geringste graad van verwantschap met een
schismatiek persoon is reeds voldoende, om
eene gekeele Latijnsch-Katholieke familie op
de lijst te plaatsen.
Niet zelden heeft zelfs het ergerlijke
misbruik plaats, dat gausche katholieke
gemeenten op de gewraakte lijst worden
genoteerd.
De katholieke Pastoor, die daartegen
protest wil aauteekenen, bevindt zich in
eene zeer moeilijke positie. Hoe moet hij
nu eigenlijk handelen? Protesteert hij in
't geheel niet, dan geeft hij die ongelukki-
gen prijs. Protesteert hij slechts tegen enkele
namen, dan keurt hij de wederrechtelijke
annexatie der overigen goed. Protesteert
hij eiudelijk volgens recht en billijkheid,
op summaire wijze, dan wordt het recht
vau den sterksten uitgeoefend en allen wor
den geannexeerd.
Zeer juist bracht menig katholiek Pas
toor de bemerking in 't midden: waarom
vraagt gij mg, tot welke belijdenis deze of
gene behoort? Roep de betrokken personen
binnen en vraag het hun zelveu. Zooala
men denken kan, werd zulk een voorstel
door de Russische beambten met gelach en
spottenderwijze verworpen. De katholieke
Pastoor moet nu eene poging doen, ten
minste eenigen zijnor gemeenteuaren tegen
het drijven der schismatieke Popen in be
scherming te nemen en te verdedigen. De
bedoelde instructie heeft daarvoor gezorgd,
want zi) verlangt, dat de protesteerende
katholieke Pastoor bij elk afzonderlijk geval,
het bewijs levert, dat noch de op de lijst
genoteerde persoon, noch diens ouders en
grootouders uit de mannelijke en vrouwelijke
lijn geuniëerden waren en dit bewijs kan
slechts door het inleveren van doopacten
worden gegeven.
ren, of de tranen kwamen haar inde oogen. „Van
haar/i, snikte zij, //van mijne lieve, goede
onvergetelijke pleegmoeder. Nu begrijp ik alles...
hare laatste woorden... het raadsel is opgelost.//
Zij drukte een kus op het papier, waarop de
doode hand der molenaarsvrouw had gerust
en las:
//Lief, goed Roosje.
Weldra zal het met mij gedaan zijn, dit voel
ik. Deze regels zult gij lezen, als ik dood ben.
Ontvang mijn zegen voor uw gekeele leven;
blijf zoo braat en vroom, als gij steeds zijt ge
weest. Houd God voor oogen; de wereld is be
dorven, vol ellende, verdriet, zorgen en gevaren
voor het zielenheil. Ook gij zult te lijden hebben
maar blik dan opwaarts ten Hemel. Vrees de
menschen niet, handel naar plicht en geweten,
maar vrees God.
Ik dank u voor al de liefde, welke gij mij
bewezen hebt; vergeet mij ook in 't graf niet
en bid voor mij. Gij zijt mijn kind, Roosje; ik
heb getracht, voor u eene goede moeder te zijn.
De inliggende 5000 mark behooren u toe; ik
Het gevolg daarvan is, dat bij zeer velen dit
bewijs ten nadeele van de Katholieke Kerk uit
valt, vermits zoovele ouders en groot-ouders,
gelijk wij reeds hebben vermeld, toevalliger
wijze in eene geuniëerde kerk werden ge
doopt, en bij vele anderen het bewijs dik
wijls onmogelijk wordt, omdat het zulk een
gemakkelijke taak niet is zes a acht doop
acten te verkrijgen, vooral in de vaak voor
komende gevallen, dat de betrokken per
sonen dikwerf vele mijlen ver zijn ge-
emigreerd.
In de meeste gevallen gebeurt het dus
dat de geproscribeerdeu op de lijst der
schisinatieken blijven staan. Knoeten, ba
jonetten en Siberië zjjn dan de hulpmid
delen waarmede de v rij willigeovergaug
tot de Russische Kerk wordt bewerkstelligd.
Op deze wijze wordt de gewetensvrijheid
in Rusland volgens de wet opgevat. Men
annexeert voor de Russische Kerk niet
slechts die geuniëerden, welke naar bet
voorbeeld der eerste christelijke Martelaren,
liever alle gewelddadige maatregelen ver
dragen, dau zich in de Russische Kerk te
lateu sleepenmen annexeert ook niet al
leen degenen, die zelf of wier ouders en
grootouders iu eeue geuniëerde Kerk toe
valliger wijze, werden gedoopt, maar men
annexeert zelfs diegenen, welke de doop
acten hunner katholieke voorouders niet
kunnen machtig worden. Met opzet worden
de betrokken personen niet ondervraagd
to. welken godsdienst zij behooren, want
dat zou immers katholieke proselietenmakerij
zijn, die in Rusland is verboden.
Hoe diep beklagenswaardig zijn onze
katholieke geloofsgenooten, die zulk eene
ontzettende vervolging moeten verdragen
en geeue enkele klacht mogen doen hooreD,
omdat zij dan vreezen, voor die misdaad
met geldboeten, gevangenis en verbanning
naar het vreeselijke Siberië zullen gestraft
worden.
Aan deu historischen optocht bij het
eeuwfeest ter gedachtenis aan Koning Lo-
dewijk namen te Muncheu 10,000 personen
deel. Het was eene grootscke vertoouing.
De straten waren met smaak gedecoreerd.
Het Odeon-plein en de Feldherrnhalle waren
rood gedrapeerd. Voor het gedenkteeken was
eene prachtige tent opgericht voor de ge
zamenlijke leden van het hof. Gedurende
den optocht werden drie olifanten schuw
en braken door den stoet heen. Ruim 20
personen bekwamen letsel. De optocht kwam
te 2 uur op het feestterrein, waar toen
het huldigiugsfeest begon. De voorzitter
der kunstvereeniging hield eene feestrede
de burgemeester Wiedenmayer sprak uit
naam der stad de hulde uit. Hierna werden
de nationale liederen gezongen en vervolgens
ging de optocht uiteen.
Keizer Wilhelm heeft bepaald, dat de
geboorte- en sterfdagen van Keizer Wilhelm
I en Keizer Friedrich voortaan op alle
scholen in Pruisen zullen herdacht worden.
De Heer Eugen Richter, de leider der
weet, dat gij het geld goed besteden zult; het
zal u in elk geval goed te pas komen. Om
zekere redenen heb ik het achter het beeld
der Moedergods verborgen; het behoort u ge
heel en al in eigendom toe, en dan dacht ik
het sommetje zoo uit de handen der Hemelko
ningin in de uwe te kunnen leggen. Blijf braaf
lief kind, cn bid voor uwe pleegmoeder.
Vrouw Elizabeth Krans.//
Roosje weende: zij kon geen woord spreken;
smart., weemoed en vreugde kwamen in haar
gemoed op en streden om de bovenhand. Het
schrijven verborg zij aan haar hart, het geld gaf
zij aan de dame met het verzoek dit voor haar
uittezetten.
Maanden waren verloopen; de Rijn was bin
nen zjjne oevers; verwoeste velden prjjkten weder
met jeugdig groen. Ook Krans woonde weder
in den molen; hij had aanzienlijke schade ge
leden, en trachtte nu door vlijt en spaarzaamheid
langzamerhand alles te herstellen. Roosje en vrouw
Krans waren de beste vriendinnen, deze laatste
Duitsch vrijzinnige partij, vierde eergisteren
zijn 50en verjaardag. Hem werd door zijne
partijgenooten eene som van 100,000 mark
aangeboden, ten einde die voor partijbe
doelingen aan te wenden. De Heer Richter
is een man van groote bekwaamheid; een
welsprekend en gevat redenaar, die tot de
onverzoenlijkste vijanden van Von Bismarck
behoort.
Het Hof van Cassatie te Parijs heeft
in hooger beroep het vonnis bevestigd,
waarbij Generaal Caffarel wegens poging
tot oplichterij (knoeierij met ridderorden)
werd veroordeeld tot eene boete van 300Ö
franks.
Ook het hooger beroep van Mme Li-
mouzin tegen haar vonnis (6 maanden ge
vangenisstraf) is verworpen.
De twee sergeanten der Alpijnsche jagers,
die bij vergissing op Fransch grondgebied
verdwaald en gevangen genomen waren,
zijn in vrijheid gesteld.
Een Italiaansck blad merkt daarbij op,
dat sedert eeuige dagen verscheidene Fran-
sche officieren in burgerkleediug de grenzen
inspecteeren.
Op den dag, dat de twee sergeanten door
de Fransche gendarmen gegrepen werden,
werd een Fransch officier op Italiaansch
grondgebied door karabiniers overvallen. De
officier verklaarde met verlof te zjjn en
een weinig rond te slenteren.
In plaat? van hem gevangen te nemen
geleidden de carabiniers hem beleefdelijk
naar de grens. Een ander Fransch officier,
die over de grenzen aauteekeningen maakte,
ging op de vlucht, toen hij karabiniers zag
aankomen.
Volgens eene mededeeling aan Le Gaulois
uit goede bron geput, is reeds een vijfde
van den oogst onherstelbaar verloren. In
dien het slechte weder aanhoudt, is eene
groote rjjzing der graanprijzen waarschijnlijk.
De vallei der Lot, iu het departement
Lozère, is door een vreeseljjken orkaan ge
teisterd. Op verscheidene plaatsen werd de
oogst door hagelslag verwoest. Eeuwen
oude hoornen en misschien wel daarom
werden uit den grond gerukt. In de
gemeenten Pin-Moriès werd de moeder van
den Pastoor door den bliksem gedood.
In eeue bijeenkomst van republikeinen
te Amiens tot het stellen van een candidaat
voor de Kamerverkiezing van 19 Augustus
is de candidatuur van den Heer Boulanger
met algemeene stemmen terzijde gesteld.
De politie heeft Zondag te Parijs tal
van biljetten var. de muren gescheurd,
waarin het volk aangespoord werd naar
de wapenen te grijpen. De biljetten waren
in den nacht aangeplakt en droegen geene
onderteekening.
Het onderzoek omtrent de oorzaken
vau den dood van den Ierschen volksver
tegenwoordiger John Mandeville is nu af-
geloopen. De gezworenen ter lijkschouwing
hebben beslist, dat Mandeville gestorven
is aan de gevolgen van ruwe en niet te
rechtvaardigen behandeling in de gevangenis
van Tullamore. De jury laakte het gedrag
van den geneesheer, Dr. Barr die in-
beijverde zich door een vriendelijk tegemoet
komen en liefde het verleden te doen vergeten;
zij zag het onrecht in, dat zij Roosje aangedaan
had en bad er oprecht berouw over. Vrouw
Krans was geheel anders geworden; de christe
lijke naastenliefde had haar totaal veranderd.
Trapet had later met het geld, dat de storm
wind zijne bruid in den schoot geworpen had,
eene eigene zaak opgericht; doch voor alles had
hij op den heuvel eene nieuwe linde geplant
met een Madonnabeeld, dat big zelf had ver
vaardigd.
De bruiloft werd in den molen gevierd; de
geheele stad verheugde zich over het geluk van
het schoone, jonge paar en de grijze Pastoor
zeide, terwijl hjj Roosje en Frans de hand reikte:
//Steeds op God. vertrouwen, lieve kinderen, braaf
leven, rechtschapen handelen en in waarlijk
christelijke naastenliefde door 't leven wandelen,
dat maakt gelukkige menschen en voert ons
ten Hemel.//
