No 1288.
Woensdag 5 September 1888.
13de Jaargang.
u
liet Italiaansche strafwetboek.
BUITENLAND.
- - ^0^
Een offer.
(Slot volgt.)
ABOJTNEMESrTSPBIJB
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzjnderljjlre Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDA 6.
B URE A IT: St. Janstraat Haarlem.
nranamMi
m jsespp'
AGHTE MA NON AGITATB.
PBIJS DSB ADVEBTENTIÉW
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regei meer 5
Groote letters morden berekend uaar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advevteutien worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r ij d a g- a v o n d voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPEKS LAUREY.
Vervolg.)
Eene groote ongerechtigheid is hst ech
ter, voor het doel der verdediging wapenen
tegen de Kerk te smeden. Zij toch, de Kerk,
de leerares en beschermster der gerechtig
heid, is aangewezen onrecht te lijden, niet
te veroorzaken. Het strijdt ook geheel en
al tegen de waarheid en gerechtigheid, de
gansche Geestelijkheid zonder behoorlijke
motieven aan zulk eene zware verdenking
prijs te geven. Want er bestaat volstrekt
geen grond, om deze nieuwe verordeningen
in 't aanzijn te roepen. Wanneer en waar
heelt ooit do Geestelijkheid in Italië zich
aan het heil en de rust van het land ver
grepen? Beschouwt men de zaak nauwkeu
riger, dan blijkt het, hoe zeer de verorde
ningen met de heiligste iustelliugen in strijd
zijn. Want de Kerk is, naar Gods wil, eene
volslagen maatschappij, heelt derhalve hare
wetten en hare ambten, door den graad
der geestelijke macht onderscheiden, aan
welker spits de Roomsehe Paus staat, die
door het Goddelijk recht over de ganscbe
Kerk is gesteld eu slechts aau de macht en
aan het oordeel van God is onderworpen.
Die de Kerk aangrijpt, pleegt ongerechtig
heid eu dat geschiedt door de uitzonderings
wetten. Het is dus niet te verwonderen, dat
tegeu zulke onwaardige handelingen reeds
vele stemmen van afkeuring eu verwijt zich
hebben verheven.
Wij weten wel, dat er ook elders wetten
tegen de Geestelijkheid zijn uitgevaardigd,
maar de Kerk heeft zich nimmer eu ner
gens aau zulke wetten gestoord, integen
deel zij heeft er zich steeds tegen verzet.
En ineu moet wel bedenken, dat zulke wet
ten in een tijd ontstouden, waarin de harts
tochten tegen al wat katholiek was vree-
selijk waren opgewekt. Verdwijnt de op
gewondenheid, dat worden er ook niet zel
den besluiten genomen, de hatelijkheid van
vroegere wetten komt in vergetelheid of er
komeu tegenovergestelde verordeningen m
de plaats der vroegere.
Op dien grond is het onze plicht, de
Apostolische stem te verheffen eu gelijk wij
thans doen, in 't openbaar te verkondigen,
dat de verordeningen, waarvan thans sprake
is, het recht en de macht der Kerk weer
streven, de vrijheid van het heilige Pries
terambt beperken, de waardigheid der Bis
schoppen en van de gansche Geestelijkheid
en voornameljjk van den Apostolischeu
Stoel benadeelen, zoodat het in geen geval
geoorloofd is haar wettige kracht te ver-
leenen.
Wij beklagen ons niet, omdat wij een
hevigeu strijd met vrees tegemoet zien.
Geenszins De Kerk heeft reeds audere stor-
FEUILLETON.
14)
Vervolg
Eeldner zag zijne dochter medelijdend aan." Mijn
kind! sprak liij, //hadt gij een voorgevoel, wist
ge toenmaals
//Vraag mij niets, lieve vader!// fluisterde Louise
met b'.eeke, sidderende lippen.
//Mijn edel, onbaatzuchtig kind. God moge
uw offer loonen!//
Later in den avond, terwijl Dr. Eeldner nog
een zijner patiënten was gaan bezoeken, werd
de deur van zijn studeervertrek geopend.
Een lijdend, bleek meisje trad er binnen.
Zij zette de lamp, die zij droeg op de schrijf
tafel neer en knielde voor het beeld eener schoone
jonge vrouw, dat boven de schrijftafel hing.
„Dierbare moeder!//fluisterde zij, //ik heb mijn
woord gehouden, Truida zal gelukkig zijn!// En
terwijl ze daar zoo lag, biggelden heete tranen
langs hare bleeke wangen.
Na korten tijd werd Truida de echtgenoot
van Dr. Wildheim. Haar vader woonde de
huwelijksvoltrekking bij, doch de eenige zuster
der schoone bruid was door ongesteldheid daarin
verhinderd.
Van nu af leefde Louise slechts voor haar
vader, die haar door zijne lief<'ebewijzen trachtte
men beleefd, waaruit zij niet alleen zege
vierend, tnaar ook krachtiger te voorschijn
trad, want Goddelijke kracht beschermt haar
tegeu de aanvallen der meuschen. Wij ken
nen de Bisschoppen, wij kennen de overige
Gee itelijkheid van Italië. Wannoer er om
standigheden komen, waarbij aau hen de
keus wordt gelaten de meuschen te belie
ven of aan hun heilig ambt getrouw te
blijven, dan weten wij, wat er zal geschie
den. Het doet ons echter iu de hoogste
mate leed, dat Kerk eu Pausdom juist iu
Italië niet zoo groote hevigheid wordeu be
streden, niettegeustaaude toch de groote
meerderdeid van hot Italiaansche volk aau
de Kerk en aan den Apostolischen Stoel
met de meeste getrouwheid eu standvastig
heid verknocht is eu inderdaad de Kerk eu
de Pausen outelbare weldaden juist aan het
Italiaansche volk hebben bewezen. Ook dat
beangstigt ons, dat er met alle middelen
O o 1
en krachten naar de plauneD der geheime
genootschappen gewerkt woidfc, om het volk
van het hart der Kerk af te scheuren, het
volk, dat in haren schoot werd gevoed eu
opgekweekt. Voorts vervult het ons hart
met droefheid, dat de strijd tegeu de Kerk
steeds heviger wordt, een strijd, dien wij,
zooals wij reeds meermalen hebben gezegd
eu gelijk het de gerechtigheid en de rechten
van den Apostolischeu Stoel verlangen, zoo
gaarne zagen uit deu weg geruimd. Een
altijddurende oorlog met de Kerk, is voor
de Regeeriugon eeue dwaze, voor het alge
meen welzjju eene hoogst verderflijke ou
derneming. Omdat wij niets meer tegeu dien
strijd kuuuen verrichten, smeekeu wij met
vurige gebeden tot God, dat Hij genadig
op ons neder blikke eu ons betere tijden
scheuke, dat Hij aan de volken van Italië
de genade geve het katholieke geloof ver
bonden met de liefde voor den Apostolischeu
Stoel te bewaren eu terwille van deze on
schatbare goederen alles te willen lijden eu
verdragen.
Bij deze heldhaftige woorden van den
H. Vader, uit het droeve hart gesproken,
zijn commentaren overbodig. Toch nemen
wij deze gelegenheid te baat aau die rechts
gronden te herinneren, welke iu de nieuwe
strafwetten zoo wel als in het gansche
regeeringssyateem van Italië, en zoo wij
vreezen ook in audere landen, in vergetel
heid zijn geraakt.
1. Verhouding van Kerk en Staat. Het
nieuwe straiwetboek baseert op een valsuh
begrip van de verhouding der Kerk tot
deu Staat. Het zou ons te ver voeren
wanneer wij deze verhouding hier princi
pieel gingen verklaren. Hij, die zich slechts
eenigszins met het doel en den oorsprong
van beide machten heeft vertrouwd gemaakt,
kau in zijn oordeel daarover niet twijfel
schadeloos te stellen voor alles, wat zij verloren
had. Het duurde echter zeer lang eer de wouden
harer ziel waren genezen.
Eenigen jaren later stierf Dr. Eeldner na een
kortstondig ziekbed gehad te hebben. Zijne laatste
woorden golden zijne oudste dochter en iedereen
vond het zeer natuurlijk, dat hij bij uiterste
wilsbeschikkingen bijna zijn geheele vermogen
aan haar had vermaakt. Truida Wildheim, de
gevierde echtgenoot van den beroemden dokter
had de bescbeidene ouderlijke nalatenschap niet
noodig.
Pastoor Holzman volgde den dierbaren
vriend spoedig in het graf, terwijl diens zuster
naar verafwouende bloedverwanten verhuisde.
Louise stond alzoo alleen in ,j)e wereld. Wel
boden hare zuster en haar zwager in dringende
brieven liaar verblijf in hunne woning aan, dooh
zij wees met alle belistheid dit vriendelijk aanbod
af. Zij ha l zieh wel door behulp van het gebed
en geestige bezigheden na langen, moeilijken
strijd geheel overwonnen, maar zij kon niet
besluiten met den mnn, wien haar geheele hart
eens had toebehoord, onder een dak als broeder
en zuster te leven. Daarop ontving ze een brief
van hare tante Carolina, de oudste zuster harer
moeder. Deze schreef; "Mijn echtgenoot is over
leden en mijn eenige dochter verloor ik reeds
in haar vroegste jeugd; ik sta dus, evenals gij
(rehee! alleen op de wereld. Mijne omstandigheden
zijn van dien aard, dat we niet bekommerd
behoeven te zijn. Neemt gij er genoegen in uw
achtig zijn. Lieden echter, die niet over
den grond der dingen nadenken, bij wie
macht voor recht geldt, voor hen is eene
verklaring nutteloos. Voor zulke lieden is
de bres der Porta Pia een voldoende rechts
grond.
2. De atheïstische Staat. Stellen we ons
op het standpunt van den Staat zelf, dan
blijkt uit het nieuwe strafwetboek ten dui
delijkste en de koninklijke procurator heeft
het gezegd, dat het doordrongen is van
het idee: de Staat moet atheïstisch, gods
dienstloos zijn. Zoo sprak de koninklijke
procurator don 25 April jl.De Staat moet
atheïstisch zijn, niet iu den geest eener
belijdenis, maar in deu zin, dat hij aan
al wat deu go ladioust betreft, vreemd blijft,
het geloof van allen eerbiedigt, de ver
schillende geloofsbelijdenissen gelijkmatig
beschermt.
In zulke woorden ligt de ondergang van
deu Staat besloten. Hoe? Heeft de Staat
iu zijne ontwikkeling, in zijne ondernemin
gen, iu zijne rampeu werkelijk geen God
noodig; behoeft bij geen hulp van boven
De geschiedenis spreekt waarlijk duidelijk
genoeg. Wat toch is er van Rijken gewor
den, die op zich zelf steunden? Immers
van het oogenblik af, dat de duisternis der
zelfgenoegzaamheid over hen kwam, zijn
zjj ruïueu geworden.
(Slot volgt.)
Wat zegt echter de koninklijke procurator van het
artikel in de Italiaansche Grondwet: „Be Katholieke
Godsdienst is de Godsdienst van den Staat en andere
Eerediensten worden slechts rjeduld."
In het Duitsclie Keizerrjjk, met zestien
eu een half millioen Katholieken, verschij
nen 363 katholieke dagbladen eu tijdschrif
ten. In Oostenrijk-Hongarije, met vier eu
dertig millioen Katholieken, verschijnen er
71. Deze cijfers verklaren deu uitslag van
verkiezingen in beide rijken.
Er is weer sprake van eene vorstelij
ke verloving, namelijk die van Prin
ses Clementine, jongste dochter van deu
Koning der Belgen, met Victor Emanuel,
den Kroonprins van Italië. Als dat huwe
lijk doorgaat, zullen eenmaal de Keizer van
Oostenrijk en de Koning vau Italië schoon
broeders zijn; want de Oostenrijkscho Kroon
prins, de Aartshertog Rudolf, is, zooals men
weet, gehuwd met Koniug Leopold's oudste
dochter.
Volgens den Turijnschen correspon
dent vs,u de République franqaise is er tus-
schen Boulanger eu Prins Jerome Bona
parte eene overeenkomst getroffen, die
daarop neerkomt, dat de Jeromistische
leven in een kleine plaats en slechts verkwikt
door de liefde eener oude vrouw te verslijlen,
kom dan spoedig hij mij en wees mij eene doch
ter.//
Ofschoon Louise slechts met moeite van hare
geboorteplaats en de graven harer ouders kon
scheiden, ging zij evenwel een paar weken na
het ontvangen van den brief naar het huis
harer tante om het niet meer te verlaten. Doch
ook dat rustige leven zou niet lang duren; na
een paar jaren reeds overleed tante Carolina,
na aan hare nicht haar geheele vermogen te
hebben vermaakt. Het vroegtijdig verouderd
meisje was, in vergelijking harer eenvoudige
gewoonten, geheel onafhankelijk: zij zelve hield
zich voor rijk. Wat zou zij echter beginnen? Zij
gevoelde wel, dat zij nog krachtig genoeg was
om werkzaam te zijn; zij verlangde zeer naar
eene bezigheid, die haar meer kon bevredigen,
zij wilde een levensdoel, zij had een hart, dat
kon en mocht beminnen.
Zij kreeg zoo waar, nog twee aanvragen om
hare hand. De eerste candidaat, wiens wensch het
allerwaarschijnlijkst was, het geheele vermogen
der oude tante meester te worden, was spoedig
o-enoeg afgewezen. Bij den tweeden was het be
sluit eenigszins moeilijker te nemen. Hij was een
waardig, hooggeplaatst mau, aan wiens zijde eene
vrouw een bevredigend lot zou ten deel gevallen
zijn, maar Louise verklaarde kort en goed vol
strekt niet te willen huwen.
Wildheim eu Truida waren bijna twaalf jaar
bladen zullen ijveren voor eene herziening
der constitutie eu de ontbinding der Ka
mer, voor de verkiezing van deu President
der republiek rechtstreeks door het algemeen
stemrecht,, terwijl zij bovendien allerwege
de caudidatuur van Boulanger voor de Kamer
zullen ondersteuueu. Het samengaau duurt
totdat de President der republiek gekozeD
zal worden, maar bij die verkiezing krijgen
Boulanger en Prins Jéióme ieder hunne vrij
heid van handelen terug.
De bedoelde correspondent heeft nagenoeg
hetzelfde reeds voor twee maanden bericht
thans, schrijft hij, beu ik door nieuwe iu-
lichtingen iu staat gesteld mijn vorig schrij
ven te bevestigen. Thiébaud (een soort van
zaakbezorger van Boulanger) heeft de on
derhandelingen te Praugius geleid (ook
audere bladen hebben gemeld, dat deze
herhaaldelijk te Prangins bij Prins Jéróme
is geweest), en de correspondent tart Bou-
lauger de bovenstaande verklaringen te
logenstraffen. Hij voegt er bij, dat al het
geld voor de Boulangistische propaganda
afkomstig is van de Bonapartistische partij.
De verwereldlijking der gasthuizen wordt
te Parijs met eclit libeiale verdraagzaam
heid* voortgezet. Van de de negeutieu gast
huizen waren er tot dusver slechts twee
overgebleven, welke nog niet verwereldlijkt
zijn: het hospitaal St. Lonia en het Hotel-
Dieu. Thans zullen de Pleegzusters ook uit
deze laatste wijkplaatsen worden verdreven.
De gemeenteraad, waurin radicalen en so
cialisten de meerderheid vormen, heeft aldus
besloten en de Regeering zal natuurlijk
niet de minste poging aauweoden, om het
scliandeljjk bedrijf tegen te gaan. Het Hotel-
Dieu is het moederhuis der zusters Augustij
nessen, zoodat de vrome vrouwen feitelijk
door de stedelijke Regeeriug op straat zullen
gezet worden. De Aartsbisschop van Parijs,
Mgr. Richard, zal haar echter eene audere
particuliere inrichting als verblijf aanwijzen,
dat door een der Geestelijken van P arijs is
gesticht. Het is een groot asyl voor grijs
aards, waaraau een gasthuis is verbonden,
dat zestig a tachtig bedden bevat. Het hos
pitaal St.-Louis zal in hetbegiu van Octo
ber en l'Hotol-Dieu in December wordeu ver
wereldlijkt. Natuurlijk wordt bij deze el
lendige besluiten geen rekening gehouden
met de begeerten en behoeften der ver
pleegden. Schreef men een plebiscit uit
vóór of' tegen de zusters, ongetwijfeld zou
den alle zieken zonder onderscheid zich
vóór het behoud der Zusters verklaren, van
wie zij, niet dan met tranen in de oogen
afscheid nemen. Wij hebben meer dan
eens de schadelijke gevolgen der verwereld
lijking kunnen meedeelen. De zieken wor
den iu de verwereldlijkte gestichten niet
zelden slecht behandeld en verwaarloosd en
gehuwd er, Louise had hen na den dood liaars
vaders slechts eenmaal gezien.
Zij hadden in hun echtelijken staat wel het
verwachte geluk gevonden maar waren tot nu
toe kinderloos. Wïldheim's roep als geneesheer
steeg van dag tot dag en nauwelijks kon hij
voldoen aan de vele aanvragen, die hem werden
gedaan. Ook zijne inkomsten namen toe: hij
bouwde een prachtig huis en ontving de uitge-
lezenste gezelschapjren, terwjjl zijne fijn beschaafde
vrouw hem waardig ter zijde stond. Eindelijk
zou ook de laatste en hoogste wensch der echt-
genooten worden vervuld: Truida zou moeder
worden.
Maar alvorens dit groote geluk hen zou be
reiken, brak er een treurige tijd voor de geluk
kige echtgenooten aan. Eens, dat Wildheim was
uitgereden, schrikten de paarden, den koetsier
ontglipten de teugels en de thans teugelooze
dieren holden in wilde vaart met den wagen
door, tot dat deze eindelijk omsloeg en werd ver
brijzeld. Bewusteloos en uit eene zware wonde
aan het hoofd bloedende werd Wildheim onder
het rijtuig weggehaald.
Truida, half waanzinnig van schrik en ont
steltenis, riep om hulp en wel om Louise.
En zij riep niet te vergeefs. Een uur na het ont
vangen van het bericht bevond Louise zich reeds
op reis. Eerst bij het zien harer zuster loste zich
Truida's stomme wanhoop iu heete tranen op.
Voor den gewonde bestond geene hoop meer.
