E
Zon lag 11 November 1888.
13de Jaargang.
U i T E N L A
Een onpartijdig oordeel.
No 1316.
Koloniën.
Een strijd om levensbehoud.
BüRLÉSm
ABONNEMENT8PBIJB
N.
Per 3 maanden voor Haarlem1 0.8E>
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buiteulaud 1,80
Afzjuderljjke Nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG
B0HEAU: St. Janstraat Haarlem.
PHIJS DEB ADVEHTENTIÉN
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag-
en Vrijdag- avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K UPPERS LAUREÏ.
Protestantsche Milieu. De predikant van
York vindt ze in de onvoldoende voorbe
reiding en de gebrekkige ontwikkeling der
zendelingen, die daardoor geen zedelijk over
wicht kunnen hebben op de intelligeute
Muzelmannen en Hiudoes. Maar de oorzaak
is ook daaiin gelegen, dat uien de Mis>iou-
nurissen als goed betaalde agenten en be
ambten beschouwt, en uiet als ware broeders
en weldoeners van liet volk. Als de heilige
Paulus, zegt Dr. Taylor met hittere ironie,
alle mogelijke gemakke#» des levens: een
ruim salaris, rjjtuig, paarden, bedieuden en
ten slotte ook vrouw en kindereu had be
zeten, waarlijk hij zou bet aanschiju der
aarde niet hebben veranderd.
De Katholieke Kerk, God zij geloofd en
gedankt, beschikt over Missionarissen, die
de vereischte voorbereidingen ontwikkeling,
den noodigen moed en zelfopoffering en de
vereischte wereldverzaking bezitten voor
bet moeilijke Missie-ambt. Op hoeveel meer
resultaten zouden die Pionieren vau liet
Christendom en der christelijke beschaving
kunnen wijzen, als liet huri niet aan de
noodige geldbronnen ontbrak voor kerke
lijke stichtingen, scholen, hospitalen, wees
huizen enz. Dr. Taylor moet de verbazende
resultaten der katholieke Missiën op elke
bladzijde van zijn opstel erkennen. Dat
moet voor iedereu Katholiek een spoorslag
meer .ziju om onze offervaardige Boden
des ge!oofs« eene voortdurende jaarljjksche
ondersteuning te verzekeren.
Naar stellig verzekerd wordt, bestaat het
plan den Rijksdag tegen den 22en No
vember bijeen te roepen.
Blijkbaar uit den koker der politie wordt
medegedeeld, dat bij de huiszoeking in Rog-
genbach's kasteel niet alleeu brieven van
Keizer Friedricb in beslag genomen zjju,
maar dat ook iu eeue lade vau zijne sókrjjf-
tafel twee pakketten brieven van hoogge
plaatste personen gevonden werden, als van
do Koningin van Eugeland, Keizerin Fre-
derik, den Prins vau Wales, Prins Alex
ander van Battenberg, den Hertog van
Cumberland, Windthorst, enz. Daar Baron
Yon Roggeubacli iu de staatkunde iu hoog
aanzien staat, beteekent dit feit op zich
zelf niets, maar uit oen gerechtelijk oogpunt
hangt alles af vau den inhoud der corres
pondentie, waaromtrent lot heden niets be
kend is. Baron Yon Roggeubacli bevindt
zich op bet oogenblik te Berlijn, waar
schijnlijk in verband met de iu beslag ge
nomen brieven.
Officieel wordt bet gerucht, door som
mige bladen verspreid, dat het particulier
vermogen des Koniugs vau Wurtemberg
door belangrijke schulden zou zijn bezwaard,
tegengesproken.
Een ander gerucht dat de Amerikaan
Woodcock, Baron Von Savage, Stuttgardt
verlaten eu zich naar Londen zou hebben
begeven, wordt eveneens als van allen grond
ontbloot gesignaleerd.
Naar aan de Germania gemeld wordt,
heeft de Frausche Regeeriug aan het Va-
ticaan eene nota gezonden, waarin zij zich
beklaagt over het samengaan van een aan
tal Katholieken met het Boulaugisme.
Aan hetzelfde blad wordt gemeld, dat
naar in kerkelijke kringen verzekerd wordt,
tussclien üuitscbland eu liet Yaticaan over
de gebeurtenissen ter gelegeulieid vau het
keizerlijk bezoek aan Rome, bevredigende
veiklaringeu zjjn afgelegd.
De Frausche Kamer heeft iu strijd
met het advies van den Minister, Admiraal
Krautz, een ameudemeut van den Heer
Méuard aangenomen, strekkeude tot eene
vermindering der begrootiug met l'/2 mil-
lioen. De Minister verklaarde deze stem
ming te beschouwen als een bewijs van
vertrouwen, waarop Méuard terstond zijn
amendement terugnam.
Iu den nacht van Dinsdag op Woensdag
werdeu de bewoners van de Rue Boucher
eu in den omtrek opgeschrikt door een
hevigen knal, die onstaau was door het
ontploffen van eeue dyuamietbom, welke
gericht was tegeu een bureau de placement
eu eenige minuten later had eeue nog
sterkere ontploffing vau eeue dyuamiet
bom plaats iu de uabjj gelegene Rue
Fraufiise. Ook hier was het gemunt op
eeu bureau de placement. Groot is de ver
woesting die door heide bommen is aan
gericht. Gelukkig waren de twee bureaux
's nachts uiet bewoond.
Iu deu Senaat heeft de Minister-President
Floquut de verdaging gcviaagd ran de be
raadslaging over liet voorstel, strekkeude
tot het brengen der kosteu van de Parijsclie
politie op de staatsbegrooting. De verdagiug
werd met 219 tegen 41 stemmen verworpeu,
waarua het voorstel werd aangenomen.
Het eerste gevolg van de overwinning
der republikeinen bij de verkiezingen in de
Ver. Stalen zal zijn de iutrekkiug van bet
voorstel tot wjjzigiug vau het tarief van
iukomeude rechten ingediend door bet
seuaatslid Mill.
Uit St. Petersburg wordt gemeld, dat
tengevolge van liet ongeluk met deu kei
zerlijken trein, Admiraal Possiet, Minister
van verkeerswegen, uit ziju ambt ontslagen
en de Minister van financiën, de Heer
Visbnegradski, vroeger Professor iu de tech
nologie, ui' t liet. interim van dit departemeut
belast is.
Van Atjeh verneemt men, dat met
de Wesiboot vertrokken eu den 25eu Sep
tember te Paüaug aangekomen zjjn 198
beri-beri lijders, terwijl met de vroeger
daar aangekomen Oostboot 100 vau die
zieken zijn gearriveerd.
De beri-beri moet met het invallen der
regens te Atjeh met vernieuwde woede zjjn
uitgebroken.
De laatst verschenen aflevering der Fort
nightly Review bevat een belangwekkend
artikel (over de onvruchtbaarheid der Pro
testantsche Missiën) dat in liooge mate
verdient algemeen bekend te worden. De
beschouwingen inj dit opstel voorkomende,
mag men iu alle opzichten onpartijdig
heeten, naardien zij gevloeid zjjn uit de peu
var. een Protestautsch predikant, Dr. leaac
Taylor van York, eeu man, die als geleerde
eeu zeer goeden naam heeft iu |Engeland
en die aan het bestuur van eene arme
parochie iu het Oosten van Loiideu de
voorkeur gaf boven döjj schitterende be
trekkingen, welke hem aanhoudend werden
aangeboden. De cijfers, die Dr. Taylor in
zjju opstel noemt,zijn volkomen eensluidend
met die, welke elders, bij de bespreking
van de Missiën, worden aangegeven, zoodat
aan de authenticiteit van Dr. Taylors op
gaven niet mag getwjjfeld worden.
Tot staving vanj zijne beweringen geeft
Dr. Taylor eene statistiek van onderscheiden
zendiiigsatdeelingen. Hjj berekent het aantal
inwoners van Azië, behalve Tibet eu Borneo,
welker bevolking niet te schatten is, op 920
millioeu zielen, welk aantal jaarlijks, reke
ning houdende, met geboorte en sterfte, met
11 uiil li ten zielen vermeerdert. Nu is het eeu
feit, dat de Protestantsche Missiën van deze
kolossale bevolking jaarlijks slechts 60,000
persoueu door hare propaganda voor het
Christendom kan winuen. Er worden dus
jaarljjks 183 maal meer heidenen eu Mo-
hainedauen geboren dan door de Protest,
zendelingen worden bekeerd. Dr. Taylor
koiut dus, door zijne statistiek, tot liet be
sluit, dat, bijaldien de bevolking van Azië
en Afrika uiet zou toenemen en er ook
geen afval vau bekeerlingen plaats zou
hebben, men niet minder dan 330,000 ja
ren zou hehoeveu tot bekeering van beide
werelddeeleu, of ruim éen millioeu jaren,
wanneer men de apostaten iu rekening
brengt.
Wij zullen niet vermeldeu de omvang
rijke berekeuingeu, welke Dr. Taylor geeft
nopens het vereischte aantal jaren, dat er
noodig zoude zjjn ter bekeering van het
Chiuec.-.cbe Rijk. 't Zjj voldoende hier te
coustateeren, dat het rijkste eu meest ver
spreide zendingsgenootschapde Churh-
Mtssionary Society, slechts 167 volwassen
persoueu heeft gedoopt. Daarentegen zjju
de kosten der gezamenljjke Protestantsche
zendingsgenootschappen ontzettend groot.
Zjj bedragen, volgens Dr. Taylor, ongeveer
50 millioen franks, aangezien zij behalve
6000 Europeesche en Noord-Amerikaausche
zendelingen nog 30,000 iuheemsche agenten
native agentsiu dienst hebben.
De Engelsehe predikant noemt, tot beter
betoog voor zjj tie beweringen, eenige af
zonderlijke zendingsdistricten, van welke
hij sptciale ojigaveu vermeldt. Zoo zijn er,
volgens hém, in Baroda bjj eeue bevol-
FEülLLET O N.
4) Vervolg en slot.)
Zij hoorden de twee wilden boven met fluis
terende stem met elkander sprekenen zoowel
uit het geluid als uit bet roet, dat op den
liaard nederkwam, maakten zij op, dat er ten
minste reeds een in den schoorsteen was. loen
boog zij naar omhoog en keek naar boven
waarop zij zag, dat beide zich naar omlaag
lieten zakken. Nu was het oogenblik daar om
te handelen en dienovereenkomstig nam zij hare
maatregelen.
Zij nam het bed op en stortte den ganschen
inhoud uit op gloeiende Kolen, waarop de vlam
in deu schoorsteen sloeg en tevens zulk een ver
stikkende walm veroorzaakte, dat zelfs een wilde
het niet kon uithouden.Nu trachtten zij den schoor
steen weer uit te klimmen, maar verblind en
bjjna stikkende van den rook lieten zij zich los en
beiden kwamen spartelend op den haard neder.
Willie, die door dit alles uiet verschrikt was,
king van 2,184,000 zielen slechts 170
Europeesche en iuheemsche Christenen. In
het district Bombay ziju van de iuheemsche
Christenen bijna 93 percent katholiek. In
Travancore, waar Protestantsche zendelin
gen ruiiu zeventig jaren hebben gearbeid,
behooren slechts 33 percent der inboorlin
gen tot de Auglicaansche, 90 daarentegen
tot de Katholieke Kerk. Met lofwaardige
vrjjmoedigheid vermeldt Dr. laylor, dat
ondanks de groote uitgaveu der Protes
tantsche zendingsgenootschappen, drie vierde
der iuheemsche Christenen van Indië, af
stammelingen zijn van door de Jezuïeten
bekeerde inwoners. In de streken, waarde
II. jbranciscus Xnverius predikte, zjju 90
percent der inheemscne Chri tenen katlio-
1 ek. In Travancore vindt meu een half
■uillioen iubeemsche Katholieken, meer dan
het dubbele aantal, waarop de Angli-
caausche Kerk iu geh el Afrika eu Azië
kan aanspraak maken.
De kolossale uitgaven der Protestant
sche zendingsgenootschappen vormen eeu
scherp contrast niet hunne resultaten. Vol
gens de opgaven vuu Dr. Taylor hadden
de 424 agenten, welke de Church Missio
nary Society op Ceylon in haren dienst
heeft, iu het vorige jaar, 275,000 franks
noodig om onder 300,000 inwoners 140
volwassenen te bekeereu; er kwamen onder
de bekeerden zooveel afvalligen voor, dat het
aantal der gezamenlijke bekeerden met 190
inboorlingen werd verminderd. In China
hadden 247 agenten 371,878 fr. noodig
om vau 382,000,000 inwoners 167 vol
wassenen te bekeereu; in Hiudostan ge
bruikten 715 agenten 854,610 fr. om 163 in
boorlingen te doopeu. Iu liet district Yo-
ruba vindt men, na 40 jarigen arbeid nau
welijks 5 percent bekeerden eu iu bet
vorige jaar keerden 885 bekeerlingen het
Anglicanisme den rug. Bijna niet noemens
waardig zijn de resultaten der Protestant
sche zendelingen in Ej/ypte, Arabië, Pa
lestina eu Perzië, ofschoon het genoemde
Engelaclie genootschap voor zjjne 119 agen
ten in die landen iu do beide laatste jaren
588,529 fr. uitgaf.
Ook over de qualiteit der door de Pro
testantsche zendelingen bekeerden kan Dr.
Taylor geen gunstig oordeel velleu. Hjj
wjjst dienaangaande op de uitsjiraak van
een competenteu geleerde, den bekenden
natuuronderzoeker Johnston. Deze, thans
Vise-cousul aan de westkust vau Afrika,
schrijft: »lu onderscheiden districten, waar
de zendelingen thans 20 jaren hebben ge
arbeid, kun oen zjj ternauwernood op 20
oprechte bekeeriugen rekeuei In andere
districten waar eeu groot aantal Christe-
uou-iii uaam zjjn, is bun godsdienst iu
miskrediet geraakt, omdat alle drinkebroers,
dieven en outnehtigeu der kolonie tot do
hunnen behooren
Hoogst be'augwekkend ziju Dr. Taylors
onderzoekingen naar de oorzaak welke de
schuld draagt van de on vruchtbaarheid der
daar bjj het verwacht bad, hief zijn bijl op, en
nog voor de naastbijzij nde wilde tot zich zelve
kon komen, kliefde hjj hem den schedel, zoodat
een hunner vjjanden met een enkelen slag vol
komen onschadelijk was gemaakt.
Met dien anderen roodhuid was vrouw Kings
bury niet zoo gelukkig geweest. Zij was naar
hem toe gesprongen op het oogenblik dat bij
was neergekomen en richtte het mes op zijne borst,
doch door eene plotselinge beweging van zjjne
zijde had het mes met zulk eene kracht gestooten
op een der steenen waaruit de haard bestond,
dat bet lemmet in tweeën brak, waardoor de
vrouw geheel weerloos was. Nu trachtte zij hem
dcor een sprong te ontvluchten, maar hij, intus-
schen een weinig bekomen zijnde van den val,
greep haar en wierp haar op den grond, terwijl
hij zocht naar zijn eigen mes om het haar iu
de borst te stooten. Hierin werd hij evenwel
verhinderd, want andermaal kwam de bjjl van
Willie neer en bracht den wilde eene gapende
wond toe in den nek, waarop een tweede slag
hem levenloos deed nederzinken naast zjjn med-
gezel. De knaap had het leven zjjner moeder
gered en de aanvallers met eigen hand gedood
of buiten gevecht gestelden ondanks het gevaar
dat ben nog altijd bedreigde, konden zijne ouders
niet nalaten met een gevoel van trots hun zoon
te besebouwen, die zooveel gedaan had voor
hunne redding en de zijne.
Intusschen waren de andere wilden voortge
gaan met het bestormen van de deur, en nu
hadden zij eene kleine opening verkregen, waar
door zij de monden staken van hunne geweren
die zij in de hut afschoten. Gelukkig was dit
nog in tijds door den volksplanter voorzien en
en hjj had zijne vrouw en zjjn zoon gewaarschuwd,
zoodat allen zich zoo plaatsen, dat de kogels
van'den vjjand hen niet konden schaden.
De roodhuiden wisten zeer goed welk lot
hunne makkers getroffen had, die het dak beklom
men hadden, want zjj hadden de vlam den
schoorsteen zien uitslaan en ait de stilte die
daarop gevolgd was, begrepen zij dat de (danken
hunne makkers hadden gedood. Woedend over de
verliezen, die zjj hadden moeten ondergaan, en
dorstend naar wraak, hernieuwden zij hun aanval
op de deur, en weldra was de opening zoo groot
geworden, dat de belegeraars, ofschoon met moeite
en éen te gelijk, er binnen ko den komen, hoe
wel zij wisten, dat bet hun dood zou zijn, want
zjj, die d,aar binnen waren, zouden op die n'anier
hun de hersens kunnen inslaan zonder eenige
tegenweer te duchten te hebben.
Gedurende eenige oogenblikken was alles stil;
toen hoorde men weder eenig geluid op het dak,
waaruit bleek dat men opnieuw een aanval van
die zijde in den zin had, maar spoedig daarop,
tot groote vreugde en verbazing der belegerden,
kwam er een kogelregen op de hut neder en zjj
hoorden een kreet, die bljjkbaar van blanken
komen moest. De weinige wilden, die het ge
weervuur ontkwamen, vluchtten naar het bosch,
en binnen enkele oogenblikken was de hut bezet
met een twintigtal volksplanters, die op weg
waren om de roodhuiden te vervolgen, daar deze
ook elders vjjandeljjkheden tegen de blanken
hadden gepleegd.
Silas Kingsbury deed nu zjjn verhaal van het
gebeurde en met zelfvoldoening luisterde Willie
naar de loftuitingen,11 die hem ten deel vielen, en
die wel verdiend waren, zooals hjj ook in latere
jaren bewees, toen bjj een werkzaam aandeel
nam in de langdurige en bloedige oorlogen tegen
de roodhuiden, die steeds het leven en de be
zittingen der blanke volksplanters bedreigden.
IXieSDKlf
AGITE MA NON" AGITATE.
