u w e:
igf%>
No. 1320.
Wocnsslaz 21 November 1888.
13de Jaargang.
De middeleeuwen.
HUITE\LA I).
SÉpl
Een goedkoop diner.
Koloniën.
Van den dood gered door een vogel.
IBOSHEMEWTSPBIje
Per 3 maanden voor Haarlemt 0.8c
Voor de overige plaatsen in Nederland ir. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
AfzJnderljjke Nummers0,03
Dit blad versohjjni
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
issS
»ss8ö«s*r (vWr*
PRIJS BSE iDVEMTESTIÈB
30 Cents.
O
MAlSTUiNDR.t,;
AGIÏ'Ï MA NON AGITATE.
Van 1t) regeis
Blke regei meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Ceuts per advertentie a Contant
Adverten trien worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en V r ij d a g- a v o ri d voor 6 uur ingewacht.
U i t g k v i-, rs: K U ,P P 1 H S liA UKE 1.
CVervolg
Wij hebben met sympathie de beschou
wing, iu hoofdzaak, overgenomen, welke
door den Heer J. Margadant aan de inid-
deleeuwsche kunst werd gewijd.
De groote beteekenis iu dat betoog ligt
vooral (men zal bet beseffen) in de door
ons reeds gereleveerde omstandigheid, dat
de schrijver tot de Protestautsche Kerk be
hoort.
Niet allen zijn zoo onpartijdig eu oprecht
als hij. Meestal wordt met de grootste par
tijdigheid euonwetendheid over de
middeleeuwen gesproken.
Volgtns het oordeel van vele half ge
leerde en eenzijdig deukende geschied
schrijvers, zou men iu de periode der mid
deleeuwen iu eeu toostand van halve be
schaving en slavernij hebben geleefd. Van
hoogere ontwikkeling zou men geen spoor
hebben vertoond.
Hoe geheel anders oordeelt (en zeer te
recht) de Heer Margadant. Wat hij mede
deelde is betrekkelijk niets nieuws, maar
dat hij het zegt is van belang. Vau hem
zal tocti wel niet gezegd kunnen worden,
dat hij door kerkelijk fanatisme wordt ver
blind.
Reeds vroeger hebben wij eene lans voor
de middeleeuwen gebroken tegenover de
oppervlakkigheid eu den godsdiensthaat.
Het was daarom eene heerlijke voldoening
iu den Heer Margadant eeu schrjjver te
ontmoeten, die ook eens, van zijn stand
punt, aan de middeleeuwen recht deed weder
varen.
Zij, die het bedoelde tijdvak iu de ge
schiedenis zoo geringschatten, veroordeeleu
eigenlijk iets, wat zij niet kennen.
Er is geen gevaarlijker meusch denkbaar,
dan hij, die zich een oordeel aanmatigt
over toestanden en verschijnselen, welke
hij niet verstaat, omdat hjj ze uiet ernstig
genoeg heeft bezien eu nagegaan.
De middeleeuwen vooral worden iu hooge
mate miskend, omdat zij uiet worden be
grepen. Men moet door de liefde voor den
godsdienst bezield ziju, om de groote, de
onvergelijkelijke kracht der middeleeuwen
te beschrijven.
Die gave bezit blijkbaar de Heer Marga
dant. Hij wordt bewogen door den mach
tigen religieuzen adem, welke uit de mid
deleeuwen allen, die het waarlijk willeu
leeren verstaan, vau welke godsdienstige
zienswijze zij ook mogen wezen, tegeuwaait.
Dat zij uiet enkel op het gebied der
kunst eeu heilzameu invloed hebben ge
oefend, maar ook aan de zaak der bescha
ving en der burgerlijke vrijheid, onschat
bare dieusteu hebben bewezen, zulks heb
ben wij reeds vroeger aangetoond.
De beschaving is van de hoogte der
burchten in de vlakten gedaald, terwijl de
FEUILLETON.
Het gebeurde op zekeren dag, een week of wat
geleden, dat ik een restaurant binnenliep, schrijft
een Eugelsckman, waar ik een of tweemaal te
voren was geweest. Ik had maar negen-en-veer
tig stuivers in mijn zak en berekende welken
maaltijd ik voor dat bedrag zou kunnen nemen,
toen een kellner zich naar mijn tafebje haastte,
dekte en verschillende glazen en een schoon bord
voor mij neerzette, toebereidselen, welke mij, met
het oog op mijne financiëele omstandigheden,
vrij overdreven voorkwamen. Juist, terwijl ik het
tarief wil raadplegen, wordt er een bord geurige
schildpadsoep voor mij geplaatst.
Ik heb dit niet besteld, zeide ik tot den
kellner.
hij grinnikte en antwoordde:
't Is in orde, mijnbeer.
Maar, het is eene vergissing, ik heb geen
schildpadsoep besteld.
't Is in orde, mjjnheer, 't is in orde.
Ietwat ongerust, maar met smaak gebruikte ik
de soep, want ik was hongerig. Nauwelijks ben
opkomst der stelen, alzoo van handel en
bedrijf, de vrucht is van de liefde, die de
Vorsten voor do aan hen verknochte bur
gerij gevoelde.
Huisgezin en maatschappij waren door
trokken vau den religieuzen geest. Het
geloof bewerkte zulke edele burgers en gaf
zulke eene heerlijke wijding aan elk streven,
dat op het hoogste was gericht. De kunst
was nog een overbrengen van de gods
dienstige gedachte, zij had nog niet ge
boeleerd met de booze machteu van ziuue-
dri'ft en vorm vergoding.
Eu omdat alles zoo was, hebben de
middeleeuwen zulke heerlijke gewrochten
vau kunst zien geboren worden.
Het genie was machtig, wijl het boog
voor den almacbtigen God.
Slot volgt.)
Naar aanleiding van mededeeliugen van
den Duitschen Gezant te Parijs heeft de
Heer Lepatiéh, correspondent te Berlijn
van het Parijsche blad La Francevan de
Berlijusche politie bevel gekregen om die
stad te verlaten.
Het Congres der Oostenrijksche ka
tholieken, dat deze maand zou gehoudeu
worden, is uitgesteld tot Mei a. s. wegens
politieke overwegingen van de zijde der
Regeeriiig, die in hare zwakheid alles schijnt
te willen vermijden, wat onaangenaam kan
zijn voor het gouvernement van haar boud-
geuoot Italië.
De Parijsche gemeenteraad heeft reeds
eenige dagen beraadslaagd over sinds ge-
ruimen tijd aauhaugige voorstellen: a, tot
weder-iuvoering van de broodzetting (bij
de nog bestaande wet vau 1791 is zij voor
de gemeenten facultatief' gesteld), en b, tot
oprichting van gemeente-bakkerijen, waar
over de Heer Donaat «en uitvoerig en met
veel zorg bewerkt rapport bad uitgebracht,
strekkende om zoowel het eene voorstel als
het andere te verwerpen. Hjj toonde op
breedvoerige economische gronden aan, dat
wanneer het te doen is om de bevolking
goedkoop brood te verschaffen, er geen
beter middel is dan de broodprijzen aan de
vrjje mededinging over te laten. De weder-
iuvoering der broodzetting zou aanleiding
geven tot zekere knoeierijen bij de ver
menging, die kwalij*. te coutroleeren zijn,
en bij het oprichten van bakkerijen van
gemeentewege zon de burgerij bedrogen uit
komen, daar de gemeente onmogelijk zoo
goedkoop kan werken als de particuliere
nijverheid. Die overwegingen henben echter
niet mogen baten. De socialistische Raad
heeft dezer dagei met 44 stemmen tegen
34 besloten gemeentelijke bakkerijen op te
richten, en vervolgeus is eeu voorstel aan
genomen, waarbij eene commissie van acht
leden zal worden beuoeiud, om dezen tak
ik hiermede half gereed, of ik hoor hetonlkur-
keu van eene flesch, en, gerechte hemel! de kellner
schonk me een glas champagne in.
Houd op, man, houd op, riep ik, «ik heb
dien wijn niet besteld en ik zal hem uiet betalen
ook.
Hi, hi, hi, lachte de kellner. //Ik kan het
niet helpen, mjjnheer, maar ik doe naar me ge
zegd is."
't Was vreemd. Ik nam, tersluiks, een vork
van de tafel eu stak er mede iu mijn rechterbeen,
om te zien of ik droomde. Ik droomde uiet. Na
de soep kwam een schotel met visch eu saus
en weet ik, wat niet al! Het was delicieus. Ik
at en dronk naar hartelust. Toen kwam nog een
glas sherry, toen dessert en fromage de Brie,
toen een heerlijke kop koffie en een paar fijne
sigaren alles, met de vriendelijkste oplettend
heid opgediend. Ten slotte begon ik te begrijpen,
dat het tijd werd om heen te gaan. Ik gevoelde
me alles behalve op mjjn gemak. Juist terwijl
ik mij afvroeg, welke outknooping de historie
zou hebben, naderde een welvarend uitziend
heer, dien ik voor den kastelein hield, mijn
tafeltje en nam tegenover mij plaats.
//Wel, begon hij, //ik hoop dat het diner u
goed heeft gesmaakt."
Uitstekend, antwoordde ik, «maar wat
van dienst der gemeente te orgauiseeten.
De Parijsche Afgevaardigde-Maillard
heeft het voornemen te kennen gegeven,
om bij de Kamer een voorstel in te dienen
ter overbrenging vau de asch vau Batulin
uuar het Pantheon.
De Afgevaardigde Michefin, die Baulangist
is, heeft daarop verklaard, dat zoodra dit
voorstel bij de Kamer inkomt, hij een
soortgelijk voorstel zal doen met betrekking
tot het gebeente van Gambetta.
De commissie voor de grondwetsherzie
ning gaat voort met hare beraadslagingen,
waarop besluiteu volgen, die echter opge
houden hebben eenige belangstelling te
wekken. Zoo zijn er weer besluiten genomen
met 4 stemmen tegen 3, terwijl de com
missie bestaat uit elf leden. Steeds achten
verscheidene leden het raadzaam, uiet in
de zitting te verschijnen of, er zijnde, zich
van stemming te outhouden. Curieus is
het, dat de commissie, die reeds (ook al
met 4 stemmen tegen 3) besloten had tot
opheffing van den Senaat, daarna is gaan
beraadslagen over de wijzigingen, bij de
nieuwe grondwet iu de bevoegdheid van
dat lichaam te brengen.
Sedert den aanmaak van yalsche bank
biljetten van 500 fr. heoft het bestuur der
bauk besloten een nieuw type voor hare
biljetten te vervaardigen, zoo vernuftig be
dacht eu uitgevoerd, dat de bedriegerij ke
namaak bijna niet denkbaar is. Sinds eenige
dagen zijn er reeds biljetten van 100 en
50 fr. gedrukt. Zoodra hiervan eeu voldoend
aantal gereed is, zullen ze iu omloop worden
gebracht. De biljetten vau 1000 eu 500
fr. zullen nog vóór het einde van dit jaar
worden uitgegeven.
De Academie frai^aise heeft de gouden
medaille toegekend aan Carmen Sylva (de
Vorstin van Rumenië) voor haar werk:
Pensées d'une Reine.
De Italiaanscbe Senaat heeft bij ge
heime stemming met 101 tegen 33 stemmen
het n euwe zoo zeer gewraakte strafwetboek
aangenomen. Deze uitslag werd nog wel
met luide toejuichingen begroet.
De Epoca verklaart het volgende over
Spauje's onzijdigheid, waartoe zij zegt ge
machtigd te zijn, zoodat dienaangaande geen
twijfel kan bestaan: «Wij doen aan Europa
weten dat Spanje voor niemand bizoudere
voorkeur heeft. Wij ziju voor Frankrijk eu
voor Duitscblaud trouwe eu loyale vrienden.
Een verzoekschrift met 4500 band-
teekeuingen, legen hetHeilsleger* gericht,
werd onlangs der Regeeriug vauhetZwit-
serscbe kanton Basel aangeboden. Die Re
geering heeft alle bijeenkomsten vau het
»leger« buiten zijn eigen gebouwen ver
boden.
Een staaltje van de trouweloosheid der
Atjehers werd den 19u September jl. ver
moet dit alles beteekenen? Ik heb niets besteld."
Dat doet er niet toe, zeile de lieer vrien
delijk lachende, //als u maar voldaan is. Dat on
geluk speet me erg. Maar, u ziet we kunnen
onze habitués als //gentlemen// behandelen en
dat doen we ook, zooveel als we kunnen. Ik
hoop mijnheer, dat ge uw bezoek zult herhalen.//
En dit zeggende stond hij op, boog en 'ging
heen. Daler vernam ik, door een toeval, dat den
dag te voren een der kellners een volle soepter
rine op de zijden japon van eene dame had laten
vallen, waardoor het kleed geheel was bedorven.
Haar echtgenoot, die bij haar was, geleek sterk
op mij en zoo gebeurde het, dat de kastelein
mij voor hem had aangezien. De Hemel zegene
mijn evenbeeld!
De Grieksche Keizer Bazilius had zijn zoon
Leo ter dood veroordeeld, op de valsehe beschul
diging van een zijner vertrouwelingen, dat deze
een komplot tegen het leven van zjjn vader had
gesmeed.
In hare smart en angst trachtte de Keizerin
door alle mogelijke middelen het hart van kaar
echtgenoot te verteederen, maar te vergeefs.
tooud. Dien dag, omstreeks 1 uur in den
namiddag, vervoegde een Atjeher zich hij
den commandant vau Lampeueroet ter er-
langiug vau een pas. De vont was gewoon
dagelijks iu de benting fe Lampeueroet te
komeu om pa seu voor lieden, die binnen
do linie wenschëti te komen, aan te vragen,
en zoo werd hij een goede bekende bij de
bezetting, Ziju wapen gaf hij gewoonlijk
aan de wacht af en nam het terug wan
neer hij naar de kampong terugkeerde. Dit
geschiedde bijna eiken dag. Zoo tot den
19n, toen hij naar buiten gaande ziju wa
pen opnam, maar dit onverhoeds tot den
op post staandeu soldaat keerde, eu dezen
eene zware, hoewel niet levensgevaarlijke
woud, in de borst toebracht. Decomtnau-
dant, die er vlak bij stond, nam onmiddel
lijk het geweer van de schildwacht, eu stak
deu Atjeher daarmede zoo heftig, dat de
bajonet dezen doorboorde eu met kracht in
den pagger drong. De Atjeher bleef dood
stian; later had men moeite de bajonet los
te trekken.
De A'jek-corrospondent van do Loco
motief schrijft dd. 1 October: De droeve
tonen van den doodenmarsch, die bjjna
dagelijks hier gehoord worden, hebben
Kot a-Radja's stemming nog bedrukter ge
maakt dan zij was. De berri-berri heeft
dezer dagen vele offers geëisciit, bet ziekte-
cijfer is zeer boog. Het militair hospitaal
is overvuld. De evacuatie's gedurende de
maand September tot heden bedroegen
ruim 500 herri-lijders, alleen aan onder
officieren en manschappen, de dwangar
beiders er uiet bij gerekend. Morgen zullen
203 lijders naar Padang worden geëvacu
eerd, ouder toezicht van deu officier van
gezondheid le kl. Sörenzen.
Yau de iu Iudië aangekomen out-
stu6ttiugsovens is er slechts eeu te Batavia
achtergebleven, eu zijn de andere naar
Atjeb gezonden.
Do betrekking van referendaris bij
het departement van O., E. en N. is in
getrokken.
De officier van gezondheid II. A. Coheu
13 te Soerabaia vau het paard gevallen eu
aan de gevolgen overleden.
Iu bet strafproces voor den Raad van
Justitie te Soerabaia hangende tegen ka
pitein Sikkemeier van de Samarangwelk
stoomschip der Rotterdamscbe Lloyd de
bekende koperen plaatjes beeft aangevoerd,
is door het Openbaar Ministerie eene boete
gcëischt van ƒ5700 en verbeurdverklaring
van liet goed.
De Straits- Times bericht dat de Volga
die op zijne laatste reis van Batavia ouder
de passagiers ook een Graaf Von Hugo
had, zonder dezeu te Singapore aankwam.
Men veronderstelt dat hij zelfmoord heelt
gepleegd, door zich uit de patrijsjioort iu
zee te werpen. Het blad voegt er bij dat
de Graat een Landgraaf was van Hessen,
Den dag voor (le terechtstelling zat zij, door hare
vrouwen omringd, te jammeren over het vreese-
lijk lot van haar zoon.
Een lievelingsjiapegaai, die zich in eene kooi
in het vertrek van de Keizerin bevond, werd op
haar bevel naar eene eenzame plaats in den tuin
van het paleis gebracht, omdat zij in hare wan
hoop zijn gekakel en gekrijsch niet kon velen.
Kort daarop kwam de Keizer het park binnen
en Het zich op eene bank neervallen.
Hij had daar nog niet lang gezeten, toen hij
eene klagende stem de woorden hoorde spreken:
O, Leo, mijn zoon, mijn zoon!
De Keizer sprong op en luisterde en wederom
hoorde hij de stem jammeren: O, Leo, mijn zoon,
mijn zoon! gevolgd door een hartverscheurende!!
kreet.
Het was de papagaai, die daar tusschen het
loovcr verborgen, in zijne kooi was ojigehangen,
en dm zijne meesteres de laatste weken onophou
delijk deze woorden had hooren uitroepen.
Innig getroffen, snelde de Keizer terug naar
het paleis en beval, zijn zoon onmiddellijk in
vrijheid te stellen. Kort daarop werd het geval
opgehelderd en kwam Leo's onschuld aan den
dag.
