N I E W E
No 1325.
Zondag 2 December 1888.
13de Jaargang.
Niet langer te dulden.
BUITfiNL A N D.
B 1 N N L A N I).
De verborgen schat.
DAiliL
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0.8è
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenlaud 1,80
Afzinderljjke Nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
ïitNniur.
AGITE MA NON AGITATE.
?BIJS DER ADVERTENTIE»
Van 1 6 regels.30 Cents.
Elke regei meer 5
Groote letters wordeu berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Adverteutiën worden uiterlijk Maaudag-, Woensdag
en Vrijdagavond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K UPPERS LAUREY.
De vrijheid kan geen vuriger voorstauders
hebben dau wij zijn. Wij hebben haar op
recht en innig lief.
Maar de vrijheid, welke wij voorstaan,
is niet die, welke geeue grenzen kent; de
losbandigheid haten wij, als een verderf
voor de samenleving.
De groote Eeideu-apostel, de II. Paulus,
heeft den aard der vrijheid treffend ge-
teekend, waar hij haar omschrijft, als die
vrijheid, met welke Christus ons heeft vrij
gemaakt.
Aan die vrijheid deuken wij, zoo dikwerf
wij vau de vrjjheid gewagen; zij toch is
niet af te scheiden van de vrijheid in bur-
gerljjkeu zin, want die laatste vrijheid ont
leent hare hoogste wijding aan de hoogere
vrijheid, van welke de H. Paulus spreekt.
De revolutiounaire vrijheid is geeue vrij
heid, maar baudeloosheid. Tegeu haar wen-
sehen wij opnieuw te waarschuwen en zulks
naar aauleiding der voortdurende woelingen
der sociaal-democratie.
Iu de hoofdstad eu te Hoorn is het reeds
tot bloedige botsingen gekomen. Moet dat
alles zoo maar worden geduld? Behoort
niet door buitengewone maatregelen de orde
te worden gehaudhaafd. Wij weten het, als
de onlusten er zijn, treden de verschillende
machten handelend op, dan wordeu de uit
barstingen bedwongen. Dat is echter niet
genoeg. De uitbarstiugen moeten worden
voorkomen. Tegen de sociaal-democratie
moet niet alleen repressief maar ook pre
ventief worden te werk gegaan.
Van nature zijn wij tegen exceptioneele
wetten gekant, omdat zij dikwijls te alge
meen wordeu toegepast, waardoor zij op
houden eene uitzondering te treffeu. Toch
zouden wij uiet onvoorwaardelijk afkeerig
zijn vau het denkbeeld om tegen do sociaal-
democratie exceptioneel te doeu ageeren
Aan alle richtingen, welke zich houden
binnen de grenzen onzer staatswetten en
staatsregeling moet bewegingsvrijheid wor
den gelaten. De sociaal-democraten staan
echter niet op den bodein onzer wetten eu
instellingen. Het zou dus geeu onrecht zijn,
als het recht voor hen werd verscherpt.
Niettemin deinzen wij toch nog voor
eene uitzondering sta et terug, zoozeer zijn wij
aan den rechtsregel geheclU. De vraag dient
echter te worden overwogen, of de bestaande
wetten wel tegenover de sociaal-democratie
worden toegepast. Eu dat gelooveu wij niet.
De wet verbiedt toch om iu het opeubaar
het gezag te hooueu eu den godsdienst
aan te vallen. Oudauks tegen die beide
overtredingen straf is bedreigd, laat men
de sociaal-democraten maar hun gang gaan
als zij eene menigte ophitsen iu zaleu eu
zaaltjes. Eerst als zij naar buiten treden,
als de vaan vau den opstand wordt ont
rold, dan komt het gezag om orde eu vei-
F Ell ILL E T O N,
5) Vervolg.)
«Ethel,// zeide James Mitford plotseling, daar
bij het beter vond, maar met de deur in buis
te vallen, /rik kwam van avond eens met u
praten over een middel, waardoor ge zonder
iets te wagen uw klein inkomen vertienvoudi
gen kunt. Niet door les geven, Ethel mijn lie -
v?li''g; niet door les geven. Ik kan liet niet
uitstaan, dat ge de fraaie toppen van die lieve
vingertjes afslijt door toonladders op de piano
e ameren voor een zootje domme, onhandige
sc ooimeisjes; neen, op eene veel eenvoudiger
wijze ik weet eene jieej vej|jge bejaging voor
r.le '10"derd pond, die ge in de Nieuw-
ee anc sc e 4. percent-fondsen hebt gestoken.
Hebt ge wellicht a] gehoord, dat die fondsen
erg wrak staan?
«Erg wrak James?// antwoordde Ethel ver
wonderd. el, de heer Carturight verzekerde
mÜ n°£ ver c e" w®eh, dat ze zoo zeker zijn,
als de Engelsche Bank.//
püe heer Caituright is een oude domkop,//
ligheid te handhaveu en te beschermen.
Doch dat noemen wij het strooien toe
te laten vau het zaad, waaruit revolutiou
naire tooneeleu ontstaan. Men moet naar
onze overtuiging er voor waken, dat het
zaad des oproers niet in de vorens der me
nigte wordt uitgestrooid.
Als de sociaal-democraten in hunne bij
eenkomsten deu Kouiug en onze consti-
tutioneele-monarcliale staatsinstellingen op
de laaghartigste wijze aanvallen en bespot
telijk rnakeu, dau wotdt zulks aangehoord.
Slechts een zeer enkel maal hebben wij
gehoord vau eene vervolging.
Diezelfde lijdelijkheid wordt getoond
wanneer al wat den godsdieustigen meuscb
heilig is door hen door het slijk der ge
meenheid wordt gesleurd, als de gevoelig
heid van allen, die nog gelooveu iu God
en Zijne Openbaring, op de schandelijkste
manier wordt opgewekt.
Voortaan moest dat niet meer worden
toegelaten; de vergaderingen moeten, des
noods met geweld, uiteen worden gedreven.
De wet geeft daartoe het recht, omdat wel
degelijk de openbare orde in gevaar koiut.
Waarop toch staat de opeubare orde?
Op de groudvesteu vau Altaar eu Troon.
Worden die aangevallen, dan is de opeu
bare orde als van zelf daarin betrokken.
Da vigeereude wet geeft dus den autori
teiten een afdoeud wapen in handen. Zij
moeten er gehruik van maken. Dat ei sc ii C
het nationaal belang. Door te zwak tegenover
O O
de sociaal-democraten te werk te gaan,
maakt meu hen sterk. Kw'de samenspre-
kingen bederven de goede zeden.
Slot volgt.)
Van het wetsvo irstel-Coremans, over het
gebruik der Nederlandsche taal bij de recht
banken van Vlaamsch België, is het eerste
artikel aangenomen. Het luidt als volgt;
»In de proviuciëu West- eu Oost-Vlaan-
deren, Antwerpen eu Limburg, alsook iu
het arrondissement Leuven, zal de rechts
pleging in strafzaken in het Vlaamsch ge
schieden en zal het vonnis iu deze taal
uitgesprokeu wordeu, behoudens eenige be
perkingen.»
In den laatsten tijd heerscht er eene on
rustbarende gisting ouder de mijnarbeiders
iu het Bassin du Centrein het bizouder
te Morlauwelz en la Louvière. In meeting
op meeting is door socialistische redenaars
de algemeeue werkstaking, la grève noire
gepredikt en in menig gemoed heeft hunne
opruiende taal weerklank gevonden. Ru
moerige vergaderingen zijn er gehouden,
aan verschillende mjjueu weigerden enkele
ploegen iu de mijn af te dalen, de over
heid deed op enkele plaat eu de gendarmerie
versterken eu geregeld patrouilleereu, euz.
Maar sedert eergisteren is er eenige ver
antwoordde James met nadruk. Omdat de lee
ning wordt gesloten in Treadneedlestreet en de
dividenden daar worden uitbetaald, denkt hij,
dat de Nieuw-Zeelandsche kolonie eene veilige
geldbelegging is. Nu dan, ik ben werkzaam in
het departement van koloniën en ik weet wel
beter. Nicuw-Zeeland heeft meer geleend, dan
het ooit kan betalen, dat Verzeker ik u, veel
meer; en er is vroeger of later eene sterke daling
te wachten. Let op hetgeen ik u zeg, Ethel,
lieveling: als ge die Nieuw-Zeelandsche 4 percent
niet verkoopt, zult ge zien, dat uwe drie honderd
in één oogenblik gedaald zijn tot honderd vijftig.//
Ethel aarzelde en keek hem verwonderd aan.
//Uat's toch raar," zeide zij, //de heer Carturight
wilde juist, dat ik die paar effecten van Midland
zou verkoopen en het alles in de Nieuw-Zee
landsche effecten zou steken. Hij zegt, dat ze zoo
zeker zijn en zoo gjed betalen.//
//De heer Carturight, wel dat spreekt van
zelf,// riep James verachtelijk. «Wat ter wereld
kan die er ook van weten. Was hij het niet,
die u raadde, niets dan 3 percents te koopen
en u dan wat van die Portugeesche 3 percents
liet koopen legen 50 percent, dat eigenlijk 6
percents zijn, en heel noodlijdend ook. Ik zon
wel eens willen weten hoe gij u op zoo'n man
kunt verlaten. Neen, Ethel, als ge mijn raad
betering in den toestand merkbaar, en de
berichten van gisteren houden in, dat de
partiëele werkstaking als de zoozeer ge
vreesde grève noiregelijk een correspondent
zich uitdrukt, »doo Igeborenis, en dat zij
geenerlei kans heeft van uitbreiding noch
van langen duur.
Het Centrum heeft een besluit bij den
Rijksdag ingediend, dat zich verklaart teu
voordeele van alle pogingen tot het invoeren
van alle christelijke zeden iu Duitschlaud,
vooral deu slavenhandel eu de slavenjach
ten bestrijdt eu de hoop doet kennen, dat
alle andere mogeudhedeu zich bij Duitsch
laud zullen aansluiten.
Eeu nieuw politiek sensatie-geschrift
wordt aangekondigd: »Bismarclc dévoilé«.
ra o
dat »de meest onwederlegbare bewijzen van
de politieke valschheid van Prius Vou Bis
marck» zal bevatten. O. a. zal de schrijver
de echtheid der Bulgaarsche stukkeu betoo-
geu eu een eu ander vertellen van de ver-
trouwelijke besprekingover die stukken
in Frankrijk, Rusland, België, Duitschlaud
eu Bulgarije.
De Nordd. Allg. Zeit. wenscht, de Fran-
scheu geluk met deze vermeerdering van
hun politiek-literair bezit, eu zegt: »van
het standpunt der psychiatrie beschouwd,
is de zaak iu zooverre vau belang, dat zij
aantoont tot welk een graad vau gemeen
heid de baat tegeu Duitscbland de groote
kringen iu Frankrijk heeft gebracht.»
Ondanks strenge voorzorgen is iu den
nacht vau 27 op 28 dezer bij bet Duitsche
consulaat te Havre ingebroken. Nadat de
dief eene kast opengebroken had, heeft hij
te vergeefs getracht eene geldkist te openen.
Meu weet niet of het hem te doeu was
om geld te stelen, dan wel zich van schrift
uren meester te maken.
Het agentschap Stcfani logenstraft uit
drukkelijk het bericht dat Eugeland voor
nemens is Italië's medewerking te vragen
ter verdediging vau Suakim.
o ra
De correspondent vau de Times teCou-
stantinopel spreekt het gerucht tegen, dat
de Porte den Turkscheu Commissaris te
Caïro zou hebben doen weten, dat zij
maatregelen uemeu zou ter verdediging
vau Suakim.
De Movimieuto catfolico, meldt dat
reeds 22 Spaausche Aartsbisschoppen eu
Bisschoppen hunne adhaesie liebbeu geschou-
keu aau het plan tot het houdeu van een
algemeen Congres dor Spaausche Katho
lieken in April e. k.
In eene vergadering vau de leden der
meerderheid van de Cortes heeft de Mi
nister-President Sagasta de wetsontwerpen
opgesomd, die de Regeeriug bij liet parle
ment zal indienen. Iu de eerste plaats
zullen de begrooting eu eene wet tot in
voering van het algemeen stemrecht wordeu
aangeboden.
De Kouing van Servië heeft, ten
wilt volgen en ik ben bizonder goed in de
gelegenheid dan verkoopt ge uwe Nieuiv-Zee-
landsche stukken en belegt ze op eene veel betere
wijze, die ik u zul vertellen. En als ik u was,
dan zeide ik er niets van aan den heer Cartu
right."
«Maar James, ik doe nooit iets in geldelijke
zaken, zonder hem te raadplegen. Ik zou bang
wezen, geheel verkeerd te handelen."
James nam hare hand met oprechte teeder-
heid. Ofschoon hij trachtte haar om den tuin
ie leiden voor haar eigen bestwil had hij
haar toch in den grond zijns harten oprecht lief
en verfoeide zich zeiven wegens het bedrog, dat
hij vol gewetenswroeging jegens haar ging plegen.
Toch zon hij om harentwil de zaak tot het einde
voortzetten.
«Ge moet er u langzamerhand aan gewennen
mij te vertrouwen, in plaats van hem, lieveling,//
zei hij zachtjes. «Als ge vror altoos de mijne
zijt, dat naar ik hoop, spoedig zal gebeuren,
dan volgt ge natuurlijk mijn raad in al zulke
zaken, niet waar? En ge kunt evengoed begin
nen dien nu in te winnen. Ik koester een blij
vertrouwen, dat binnenkort mijne omstandigheden
zich zoo zullen verbeterd hebben, dat ik in staat
zal zijn u te huwen, ik weet nauwelijks hoe
poedig misschien, zelfs nog voor Kersttijd, Maa
gevolge vau het protest der kiezers tegen
de inmenging der politie ia de verkiezingen
voor den Seuaat, de algemeeue verkieziugeu
uitgesteld tot 15 December. De bijeenkomst
der Skupschtina is bepaald op 23 December.
Barou Vou Rothschild heef-, ter ge
legenheid vau 's Keizers 40-jarig Regeerings-
jubilaeum, eene gift van 100,000 fl. aan
het Oosten rijksch Museum voor kunst-
industrie geschouken. De r9nte van dit
geld is bestemd voor de uitbreiding der
bibliotheek, voor den aankoop van kunst
voorwerpen. eu voor beurzen ten behoeve
van arme maar talentvolle leerlingen. Door
deze vorstelijke gift heeft Baron Von Roth
schild aan de Oostenrijksche kunstnijver
heid een ouschatbaren dienst bewezen.
De taal der officieuze pers in Italië. Te
oordeelen naar de taal dier bladen, is het lot
der koninklijke familie alles behalve benijdens
waardig.
De Kroonprins, die volgens de loopende ge
ruchten, naar de hand eener Belgische Prinses
dingt, wordt er op zijn zachtst genomen met
geringschatting besproken. Men spot met de op
voeding, die liij genoten heeft, die volgens die
zelfde pers in 't geheel niet meer gelijkt op die
van de Erfprinsen uit het oude, deftige huis
van Savooie.
Iu verband met de huwelijksplannen schrijft
zij: «Met betrekking tot de oudheid, de dap
perheid en den luister kan die van het Belgische
vorstenhuis geenszins met die van dat van Sa
vooie worden vergeleken. De Prinses leeft er in
eene atmosfeer van clericalisme en papisme. Leo
pold II bezit noch de schranderheid, noch het
politieke doorzicht van zijn vader. Hij heeft veel
van zijn prestige verloren, dat hij bezat, toen
hij den troon besteeg. Indien hij zijn troon wil
behouden, moet hij de sleepdrager worden van
eene andere mogenheid (van Pruisen?) en hij
raag zich gelukkig achten, zoo de triomf der
cleriealen zijn ondergang niet na zich sleept.
Onlangs huwde eene dochter met den Erfprins
van Oostenrijk. En dat is in 't geheel niet be
moedigend voor ons. Sedert Aartshertog Rudolf
met Prinses Stephanie trouwde, is de clericale
invloed aan het hof van Weenen dusdanig, dat
de Keizer niets meer wil hooren van eene reis
naar Rome. Maar wat nog erger is, de zuster
van Leopold II, welke met Keizer Maximiliaan
van Mexico huwde, is krankzinnig. Zonder twijfel
werkten de gebeurtenissen, die den dood van
haren echtgenoot veroorzaakten, sterk op hare
geestvermogens. Men meent echter, dat zjj krank
zinnig werd voor de catastrophe van Queretaro
en geenszins daarna. Mogen wij ons aan het
gevaar blootstellen, dat een atoom van zulk eene
gevaarlijke ziekte zich mededeele aan het Sa-
vooisclie ras
//Verdienen dan niet d« Prinsessen van het
genie der Prinsen van Monaco of Wurtemberg
de voorkeur
«Waarom kunnen wjj die enghartige onder-
derscheidingen van godsdienstige gezindten niet
eenvoudig ter zijde stellen
Als de Crispis organen met zulk eene min
achting van zijn Kroonprins durven schrjjven,
intusschen lieveling, moet ik u wat mededeelen,
dat u voor het oogenblik misschien verdriet zal
doen, hoewel het voor uw eigen bestwil is. De
Minister van koloniën heeft mij uitgekozen om
naar Jamaica te gaan, met eene geheime zen
ding van het Gouvernement, die mij daar on
geveer drie maanden zal bezig houden. Het is
verschrikkelijk zoolang van u weg te gaan,
Ethel; maar als ik de zaak gelukkig ten einde
breng en dat zal ik, dat weet ik dan
word ik bij mijne thuiskomst bevorderd, erg
bevorderd zelfs, misschien tot chef van het de
partement; en dan kunnen wij dadelijk gaan
trouwen
i/O James, naar Jamaica, hoe vreeseljjk ver.
En als gij daar nu eens de gele koorts krjjgt
of wat anders.
«Maar dat zal ik niet, Ethel; ik hoop het
althans zeker niet. En dan, denk eens aan de
bevordering. Slechts drie maandjes en dan kom
ik terug en trouwen wij. Het is een buitenkansje
en ik hoorde het pas van morgen. Ik had geene
rust voor ik het u had verteld."
Ethel wischte in stilte een traan weg en ant
woordde slechts: //Als gij gelukkig zijt, James
ben ik het ook."
Wordt vervolgd,)
