NIEUWE
No. 1332.
Woensdag 19 December 1888,
13de Jaargang.
Socialistische wijsheid.
BUITEN LA N D.
II
(Slot.)
HA1RLMSCR1S (OlllUT
ABONNEMENTSPBIJ8
Per 3 maanden yoor Haarlemf 0,86
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzïnderljjke Nummer»0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
B 0 RE A TT: St. JanBtraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PKIJS OBB ADVEBTENTIÊW
7 au 16 regels,30 Cents.
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag-
en Vr ij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPEB8 k l.AURET.
Wij eiudigden ons vorig artikel met te
verklaren, dat wij zouden protesteereu tegen
de verheerlijking vau den diefstal, waaraan
zich, naar onze meening, Domela Nieuw en-
huis had schuldig gemaakt.
Het spreekt wel van zelf, dat hjj per
soonlijk zal ontkennen zoo iets te hebben
bedoeld. Maar zou die ontkenning aan de
zaak zelve iets veranderen? Wij gelooveu
het niet. Of is het, wel beschouwd, geene
verheerljjking van den diefstal als men de
dieven voorstelt als martelaars, als slacht
offers der samenleving?
Iu het systeem van den leider der socia
listen is het straffen van den dief ten slotte
onrechtvaardig, geljjk Domela Nieuwenhuis
dan ook pertinent verzekert; bij zou niet
gaarne in de plaats zijn ^van den rechter,
die een brooddief veroordeelt.
Nieuwenhuis illustreert de brooddieven;
bij laat hen stelen uit honger. Maar wat
leert nu de ervariug op dit punt?
Dat iu den regel (de hoogst zeldzame
uitzondering laten wij daai; dan neemt de
rechter wel degelijk verzachtende omstan
digheden aan) ook brood gestolen wordt
niet uit honger, doch om te drinken. Ons
zjju talrijke voorbeelden bekend van het
bestaan van dat motief b(j het stelen ook
van brood. De eerlijke arme ljjdt liever
gebrek, dau dat hij zich vergrgpt aan eens
anders goed.
Daarenboven de samenleving moet be
schermd worden tegeu de aanranding van
den eigendom. De bakker is eigenaar van
zjjn brood, dus moet ieder, die het brood
wegueemt worden gestraft. Dat is de con
sequentie van een onmisbaar beginsel.
Hoevele gevallen van hongerlijden zou
den zich wel voordoen? Men versta ons
welwij loochenen geenszins, dat er uiet,
vooral in de groote steden, veel gebrek
wordt geleden, maar wij bedoelen hier
zulk een gebrek lijden, dat het stelen van
een brood zedel jjk verschoonbaar zou wezen.
De Christelijke liefdadigheid doet veel
zij is de weldoende Engel, die de wonden
der samenleving met den aardschen balsem
der hemelsche liefde verzacht.
Doch nu is het juist diezelfde Nieuwen
huis, die dit geloof aan het hoogere, het
Goddelijke, aan de geopenbaarde Godde
lijke liefde ondermijnt; alles moet stcffe-
Ijjk worden verklaard. Hij zoekt de oor
zaak der ellende uiet in den zondenval
hg kent geen zedeljjk kwaad. Daarom geeft
hg de schuld van het kwaad aan de maat
schappelijke verhoudingen, alsof die ook
zoo zouden kunnen worden, dat er geen
armen meer zouden zjjn. Iu de Gewijde
Bladen staat dat anders te lezen. Armen
en rjjken, Hij (God) heeft ze beiden ge
maakt. c Zoo lezeu wij in de beschrjjving
der Gods-Openbaring.
FE VIL L E TON.
De verborgen schat.
12) (Vervolg.)
Een paar minuten lang durfde James Mitford,
begeerig en verbaasd als (hij was, de kostbare
stukken zells uiet aanroeren. In zijne overgroote
vreugde, in den overweldigenden stroom zijner
aandoeningen had hij geen tijd om aan het
onbeduidende, alledaagsche goud en zilver te den
ken. Hij aanschouwde slechts de toekomst en
zijn eigen ideaal, niet de opeengestapelde hoo-
pen van vuile winst. Ethel werd de zijne en
weelde en eer zou zijn deel worden. Hij zou
nu en voor altoos een rijk en groot man wor
den. O, wat wenschte hij zich in zijn hart geluk
met het verstandige, voordeelige bedrog, waar
door hij er Ethel toe gebracht had hem die
ellendige paar honderd ponden voor te schieten,
welke hij voor zjjne eeuwig gedenkwaardige
zeis naar Jamaica had noodig gehad. Hoe prees
Tegeu de ordonnantiën Gods strijdt het
ongeloof (en de sociaal-democratie is on
geloof) met alle kracht en macht. Als er
kwaad gebeurt, dan hebben wij te doen
met de gevolgen eener slechte organisatie
van de maatschappij of van den Staat. De
misdaden zijn enkel anti-sociale daden.
Zoo decreteert de socialistische wijsheid.
Wij merken op, dat zelfs die qualificatie
vrij onjuist is uit den moud van Domela
Nieuwenhuis. Hoe toch kan iets anti-soci
aal zijn, wat consequent uit de sociale toe
standen voorttiert. Trouwens de sociaal
democratie is eigenlijk niets anders dan
eene soort van razernij. Wat eenmaal door
Festus geheel t9u onrechte, tot den grooteu
Heidenapostel, den H. Pauluswerd toe
gevoegd: Gij raast,dat kan met het vol
ste recht tot Nieuwenhuis en de zijnen
worden gezegd.
Spottend spreekt Niemvenhuis van het
heilig* eigendomsrecht. Hij zal dat recht
echter heilig achten voor zich zeiven. Ous
is althans nog uiet ter oore gekomen, dat
hg zijn kapitaal straffeloos laat wegstelen;
van weggeven, van deeleu met anderen,
is ook volstrekt geen sprake.
Adam Smith heeft geschreven, dat de
burgerlijke Regeering eene inrichting is
ter verdediging van hen, die iets bezitten,
tegen hen, die niets hebben. Daarin vindt
Nieuwenhuis steun voor zjjue opvatting,
dat de eigendom diefstal van de niet-be-
zitters is.
Smith had geljjk. Tot zekere hoogte be
staat de roepÏDg der overheid metterdaad
in de bescherming van den eigendom. De
groote vraag, waarop alles aaakomt is
dus: moet er geen eigendom bestaan? In
dividueel uiet, declameert de sociaal-demo
cratie.
Gesteld echter men ging aan het deelen,
dau zou ieder toch een stukje krijgen van
het geheel, hetwelk dan het individueel,
persoouljjk eigendom des bezitters zou we
zen. De socialistische wijsheid is reeds
daarom alleen reeds de grootst mogelijke
en meest bedeukeljjke dwaasheid. Als alle
menscheu ijverig wareu en deugdzaamals
allen hun verstand gebruikten daarbij, dau
zou er geen gemis iu de samenleving we
zen. De ware deugd nu kan alleen de
vrucht zjjn van het geloof. En zelfs ook
wanneer gemis zou bljjven bestaan, dan
zou het met ljjdzaamheid worden gedragen;
de ware Lazarussen zouden berusten in
hun lot, wetende dat zjj eeumaal zullen
beloond worden voor het leed, dat zij ter-
wille van den Goddelijken Heiland hebben
gedragen.
Christen-arbeiders, al wordt hun loon
niet zoo uitbetaald zooals zij het wenschen,
vermoorden hun patroon of fabriekaheer
niet. Zelfs tegenover een harden meester
bljjven zij rustig, al willen zij natuurljjk
trachten hunne positie zoo mogeljjk, door
het veranderen van meester, te verbeteren.
Naar het moordwapen grijpen alleen ar
beiders, die niet gelooveu in den almachti-
hjj nu zich zeiven, zijn moed en zijne slimheid,
zijn vasten wil en zijn onuitputtelijk geduld!
Wat lachte hij nu om zijn dwaas geweten, dat
hem wel had willen terughouden van dat meester
stuk van zijn genie. Hjj verdiende het wel.
Anderen zouden terug zijn gedeinsd voor de
gevaren en de uitgaven van de reis naar Jamaica,
zouden op het kerkhof Port-Royal het spoor ge
houden hebben voor een April-boodschap, zouden
teruggebeefd zijn om John Cann's graf in het
holle van den nacht te plunderen, en dat nog
wel in de onmiddellijke nabijheid van de hoofd
kerk te Spanish Town, en zouden eindelijk bang
geweest zijn het zoo geprezen stuk land te Bovey
Tracy te koopen op eene bloote speculatie van
het brein. Maar hij, James Mitlord, was zoo
stoutmoedig en knap geweest dit alles te doen,
en nu was de wjjsheid gerechtvaardigd door
hare vruchten. Hij zat vijf minuten lang te
peinzen op den rand van de kleine groeve, die
hij gedolven had, en staarde met groote oogen
op de groote goudstukken, en bewonderde bij
zich zei ven zijn moed, zijn scherpen blik en
onwrikbaar besluit, Wat was hjj toch een flink
gen God, Wiens voorzienig bestuur gaat
over de vrije daden der menscben.
Maakte Nieuwenhuis zich daarenboven
niet schuldig aan groote overdrjjving als
hjj sprak van hongerljjden der arbeiders,
die den fabrikant vermoordden, omdat hij
geen hooger loon uitbetaalde. Zoolang zjj
werkten zullen zjj geeu honger hebben
gehad, al kouden zjj, door het lage loon
niet in al hunne sociale behoeften voorzien.
Bepaald honger zullen zij wel niet heb
ben geleden. De groote quaestie is ook
hier: kon de patroon meer loon hebben
uitbetaald?
Het monster der concurrentie werkt
doodeud ook op de welvaart van den pa
troon. Doch die concurrentie is zeker geene
uitvinding der meesters, die onder haar
ljjden, veel meer dau de werklieden.
Nieuwenhuis had dus geen recht als hjj
den diefstal verheerljjkte en iu de dieven
enkel martelaars wilde zien. De straffe-
looze verkondiging van stellingen, als
Nieuwenhuis ontwikkelde, vormt eeu direct
gevaar voor de maatschappjj. Zjj moet dus
tegen de sociaal-deuiocraten worden be
veiligd. De wet wake, maar bovenal de
Kerk blijve in de bracht Gods, de kinde
ren des volks opvoeden iu de vreeze des
Heereu, opdat een geslacht opgroeie gansch
afkeerig in het aannemen der socialistische
wijsheid.
De koloniale aangelegenheden waren jl.
Vrijdag in den Rijksdag aan de orde.
Een voorstel van den heer Windhorst,
strekkende om de auti-slavernjj beweging
te bevorderen is aangenomen.
Het voorstel luidt woordeljjk als volgt
»De Rijksdag besluit tegenover de ver
bondene Regeeriugen de volgeude verkla-
riug af te geven.
lo. De Rijksdag spreekt als zijne over
tuiging uit dat, om Afrika voor de Chris-
teljjke beschaving te winnen, in de eerste
plaats de bestrijding van den handel in
negers en van de slavenjacht noodzakeljjk is.
2o. Da Rijksdag zal bereid worden be
vonden de maatregelen, welke de verbon
dene Regeeringeu te dien einde deuken
voor te stellen iu aandachtige overweging
te nemen en zjjnerzjjds ta ondersteunen.
3o. De Rjjksdag spreekt de hoop uit,
dat het gelukken moge de overige betrokkene
Mogendheden tot medewerking hjj de uit
voering dier maatregelen te kunnen be
wegen en het voornamelijk ook daarheen
te kunnen leiden, dat de iu de verschil
lende landen met het doel van bestrijding
des negerhandels en der slaverujj voorge
nomen ondernemingen, naar eeu bjj over
eenkomst vast te stelleu plan worden teu
uitvoer gebracht.
Prins Alexander van Hessen is jl. Za
terdag te Darmstad overleden.
Het Lagerhuis heeft, met slechts ge
ringe minderheid, verworpen Stevenson's
man een waardig opvolger van de vrijbui
ters, die boekaniers, die avontuurlijke boekaniers
uit het tijdperk der Koningin Elizabeth. En dan
te denken, dat de hedendaagsehe zwoegende
wereld had getracht hem, James Mitford, met
zijne prachtige onderneming en heevljjke toekomst
te veroordeelen tot een inkomen van 180 pond
en een baantje van klerk bij het Ministerie van
koloniën.
Spoedig begon weer de gelddorst te zegevie
ren over zijn heldendaad en James begon dra
lend aan het tellen der rijen dubloenen. Hij
telde de eerste rij oplettend en begon tot zjjne
onuitsprekelijke verwondering te bespeuren, dat
de tweede geen gouden dubloenen, maar slechts
zilveren Mexicaansche pistolen waren. Hij wreef
zich de oogen en keek weer, maar 't feit was
ontegenzeggelijk waar: er lag slechts éene rij
geel goud boven op, al de andere waren glin
sterende zilverstukken. Vreemd, dat John CJann
stukken van zoo weinig waarde bovenop had
gelegd; het overige goud zou stellig in achter
eenvolgende lagen er onder liggen, lljj lichtte
de zware gouden dubloenen van de eerste rij op,
wetsontwerp, strekkeude tot de volkomen
sluiting van alle tappergen op den Zondag
in Engelaud, met uitzondering enkel der
metropolitaausche districten. Daarentegen
heeft het opnieuw bekrachtigd, met 186
tegen 128 sternmeu, het beginsel der plaat
selijke keuze*, uitgedacht door Sir Wilfrid
Lawson, en ditmaal, bij araeudemeut, voor
gedragen door den Heer Henry Labouchère.
Iu het Lagerhuis vroeg Churchill of, als
het zich bevestigt dat Emin-pacha krijgs-
gevangon is gemaakt, de Regeering on
derhandelingen met Osman Digma zal aan-
knoopen om de invrijheidstelling van Ernin
te verkrijgen. Goscheu antwoordde dat de
Regeering in de ontroering deelde, inaar
de ontvaugen inlichtingen zijn zóo onzeker,
dat het onmogeljjk is de zending van hulp
te stakeu.
De zaken der Pauama-maatschappjj be-
heerscheu in de laatste dagen alles te
Parijs. De bom is eindelijk gebarsten, en
de Regeering heeft jl.Zaterdag in de Kamer
eene wetsvoordracht ingediend om aan de
Maatschappjj te vergunnen hare betalingen
voor drie maanden te schorsen.
De Commissie voor de Panama-maat
schappij heeft iu deze quaestie de sa
menstelling eener nieuwe maatschappjj ver
worpen.
Na eene korte discussie weigerde de
Kamer met 262 tegen 188 stemmen, over
te gaan tot de behandeliug der artikelen
van het voorstel der Regeering betreffende
h6t Panama-kanaal.
Het aautal voorstellen, door verschil
lende Afgevaardigden bjj de Kamer inge
diend tot weder-invoering van den scrulin
cC arrondissement, zal met een vermeerderd
worden, ditmaal van de zjjde der Regee
ring. Iu den ministerraad is namelijk be
sloten daartoe over te gaan. Het besluit
is eenparigljjk genomen, met uitzondering
van eeu der Ministers, die zich van stem
ming heeft onthouden.
Graaf Barbaron van Yiceuza heeft
aan de Italiaausche Ministers van Oorlog
en van Marine een plan aangeboden voor
net bouwen van ouderzeesehe booten. De
geheele onderdompeling wordt verkregen
zonder waterlast, zoodat het gevaar van weg
te zinken door te groote waterlast is be
zworen. Wanneer de machinerie onklaar
mocht worden zou de boot weer naar de
oppervlakte des waters terugkeeren, terwjjl
zij met het Fransche stelsel gedoemd is
onherroepeljjk te vergaan. Bovendien bood
de Graat eeu volmaakt toestel aan om de
torpedobooten bjjna onzichtbaar te maken
op 100 meters afstand van vjjandeljjke
pautserschepen, door middel van een een
voudig optisch effect, dat ook toegepast
kan wordeu op de bestaande torpedobooten.
De Regeering heeft den Graaf belast, proeven
te doen nemen met de beide uitvindingen.
Men herinnert zich de gevoeligheid,
welke sedert het openstellen vau de vrjje
vaart op de Karoen-rivier tusscheu Rusland
en Perzië heerscht Thans schjjnt eerstge-
en toen, tot zjjn doodelijken schrik en verwon
dering kwam er geen goud, geen zilver meer,
maar maar ja hoe ongelooflijk het
schjjne, hoe verschrikkelijk, hoe akelig!
een houten bodera.
Had John Cann misschien in zijne zorgvuldig
heid en zjjn angst eene laag van stevig eiken
hout tuischen twee lagen zilver en goud gelegd?
Dat was haast niet mogeljjk, het eikenhout was
te dik. In een oogwenk had James Mitford al
de geldstukken van de eerete laag er uitgenomen
en den eikenhouten bodem blootgelegd. Een
paar slagen met het breekjjzer maakten de aarde
rondom los, en toen, o schrikt o ontzettende
teleurstelling! o onuitsprekelijke openbaring! daar
kwam de heele kist te voorschijn. Zjj was met
deksel en al twee duim diep, het was in wer
kelijkheid slechls een ondiepe, houten bak of
schotel, wel wat gelijkende op die platte houten
doozen, waarin een stel dessertmessen of visch-
lepels gewoonlijk als bruidgeschenken worden
verkocht.
Wordt vervolgd
