NIEUWE
No. 134Ö.
Vrijdag 1 i Januari 1889.
14de Jaargang.
liet Pausdom en de Staten.
BUITENLAND.
De Kroon van Theodolinda.
HAiMEMSCm
ABONNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,10
Voorliet Buitenland 1,80
Aizinderlgke Nummers0,03
Dit blad verschgut
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUEEAÜ: St. Janstraat Haarlem.
utm
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉH
AQITB 3IA NON AGITATE.
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K P P E E S Sc LAUEEI.
Er is een tijd geweest, waarin men in
het ons vjjandige leger het Pausdom op het
sterfbed zag liggen en reeds den dag van
zijne begrafenis voorspelde. Vooral iu die
landen, Fiankrijk, Zwitserland en Duitsch-
land o. a., waar men den Paus eu zijne
jurisdictie door onrechtvaardige wetten ver
volgde, werden dergelijke profetiën ontel
bare malen vernomen. Iu Duitschland had
men bovendien nog de stille hoop, dat de
Roomsch-Katholieke Kerk een geweldige
knak zoude krijgen door het zoogenaamde
oud-Katholicisme, aan welks levensvatbaar
heid onze heftigste tegenstanders thans
echter geen geloof meer slaan.
Doen de tijden zijn verbazend veranderd,
't Is waar de Paus is nog steeds van zijne
rechten beroofd en in het Vaticaau opge
sloten, maar zijne beteekeuis, niet alleen
op kerkelijk, maar ook up politiek ge
bied wordt ten huidigen dage zelfs door
diegenen erkend, die met den meest moge-
ljjken baat jegens het Opperhoofd der Kerk
zjju bezield en op de onzaligste wijze werk
zaam zijn om 's Pausen macht te fnuiken.
Prins Vou Bismarck verzocht den Paus
als scheidsrechter op te treden in den
strijd tusschen Spanje en Duitschland in
de quaestie der Carolinen-eilanden. Enge
land vraagt den steun van den Heiligen
Vader in de Iersche quaestie. De kerkver-
volgers in Fraukrjjk zpn gedwougeu, on-
dauks hun baat tegen al wat Christelijk
is, met den Vauer der Christenheid reke
ning te houden eu ten slotte gevoelt ook
de Russische Czaar zich gedrongen met
Rome in onderhandeling te treden.
Wij zullen thans geen onderzoek doen
naar de beweegredenen, door welke deze
verandering iu de houding van den Hei
ligen Stoel is ontstaan. Ongetwijfeld zijn
deze motieven en het daarbij beoogde doel
vau verschillenden aard, maar het feit, dat
de Staten de beteekenis van den Paus er
kennen, staat ontwijfelbaar vast. Van waar
komt die verandering iu deze erkenning?
Hoe komt het, dat de Paus zelfs een voorstel
tot het houden van een Europeesch congres
in de slaven-quaestie kon doen en wel met
het vooruitzicht op het welslagen van zgu
plan?
Het antwoord op deze vraag is niet al
te moeilijk. De cultuurstrijd in Duitsch-
FEUILLETON.
5)
CVervolg en slot.)
Overal op de doorreize bewonderde men de
grootheid van dezen koninklijken optocht. Men
bewonderde de zoo lieve, schoone en toch zoo
zedige Koningin en aan hare zijde het blonde
meisje, wier naam reeds bij alle armen bekend
was.
De Hertog van Turijn ontmoette de Koningin
der Lombarden te Lombello; hunne samenkomst
was t-eiïend. Agilulf steeg van zijn paard en
kwam Theodolinda te gemoet. De Koningin ver
zocht om een beker wjjn, dien zij zich door
Bertrade, die nu in hare nieuwe rol van eere
dame kwam, liet aanreiken. Na den drinkbeker
half geledigd te hebben, liet Theodolinda dien
aan den Hertog aanbieden; deze ledigde hem
en gaf hem, terwijl hij een kus op de hand der
Koningin drukte, aan haar over.
Theodolinda richtte zich daarop tot den Hertog
en sprak: „De Lombarden hebben mjj het recht
verleend voor hen een Koning te kiezen, en gij
zjjt de man, wien ik de eer waardig keur over
hen en mij te regeeren.// Terwijl zij dit zeide,
ondeed zij zich van hare kroon en plaatste die
op het hoofd van den Hertog. Duizenden vreug
dekreten werden van beide zijden aangeheven.
Het gevolg van Agilulf was dat der Koningin
waardig. Ontbraken ook al de schoone, godvruch
tige Lombardische jonkvrouwen, de ridders in
zijn gevolg waren keurig uitgedost en droegen
sierlijke en kostbare wapens.
Op het oogenblik dat de Hertog neerknielde
om het teeken zijner nieuwe waardigheid te
ontvangen, waren twee zeer groote honden tegen
and en andere landen werd gewaagd om
dat men de aanhankelijkheid van de Geeste
lijkheid en van de leeken aan den Heiligen
Stoel te gering schatte. De tegenstand van
het volk, dat aan Rome getrouw bleef, de
moed door de Afgevaardigden der Katho
lieken in de Parlementen betoond, de offer
vaardigheid var. Geestelijken en leeken,
alles gaf aan de vervolgers der Kerk. aan
de ijveranrs voor en iu den cultuurstrijd
de overtuiging, dat zij niet goed gerekend
hadden, dat zij de beteekeuis, het aanzieu,
de macht van den Paus te gering hadden
geacht.
De Katholieken iu die landeu waar de
Kerk vervolgd werd, inogeu zich de eer,
de verdienste toeschrijven, dat zij aan de
vervolgers en aau de gansche wereld betere
begrippen hebben aangebracht omtrent het
aanzieu en de beteekenis van Paus en
Pausdom. En de houding der vervolgde
Katholieken en van hunne parlementaire
vertegenwoordigers heeft ook bij de Ka
tholieken van audero landen, die zich hoe
langer hoe meer aan elkander sluiten, eeue
gunstige uitwerking gehad. Voorzeker, als
de Heilige Vader iu alle landen mag re-
keuen op zulke trouwe en aanhaukelijke
kinderen, dan zal hij bij zjjne tegenstanders
nog meer in aanzieu rijzen.
Toch trachten onze tegenstanders nog
voordeel te trekken uit die veranderde
houding der mogendheden tegenover den
Paus eu het Pausdom. Welk een kabaal
maakten zij niet, toen de Paus als scheids
rechter in de Caroliuen-quaestie fungeerde.
Men trachtte de uiet-katholieken op te
hitsen door te verhalen dat men de macht
van den Paus zou uitbreiden, ofschoon
Von Bismarck toeumaals zeker gansch
andere dingen in 't hoofd had, dan voor
de uitbreiding van 's Pausen macht te
zorgen.
Aau den anderen kant zijn onze tegen
standers er op uit wantrouwen te zaaien
tusschen den Paus eu de geloovigen. De
ous vijandige pers trachtte, ofschoon te
vergeefs, onrust te stoken iu degelederen
der Katholieken, door te wijzen op de om
standigheid, dat de Paus door zijn op
treden tegeu de Iersche beweging, zich
wel de dankbaarheid van Engeland zoude
verwerven, maar daardoor ook veel vau
zijn aanzien zou verliezen bij het Iersche
volk, niet alleen op het »groene eiland,
elkander opgesprongen en rolden vroolijk aan
de voeten van Eudoxie, die juist hare beide geliefde
kinderen aan het harte drukte. Het was reeds
lang geleden, dat zij hen gezamenlijk mocht om
armen en zij voorzag, dat deze laatste dagen
van aaidsch geluk tevens haar afscheid van de
wereld zouden zijn.
De feesten bij gelegenheid van het huwelijk
van Agilulf en Theodolinda waren schitterend.
Paus Gregorius de Groote zond der jonge Konin
gin van Lombardije eene kroon, die uit een
eenvoudigen gouden band bestond, verrijkt met
prachtige Oostersche steenen, die gevat waren
tusschen bouquetten van fijne parelen en onge
meen kostbare edelgesteenten. Deze beroemde
kroon, dat geschenk van den H. Vader, moet
den naam, die ze thans nog draagt, n. 1. „de
IJzeren Kroon van Italië// verschuldigd zijn aan
den ijzeren cirkel, die het midden vormt en die
naar men verzekert gemaakt is van een der na
gelen, waarmede de Zaligmaker aan het kruis
werd geklonken. De kroon van Italië, di.' Agilulf
bij zjjn huwelijk versierde wordt thans, nog ge
durende drie dng«n in het jaar ter vereering
aan de geloovigen ter bezichtiging gesteld. De
eerste Zondag in September en de beide volgende
dagen zijn daartoe aangewezen. Daarna wordt zij
zorgvuldig weggesloten in een re'.iquie-kast der
kathedraal van Monza.
Na de viering van den koninklijken brui
loft nam Eudoxie den sluier aan, nadat het
klooster, waarin zij zich zou begeven en dat een
geschenk der Koningin was, was ingewijd. Dit
was eene ernstige en verhevene plechtigheid, zoo
als men die zag in de eerste christentijden toen
de christelijke feesten door hunne strengheid een
tegenwicht aanboden voor de geruchtmakende
plechtigheden der heidenen. Het hof van Turijn
en dat van Lombardije hadden zich in het klooster
van Modo-Eliam, vereenigd. In de voorste rijen
maar ook in de Vereeuigde Staten van
Noord-Amerika en elders. Zoo werden ook
de ouderhaudeliugeu met Rusland en het
plan van een auti-slavernij-congres door
der Kerk vijandige nieuwsbladen verkeer
delijk nitgelegd. De Katholieke Polen jaagt
men een schrik op het lijf, door te ver
halen, dat de Paus voor hen schadelijke
concessies aan Rusland heeft gedaau, ter
wijl men aan den audereu kant dezelfde
onderhandelingen misbruikt om tusschen
Rome en Berlijn verwikkelingeu te doen
outstaan. Nochtans, eu we zijn er dank
baar voor, bestaan er anti-katholieke bla
den, die tot de uitspraak komen, dat de
Paus machtiger is dan ooit te voren. Die
bladen vergeten trouwens daarbij te ver
melden, dat zulk een aanzien, zulk eeue
macht, juist den grootsteu waarborg eischt
voor 's Pausen onafhankelijkheid.
Te Rome weet men zeer goed, hoe de
politiek der Staten verandert naar mate
het egoïsme of het eigenbelang er eene rol
in speelt. Men weet er echter ook, dat de
Pauselijke macht bij de Katholieken boven
alle bedenking staat, dat het aanzien en
de beteekeuis vau het Pausdom ingewor
teld is iu de harten der geloovigen. Een
eu ander geeft ous de zekerheid, dat Rome
ook in de meest moeiljjke omstaudighedeu
zal weten hoe er moet gehandeld worden.
Rome's zegepraal, vroeg of laat, staat bo
vendien vast. 's Pausen macht, aanzieu eu
beteekeni* zulkn ongetwijfeld eenmaal ten
volle worden erkend eu gewaardeerd.
De Belgische Regeeriug heeft besloten
tot het van rijkswege oprichten van ean
hygiënisch laboratorium te Brussel. Voor-
loopig is daarvoor op de begrooting vau
biuuenlandsche zaken voor 1889 eeuesom
van slechts 2000 fr. gebracht, waaraan
trouwens alleen de beteekenis te hechten
is van een eersten stap, daar ter gelegen
heid van de volgende begrootiug eerst uit
voerige mededeelingen omtrent inrichting
eu organisatie vau het laboratorium zullen
worden gedaan, iu verbaud met een ont
werp van wet tot bestrijding der verval-
sching van levensmiddelen. Het plan echter
is het laboratorium iu 1890 in werking te
stellen.
De Reichs-Anzeiger bevat een brief
onderscheidde men L tharius en Bertrade. De
sluier, die het hoofd hunner moeder thans be
dekte, maakte hen geheel tot weezen. Toen de
plechtigheid was afgeloopen en de binnenpoort
zich achter de laatste kloosterlinge sloot, bleven
de beide kinderen als verdiept in de eenige
gedachte over het verlies dat ze zooeven hadden
geleden.
Theodolinda nam de hand van Bertrade en
trok haar teeder tot zich zonder den minsten
tegenstand te ondervinden.
Bertrade herinnerde zich, dat zij beloofd had
te zullen gehoorzamen. Agilulf legde de hand
op den schouder van Lotharius en zeide met
diepe stem: //Kom, mjjn zoon, als men het zwaard
van een vrije durft aangorden, moet men ook
de slagen van het noodlot weten te ontvangen
en ze moedig dragen."
//De door God opgelegde beproevingen moeten
ons tot onderwerping stemmen," was het ant
woord der Koningin.//
Toen zij op deze wijze den nog onwetenden
Vorst antwoordde, klonk de stem der Christe
lijke Koningin hem als een zacht verwijt in
't oor.
Op het woonplein van het klooster lagen Leo
en Levis, de beide honden, uitgestrekt alsof het
marmeren beelden waren, door de hand des
kunstenaars gewrocht, wachtende tot de vergade
ring uiteenging.
Terwijl Bertrade en Lotharius alle hoffelijk
heid, het vorstelijk paar en de omgeving ver
gaten, liepen zjj op de beide dieren toe en over
laadden hen met liefkoozingen.//Vergeef het hun,
mijn gebieder,// zeide de Koningin, glimlachend,
//het is alles wat hun van hun land en hun
ouderlijk erfdeel is overgebleven.//
Agilulf werd bewogen door deze woorden, die
hem blijkbaar troffen. Nog meer werd hij ge
troffen toen hij de beide weezen zag neerknielen,
vau den Kabinetsraad der Keizerin-weduwe
Augusta aan den Geheimraad Rottenburg,
bevattende het verzoek, dat de Rijkskan
selier op eene hem gepast voorkomeudo
wijze het bericht moge tegenspreken, als
zou de overleden Kabinetsraad Brandis iu
1870 geheime dépêches uit het groote
hoofdkwartier, gedurende de afwezigheid
der Koningin uit Homburg, hebben mede
gedeeld aan Sir Robert Morier, destijds
Eugelsch Gezant te Darmstadt, in ver
trouwen op diens vrieudschap. De Kouiugin
heeft iu het geheel geeue geheime berich
ten vau krijgskundigen aard ontvangen,
maaralleen zoodanige, die voor openbaar
heid waren bestemd. De Kouiugin vertoefde
bovendien, toen het leger over den Moezel
trok, te Bsrljjn, en heeft zich eerst iu den
loop der maand October naar Homburg
begeven.
Aan le XIX Siècle wordt uit Londen
gemeld, dat dépêches uit New-York den
toestand iu Panama als verontrustend voor
stellen. Er zouden wanordelijkheden onder
de vele afgedankte werklieden hebben plaats
gehad. Verscheidene duizenden neger-werk
lieden hebben geplunderd.
Aan de Daily News wordt uit Rome
bericht., dat Italië's Regeering bevel gaf
om zorg te dragen voor de 4000 Italiaanscbe
werklieden, die aan het Pauama-kauaal
werden afgedankt., ook iu geval zij naar
hun geboorteland moeten terugkeeren.
De inwoners vau Madrid beginnen
het geduld te verliezen over de herhaalde
aanslagen met bommen zonder dat de da
ders wordeu ontdekt.
Een Madrileensch dagblad verzekert, dat
de jongste ontplqffiug plaats had niet verre
van een politie-agent, die op post stond,
zonder iets te merken.
Te Valencia is eene meeting gehouden
om aan te dringen op de hervorming van
de wet op den alcoh >1, ten eiude de wjju-
productie iu deze streken te bevorderen.
De Regeering van Tunis heeft tot
den aanleg vau het eerste spoorwegnet be
sloten. De volgende lijuen zullen tot stand
komeu: van Sussa naar Kairuau en van
Tunis naar Sussa over Menzel (60 kilo
meter), de liju van Hammanneh naar Enfida
(154 kilometer), eu de zijtak vau Ham-
maneli naar Nebeul (18 kilometer). Deze
lijnen zullen eene spoorwjjdte van 1 meter
hebben.
Het was alsof deze Gallische kindereu den He r
beter begrepen onder een onbewolkten hemel
dan ingesloten tusschen de muren van een tem
pel. En toen h\j hun kinderlijk gebed hoorde,
zag hij de Koningin met eene uitdrukking van
eerbied en bewondering aan, die voor de toekomst
veel beloofde.
Agilulf rechtvaardigde inderdaad de hoop der
"Vorstin door zich tot het Katholiek geloof te
bekeeren, terwijl de Hemel zjjne wapenen zegende.
Het leven der beide kinderen van Eudoxie en
Sigismund was een voorbeeld van trouw aan het
ware geloof en aan hunne meesters. Leo en Levis
eindigde hun leven nog voor hunne respectieve
gebieders. Men beweert, dat de nakomelingen
van den edelen Lotharius en der zachtaardige
Bertrade in hun wapenschild twee honden voer
den ter herinnering aan de trouw van Leo en
Levis. Modo-Eliam heeft den nieuwen naam van
Monza aangenomen. Hare rjjke basiliek, gesticht
door Theodolinda, is gedurende meer dan veer
tien eeuwen blijven bestaan. Het juweelkistje
van de koninklijke kroon van Italië, dat zooveel
kloekmoedige pogingen om het te behouden en
te verdedigen heeft gekost, wordt er nog altijd
bewaard.
De kroon zelve, die door Theodolinda aan
den Hertog van Turijn was geschonken, werd
later naar Parijs gevoerd en daar uit het museum
gestolen. Doch wat ook moge verdwenen zijn,
de herinnering aan de zedigheid, bevalligheid en
deugd van de Christelijke Koningin vsn Lom
bardije is door alle eeuwen heen bewaard ge
bleven. Deze Koningin, die de vriendschap genoot
van een der beroemdste Hoofden der Katholieke
Kerk was de eerste, die met de ijzeren konings
kroon was versierd.
