N I E W
No. 1341.
Zondag 13 Jannarl 1889.
14de Jaargang.
De leren.
BUITENLAND.
li l M', L A M).
Van den dood gered!
ABONNEMENT3BBIJB
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland Ir. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzjnderljjke Nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
BIND
AGITB MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIJËW
Van 1—6 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Adverteutiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag
en Vry dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPERS h 1, AU RET.
Gladstone heeft deter dagen een wp
woord gesproken, toen hjj verklaarde, dat
de Iersche quaestie zelfs niet door vele
Eugelscheu begrepen wordt, omdat zij
niets weten vau Ierlauds geschiedenis.
Vele Britten zien in den eisch van Ier
land, om een zelfstandig bestuur te erlangen,
een belangrijken stap op den weg, die tot
den oudergang van het Rijk zal voeren.
Die dwazeuzou meu niet veeleer de
stelling met goed gevolg kuunen verde
digen, dat een tevreden Ierland eeue ver
sterking zou uitmaken van de kracht van
Groot-Brittannië
Men vergete toch niet, dat de Britsche
Regeeriug thans zoo veel zorg aan Ierlaud
moet besteden, dat het de noodige aan
dacht niet aan andere gewichtige belangen
kau wjjdeo.
Vau het oogeublik dat voor Ierland geene
buitengewone maatregelen meer behoeven
getroffen te worden, zouden de staatsuit-
gaveu verminderen en de openbare veilig
heid, thans, helaas! maar al te veel in
Ierland bedreigd, zou iu het Groene Erin
zijn verzekerd.
De anti-Ierschgezinde Engelschen zjjn
dus tegen zich zeiven als zij Gladstone zoo
fel wegens zyne Iersche politiek bestrijden.
Jammer dat de godsdienstige quaestie
ook dit vraagstuk beheerscht. De groote
meerderheid der Ieren is namelijk
Roomscb Katholiek.
Nu weet men ei alles van. Voor de
heereu papenhaters is dat reden genoeg
om aan de Ieren geeu recht te willen
doen. De Katholieken zjjn, volgens bedoeld
soort van lieden, zelfs staatsgevaarlijk!
Niet alleen de Eugelscbe Protestanteu,
maar ook de Italiaansche liberalen zijn
niet ingenomen met Gladstone's Iersche
staatkunde.
Onlaugs had de Engelsche staatsman
eeu onderhoud met een correspondent van
hit Italiaausche blad, de Riiorma. Door
dien publicist werd aan deu Heer Glad
stone verzekerd, dat diens (jver voor de
Home Rule aan diens Italiaausche bewon
deraars bezorgheid inboezemde.
Waar de Italiaansche radicalen zich al
niet bekommerd over makeuHet woord
van den Heiland, tot (ie weeuende vrouwen
gericht, zou door de Ieren den Italiaau-
scheu radicalen kunnen toegevoegd worden:
Weent niet over Mij, maar over u zeiven
en uwe kinderen.
Het radicale Italië vreest namelijk, dat
Ierland, zelfstandig geworden, eeu werktuig
in de handen van deu Paus of vau eeu
vjjand vau Engeland zou worden.
Eu zoo spreekt het radicalisme iu Italië,
hetwelk niets anders is, dan een werktuig
in de handen der loge.
FEUILLETON.
Het volgende voorval uit het leven van een
geneesheer kan aantoonen, hoe moeilijk het dik
wijls is, om te bepalen of de dood is ingetreden,
vooral bij groote epidemieën, in hoofdzaak bij
cholera. Tevens zal er uit bljjken, hoe moed en
tegenwoordigheid van geest een mensch het leven
redden.
Het was Juli van het jaar 18 toen Gronin
gen geteisterd werd door eene verschrikkelijke
cholera-epidemie. De doodgravers hadden druk
werk. Nu eens groeven zij een grafkuil voor een
ljjk der eerste klasse, dan weer bevonden zij zich
op de plek waar de armen hunne laatste rustplaats
vinden. Nietrand, rijk of arm, kind of grijs
aard, niemand werd gespaard door den outzet-
tenden vjjand, die als al vernielend monster uit
Azië tot ons was gekomen.
Groningen was toen nog eene vesting, en had
een sterk garnizoen. Weldra was het militair
hospitaal opgevuld met lijders, waarvan de
meesten stierven. Zoodra een soldaat gestorven
was, werd het lijk naar een groote, daartoe in
gerichte, zaal gebracht, in eene kist gelegd tn
Gladstone tooude zich verstandiger, dan
zijne radicale Italiaausche vrienden. De
Ieren, zoo verzekerde hij, zijn zeer ge
hecht aan de Katholieke Kerk, maar dat
heeft niets te maken met de staatkunde.
Tevens deed hij uitkomen, dat de Ieren
zich eeu Protestantscheu leider, namelijk
Parnell, hadden gekozen.
Die Inzonderheid is afdoende. De Ieren
zoeken recht en vrijheid. Die vrijheid zal
natuurlijk het Katholicisme ten goede ko
men, maar or>k aau de audere gezindheden.
Parnell, de Protestant, vat de zaak als
eene quaestie vau politiek op, iu dien zin,
dat hij de staatkundige vrijheid zijner land-
genooten wil verzekerd zien. Zij zulleu dau
ook tegelijkertijd volledige kerkelijke vrjj-
heid geuieten.
Als de zaak niet zoo erustig was, dan
zou men zich over de bezorgde Italiaan
sche radicalen werkeljjk vrooiijk kunnen
maken. Zij hebben zich de luxe veroorloofd
om eeu aantal wettige Vorsten te verja
gen eu nu mishaagt hun het streven der
Ieren om, met behoud van het Vorstenhuis
een autouomatiseh bestuur te erlangen
Opuieuw blijkt hoe de revolutie-begin
selen niet alieen de harten versteent inaar
ook de hoofden verwart. Een revolutie-
mensch boudt op gezond te redeneereu.
Niets bespottelijker daarom dan dat zulk
een individu zich beroenst nog wel het mo
nopolie van verstand bezitten; hij raakt
immer steeds bij al zijue bewijsvoeringen
het spoor bjjster.
De Ieren willen geene revolutie. Zij wil
len langs den wettigen weg der wetgeving ko
men tot eeu toestand als waarin bij voor
beeld Hongarije en zelfs Gallicië zich be
vindt. En uu ziju zoowel de Hongaren als
de Galliciërs (<le Oosteurijksche Polen)
ten innigste aan het Huis der Habsburgers
gehécht.
Dat de Italiaansche radicalen de vrijheid
niet liefhebben terwille van haarzelve, doch
alleen de vrijheid vragen voor zich en hunne
medestanders, blijkt daghelder uit hun af
keer voor de Home Rule.
De geschiedenis vau Ierland is eene lij
densgeschiedenis. Dat is (Gladstone be
weerde het eu hij toch zal het wel weten)
zelfs velen Engelschen niet meer bekend.
De Eugelscheu worden opgevoed in afkeer
voor de Ieren.
Toch hebben de bewouers van het »Groeue
Eriitc, wegens de ontzettende vervolgingen,
de gruwelijke knevelarijeu, waaraau zij se
dert eeuwen blootstaan, volle aanspraak op
algemeeue sympathie.
Slot volgt.)
Vau Weeneu wordt aau le Journal des
Débats gemeld, dat er onderhandelingen
met een laken overdekt, waar het dan bleef staan,
tot er zekerheid bestond, dat van schijndood geen
sprake meer kon zjjn. Des nachts werd in dit
vertrek steeds gewaakt door een geneesheer, die
dan tevens den dienst waarnam in het hospitaal.
De nacht was warm, maar in de zaal der
dooden, werd het kunstmatig koud gehouden. In
twee lange rijen stonden een dertigtal kisten in
het raime vertrek, de witte lakens maakten een
huiveringwekkenden indruk. De droefgeestige
stilte werd slechts gestoord door het. knabbelen
van muizen achter het houten beschot en toch
was er omter al die dooden, een levende.
Bij het raam aan een klein tafeltje opgesta
peld met boeken, zat een jonge man. Hjj werkte
kalm en bedaard door, zonder er aan te denken,
dat hjj zich in een grooten grafkelder bevond.
Het licht van een half afgebrande kaars viel op
zijn schoon, verstandig gelaat, de groote blauwe
oogen teekenden moed en zelfvertrouwen, en
het zware, krullende bmine haar, schonk den
gehenlen persoon iets aantrekkelijks. Hij waakte.
Het was stil, doodstil! Zelfs de ademhaling
van den lezenden geneesheer, kon men niet hoo-
ren. Plotseling echter was 't even alsof iemand
zuchtte. De jonge man hief luisterend het hoofd
omhoog, maar hoorde niets, hjj moest zich ver
gist hebben.
Nauweljjks had hjj zijne gemakkelijke houding
aangeknoopt zijn tusscheu eeu zeker aan
tal Russische eu Frausche kapitalisten teu
elude eene groote Fransch-Russische maat
schappij in het leven te roepen, welke iu
Perzië haudel zou drijven en de rjjkdommeu
van den grond iu dat Rijk zal exploiteeren.
De Regoeringeu van Frankrijk eu Rus
land zouden aau deze maatschappij verschil
lende previlegies geveu.
De correspondent van de Daily News
te Berlijn outkeut, dat liet incideut-Morier
tot eeue gedachten wis»eling tusscheu de En
gelsche en Duitsche Kabinetten beeft aan
leiding gegeven.
Aau de Daily News wordt uit Odessa
geseiud, dat de officieuze kennisgeving her
haald wordt, volgens welke de keizerlijke
Raad een wetsontwerp iu overweging heeft
vau den Minister Tolstoi, hetwelk de strek
king heeft alle vreemdelingen, die gedurende
5 jareu iu Rusland gedomicilieerd zijn zou-
der Russen te zijn geworden, te verbannen.
Deze mededeeling baart groote onrust onder
de vreemde ingezetenen. Hoewel het bijna
onaannemelijk te achten is, dat de keizer
lijke Raad zulk een wetsontwerp zou kuu
nen goedkeuren, gelooft men toch aau het
spoedig tot stand komen eeuer uieu we wet
geving betreffende de iu Rusland gevestigde
vreemdeliugen, met de strekkiug tot be
perking hunner rechten.
Sedert geruimen tijd is er geklaagd
over het administratief' wanbestuur vau
den provincialen Raad te Napels. Derhalve
heeft de Regeeriug eeu onderzoek laten
instellen en het gevolg hiervan is dat de
Minister Crispi in eeu voor den Raad ver
pletterend rappoft den Kouiug de ontbinding
van dat lichaam heeft voorgesteld. De Ko
uiug heeft daaraan zijue goedkeuring ver
leend en de Raad is nu ontbonden. Die
zaak heeft te Napels eeue groote sensatie
gemaakt.
Kardinaal Lavigerie heeft thans ook te
Milaan eene conférence ter opwekking dei-
beweging tot het tegengaan van den haudel
iu slaven. Ziju succes daar ter stede was
uiet minder dau te Napels en te Rome.
Alle Milaueesche bladen jtiichea zijue
menschlieveude pogingen toe.
De Kardinaal zal zjjue rondreis welhaast
moeten staken. Ilij heeft veel geleden door
de koude, zoodat de geneesheereu hem deu
spoedigen terugkeer naar Aigerië dringend
hebben aanbevolen.
De Gouverneur-Generaal van Madrid
ontviug dezer dagen een auouiem schrjj-
ven, waarin de hoofdstad met vijf-en-
twiutig ontplofEugeu bedreigt wordt; de
laatste zou bet hótel vau den Prefect
treffen.
De Wedomisti Pétersburgskuia laat
zich als volgt uit over deu toestand in Bul
garije. »Het aantal katholieke kloosters en
congregaties neemt in Bulgarije van dag
weder aangenomen, toen er nogmaals, maar wat
duidelijker dan te voren, een zucht werd geslaakt.
De dokter sprong op en blies zoo snel mogeljjk
de kaars uit. Daarop ging hjj op zijne teenen
van de eene kist naar de andere voelende en
tastende.
Neen, neen, allen waren wel degelijk dood.
Zou hij zich dan toch vergist hebben? Maar
toch! Daar hoorde hjj een geluid alsof iemand
rilde, hij legde zijn hand op het laken en de
man er onder trachtte zich in zijne nauwe lig—
p'aats te bewegen. Met eene kalme stem, even
alsof hij aan een ziekbed stond, vroeg de jonge
man. Wel vriend, hoe gaat 't er nu mee?
't Is koud, ik bevries.
Ja, ventje, we hebben je in een koude kamer
gebracht, omdat je zoo'n hevige koorts had. Je
moet nog vijt minuten stil bljjven liggen, zonder
je te bewegen, beloof je mjj dat, 't is voor je
bestwil.
De soldaat, beloofde 't en de geneesheer snelde
weg in de duisternis, met moeite zijn weg vin
dende tusschen de kisten. Hij haalde met den
grootsten spoed een paar ziekenoppassers en ging
met dezen terug naar het ljjkenvertrek. De uit den
doode herrezenc werd opgenomen en naar eeu
der zalen gebracht, waar de dokter hem dadelijk
opwekkende middelen toediende, terwijl hjj hem
warm deed toestoppen, zonder dat de man ver
tot dag toe. Iu alle Bulguarsche centra
heeft men katholieke scholen geopend, met
name te Philippopel, Sistova, Sofia, Roust-
schouck, Widdiu enz. Prins Ferdinand en
zijue moeder, Prinses Clementine hebben
rijke subsidies aan al deze kloosters, con
gregaties en scholen verleend. De moeder
der Prinses beeft wederom 20,000 frs. ge
geven aan ue katholieke school van Sofia.
Wan neer deze katholieke reactie nog twee
jareu duurt, zal er geen plaats zonder ka
tholieke school in Bulgarjje meer zijn en dat
in liet orthodoxe Bulgarjje.
Deze taal is des te belangrijker, omdat
zij door een officieel Russisch orgaan wordt
gevoerd. Hetzelfde blad meldt van den
andereu kant, dat het Russische Gouver
nement 600,000 roebel voor den bouw van
orthodoxe kerken in katholieke streken vau
Rusland heeft toegestaan.
Volgens berichten uit Haïta van den
29eu December jl. hebben de troepen van
Generaal Legitime, President der Republiek,
eeue ernstige nederlaag ondergaan in eeu
gevecht met de opstaudeliugeu onder bevel
van Generaal Hippolyte.
Uit den cultuurstrijd. Tijdens den cultuur
kamp speelde de Staatsmiuister Dr. Talk eene
voorname rol. Zijn rijk was echter van korten
duur. Nauwelijks waren de Meiwetten, waarvan
hem het vaderschap werd toegeschreven, in
werking, of het bleek weldra dat ze den Staat
slechts onheil berokkenden. De hooggeprezen en
alom gevierde Falk, zoo heette het, is geen valk.
Het valkenoog ontbreekt hem. Hij had den na-
deeligen invloed der wet moeten vooruitzien.
Aan den dijk met hem. In het kader van Von Bis-
maroks Ministers paste hij niet meer.
Van Minister daalde hjj tot president der
rechtbank van het stedeke Hamm. Daar wacht
I hij sedert meer dan 12 jaar op iets beters. Daar
heeft hij tijd in overvloed om te overwegen van
welken noodlottigen invloed zijne cultuurwetten,
die een voor een worden ingetrokken, voor
Dnitschland geweest zijn en nog zjjn.
Een woord van lof komt hem echter toe. Hij
ontkent zijne medewerking aan den cultuurstrjjd
niet. Hjj komt er rond voor uit, terwjjl Von
Bismarck bij elke gelegenheid zijne handen
in onschuld tracht te wasschen.
Bij zijn omslag ontving hij het volgend kei
zerlijk schrijven, dat nu eerst voorkomt ïn den
Jahrgang des Taschenbuches dtr Adligen Hduser
1889: //Wij Willem, enz. verheffen als een
bewijs van erkenning der trouwe diensten,
welke de Staatsminister Dr. Falk in zijn ambt
als Minister met eene toewijding vol opoffe
ringen, onder moeilijke omstandigheden, Ons
en Onze monarchie bewezen heeft, en om hem
eene in zijne familie erfeljjke en blijvende her
innering te geven een duurzaam gedenkteeken
van Onze hulde en genade te stichten, wij verhef
fen zijn zoon, den tweeden luitenant F. L. A.
Falk tot den erfeljjken adel van Onze monarchie
en landen.//
Dit is dan het loon van hen, die onder Bis-
moedde, van waar hjj kwam.
"Wij kunnen verder kort zjjn. De zieke, die
tusschen dood en leven gezweefd had, herstelde
vrjj spoedig en verliet het hospitaal zonder
te vermoeden, dat hjj reeds eenmaal in het
kleine huisje van zes planken had geiust.
Eerst later, veel later, hoorde hjj het geval en
begreep toen aan welk ontzettend gevaar hjj was
ontsnapt.
Algemeen werd het gedrag van den genees
heer bij deze gelegenheid geroemd. Indien hjj
de tegenwoordigheid van geest niet gehad had
om het licht uit te blxzen, zou de man, als hjj
het laken van zich had geworpen, wsarschjjnlijk:
van schrik gestorven zjjn, als hjj bemerkt had,
dat hij in een grooten grafkelder lag, te midden
van lijken. Menigeen zon ook eerst hulp gehaald
hebben, voor hij de griezelige taak aanvaardde
om in de diepste duisternis den levende onder de
dooden te gaan zoeken. Ware zulks in dit geval
geschied, dan zon de hulp waarschijnljjk te laat
gekomen zijn, want hier was in de eerste plaats
een geruststellend woord noodzakeljjk.
De schijndoode, die nog leeft en een welgesteld
landbouwer in Overijsel geworden is, spreekt
nog steeds met dankbaarheid over den man, die
hem door zijne groote tegenwoordigheid van geest,
het leven redde.
