N IE U WE
No. 1348.
Woensdag 30 Jannari 1889.
14de Jaargang.
Werkstakingen.
BUIT EN L A N
Met den trein van 9 uur 30 min.
(2)
iauhism
ABONNEMENTSPBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzjnderlgke Nummers
Dit blad verschgnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUBEATJ: St. Janstraat Haarlem,
0,85
1,10
1,80
0,03
AGITE MA NON AGITATE.
?BIJS DEB ADVEBTENTIBN
7an 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer
Groote letters wordeu berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPERS I.APEY,
Tot de rampen en kwalen van onzen
tjjd behooren ontegenzeggelijk ook de ge
wraakte werkstakingen, welke zoowel hier
te lande als elders bg voortduring plaats
vinden.
Dat die werkstakingen tweesngdige wa
pens zjjn, zulks wordt door de werklieden
niet genoeg begrepen. Eu toch ontbreekt
het niet aan voorbeelden, die de arbeiders
het juiste begrip vau hunne dwaze handel-
wjjs duidelijk voor oogeu stellen. Iu den
regel leveren de werkstakingen niet het
door hen gewenschte gevolg. Begrepen de
werklieden, dat elke «strike», al neemt zjj
ook het meest gunstige verloop, de mate
rieels belangen vaD hun stand onherstel
bare schade berokkent, de heerschende
werkstak'ngslust zou waarschijnlijk spoedig
zgu verdwenen.
Dit zeggende houden wij rekenschap met
eene onlangs in Engeland geplubliceerde
werkstakingsstatistiek, die wel is waar
slechts eene tienjarige periode omvat, van
1870 tot 1880, maar toch iu deze beperkte
ruimte veel te leeren en te overdenken
geeft.
Gedurende die periode hadden er in En
geland en Ierland niet minder dan 2450
werkstakingen plaats, meestal van grooten
omvang. Van 114 «strikes» was het ino-
gelgk de kosteu te berbkenen, die dan ook
de bagatel van vjjf millioeu pond sterling,
ongeveer zestig millioeu gulden, hebben
bedragen.
Men behoeft geen heksenmeester in het
rekenen te zjjn om volgens die cijfers de kos
ten der overige werkstakingen globaal te
berekenen. Daarbjj blijven dan nog de
moreele gevolgen, de armoede, de vernie
tigde existeutiën, de verdelgde producten,
de te gronde gerichte industrie, de onaan
gename verhouding tusschen patroons en
arbeiders nog buiten rekening.
Waren de werkstakingen werkelijk bruik
bare wapenen voor de arbeiders, om hun
toestand te verbeteren, dan zou Ierlands
hoofdstad, Dublin, wel een waar werklie-
lieden-paradijs mogen geheeten worden,
want nergens werden meer algemeen de
«strikes» iu praktijk gebracht, aan juist
iu die stad.
Hoe is echter de toestand in de hoofdstad
van het groene Erin? De industrie is er
te gronde gericht, de flanel-, zijde-, hand
schoenen- en wolfabrieken ziju verdwenen,
de werklieden hebben er alle mogelijke
«vrjjhedeu» verkregen, maar zjjn thans de
slaven van de armoede in hare ontzettendste
gestalte.
Zoo ging het ook in de overige steden
van het grijze Albion. Nu loopen er dui
zenden werkloozen iu de straten der steden
rond of zij trekken naar Amerika om daar de
industrieel zelfmoord der werkstakingen te
bevorderen; wjjzer zijn zij nog niet geworden.
Hoe het o. a. met de toerekenbaarheid
FEUILLETON.
Vervolg
//Neen!" gaf ik ten antwoord, //maar Tassy
schrikte ergens, wat het echter wa3, kon ik
niet oDtdekken.//
//Oh, oh!// zei de dokter, „is u dat ook
overkomen
„Overkomen? wat?"
„Och niemendal ik heb dikwerf ver
nomen, dat paarden, welke dezen weg passeeren,
kort na de aankomst van den trein van 9,30
schrikken en van angst weigeren verder te
gaan.
„Maar vanwaar komt zulks, dat moet toch
eene oorzaak hebben?//
//Ja, gij vraagt mij meer, dan ik beantwoor
den kan, in elk geval heeft het eene oorzaak,
maar ik ken ze niet, ik er weet zoo min van
als gij. Wat zou ik er mijn hoofd ook over
breken, ik neem de dingen, zooals zij daar
der werkstakers gesteld is, kan men afleiden
uit de omstandigheid, dat in het jaar 1885
op eene scheepswerf aan de Tyne, de ar
beiders «strike» maakten, t omdat zij niet
langer dan negen uur daags verkozen te
werken, terwijl de secretaris der vereeni-
ging van steenkoleumjjnbezitters to Nor
thumberland, Mr. Bunuing, hen duidelijk
bewees, dat de werktjjd op genoemde werf
slechts acht en een half uur per dag duurde!
Een in hooge mate leerrijk document
is het verslag, gepubliceerd door den Heer
Carrock D. Wright, voorzitter van het
bureau voor arbeidsstatiek teWashington,be
vattende de beschrijving van de »strikes« en
lockouts* (het ontslaan van arbeiders door
het sluiten vau fabrieken eu etablisse
menten). Dit verslag is eene bizondere
studie waard, omdat men er uit kan leeren
hoe ver dragend de gevolgen van werk
stakingen zijn voor haudel eu nijverheid
eu hoe aauzienljjk de verliezen, welke
dergeljjke arbeiders-bewegingen na zich
sleepen.
De vier hoofdoorzaken, waardoor stri
kes plaats hadden, waren de volgende:
het verkrijgen van hooger loon; vermin
dering van werktgd, tegen reductie van
het loon of ten behoeve van loons-
verhooging in verband met vermindering
der werkureD. In 't geheel hadden er iu
eeue periode van 1 Januari 1881 tot 31
December 1886 3900 strikes*en lockouts*
iu 22,300 industriëele etablissementen
plaats. Het aantal werklieden, dat er aan
deel nam bedroeg 1,325,000. Tachtig per
cent der strikeswerden door arbeiders-
vereeuigingen geproclameerd; bij 60 per
cent der »strikes« en »lockouts« werd het
beoogde doel niet bereikt en bij slechts
40 perceut werd de wensch vervuld. Het
verlies, dat de werkgevers door deze strib-
belingcu met hunne arbeiders leden, be
droeg meer dan 34,000,000 dollar, terwjjl
de werklieden zelveu aan loon ongeveer
60,000,000 dollar hebben verloren, zoodat
meu het gezameulgk verlies der strikes
en lockouts* in eeue tijdruimte van zes
jaar op bjjna 100,000,000 dollar mag
taxeereu.
De Heer Wright zegt in zijn verslag,
dat volgens zijne meeuing, de arbeiders
beweging iu het jaar 1886 haar culmi
natie-punt schjjut bereikt te hebben, waut
siuds dien tijd is het aantal strikes* en
lockouts* van jaar tot jaar aanzienlijk
verminderd. Dit feit zou bewijzen, dat de
werklieden iu Amerika beginnen in te zien,
dat de oorlog de krjjgskosteu niet waard is.
Werkstakingen, waar ze ook plaats vinden
zgu dure zaken. De verkregen loonsver-
hooging weegt niet op tegen het bedrag
der onkosten. Elke oorlog, ook de krjjg,
die tot overwinning voert, is eeue nati
onale ramp. Deze uitspraak van eeu be
roemd veldheer, is ook van tóepassing op
den werkstakings-oorlog. Oorlogen zjjusom-
wjjlen niet te vermgden, maar werkstakin-
liggen. Als de koetsier zegt: „Ik kan niet ver
der inspannen voor dat de trein van 9,30
voorbij is, of ik moet het paard zoo aanzetten,
dat wij voor de komst van dien trein het sta
tion bereiken en doe iK dit niet, dan z«l Tassy
schrikken en den wagen doen omkantelen.//
Dan vraag ik zeker niet waarom, maar zeg een
voudig: //Doe zooals gij meent, dat het 't beste
is, gjj weet zulks beter" en de zaak is afge
maakt. Dat ik mjj langer daarover het hoofd
zou breken, komt niet in mij op.
//Ja, de menschen zijn allen verschillend,//
antwoordde ik, „ik ben nu eenmaal zoo, dat
ik van elke zaak graag de reden weetik
houd niet van dingen, die ik niet ontcijferen
kan; ten slotte zou ik nog bijgeloovig worden!
Ik wil de zaak onderzoeken."
//Zet die gedachte uit uw hoofd, als gij aan
't eind zijt, dan zult gij u uiterst te leur ge
steld zien, dan zult gij weten, dat de verschij
ning zoo en zoo samenhangt en daarmee basta 1
de pret is uit. Laat de paar geheimen, die
voor ons nog niet doorvorscht zijn, met rust.
Zjjn wjj dan daardoor gelukkiger geworden, dat
wij al het bovennatuurlijke in twijfel trekken?
Wjj hebben de natuur doorvorscht, al hare ge-
gen kunnen voorkomen wordeu,wanneer men
de hartstochten beteugelt en bet gezond
verstand laat spreken.
Niet door werkstaking maar door samen
werking kan eeue goede verstandhouding
komen tusschen patroon en werkman, tus
schen werkgever en werknemer. Die waar
heid wordt helaas! maar al te veel geloo
chend.
Bg het Pruisische Huis van Afgevaar
digden is in eerste lezing aangenomen en
in haudeu van de begrootiugscommissie
gesteld eeu wetsontwerp, waarin eeu cre-
diet van eeu millioen mark aangevraagd
wordt tot het verleenen van geldeljjken
onderstand aan gemeenten, die in de leute
van 1888 van overstroomingeu te lijden
hebben gehad, en tot herstel van bescha-
digdo djjkeu eu waterkeeriugen.
De Heer Wiudthorst heeft bg den Rijks
dag een voorstel ingediend, om in de wet
van 17 April 1886, betreffende de rechts
toestanden iu Duitsch bescbermingsgebied,
een artikel op te nemen, inhoudende: dat
de derde alinea iu art. 6 van de algemeeue
acte der Berlijusche conferentie van 26
Febr. 1885, dat wil zeggeu: de waarborg
van vrgheid van godsdienst, toepasse-
seljjk worde verklaard op elk Duitsch be
scbermingsgebied.
De Hamburg—Calcutta lijn, welke kort
geleden te Hamburg is opgericht met een
kapitaal van 41/3 millioen, heeft tot het
bouwen van vijf barer nieuwe stoomschepen
last gegeven. De directie der stoomvaart-
liju heeft voor het overige besloten, dat de
schepen uitgaande steeds Antwerpen zullen
aandoen, en men heeft zich tegenover den
handel aldaar verbonden, om iu elke boot
1500 a 2000 M3 beschikbaar te houden,
die dan in Autwerpeu zullen moeten aau-
gevuld worden.
In den Rjjksdag werd het wetsontwerp
betreffende Oost-Afrika behandeld. Graaf.
You Bismarck stelde meerdere ophelde
ringen van Wissmann in uitzicht, eu zeide
dat de verhoudingen door de vermoording
der zendelingen nog dringender geworden
zijn. De zeemacht alleen kan het beoogde
doel niöt bereiken, koloniale troepen moeten
medewerken. Door de benoeming van Wiss
mann tot Rijkscommissaris wordt bewezen,
dat men hiertoe voornemens is.
Windhorst verklaarde zicb voor het ont
werp. Voor hem is de onderdrukking der
slavernij hoofdzaak. Voor de wijze waarop
de gelden worden besteed, blijft de Rijks-
regeeriug verantwoordelijk.
Wissmann betoogde, dat de ondernemin
gen in Duitsch Oost-Afrika niet. slechts
financieel zouden reudeereu; de havens
aldaar zgu ook de eeuige inscheephaveus
voor slavenhandelaars iu geheel Oost-
Afrika, en zijne expeditie is dus ook in dit
opzicht van belang.
heimen in 't klare daglicht gesteld en thans
zullen wjj bereiken, dat alle poëzie uit de we
reld is verbannen. Zjjn wjj dan daardoor ge
lukkiger geworden, dat wij thans weten, dat
er geene geesten, geene, feeën,, geene spoken,
geene elven, en hoe al deze poëtische figuren
ook lieeten, zjjn? Waren onze vqorauders niet
gelukkiger en vondeu zij de natuur niet schoo
ner, wijl zij in elk meer het verblijf van talrijke
nimfen, in eiken berg de woonplaats van ka
bouters, in elke bloem den zetel eener elf be
schouwden? Ik heb eens een kleinen jongen gekend,
die zoo bedroefd daarover was, dat zijn vader
gezegd had, dat het bestaan van nimfen en el
ven, louter verzinsel was, dat hij luidop snikte:
no lieve, lieve kleine elven, ik toch zal aan u
gelooven!" Vroeger meende ik, dat er een
engel door het vertrek ging, als plotse'ing een
gezelschap zweeg, thans weet ik, dat bet den
lieden aan stof tot onderhoud ontbreekt en
zij niet weten, waarover te spreken. Een ver
liefde bewaarde vroeger, als eene dierbare ge
dachtenis, als een talisman, de haarlok zijner
geliefde, thans weet elk jongman, dat. een stuk van
de huid van een rhinoceros dezelfde dienst be-
wjjst, want de scheikundige bestauddeelen zjjn
Jl. Zaterdag had de vergadering plaats
7au aandeelhouders in de Panaraa-maat-
schapppjj. Er waren 8000 houders van
aaudeelen aanwezig. De Lesseps verklaarde,
dat om te kunnen beraadslagen de statuten
eischeo, dat. de helft der aaudeelen gede
poneerd zijn; daar dit cijfer niet bereikt
was, kou de vergadering alleen wenschen
uitdrukken.
De vergadering sprak daarop den wensch
uit, dat de voortzetting der werkeu zal wor
den verzekerd eu dat eene schikking met de
ondernemers zal wordeu goedgekeurd. Een
parig werd daarbij een derde wensch ge
voegd, strekkende tot ontbinding eu liqui
datie van de tegenwoordige maatschappij
eu de vorming eener nieuwe maatschappij
door den oud-Minister Brunet.. De Lesseps
verklaarde, «lat de persoonlijkheid van
Brunet een waarborg is, dat de belangen
der eerste aandeelhouders iu hem eeu ver
dediger zullen vinden.
De onderhandelingen van Frankrijk met
de mogendheden over de wijzigingen, te
brengen iu de overeenkomst betreffende de
gemengde rechtbanken iu Egypte, moeten
met eeu geweuschteu uitslag zoo goed als
geëindigd ziju. De thans bestaande over
eenkomst, die voor vijf jaren gesloten was,
loopt den lsteu Februari ten einde.
De Evening-Post vau New-York maakt
zich niet weiuig vroolijk over het artikel
van de Kólnische Zeitunghetwelk de ver
wikkelingen over de Samoa-eilauden toe
schrijft aan Cleveland's partij, eu meent
dat zij zullen ophouden, zoodra deze partij
aftreedt. Integendeel zegt de Lvening-Post,
de geheele beweging gaat uit van Harrison's
partij, dezelfde, die moeilijkheden met En
geland over het visscherstraetaat verwekte,
en nu maakt zij zooveel leven over een
groep eilanden, waar Amerika slechts zeer
geriuge belangen heeft.
Te Madrid is een persoon van 19
jaar, die, hoe jong ook, reeds een slecht
verleden heeft, aangehouden op het oogen-
blik, dat hij eeue outplofbare bom ging
neerleggen voor het ministerie van justitie.
Den 24steu dezer werd eene bom ge
vonden voor het huis vau den Aartsbisschop
van Sevilla. Daar de lont heel lang was,
zoo werd de aanslag ontdekt vóórdat de
ontploffing volgde.
Dépeches uit Panama melden, dat eeu
gedeelte vau het volk, dat aau het kanaal
werkt, den arbeid beeft gestaakt eu iu op
stand is gekomen, omdat de aannemers de
looneu hebbeu verminderd. De stuatstroepen
onderdrukten de muiterij.
Uit Zanzibar wordt gemeld: Bij de
overige moeilijkheden van den Sultan ko
men nu ook financiëele, veroorzaakt door
de ongehoorde afpersingen der Duitsche
Oost-Afrikaan8che Compagnie. De verliezen
van den Sultan aan contanten beloopen
reeds 450,000 ropijeu, terwijl zijne indi
recte verliezen tien maal meer bedrageu.
De Sultan moet aan de Compagnie beta-
immers dezelfde. Als ik den hoed afneem voor
den koning, de koningin of een vorst, dan
moet ik naderha. d laehen, dat de eeue verterings
machine de andere eene eer heeft bewezen.//
Nu viel ik den dokter in de rede, want ik
wist reeds dat, als bij eeumaal op dit zijn lieve
lingsthema kwam, hij zoo spoedig niet daarmede
ophield en daarom vroeg ik hem: //of hij mij
den volgenden avond weder den pony wilde
leenen, ten einde mij nog eenmaal naar 't sta
tion te begeven en te zien of ook weder
betzelfde zou geschieden.// Den pony kunt ge
hebben,// zeide bij//maar niet het rijtuig,
leger een zadel op, want ik weet, dat Tassy
weder over het talud zal springen en ten
slotte. breekt hij den wagen nog in stukken.//
Den volgenden avond was ik weder op weg
naar het station, lang voor dat de trein van
9,30 aankwam, Bij den slagboom hield ik stil
en sprak eene wijl met den ouden man. Ik
ondervroeg hem, in de hoop eenig licht in de
zaak te krijgen, doch hij trok de schouders op
en verzekerde mij, niets te weten.
Wordt vervolgd.)
