N I E IJ WE
No. 1357.
Woensdag 20 Februari 1889.
14de Jaargang.
Opvoeding.
BUITENLAND.-
FEUILLETON.
Krijgsgevangen.
ABONNEMEÏCTSRBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
AfzJnderljjke Nummer»0,03
Dit blad verschgut
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
■HTM AIS xiESpiuT:
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIBN
Van 16 regel»30 Cents.
Slke regel meer 5 i
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPERS l.AUSEI,
Anastasius Grüu verhaalt in een zijner
gedichten, dat op zekeren dag de rechters
en gozworenen vergaderd waren om den
tjjd voor de vierschaar te dagen.
wWeil sie triib und unheildrohend und
von sturmbewegtem Siun.* l)
Doch de beschuldigde antwoordde tot
zgne verdediging:
gSoht, es ist die Zeit ein Saatf«ld.
Da ilir Disteln aussaet;
Ei, wie köunt ihr drob euch wundren,
Dass es nicht voll Rosen steht?" 2)
Meer dan ooit klaagt men in onze dagen
over de zedeljjke verwildering der jeugd,
doch men deukt er bijna niet aan om de
bron van het kwaad op te sporen en het
vlieten ervan tegen te werken. Reeds de zon
den op het gebied der lichamelijke opvoeding
aan den eeuen kant, het vertroetelen en
verweekelijken, aan de audere^zjjde de on
reinheid, de zware arbeid en de ongezonde
voeding, wreken zich ontzettend. Hoe kan
de door genot en zinnelijkheid verwende
jongeling met de harde werkelijkheid vrede
hebben en hoe kan de werkman, wiens
krachten voor den tijd verspild zjjn en in
wiens lichaam de kiem der tering reeds
is outstaan, zijne dagelijkscbe bezigheden
verrichten? Ontevredenheid met zich zelf,
met de omgeving en de bestaande om
standigheden, gebrek aan degelijkheid en
lust tot den arbeid zijn de vruchten vau
eeue verwaarloosde lichamelijke opvoeding.
Reinheid, eenvoudige voediug zonder
geestrjjke dranken en scherpe specerijen
ver8che lucht, luchtige kleeding, een harde
legerstede, matige verhardiug en lichame
lijke arbeid, zijn belangrijke middelen voor
eene goede opvoeding. Het i» verblijdend,
dat door weldadige inrichtingen ook voor
de lichamelijke opvoeding van armen en
minvermogenden wordt gezorgd en wanneer
de wet in elk laud verbiedt, dat zeer jonge
kinderen zwareu fabriek- of veldarbeid
mogen verrichten, dan zal zulk~een maat
regel ook voor de lichamelijkejopvoodiug
ec later voor de maatschappij en den Staat
van onwaardeerbaar nut en belang zijn.
Wie slechts naar den schiju oordeelt,
zal allicht getuigen, dat men het huis vaak
meer waard acht dan zijne bewoners; met
wonderbaren ijver toch wordt in vele huis
gezinnen het lichaam der kleinen verpleegd
en de geesteljjke opvoeding veronachtzaamd.
En toch is de invloed op den geest ook
in de prilste jeugd van onschatbare be-
teekeuis en waarde. De slechte kiem in de
kinderjaren gelegd, kan bjj de latere op
voeding onderdrukt, maar niet ten volle
uitgeroeid worden. Kleine oorzaken hebben
vaak groote gevolgen. Het jeugdige kiud
Omdat hij droevig en onheilspellend bleek en door
een tturm bewogen.
J) De tijd ie een akker waarop gij distelen hebt ge
zaaid; hoe kunt ge nog verwonderd zijn, dat hij niet
vol rozen staat?
Eene episode uit den Fransch-Duittchen oorlog.
3) (Vervolg)
Toen hij wakker werd, scheen de zon haar
hoogste punt bereikt te hebben, het moest om
streeks twaalf uur zjjn. Niet het minste ge
rucht verbrak de eentonige stilte. De natuur
begon op hem hare rechten te doen gelden,
want Peter Buis gevoelde een geweldigen hon-
ger.
Hij geeuwde en het water liep hem in den
mond als hij aan de worst, aan de heerlijke
erwtenworst dacht, waaraan zijne kameraden zich
op dat uur te goed deden; zijne m.ag begon
op onrustbarende wijze te jeuken.
PIjj stond op, deed eenige schreden en be
merkte tot zijn schrik, dat hij zich nauwelijks
kon staande honden. Goheel ontmoedigd liet
bjj zich weder op de vochtige steenen neerzij-
onderscheidt de scherts niet van den ernst,
de waarheid niet van het bedrog en mis
leiding. IJdelheid, zelfzucht en wraaklust
worden derhalve dikwerf in de jeugdige
zie! gevoed. Orerdieven vertroeteling komt
in den regel voort uit oen bron van liefde,
zjj is echter een sluipend vergift, dat hoogst
nadeelig is voor het karakter van het kind.
Is het kind op een zekeren leeftijd ge
komen, dan krijgt het een nieuwen op
voedingsfactor. Het kind koint ouder een
nieuwen gezaghebber, die een steun is voor
de ouders, doch dezen niet van hunne
plichten ontheft. Wie den ouderwijzer als
een schrikbeeld teekeut, waarvoor het kind
angstig is, heeft reeds vrees en wantrouwen
gezaaid; wie echter in tegenwoordigheid
van deu leerling, door woord en daad het
gezag vau deu ouderwijzer benadeelt of
tegen do regels der school handelt, onder-
mijut de autoriteit en wekt den geest van
tegenspraak op. Als men toch iu dit op
zicht met de uiterste voorzichtigheid te
werk ging, dan zou de school gemakke
lijker en op meer volkomen wijze hare taak
kunnen vervullen. Hetzelfde kind toch, dat,
door zijne ouders gesteuud, door trotsch-
heid of ongehoorzaamheid tegen het gezag
van den ouderwijzer zondigt, zal later ook
zeer licht de Goddelijke en burgerlijke wetten
overtreden. Wat hier vau de school wordt
gezegd, dat geldt niet minder van het gezag
der ouders, vau de Kerk en van deu Staat.
Hoe vele ouders hebben, helaas! door onbe
zonnen woorden en kaudeliugeu deu heiligen
eerbied voor de Goddelijke ordonnantiën iu
bet kind geschaad en doen verdwijnen!
Twee belangrijke factoren iu de huiselijke
opvoeding zijn: het dienstpersooeel en de lec
tuur. De slechte woorden en daden toch van
dienstboden komen als een vergiftigde dauw
neder op de ziel van het kind, dat reeds
het booze vau het goede weet te onder
scheiden. De terste indrukken zijn de
sterkste eu blijven ons bij. Eu zijn deze
slecht, dan leiden ze tot eeue vroegrijpheid
en geblaseerdheid, van welke de zedelijke
verwildeiing slechts eeue schrede is ver
wijderd.
Ouders, die het met de zedelijke op
voeding hunuer kiuderen ernstig ineeueu,
zullen ongetwijfeld ook een waakzaam oog
houdeu op de lectuur van liuune kleiueu.
Men weet welk ontzettende gevolgen het
lezen van romans, slechte boeken eu nieuws
bladen kan na zich slepen. Zij verhitten
de phantasie, maken het gemoed ruw eu
doen eeue wereldbeschouwing in het hart
ontstaan, die met de werkelijkheid in vol
komen tegenspraak is; zij ouderuiijnen de
zeden eu den godsdienst. Het vergift, dat
slechte lectuur in het kind brengt, werkt
iu 't geheim voort ofschoon het af en toe
ook door opvallende, psychologisch raad
selachtige haudelingen zich openbaart.
Het zwaartepunt der opvoeding ligt in
de ouders zelveu. En hier weder is de taak
der moeder vooral invloedrijk en belangrijk,
groot en verheven. »IIeb dank, dierbare
gen en bleef meer dan twee uren in de som
berste gedachten verzonken, terwijl hij liet voor
en tegen van zijn ellendigen toestand overwoog.
Hjj vormde tallooze plannen, het eene nog on-
gerijmder dan het andere, om ze ten slotte alle
weder te verwerpen. De meest tegenstrijdige
gedachten dwarrelden in zijn verward brein
door elkander; zonder dat hij er in slagen
kon tot een bepaald besluit te komen om aan
zijn deerniswaardigen toestand een einde te
maken.
Een enkel plan kwam hem ten laatste toch
roór uitvoering vatbaar voor, en dit was om
de komst van een enkelen boer af te wachten,
van een ongewapenden boer wel te verstaan,
een boer zonder gevaarlijk gereedschap, dan op
dezen toe te loopen en hem aan het verstand
te brengen, dat hij zich krijgsgevangen gaf.
Hij nam de pickelhaube van het hoofd, om
dat de schitterende punt hem zou kunnen ver
raden, en met inachtneming van de uiterste
voorzichtigheid stak bjj het hoofd door het
bladerengewelf.
Geen levend schepsel vertoonde zich binnen
zijn gezichtskring. Aan zijne rechterzijde ont-
moeder,* aldus schrijft de beroemde Sailer,
»eeuwig blijf ik uw schuldenaar! Zoo dik
werf uw blik, uw lijden, uw zwijgen, uw
geven, uw werk, uwe zegeuende hand, uw
stil gebed mjj voor de oogeu komt, wordt
het gevoel voor deu godsdienst in mij als
't ware herboren en dit gevoel kan geen
twijfel, geen tegenovergesteld voorbeeld, geen
Ijjden doodeu. Het leeft nog in mjj, of
schoon gij reeds veertig jareu deze aarde
hebt verlaten.Slot volgt.)
Aan een officieel rapport over de iu
Italië heerschende crisis wordt het volgende
ontleend:
Iu 1888 zijn alleen te Rome 2108 fail
lissementen uitgesproken. Op lo Januari
stonden er meer dau 20,000 woningen te
Rome ledig.
De waarde van den grond is in zekere
gedeelten vau Rome 7b procent gedaald.
Iu het geneeskundig verslag wordt ge
meld dat er iu 1888 hulp verleend is aan
9110 behoeftigen meer dau iu 1887.
Meu denke echter niet dat deze staat van
zaken alleen te Rome valt op te merken.
Iu de provinciën woedt de crisis even
zeer.
Te Corato zijn de inwoners verplicht be
lachelijke salarissen aan te nemen.
Te Troia, Berletta en Ruvo liggen de
gronden braak eu de inwoners weten niet
hoe zij aan deu kost zullen komen.
Iu de provincie Bari hebben bijna alle
Burgemeesters ontslag genomeu, want zjj
gevoelen zich uiet iu staat de orde te hand
haven.
De provincie Basilieata wekt medelijden,
de ellende is er grooter dau in Ierland; er
zjjn geheels dorpen, waarin meu niets anders
ziet dau kindereu en grijsaards.
Deze mededeeling is voldoende om te
doen begrijpen wat de politiek des Heeren
Crispi deu Italianen kost, die eene vloot wil
hebben en een leger en een hoop andere
weelde-artikelen meer, welke geld kosten.
Iu verscl.ideude bladen is het bericht
opgenomen, dat de Duitsche Keizer voor
nemens zou ziju iu het begiu vau den
aanstaanden zomer een bezoek aan het
Eugelsche Hof' te brengen. Van Eugelscbe
zijde is dan ook reeds de verklaring gedaan
dat den Duitscbeu Souvereiu eeue schitte
rende en hartelijke ontvangst zou bereid
worden. Men brengt zelfs het bezoek vau Lord
Charles Beresford hiermede in verbaud. In
allen gevalle zoudeu de geruchten van eene
gespaunen vei houding tusschen beide lauden
daarmede worden te niet gedaan.
Aan een aantal zoogenaamde Duitsche
Amerikanen, dat zijn personen, die indertijd
uit Duitschland waren vertrokken, in Ame
rika burgerrecht hebben eu thans, zooals
zij zeggen, tijdeljjk in Sleeswijk-IIolstein
verblijf houden, heeft de Regeering aan
zegging gedaan, dat zij dat land moeten
verlaieu.
waarde hij in de verte een dorpje, waar de
rook der schoorsteenen zich boven de daken
verhief; ter linkerzjjde zag hij op giooten af
stand aan bet einde eener breede beukenlaan
een door torens geflankeerd kasteel. In deze
houding bleef hij tot de avond weer begon te
vallen, en leed onbeschrijflijk; hij zag slechts
zwermen kraaien en hoorde niets dan het ge
jammer vau zijne maag; toen de nacht zijne
vale wieken weder over hom uitspreidde, k'oop
hij in zijn schuilhoek terug en viel in een
koortsachtigcn, door allerlei schrikbeelden ver
ontrusten slaap.
Toen het morgenrood zich aan de kimmen
vertoonde, begon hij den omtrek weder te be
spieden, doch even vruchteloos als den vori-
gen dag: geen enkele boer vertoonde ziek aan
zijne vorscheude blikkentoen overviel hem
de namelooze vrees van den hongerdood Ie
zullen sterven. In zijne ontsteltenis zag hij zich
zei ven levenloos op den bodem van zijn hol
uitgestrekt, terwijl allerlei ongedierte hem na -
derde, langzaam begon te verslinden, en een
groote raaf hem met zjjn sterken bek de oogeu
uitpikte.
De val van het ministerie Floquet»
veroorzaakt door eeue coalitie van opportu
nisten, conservatieven eu Boulangisten, zal
opnieuw groote verdeeldheid en strijd in
den boezem der lepublikeinsche partij ten
gevolge hebben. De radicalen zijn natuur
lijk zeer vertoornd op hunne gematigde mede-
republikeinen eu hun hoofdorgaan, dJustice,
stelt de opportuuisten verantwoordelijk voor
de gevolgen dezer crisis. Het radicale blad
heeft geen lof genoeg voor den Heer Floquet,
die liever heenging, dau het herzienings-
plan op te geveu, eu eindigt met de hoop
uit te spreken, »dat het toeval de verant
woordelijkheid moge verminderen vau hen,
die in huuue naïveteit meenden, dat zij, door
het ministerie ten val te brengen, eeue
overwinuiug zoudeu behalen.*
Het hoofdorgnan der opportuuisten, de
République frangaise, is van den anderen
kant zeer ingenomen met den val vau het
Kabinet, welk contrast op de scheuring in
de repubiikeiusche partij het volle liclh
doet vallen. Wanneer dus nu, wat zeer
waarschijnlijk is, de opportunisten aan de
regeering worden geroepen, zullen zij over
geene meerderheid kunnen beschikken. De
beslissing berust weder in de hauden der
couservatieveu. Zij hebben de radicale Re
geering doen vallen, zij zullen ook de op
portunistische in het zand knnnen doen
bijten. De statibiliteit is meer dan ooit
uit het Franvche Parlement verdwenen en
meer en meer wint de overtuiging veld,
dat de d«gen der tegenwoordige Republiek
ziju geteld. Het miuisterie-Floquet wordt
algemeen beschouwd als de laatste troef
door haar uitgespeeld. Met groote beloften
kwam de nu gevallen premier aan het be
wind en na eeue regeering van 10 maanden
heeft hij niets anders kunnen tot stand
brengen, dau de wederinvoering van den
»8crutin d'arrondissemetit,« waarvan vele
republikeinen zich groote dingen beloven,
maar die aan de stemming van het land
niets zal veranderen-
De bevolking is blijkbaar de tegenwoor
dige Regeering moe. De candidaat der
ontevredenen, Boulanger, beeft in éeu jaar
tijde bij partiëele verkiezingen een millioen
stemmen op zich vereauigd; zelfs in de
straten vau Parijs heeft hij zijne zegekar
doen rolleu. Men voelt maar al te wel, dat
men aan het einde staat van een regime,
dat aan het land niets dan teleurstellingen
heeft gebaard, een regime, dat, geene reke
ning houd ude met de eigenlijke wenscheu
des volks, maar slechts door secteu-geest
geïnspireerd, zijne populariteit in weinige
jareu heeft verspeeld. Het anti-clericalisme
heeft iu dit regime voorgezeten; en de be
langen vau bet volk op de meest brutale
wijze geschonden.
Als overal, waar de liberalen eeuigen
tijd aan het bewind waren, heeft iuFraukrijk
het anti-cloricale regime geleid tot verwar
ring eu ellende. Oudanks de jaren des
vredes is de schuldenlast enorm toegenomen
en zijn de belastingen opgedreven. De wei-
Hij dacht krankzinnig te worden, wijl hem
bovendien nog de vrees bekroop, dat de noo-
dige krachten hem zouden ontbreken om zijne
schuiljiluats te verlaten. Hij besl-ot daarom
liet uiterste te wagen, stond reeds op om zioh
naar liet dorpje te begeven, toen hg een drie
tal boeren zag naderen, die zich met hunne
zeisen over den schouder naar don akker be
gaven; dit gezicht benam hem allen moed en
deed hem weder in zijn schuilhoek terugkruipen.
Toen het weer avond werd kroop hij be
hoedzaam uit de sloot en sloeg vol angst den
weg in naar hot kas'eel; dit kvvan hem minder
gevaarlijk voor dan het dorpje, dat den indruk
van een hol vol tijgers op hem maakte.
In de nabijheid van liet kasteel gekomen,
bemerkte hij dat enkele benedenvensters waren
v rdebt en een ervan open stond; de welrie
kende geur van gebraden vleesoh drong eens
klaps in den neus van den uitgehongerden
Peter JAuls, en trok bein als met magne isehe
kracht onweerstaanbaar aan; met wellust snoof
bij dien geur op, en het was, of deze in bom
eene tot dusverre ongekende stoutmoedigheid
opwekte. {Wordt vervolgd.)