N I E W
No. 1358.
Vrijdag 22 Februari 1889.
14de Jaargang.
Opvoeding.
«UlTEiML A iï 1).
Krijgsgevangen.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA HON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÊH
Van 16 regeis30 Cents.
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
on Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPERS LAUKET.
Vervolg en slot.)
Al is ook het huis de wereld voor de
vrouw, toch dringt de geest van haar be
stuur over den drempel en werkt zegenrijk
of schadelijk in het lot dezer volkeren. Ja,
bij de raoeJers moeten wij hulp en steun
zoeken opdat er iu de toekomst meer ziu
voor het edele, meer trouw, meer liefde,
meer geloof, meer zelfverloochening, meer
eendracht onder ons kome. Zeker, ook
de krachtige steun vau deu vader is on
ontbeerlijk. Maar hoe treurig staat het in
vele geziuneu geschapenDe vadar, de
Opperpriester door Gods genade, gaat naar
het bureau, naar de rechtszitting, naar de
werkplaats en, helaas hij begeeft zich ook
maar al te dikwijls naar de plaatsen van
vermaak eu blijft hij nu en dan eens thuis,
dan sluit hij zich op in zijn stuurdeerver-
trek en brengt zijne ledige uren niet
door aan den kuiselijken haard. Ook vele
moeders schieten te kort in hare plichten.
Visites, schouwburg, soirees en soupers
nemen zooveel tijd in, dat er voor de
waarneming van de moederplichten slechts
weinige uren overblijven. De oudste z >nen
hebbeu reeds hunne eigen kamer en gaan
huns weegs; wellicht zijn er ook, die in de
eene of andere opvoedings-inrichting zijn ge
plaatst, opdat vreemden goed zullen maken
wat eigen vloesch en bloed hebben bedorven.
De meisjes gaan eveneens naar de plaatsen
van vermaak en zjjn zelden thuis te vinden.
Niet eeis de godsdienstoefeningen op den
Zondag brengen de familie bij elkander,
alleen de middagsdisch vereeuigt haar eu
slechts het lichamelijk genot brengt aan
ouders en kinderen het bewustzijn vau het
familieleven in de herinnering terug.
Eu hoe staat bet dikwijls geschapen in
den ziogenaaurden minderen st.and? Helaas!
niet veel beter. Door den strijd om het
bestaan is de moeder vaak genoodzaakt
buitenshuis te gaan werken, waardoor zij
aan hare moeder-taak wordt onttrokken.
Zij verlaat reeds iu den vroegen morgen
hare kleinen en keert des avonds moe en
verdrietig terug. Zij roeit wel de haudeu,
maar hare huishouding blijft wanordelijk;
de kinderen loopen verwaarloosd rond en
vervreemden vau hunne moeder.
Gelukkig echter zijn deze beelden njet
op alle huisgezinnen toepasselijk.
De beteekenis en schoonheid der moeder
liefde worden in de Sage en door de dicht
kunst verheerlijkt, »doch waarlyk vereerens-
waardig is de moederliefde slechts daar,«
zegt Albau Stolz, »waar zjj godsdienstig
is gewijd.Gelukkig,schrijit Sailer,» ge
lukkig' het kind, over welks wieg eene
christelijke moeder buigt.Christelijke moe
ders nu, kuuuen slechts, met zeldzame uit
zondering,uit christelijke huisgezinnen voort
komen. Aan de godsdieustige opvoeding moet
dus in hooge mate de baud worden gehouden.
Het beste, het werkdadigste vau alle
FE U ILL ET O N.
Eene episode uit den Fransch-Duitschen oorlog.
3) (Vervolg)
Zonder zich rekenschap van de gevolgen te
geven, zonder eigenlijk te weten tvat hij deed,
plaatste hij zich plotseling met de pickelhaube
op het hoofd voor het venster.
Acht bedienden zaten aan liet avondmaal.
Toevallig zag de keukenmeid naar het venster
en bleef met starre blikken in die richting
staren, de vork viel haar uit de hand. De blik
ken der anderen volgden de haren.
Men zag den vijand!
//Groote hemel,// gilden allen door elkander,
//de vijand valt het kasteel aan.//
Men hoorde slechts een enkelen kreet uit
acht verschillende kelen, op acht verschillende
tonen geuit, een vreeselijke angstkreet onmid
dellijk gevolgd door een onstuimig opstaan, een
opvoedingsmiddelen is het voorbeeld. »Het
goede of slechte leven der ouders,zegt
Boone, »is van ouberekeubaren invloed op
de kinderen. Waar de ouders in weder-
zijdsche liefde eu achting met elkander
leven, in vreugde en leed geloovig opwaarts
zien eu elkanders fouten eu zwakheden met
welwillendheid verdragen, daar zal het
goede voorbeeld ook de meest gunstige
uitwerking hebben op de kinderen, die,
zeiven groot geworden zijnde, niet anders
zullen doen, dan hetgeen zij iu hunne
jeugd hebben gezien eu ondervonden. Uit het
tegenovergestelde laat zich zulks nog dui
delijker bewijzen. Hebbeu ware liefde eu
sympathie de ouders uiet samengebracht,
dan outstaat er verkoeling, mismoedigheid
en ontevredenheid. Het scherpe oog vau
liet kind bespeurt al ras, dat de vader ziju
geluk niet iu huis zoekt en dat de moeder
hem met onverschilligheid behaudelt. Er
vallen dikwijls ergerlijke tooneelen voor en
hoe zal nu het kind gehoorzaamheid, liefde
eu vereering voor de ouders betoonen en
deze gevoelens later op het gezag van Kerk
en Staat overdragen? Is de vader onmatig,
gramstorig eu ruw iu woord en daad, dan
is het kind verloren voor deze eu gene
wereld, als uiet de moeder als een bescher
mende engel aan zijne zijde staat. »Er
ligt een zware vloek op de verwaarlooziug
der vaderplichten!* Zoo schreef zelfs Rous
seau, die uiets minder dan vaderplichten
kende.
Men verwondert zich over het toenemende
aantal meineeden. Zou uiet de eerste aanlei
ding tot die misdaad in het ouderlijk huis
ziju te vinden, omdat men daar verzuimde
door woord eu voorbeeld de waarheidsliefde
iu het hart van het kind te planten? De leu
gentaal wordt door sommige ouders den
kinderen geleerd. Andere ouders geven door
een pijnlijk vragen aanleiding tot liegen,
laten zware straffen volgen, wanneer het
kind eene kleine fout oprecht bekent; zij
zijn trouweloos iu hunne belofteu eu be
dreigingen en huichelen voor vreemden
achting en vriendelijkheid, ofschoon het
kind uit vroegere gesprekken zeer goed
weet, dat juist bet tegendeel iu hek hart
der oudeis woont. Kinderen ziju vlijtige
leerlingen in het verkeerde. Het liegen
leereu zij gemakkelijk; nood eu verleiding
zullen hen later verder ten verderve brengen.
Het jagen naar vermaak eu zingeuot
verwoest de welvaart vau het huisgezin eu
verwekt walging en wanhoop in het leven.
De kinderen, die een slecht voorbeeld voor
zich zien, die alles krijgen wat hun hart
verlangt, zijn voor het praktische leven
bedorven. Zijn vele vermaken op zich zelf
reeds bedenkelijk voor het kinderlijk ge
moed, dan is het vergift dubbel gevaarlijk.
Waar genoegens, toilet en spijskaart het
onderwerp van het dagelijksch gesprek
vormen, zal ook het kind het zingeuot
boven den arbeid verkiezen, en men zal
zich dan ook uiet behoeven te verwonde-
woest door elkander en over elkander loo
pen, eene dolle, eene razende vlucht naar de
deur. In minder dan twee minuten was het
vertrek ledig en verlaten, en bevond zich eene
overvloedig met spijs en drank beladen tafel
voor do oogen van den verbluften Peter Bals,
die nog steeds voor het venster stond.
Na eene korte aarzeling stapte hij naar bin
nen en naderde den welvoorzienen disch. Zijn
razende honger deed hem beven alsof hij de
koorts hadtoch hield eene zekere vrees hem
nog terug en verlamde hem als het ware. Hij
luisterde. Overal in het gebouw hoorde hjj
beweging: de deuren werden geopend en dicht-
geworpen, haastige schreden deden zich op de
bovenverdiepingen hooren. In angstige span
ning luisterde hij naar deze verwarde geluiden,
hij vernam eenige doffe plompen alsof zware
lichamen langs den muur op de losse aarde
vielen, hij hoorde eenige personen uit de ven
sters springen.
Toen hield eensklaps alle gerucht op en er
heersohte in het kasteel de stilte des grafs.
Peter Buis zette zich aan tafel en begon te
eten; hij at gulzig als vreesde hjj ontijdig in
ren, als het kind later uithuizig wordt
eu ziju genoegen zal zoeken op plaatsen,
waar ziel en lichaam schade lijden.
Het kleed der onschuld is zoo teeder eu
rein, dat reeds een onvoorzichtig woord
door den mond der ouders gesproken, do
eercte schaduw op de jeugdige ziel kan
werpen. De schooue lelie der zuiverheid
iu het kinderhart, moet met zorgvuldigheid
worden gekweekt. Als reeds op zich zelf
geoorloofde gesprekken nadeelig kunnen
werken op het hart van het kind, welke
uitwerking zullen dan de sebaamtelooze
redevoeringen hebben, die den volwassene
het bloed iu 't aangezicht doen stijgen.
ïWaar de ouderen schaamteloos zijn,«
zeide reeds Plato, »daar is de teugelloos
heid der jeugd des te grooter.*
President Carnot meende het geheim
gevoudeu te hebbeu om de politieke stormen,
welke thans Frankrijk teisteren, tot be
daren te breugeu. Een Kabiuet-Méliue had
dit wonder moeteu verrichten. Genoemde
Heer is thans de' voorzitter der Kamer van
Afgevaardigden en wordt algemeen geacht
als een welwillend man, die bij de verschil
lende partijen geene heftige vijanueu telt,
maar ook evenmin onder eenige richting
vurige vriendeu eu aanhangers bezit.
Deze brave mau hield zich bezig met
het zoekeu naar ambtgenooten. Aau alle
deuren klopte hij aan, maar bij werd bij
zeer velen niet opengedaan; ontmoedigd
legde hij zijn mandaat toon neder!
De grondtoon van bet Bewind zou op
portunistisch zijn; de overige republikeiusche
pai tijen wilde men echter niet buitensluiten.
Door den President der Republek werd
verkondigd, dat bij een Kabinet wilde
vormen van verzoening, verdraagzaamheid
en onpartijdigheid hij de verkiezingen tusschen
de verschillende fractiëu van de republi
keiusche partij eu van gemeenschappelijk
optreden tegen de gecoaliseertle bestrijders
van de Republiek; ongetwijfeld eene zeer
deftige omschrijving van het doel der nieuwe
Regeeriug. Het volk, minder deftig in zijne
taal, had het Ministerie in wording reeds
anders gedoopt eu het als een Teutoou-
stelliDgs-Bewiud gedoodverfd.
Die laatste aanduiding schijnt ons de
meest juiste toe. Carnot verlangt dat de
expositietjjd in rust en kalmte zal door
leefd worden.
Kou hij dat oogmerk bereiken? Een
Kabiuet vau zaken, gelijk Méline, iu het
beste geval, bijeen zou hebben gebracht,
zou geene enkele quaestie hebben opgelost,
doch alles gelaten zooals het is, om aan
Parijs gelegenheid te geven feest te vieren
en geld te verdienen.
Maar nu vergat men te rekenen met de
partijdrift. Reeds deed zich, onder het
zoeken naar een stelMinisters, eene zeer
krachtige oppositie gelden.
zijne aangename bezigheid te worden gestoord
mei beide handen werkte hij de spijzen in zjjn
als eene val geopenden mondnu en dan was
hij evenwel verplicht even op te houden, wilde
hij geen gevaar loopen van te stikken en nam
dan de wijnkruik te baat, welke denzelfden
dienst moest doen als een waterstraal in eene
verstopte goot.
Hij ledigde alle borden, alle schotels en alle
flesschenhij gevoelde zich recht op zijn gemak,
en o\erverzadigd van spijs en drank, bleef hjj
met hooggekleurd gelaat nog steeds zitten, hij
kon zich niet meer verroeren, zjjne oogen vielen
onwillekeurig dicht, het denkvermogen begaf
hem, het zware hoofd zakte al meer eu meer
naar beneden en viel eindelijk op zijne over de
tafel gekruiste armen, hij verloor hot bewust
zijn van zichzelven en van alles om zich heen.
Het zwakke licht der afnemende maan be
scheen de hooge boomen van het park des
kasteels het was het uur, waarop zich deseher
pe koude doet gevoelen, welke het aanbreken
van den dag voorafgaat.
De radicalen waren uiet op hun gemak;
de uiterste linkerzijde nog minder. Mani
festen volgden op manifesten; de eene fractie
havende de andere fractie geducht. Van
concentratie van de republikeiusche party
was ueeu spoor te ontdokken.
Zonder overdrijving kon veeleer gezegd
worden, dat de politieke verwarring grooter
is dan ooit. Was de tentoonstelling niet
iu het gezicht, dan zou men eens wat
beleven! Men houdt zich, althans van repu
blikeiusche zijde, eenigermate binnen de
perken, hetgeen echter niet belet, dat nu
reeds in enkele bladen aan een nieuw Be
wind geeu tien dagen levens wordt voor
speld.
Het ziet er werkelijk prachtig uit aau
den vooravond van de roemruchte wereld
expositie, die bestemd is aan de wereld te
bewijzen welke heerlijke resultaten de
groote omwenteling voor Frankrijk beeft
opgeleverd 1
Een feit spreekt in dat opzicht sterker
dan de uitvoerigste betooge». Het Kabiuet,
't welk als rustbewaarder in den expositie-
tijd zal moeten dienst doen, zal het 25e
wezen, met hetwelk het gelukkige Frankrijk
sedert 1870 werd begiftigd. Vijf-en-twiutig
Ministeriëu iu negentien jaren! Zulk een
cijfer behoeft geene toelichting; bet spreekt
met ontzettende kracht.
Wat men er ook vau zeggen moge, de
eenige uitkomst is en blijft; Kameront
binding. De rechterzijde is dan ook besloten
geen Bewind, hoe ook samengesteld, te
steunen, dat uiet tot de solutie der Kamer
overgaat.
Met betrekkelijk weinig belangstelling
wachten wij bet nieuwe Ministerie af. Het
zon onze verwachting zeer verre moeteu
overtreffen als bet nieuwe Kabiuet, als een
Tentoonstelliugs-Bewind te vormen, niet
zou blijken de Republiek op meer dau
droevige wijze ten toou te stellen.
Le National en l' Autorité wijzen op de
misbruikeu van Fransche ambtenaren in
Iudo-Chiua. Verscheidene dezer heeren
hebbeu deu inboorlingen geld afgeperst.
Gelden, bestemd voor de werkzaamheden
aan een kanaal, zijn door ambtenaren aau
hunne bestemming outtrokkeo.
Iu eene door vijfhonderd kiezers bijge
woonde royalistische vergadering te Pau,
is eene motie van getrouwheid aan den
Graaf van Parijs aangenomen eu aan Zijne
Koninklijke Hoogheid opgezonden.
Een hoopje waschvrouwen heeft eergis
teren onder den blooten hemel, iu de Rue
Portalis, te Parijs,eene vergadering gehouden,
die, hoewel de wet vergaderingen iu de open
lucht verbiedt, door de politie, niet werd
tegengegaan. Er was aangekondigd, dat
ook Louise Michel zou verschijnen, en
werkelijk, zij kwam, vergezeld vau een
secretaris. Ieder der waschvrouwen had aan
Louise iets te zeggen. Ik beu met de ar
beiders, sprak zij; zou ik dau niet met de
arbeidsters zijn? Maar ook een tiental pa-
Donkere schaduwen bewogen zich zonder ge
rucht tusschen de boomgroepen, en nu cn dan
deed het schijnsel der maan een stalen punt
in de halve duisternis schitteren.
De sombere schaduw des kasteels teekende
zich tegen den achtergrond af; slechts een enkel
venster gelijkvloers was verlicht.
Plotseling werd de diepe stilte verbroken,
door het op donderenden toon gegeven com
mando
„VoorwaartsAtlaqueereu \n
In een oogenblik bezweken deuren en ven
sters voor den onstuimigen aanval van een tal
rijken troep gewapenden, en hadden deze zich
van het gcheele kasteel meester gemaakt; op
hetzelfde oogenblik drong een vijftal tot do
tanden gewapende soldaten de keuken binnen,
waar Peter Buis vreedzaam rustte: een vijf
tal geladen geweren werden op zijne boist ge
richt, hij werd aangegrepen, geslagen, met ge
weerkolven gestooten, op den grond geworpen
en zoo met touwen gekneveld, dat hij geen lid
kon verroeren.
Slot volgt).
