N I E WE No. 1362. Zondag 3 Maart 1889 14de Jaargang. De Zondag. BUITENLAND. 2) De korporaal. ABONNJEMENTSPBIJ6 Per 3 maanden voor Haarlemf 0,86 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het Buitenland 1,80 Afzonderlijke Nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATER BUREAU: St. Janstraat Haarlem. 'tls God zelf, Die het gebod uitvaardigde: »Gedenk, dat gjj den Sabbatdag heiligt,* als grond voor deze ordonnantie daarbij voegende: vwaut in zes dagen heeft de Heer hemel en aarde geschapen en alles wat daarop of daariu is maar op den zeven den dag, heeft hij den arbeid gestaakt en ■rustte Hij uit van het werk. Daarom zegende God den Sabbatdag en heiligde hem. Het werk der Schepping zou in zeker opzicht het voorbeeld zijn voor de week der men- schen. God, Die onze natuur naar het beeld en de gelijkenis Zijner natuur heeft gemaakt, wilde, dat ook onze werken naar het voor beeld vau Zjjue werken zouden iugerickt worden. Op ueu dag des Heeren moet er dus rust zjjn, eu wel is waar eene heilige rust; wij moeten rusteu van het werk, dat we in zes dagen hebben verricht, wij moeten God vereeren eu werken aan onze heiligiug. De ploeg moet rusten, de raderwerken stil staan, hamer en zaag moeten des Zondags zwjjgeu. Alles, alles moet verkondigen, dat het de dag is, die de Heer te Zijner eer heeft gemaakt en bestemd heeft tot 's meu- scheu welzijn en yei heffing. Alle arbeid moet dus gestaakt worden, die den meusck verhindert zich onverdeeld aan de zorg voor zjju eeuwig heil te wijden, alles moet ver meden worden wat in staat zou kuuneu zjju, om onze ziel vau God en Zijne geboden af te trekken. Daarom verbiedt de Kerk Gods alleslaaf- schen arbeid op den Zondag te verrichten en alle bedrijf dat met rustverstoring gelijk staat. Overigens Is de Zondag voor den mensch en niet de mensch voor deu Zondag ge schapen. Waar dus gevallen vau nood voor komen, daar overdrijft de Kerk hare eisehen niet; zij wijst slechts op het waarschuwend woord des Heeren: »Het eene zult gij doen eu het andere niet verzuimen.* Heeft niet de Heiland zelf op deu Sabbatdag Uikwjjls kranken genezen en andere wonderen der liefde verricht? Daarom is het verplegen van zieken, het begraven der dooden ook op den Zondag geoorloofd. Evenzoo is ge oorloofd het versieren van kerken eu altaren of de straten en de huizen bij gelegenheid van processiën, het herstellen vau wegen en bruggen, die plotseling onbruikbaar zjjn geworden en voor het verkeer zouder groot nadeel niet kunnen ontbeerd worden, het blusschen van brand, het redden uit wa tersnood eu bet binnenhalen vau veldvruch ten als zij in gevaar verkeerec van te be derven. Men zal echter bij voorkomende gelegenheden telkens goed moeten onder zoeken, of eene afwijking van het kerkelijk gebod geoorloofd is. De mensch dwaalt zoo licht, wanneer hij over zijne eigen zaak, die hem voordeel zal schenken, moet oor- deelen. In twijfelachtige gevallen late men het geestelijke gezag uitspraak doen. Dringt de nood, dan zal het verlof niet worden Men zondigt ook als men op den Sabbat dag slaafsch werk laat verrichten of anderen FEUILLETON. Vervolg.) Met een trotschen en wankopigen blik ging de korporaal zijns weegs. Ik begreep, dat de man spijt gevoelde, dat ik getuige van zijne aandoening was geweest en dat hij mijne lof spraak misschien voor spotternij had gehouden. Verdrietig geleidde ik, om toch ook iets voor ie arme weezen te doen, hen naar hunne woning, in welk akelig verblijf ik niets vond dan een leger van stroo. Daarom haastte ik mij weder naar mijne cabriolet en reed bij een bekende aan, om het noodzakelijkste ter voor ziening in de dringendste behoefte te ver schaffen. Dat bracht ik aan de k'nderen en nu, Mevrouw, heb ik uwe Majesteit stipt reken schap van het gebruik van mjjn tijd gegeven. daartoe aanspoort of er aauleiding toe geeft. En zulks geschiedt, helaas! in ouzeu tijd maar al te vaak. Het is een droevig ver schijnsel als wjj zien, dat zelfs gedurende de plechtige godsdienstoefeningen op de fa brieken eu werkplaatsen des Zoudags ge arbeid wordt als op een drukken werkdag in de week. Van hen, die het christelijk geloof overboord hebben geworpen, of die het geloof zelfs bestrijden en die herhalve het gebod van God en van de Heilige Kerk uiet keuneu of niet willen kennen, zullen we niet spreken. Voor dezen kunnen we slechts bidden, dat God hunne oogen opeue, opdat zij leereu kennen, wat hen tot heil verstrekt. Doch, helaas! er zjjn nog zoo velen, die Christeu willen heeteu eu die zich toch niet schamen om hunne onder geschikten tot sabbatscheuuis aan te zetteu. In vele zaken* rnoeteu de bedienden eu eu werklieden, zoo men voorgeeft om de »zaak« te doen bloeien of om de concur renten te overvleugeD, ook op Zou- en feestdagen, arbeid verrichten. Daardoor kunnen velen niet aan hunne kerkelijke plichten voldoen. Als God reeds bevel gaf om zelfs de dieren op den Sabbatdag te laten rusten, hoe zwaar zondigt men dan tegeu den Almachtige wauueer men meuscben aan den arbeid zet. Ook de ar beider is een mensch, die eene ziel en een God heeft, die godsdienstzin bezit eu dezen behoudeu wil, die als Christen verplicht is God te vereeren, wiens zaligheid gevaar loopt wanneer hij uiet aan zijue verplich- tiugeu voldoet. »Wie niet voor de zijnen zorg draagt,* zegt de groote heiden-Apostel, verloochent zijn geloof, en is erger, dau een ongeloovige; hij toch heeft een groot deel onverschil ligheid eu lauwheid, ongeloof eu zedeloos heid te verantwoorden, waaraan de werk lieden zich schuldig maken, welke des voormiddags de godsdienstoefeningen uiet kunnen bezoeken, daarvoor echter zich des namiddags schadeloos willen stellen door uit spattingen en zondige vermaken. Enkele huiselijke bezighedeu, die voor het dageljjksch leven noodzakelijk zijn, door dienstboden op Zon- of feestdagen te laten verrichten is geoorloofd, maar ieder meester, iedere meesteres is verplicht aan de dienst boden op Zou- eu feestdagen zooveel tijd te geven, als ter voldoening aan huu christelijkeu plicht noodig is. In vrome, godvreezeude familiëu worden derhalve op die dagen dergelijke huiselijke bezigheden zooveel mogelijk beperkt, het werk, dat zich daartoe leent vooruit verricht of tot een volgenden dag uitgesteld. De waarlijk christelijke huisvader beschouwt immers zijne dienstboden uiet als machines, maar als mede-meuschen, mede-Christen eu mede- erfgeuaraeu vau Christus; hij weet dat zijn God ook de God zijner dieustboden is, hij moet dus ook ten aanzien van de Zondags heiliging het goede voorbeeld geven. De dienstmaagd, die hare christelijke plichten volbrengt, zal tot trouw eu plichtsbetrach ting worden aangespoord jegens hare mees ters, doch als het hart niet meer door den Voortaan zal ik mij niet zonder uwe uitdukke- lijke toestemming van het paleis verwijderen. Josephine was door dit verhaal zoo getroffen, dat zij de onpasselijkheid, waarom zij haren lijfarts had laten roepen, geheel vergat. Dokter, zeide zij, dit mag niet zonder gevolgen blijven. Wij zullen de kinderen ver zorgen en de brave soldaat mag niet in de verbeelding bljjven, dat gij met hem hebt wil len spotten. Gjj moet hem morgen opzoeken en bij mij brengen. En nu, dokter, dank Misschien is de afleiding goed voor mij ge weest, want ik gevoel mij volmaakt wel. Den volgenden morgen liet Lacourner zich al zeer vroeg naar de kazerne rijden en ver langde den korporaal Capulet te spreken. Goed, goed, ik begrijp al, wat dat te beduiden heeft, zeide Capulet, zoodra hij den dokter zag, dien hij terstond herkende. Gij zijt niet tevreden, ik ook niet dat is ge makkelijk te vinden ik ga terstond twee van mjjnekameraden roepen, en dan willen wjj dauw der genade, dien de godsdienst geeft, wordt bevrucht, dan wassen eu tieren de disteleu en doorueu der zondige lust; dan vertoont zich de hebzucht, die aanvallen maakt op den eigendom der meesters, dau wassen eu tiereu lichtzinnigheid, hoovaardij, verwaandheid, zucht naar genot en deze ondeugden leiden naar deu weg, waarop leugen en bedrog trouwe gidseu zijn eu tot schade der meesters en ten verderve der dienstboden leiden. Wordt vervolgd.) Het Berliner Tageblatt meldt uit Zanzibar dat de drie katholieke Missionarissen en de Eerw. Zuster Beuedicta, die deu 13 Janu ari bij den aanval op het zemliugstatiou te Pugu door de Arabieren waren gevangen genomen, eindelijk in vrijheid zijn go- stel d. Hetzelfde blad meldt, dat de verloving van den Russischen troonopvolger met Prinses Alice vau Hessen afgesprongen is. De troonopvolger weuscht de zestien-jarige Prinses Elma van Montenegro te trouwen. Dientengevolge zou de Czaar bevoleu heb ben, vooreerst twee jaren lang alle huwe lijksplannen te laten rusteu. Volgens de Kuln. Ztg. is Prins Alexander van Battenberg, oeder deu naam vau Graaf Hartenau, op dit oogenblik met zijne gade, de gewezen zangeres Loisiuger, op de huwelijksreis in Italië. Eergisteren kwam in deu Pruisischeu Lauddag aau de orde het bekeude voorstel van Dr. Wiudthorst c. s. in zake het toe zicht op hel onderwijs, speciaal, wat het godsdienstig onderricht betreft. Onze lezers kenneu de zaak. Hoewel art. 24 der Prui sische Groudwet bepaalt, dat de kerkge- nootschappeu het godsdienstonderwijs in de scholen regelen, heeft de Staat zijue in menging in deze aangelegenheid zóóver gedreven, dat hij ook eeu brevet van be kwaamheid, om ouderwijs te geven in de godsdienstleer, uitreikt aau wieu hij goed vindt. Zoo kan het dan ook, gelijk reeds door ons opgemerkt is, voorkomen, dat katho lieke kinderen godsdienst-ouderricht out- vangen van eeu protestantscheu of balf- ongeloovigeu schoolmeester. Het voorstel van het Centrum nu had tot strekking aan dezen ongezoudeu en ook incoustitu- tioueelen toestand een einde te maken. Aau de geestelijke overheden werd daariu een behoorlijk toezicht op het onderwijs, op de eerste plaats op het godsdienst-ouder wijs, toegekend. Niets was billijker eu Dr. Wiudthorst toonde dit dan ook iu zijne doorwrochte redevoering tot verdediging en uiteenzetting van het voorstel aau. De leider van het Centrum wees met nadruk de beschuldiging af, dat zijne partij met dit voorstel weder den strijd wilde openen. Integendeel, maar de »Culturkampf,« die, naar men zegt, geëindigd is, duurt voort op schoolterrein. De oude strijdwetten be- staau nog en het is tijd ze af te schaffen. Een groot aantal sprekers voerde daarop Dat is geheel en al overbodig. Een rij tuig wacht ons, en op de plaats, waarheen ik u brengen zal, zullen wjj al het noodige vinden Goed, dan maar vooruit! De korporaal nam plaats in het rijtuig zon der zich eerst daartoe te laten noodigende dokter klom na hem in en de paarden renden pijlsnel voort. Na ver'oop van een kwartier, toen Capulet zag dat het rijtuig met dezelfde snelheid doorreed, begon hij aan de eerlijkheid van zijne vermeende tegenpartijhij dacht dat de dokter duelleeren wilde te twjjfelen. Waar duivel brengt gij mij heen? vroeg hij. Mij dunkt, het is niet noodig, dat wij zoo ver gaan, om onze zaak naar behooren uit te vechteD. Heb nog een weinig geduld, mijn brave vriend! we zullen er spoedig zijn, en ik ben u borg dat gij tevreden zult wezen. De korporaal liet weder een kwartier voor bijgaan, toeu trok hjj zijue sabel half uit de nog het woord. Ouder beu bevond zich ook Dr. Bruël, een der protestantsche hos- pitauteu vau de Centrumpartij, die deed uitkomen; dat de geloovigc protestanten evenveel belaug bij het toezicht der ker kelijke autoriteiten op het ouderwijs heb ben, als de katholieken. Men had gehoopt, dat een deel der geloovige couservatieveu althans zich bij het Centrum zou aan sluiten, maar bij monde van deu hofpre diker Stöcker verklaarde deze partij er zich tegeu. Ook de vrjj-conservatieveu, de uationaal-liberalen eu de Duitsch-vrijzin- nigeu onthielden huu steuu aau het Cen- trumvoorstel, zoodat het met vrij groote meerderheid werd verworpen. De ultra- montanen-haat en de vrees voorVon Bismarck svhijuea bij vele geloovige protestanten uog sterker te zjjn, dau huu beginsel eu het was wederom eeu strijd, zegt de»Ger- mania«, als iu den »Culturkampf«. Dr. Wiudthorst was overigens over den afloop geenszins ontevreden. Uit zulke verloren veldslagen keert eeu leger, dat vaststaat in zjjue overtuiging, slechts moediger en meer gedisciplineerd terug. Het Centrum heeft gedurende den »Culturkampf aan houdend zulke veldslagen verloren en ten slotte wordeu toch de Mei wetten afge broken De Börsenzeitung deelt mede, dat op be vel des Keizers, de sterfdag vau Keizer Wilhelm I -9 Maart voortaau door geheel Duitschland elk jaar herdacht zal worden door plechtige godsdienstoefeningen in de kerken eu toespraken iu de scholen. Alle publieke vermakelijkheden zullen op dien dag ziju verbodeu. De heer Roudeleux heeft bij de Frausche Kamer een ontwerp ingediend, dat strekt om allen, die door daden of woorden, of door het laten gebruik maken van hun naam, het herstel der monarchale of dictatoriale macht trachten te bevor deren, te verbannen. De Frausche Bank heeft bekendgemaakt, dat zij aanstaanden Maandag de aange- kondige baukbiljeteu a 100 fr. vau een nieuw model zal beginnen uit te geven. Het heet, dat de Regeeriug iu begin sel besloten heeft het besluit, waarbij de Hertog vau Aumale uit het land verban nen werd, te herroepen. Alzoo zou het Kabiuet-Tiraid doen, wat de Minister Floquet gedacht had te doen, indien de verkiezing van 27 Januari auders ware uitgevalleu en de Regeering daardoor aau kracht eu invloed had gewonnen. Men zegt dat deu dag, waarop het Jour nal ojficiel het besluit der herroeping zal bekeud maken, de Boulangisteu in de Kamer een voorstel zullen doen tot het verleenen vau amnestie aau de veroordeelde mijnwerkers te Moneeaux-les-Mines. De Timesdie de uitgave van Par- nellism and Crime gestaakt heeft, bevat eeu hoofdartikel waarin onvoorwaardeljjk en ouder uitdrukking van zijn leedwezen alle van Pigott afkomstige stukkeu en alle daarop gegronde aantijgiugen worden inge trokken. De redactie aanvaardt alleen de scheedc en zeide: //Wilt gjj mij voor den gek houden? Is dat eene manier om een korpo raal van de garde in eene koets rond te rjjden, alsof hij eene jongejuffrouw ware? Halt, zeg ik, dadelijk uitgeklommen Wees gerust, Capuletik verzeker u, dat alles tot Uwe volkomen tevredenheid zal afloopen. Wjj lebben nog maar vjjf minuten te rjjden. Goed, nog vijf minuten, maar dan geef ik er den brui verder van. Wee uw gebeente, als hier verraad onder schuilt. Eindelijk reed men een plein op, het por tier werd geopend, en de dokter uoodigde den korporaal uit, hem zonder vrees te volgen. Vreezen I dat woord ken ik niet, en de beteekenis er van heb ik nooit kunnen vatten, hernam Capulet, hoewel ik hier nu iets merk, dat mijn verstand te boven gaat; maar toch nu, wjj zullen zien. {Slot volgt.) ismspjiiTi DAG. AGITK MA NON AGITATE. ?BIJS DBB ADVEBTENTIÉN 7an 16 regels30 Cents. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag en Vrij dag-avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KUPPERS DAUREY.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1889 | | pagina 1