N I E U WE
Woensdag 3 April 1889.
144® Jaargang.
i)e souvereiniteit van den
Paus en de wereldvrede.
li U IT NL A N I).
No 1374.
Genezen.
aboxstwementspbijis
t 0,85
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Aizonderlflke Nummers0,03
Dit blad verschijnt
elke* DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG,
B RE A IT: St. Janstraat Haarlem.
JKMAINXLEN DRA 7
AGITE MA NON" AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTEISTTIÉH
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte,
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uit ge vers: KUPPERS L A U R E Y.
(Slot.)
Een militair orgaan, dat in Frankrijk
in hoog aanzien staat, La France militaire
behandelt in een hoofdartikel het thema
van het »iuternatiouaal scheidsgerecht
en constateert de noodzakelijkheid ervan
met betrekking tot het vreeselijke lot, dat
de natiën, bij het uitbreken van een «o-
reldkrijg te wachten staat; doch dit orgaan
houdt de oprichting van zulk een tribu
naal, onder de tegenwoordige tijdsomstan
digheden om velerlei redenen en gronden
voor onmogelijk.
De Observateur francais weeriegt echter
deze gronden en bedenkingen van La
France militaire en schrijft o. a.:
»De noodzakelijkheid van een interna
tionaal scheidsgerecht wordt van dag tot
dag dringender. In het vorige jaar schreef
een blad, dat anders zulke g< wichtige vra
gen niet behandelt: »Als Europa geen
middel vindt het probleem van het mili
tarisme op te lossen, als het voortgaat
zich door krijgstoerustingen uit te putten,
met kazernen en vestingen zich te bedek
ken, dan gaat het ziju oudergang te ge-
moet. Alle Europeesche Staatslieden, die
dezen naam waardig zijn, ziju in dit op
zicht onze meening toegedaan. Maar wie
zal het initiatief tot outwapeuing nemen?
Wie? Ongetwijfeld hij, die de natuurlijke
Vorst des vredes is, de erfgenaam vau die
Pausen, welke ook in de middeleeuwen den
vrede Gods hebben geschonken.
»Is een iuternationaal tribunaal in onze
dagen mogelijk? Ja, en de grooto Paus,
die de Kerk regeert en die vau zijne be
schavende taak zoo diep bewust is, zal
daartoe aansporen. Onder welken vorm?
Dat weten we niet. Wanneer? Ongetwijfeld
zeer spoedig; de Paus is bezig eene inter
ventie voor te bereiden. Hem alleen staat
het vrij dien invloed wederom te doen leven
welks heilvolle uitwerking het christelijk
Europa zoo langen tij l heeft genoten.
Buiten deze internationale acties van het
Pausdom,welks verdwijuing(?) onlangs zelfs
door een Protestantsch geschiedschrijver
werd betreurd, bestaan er slechts revolu-
tiounaire utopiën. Het Pausdom alleen kan
met goed gevolg optredeu tot ontwape
ning en vrede, omdat het de eenige zede
lijke autoriteit is, welker stem door de
Europeesche natiën en door de gansche
menschheid kan vernomen worden.
In een volgend artikel over de Voor-
bereidselen tot eene internationale rechtbank,
komt de Observateur Jrangais nogmaals op
hetzelfde thema terug, wederlegt de van
verschillende zijden aangevoerde bedenkin
gen en zegt:
»Iu de christelijke eeuwen is het Paus
dom de scheidsrechter tusschen Vorsteii en
F E V ILL E T O N.
11)
Vervolg.)
„Wat, slaap je niet?" vroeg hij verbaasd.
//Ik? Neen... dat wil zeggen, ik heb zoo
losjes... Maar jij, Hector? Heb ik je soms
walker gemaakt, toen ik me vooroverboog?//
„Neen. Ik kan in den trein niet slapen. Ik
probeer het wel, maar het gaat niet. En
dan bij die tropische hitte! Het is werkelijk
Hij wou zeggen//om uit je vel te sprin-
gen!"
Maar hij bedacht zich, dat Cato dan weer
die drommelsche zenuwachtigheid zou merken.
En hij vulde den zin doodbedaard aan//liet
is werkelijkheel wat warmer dan ik
dacht."
Cato was reeds lang overtuigd, dat deze
gloeioven- temperatuur een voldongen feit was.
Het baatte zelfs niet, of de beide raampjes
openstonden, en wel vier of vijfmaal was zij
op het punt geweest te zuchten, maar had
dien zucht even haastig onderdrukt, als Hec-
volken geworden, niet krachtens zijn reli
gieus leerambt, maar tengevolge van de
christelijke organisatie der maatschappij.
Men mag het erkennen of niet, maar de
Paus stond aan de spitse der menschheid;
hij was tegelijdertijd de vuurbaak, de stuur
man, de leidsman en de Vader, niet slechts
iu d£ bovennatuurlijke, maar ook in de
natuurlijke ordening. Op den dag waar
op de Paus ophield dit middelaarschap
uit te oefenen, was de christelijk sociale
grondwet verdwenen. Een tijdlang speelde
men het spel van het evenwicht, dat echter
meer bloed kostte en meer menscheu ver
moordde, dan alle oorlogen sinds de groote
volksverhuizing en sedert den val van het
Romeinsche Rijk. Met dit spel is het ge-
daau; men zal het niet meer spelen. Wij
hebben nu slechts de keus tusschen de oude
barbaarschheid of het herstel van de chris
telijke wereldorde.
Iu een artikel met het opschrift. De
Faus en de vrede van Europaach i ij It de
Bien publicte Geut, het volgende:
Het eenige geneasmi Idel bestaat inde
wederinvoering van het volkenrecht. Maar
wat is het recht zonder weigever, die het
definieert, zonder rechtbank, die h it loepast?
Als het wetboek gemaakt is, wie zal dan
de moeilijkheden oplossen, wie zal eene be
slissing uitspreken tusscheu de betrokken
partijen? Er bestaat slechts een persoon,
wiens onpartijdigheid voldoende gegaran
deerd eu wieus aanzien groot genoeg is,
en dat is de Paus.
Om van den gewapeuden vrede en van
een dreigenden oorlog, welke beide even
verderfelijk ziju, bevrijd te worden, moet
Enropa een scheidsrechter benoemen, en
dezen eenig mogelijken en aanneembaren
candidaat vindt het op den Stoel van
Petrus. Verlangt Europa te gronde te
gaan, dat het dan deze hulp weigere, welke
de Voorzienigheid nog aanbiedt. WilEuropa
gered worden, laat het dan zijne toevlucht
nemen tot den Paus.t
Bij eene andere gelegenheid schreef het
zelfde Belgische blad:
»Te midden van den thans heerschenden
wedijver en van vijandelijkheden, van dorst
naar wraak en van nationale hartstochten
zien we een middelaar, die in staat is
rust en kalmte, vrede en vriendschap aan
te brengen en die de voorwaarden zal
weten te ontwerpen van eene eerlijke en
waarlijk vredebrengende ontwapening.
Deze middelaar is de Paus, die door
zijn universeel ambt staat boven elk on
derscheid vau ras en door zijne onbestre
den onbaatzuchtigheid verheven is boven
elke verdenking van partijdigheid. Als
Vader der groote Christelijke familie koes
tert hij den vurigsteu wensch alle volken
gelukkig in den vrede verzekerd te zien.
»0! als toch de moderne natiën aan
den vroegereu tijd dachten, als toch de
Vorsten zich wilden herinneren, dat zij
tor zijne geliefkoosde phrase//uit je vel te
springen."
//Weet je wat?" begon zij weer na eene
korte stilte: //wat zou je er van denken, als
we ons eens probeeren te verkoelen door een
paar heerlijke perziken?"
//Perziken? Heb je die dan bij je?//
//Of ik! Ik dacht zoo, dat je het wel aar
dig zoudt vinden, wanneer je daar in de woes
tijn van de coupé onverwachts eene oase vondt.
En daarom heb ik even voor we op reis gingen
nog wat perziken en abrikozeu gekocht ik
wist dat je er zooveel van houdt, ze zjjn
puik-puik, en ze waren heel goedkoop.//
//Dit is aardig van je!// zei hij. //Maar nu
kom ik er kaal af met mijne lorrige druiven,
die ik Tom nog even heb laten halen. Ofschoon,
ik moet zeggen, lorrig zijn ze niet; neen, puik,
puik zijn ze, om je geliefkoosde uitdrukking
te gebruiken, van Barents uit de Willems
straat. Ik weet wel, waar je dol op bent
Kijk, daar, dat kleine zakje in den zak van
mijn overjas
Hjj wees naar het net, waar zijn jas tus
schen de beide handkoffertjes lag.
//Hoe lief van je 1" zei de jonge vrouw, //om
aan zulke kleinigheden te d.enken en er
zelfs Tom om te laten gaan, dien je toch zoo
op den vreedzaamsten aller tronen een
natuurlijken Voorzitter er. een providen-
tiëeleu scheidsrechter hebben, de vrede der
wereld zou dan niet afhankelijk zijn
van de klachten van eeu grenswachter,
van de pocherij eens onbezonneue, van de
luimen van een despoot! Waarom moet
het vaderljjke ambt vau liet Pausdom ons
altjjd slechts als een verwjjderd visioen
uit verv'ogeu eeuwen toeschijnen? Wel
licht omdat de opstand der kindereu tegen
hun Vader straf heeft vereischt en de
ondankbare zonen in onophoudelijk elkan
der opvolgende broedermoordende oorlogen
heeft gestortTer oplossing dezer vraag
is het voldoende, het geweten van Europa
in liet licht der geschiedenis te doorgron
den. Het heden is zoo ontzettend ellendig
omdat liet verleden niet rein is. De toe
komst ligt, in de handen der natiën, die
vrij ziju als de individuen. Zal h|j nog
komen de dag waarop de natiën, evenals
de verloren zoon, met een hart vol be
rouw eu geloof zullen opstaan eu zeggen
Laat ons terugkeereu tot het huis vau
onzen Vader? Daar zullen w|j wederom
vinden de gerechtigheid, de broederliefde,
den vrede eu al de goederen, welke w|j
door onze schuld verspild en verloren
hebben
Dok de den Paus en der Kerk vjjaudige
Italiaansche nieuwsbladen bebbeu in den
laatsten tijd bet zooveel besproken idee
van een scheidsrechterlijk ambt des Pausen
behandeld, natuurljjk in een vjjandigeu,
afwereudeu zin.
De Diretto bij voorbeeld tracht het denk
beeld op de hatelijkste wjjze belachelijk te
maken eu durft zich zelfs de paradoxale uit
drukking te vermeten, dat alle godsdiensten
onverdraagzaam ziju en dat dus geeu eu-
kele, dé katholieke godsdienst allerminst,
den vrede kan prediken, eu als de Paus
werkelijk de rol van eeu Vredes-Apostel
zou op zich nemen, dan zou hij moeteu
beginnen om eens voor altjjd afstand te
doen van zijne wereldlijke souvereiniteit
eu van zjpie eischen tegenover Italië!
Zoo naïef deze laatste uitdrukking van
de Diritto mag genoemd worden, er ligt
toch eeu greintje waarheid in en tevens
een bewijs voor de rechtmatigheid van de
eischen der gansche katholieke wereld, iu
dien zin uameljjk, dat niet de Paus, maar
Italië afstand doe van Rome en den Paus
weder herstelle iu zijne rechten eu vrij
heid, dat Italië de volle onafhankelijkheid
teruggeve aan den Paus in liet belang der
goede orde en van den vrede der gansche
wereld. Evenals Italië het tot stand ko
men van een Europeesch congres tot af
schaffing der slavernij tegengewerkt en ver
ijdeld heeft, omdat dit congres op het ini
tiatief en onder voorzitterschap van den
Paus zou plaats hebbeu, zoo zal ook zoo
lang de Romeinsche quaestie niet ten gunste
van den Paus is opgelost, eeD beletsel tot
moeilijk kunt missen
„Kom, Tom heeft nog al lange beenen
//Maar dat je zoo dadelijk het goede kantoor
wistEn Tom heeft het kostelijk onthouden
Barents uit de Willemsstraat. Zie je wel dat
hjj tocli zoo dom niet is
Heetor had op zijne lippen om te zeggen
„tk heb het ook voor het uilskuiken opge
schreven en den stommerik gezegd, dat hij naar
de maan kon loopen, als hij zich ook maar
even vergiste." Maar dat had wel iets van
zenuwachtigheid, en daarom vergenoegde hij
zich met de opmerking//Ja, de jongen doet
tegenwoordig nogal zijn best. Om de waarheid
te zeggen, hjj is zoo onbruikbaar niet, als ik
vroeger wel dacht.//
Onwillekeurig sloot Cato de oogen.
Wat deed haar dat goed 1 Die woorden wa-
r n eene verkwikking voor haar geschokt ze
nuwgestel 1 Ja, er viel niet aan te twijfelen:
de bevrijding van den telkens terugkeerenden
en overstelpenden dagelijksclien arbeid, het ge
voel, op weg te zijn naar het heerlijke berg
land, deed nu reeds wónderen aan het zenuw
gestel van haar man! Hij nam alles zoo kalm
op, hij was onder alles zoo bedaard, als hij
het zelfs in zijne gezonde dagen nooit was
geweest. Hij vloog niet bij zulk eene on-
verwezenljjking van het deukbeeld van eeu
onder presidium des Pausen op te richten
tribunaal een hindernis zijn tot herstel
van den vurig gewenschten wereldvrede.
Voor alles, derhalve vrijheid en vrede voor
den PausEn dan eerst kan de wereld
het kostbare geschenk van vrijheid en
vrede verkrijgen.
Iu de j!Zaterdag-avond te Luxemburg
gehouden vergadering van den Staatsraad
is besloten dat er, vóór de aankomst van
den Regent in het land, eene proclamatie
zal worden uitgevaardigd, de instelling van
het regentschap aankondigende. De Kamer
zou daarvau akte nemen, en den Regent
uitnoodigen den eed af te leggen.
De Reichs-Anzeiger bevat eene kei
zerlijke aanschryving aan den Rijkskanse
lier, waarb|j het opperbevel over de marine
gescheiden wordt van het beheer. Het op
perbevel wordt gevoerd door den comman
deerenden Admiraal volgens de beschik
kingen des Keizers; het beheer geschiedt
ouder verantwoordelijkheid van den Rijks
kanselier door den Secretaris voor de marine.
Tot deze waardigheid wordt de Schout-bij-
nacht Heusuer benoemd.
Ten gevolge vau bet smelten der sneeuw,
heerscht er in de provinciën Posen eu
West-Pruisen watersnood. Van de stad
Posen staan geheele gedeelten ouder water,
waardoor vele honderden liedeu zonder dak
zijn, evenals verleden jaar. De Keizer gaat
morgen persoonlijk een bezoek aan de
overstroomde streken brengen.
De eerste zending cacao uit Cameroon
is te Berljju aingekomen. Zij moet van
uitmuntende hoedanigheid z|jn. Ook de be
richten omtrent de tabak luiden zeer gunstig.
Naar uit Frankfort a.d. M. gemeld wordt
heeft aldaar eene conferentie plaats gehad
van den Hertog, Erfprins vau Nassau, met
den Luxemburgschen Minister Eyschen.
De Hertog heeft zich bereid verklaard het
regentschap te aanvaarden, nadat de ver-
eischte voorzieningen getroffen zij a in ver
band met het buiten staat verklaren van
den Koning om de Regeering waar te ne
men.
Over de Samoa-eilaudeu heeft eeu ge
duchte orkaan gewoed. De Duitsche oor
logsschepen Adler, Olga eu Eber, eu de
Amerikaausche oorlogschepen Trenton
Vandalia en Nipsic zijn op de riften ge
dreven en totaal verloren.
De vergane kruiser Adler was 884 reg.
tons groot, bad vier kanonnen, en telde
182 koppen, vau wie er 20 verdronken
zijn. De Eber, eveneens vergaan, met 570
reg. tons, had 3 stukkeu geschut, eu was
met 85 koppen bemand, van wie zich
slechts 10 hebbeu kuuneu redden. Alle
overigen, met den kapitein eu de officiereu
ziju in de diepte verzonken met het schip,
aangename temperatuur zou hij onder andere
omstandigheden dat zeker hebben gedaan
van de eene bank op de andere, hij trok niet
woedend en tierend zijne jas uit, hij bromde
niet over den rook van de locomotief, die
telkens voorbij het raampje trok, hij hield
zich dood bedaardJa, zelfs den naam Tom
kou hij uitspreken zonder in een adem een
leeljjk bijvoeglijk naamwoord er aan toe te
voegen.
Wat een verrassende ommekeer!
Maar zij was niet van jlan dat nam zij
zich vaster dan ooit voor zich door dit
schijnbaar gelukkig begin (^want wie stond er
haar borg voor, dat het niet schijnbaar was?)
te laten bedottenZij mocht het niet moede
worden, altijd geduldig voor den lijder te zor
gen, al gedroeg hij zich ook nog zoo normaal.
Dokter Muller had haar niet vergeefs verteld
hoe de vork in den steel zat, en niet vergeefs
een beroep gedaan op haar vrouwelijk ver
nuft
Zij richtte zich op en greep haar taschje,
terwijl Heetor het keurig mooie zakje druiven
opendeed. Zij koos een dor mooiste trossen
uit, deelde die in twee helften, en bood Heetor
de heerlijke sappige vrucht aan.
(Wordt vervolgd,
