N I B U W E
No. 1380.
Woensdag i? April 1889»
1.44a Jaargang.
Moderne handel.
BUITENL A N i).
Friezentrouw.
4)
iBOJrNEMESTSPBIJB
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. i 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummers0,03
Dit blad versehjjut
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A USt. Janstraat Haarlem.
awiDSjxr
AGTTJS MA NON AGITATE
?BIJS DEE ADVEBTENTIÉN
7an 1 6 regels 30 Cents.
Slke regel meer 3
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Ui tg evers: KUPPEBS I.AUREÏ.
In den laatsten tijd hebben wij wederom
kuuuen zieu op welk eene wijze de prijzen
van handelsartikelen door de groote specu
lanten, onafhankelijk van vraag of aanbod,
kunnen opgedreven of verlaagd worden.
Te Parijs ageert sinds eeuigen tijd het
zoogenaamde kopersyndicaat. Deze vereeni-
giug kocht namelijk eiken voorraad koper
op en maakte zich meester van de voor
naamste kopermijnen in onderscheiden
lauden in en buiten Europa. De prjjs van
het koper werd door dit syndicaat ver
dubbeld. Velen geloofden, dat deze vereeui-
ging dien hoogea prijs niet zoude kunnen
handhaven, omdat door die prijsverhooging
de productie zeer zoude toenemen.
Iutusschen werden de aaudeelen van het
kopersyudicaat tegen een fabelachtig hoo-
geu prijs aan den man gebracht. Zoodra
nu de aandeeleu geplaatst waren, kou men
met den voorraad Koper, eene nieuwe »af~
faire« beginnen. Het syndicaat behoeft
slechts het koper plotseling aan de markt
te brengen, het artikel wordt dan weer
lager in prijs en daardoor dalen ook de
aandeeleu van de onderneming. Het syndi
caat koopt dan de bijua waardelooza aan
deeleu voor een appel of een ei op, om
te gelegener tijd het jammerlijke spel op
nieuw te beginnen. Met zijue tegenwoor
dige affaire verdient bet syndicaat meer,
dan de waarde van alle kopermijnen eu
kopervoorraad te zameu bedraagt. Het
eigent zich van de handelaars der beide
wereldronden eeuige hotiderdmillioeueu toe,
zonder daarvoor iets te doen of iets te heb
ben geproduceerd.
Fransche dagbladen vermeldeu over het
bedrijf vau het kopersyudicaat het volgende:
Iul885 kostte het kilogram koper fr. 1.10.
Frankrijk gebruikte 20,906,000 kilogram,
die 22 millioeu franks kostten. Iu den
aanvang van het jaar 1887 was de prijs
van het koper fr. 1,03; het verbruik was
iu de eerste tien maanden van dat jaar
21 millioen kilogram. In October 1887
trad het door Secretan en Rothschild op
gerichte syndicaat in werking en reeds
den 30en December van dit jaar was de
prijs reeds fr. 2,20. Ondanks deze prijsver-
hoogiug werden in de beide laatste maau-
den van 1887 nog 4 a 5 millioeu kilogram
verbruikt. Iu 1888 werd die prjji gehaud-
baafd en vermits er in dat jaar voor 55 mil
lioeu koper werd verbruikt, moest de Fran
sche nijverheid aan het syndicaat 55 mil
lioeu franks meer betalen, dan de gewone
prijs van het koper bedraagt. Het door de
Sociélé des Métaux en Rothschild opgerichte
syndicaat is thans nog vour 9 jaar gecon
stitueerd eu zal dus elk jaar van de Fran
sche nijverheid deze som eischeu. Tot welke
noodlottige gevolgen zulk eene kunstma
tige prijsverhooging van grondstoffen kan
leiden, valt licht te begrijpen. Fransche
dagbladen vragen dan ook of artikel 419
FE LI ILL E T O N.
Vervolg.)
II
Toen Philippus II van Spanje in 1594 bezit
nam van Portugal, verbood hjj aan zijne nieuwe
onderdanen alle verkeer met de Nederlandsche
opstandelingen. Wilden nu Hollaudaclie koop
lieden, die tot hieraan de Indische specerijen
uit Lissabon gehaald hadden en door geheel
Europa verspreidden, een hunner voornaamste
handelsartikelen niet geheel en al verliezen,
dnn moesten zij thans zeiven probeeren zicli
een weg naar Indië te hanen.
Doch hun zeelieden ontbrak het aan vol
doende kennis der vaart naar Indië, welke zich
geheel in handen hunner vijanden, de Span
jaards en de I'ortugeezeu, bevond, wier koop-
mansvlag destijds op de uitgestrekte zeeën de
alleen heerschende was en zich fier omhoog
verhief op alle sterkten en factory en der tal
rijke Afrikaansche en Indische kuststations.
van het strafwetboek, hetwelk den aankoop
van handelswaren, prijsverhooging ten doel
hebbende, met straf bedreigt, niet kan toe
gepast worden.
Ten opzichte van het tin heeft thans
juist het omgekeerde plaats. Het tin is
bizonder goedkoop en de lage prijs van
dit metaal zal zoo laug duren totdat er
weer eens een syndicaat gevormd wordt,
dat met het tin handelt als met het koper.
Als het koper tot den laagsten prijs is
gedaald, zal de prijs van het tin zeer hoog
zijn, daarvan kan men zich verzekerd
houden.
Ook de koffie heeft, wat den prijs be
treft, iu het laa'ste jaar eene rol gespeeld.
In Hamburg werdeu 16,313,500, te Havre
13,860,000, te Antwerpen 3,260,250, te
zameu 33,109,750 zak Sautos-koffie ver
kocht. Vermits nu de provincie San Paulo
in Brazilië, aan welker hoofdstad, Santos,
deze koffiesoort haar naam ontleent, jaar
lijks slechts ongeveer drie millioen zak
koffie produceert, is het zoo klaar als de
dag, dat de oogst reeds elt maal op die
drie plaatsen werd verkocht, alvorens de
kolfieboouen rijp waren geworden. Elke
koop eu verkoop veroorzaakt F/s pCt.
onkosten, zoodat ook daardoor de prjjs
van dit artikel belangrijk wordt verhoogd.
Van vraag eu aanbod kan bier geen
sprake zijn, evenmin van oogst of ver
bruik, waarnaar de prijzen wordeu gere
geld. 't Is eenvoudig de macht vau eenige
rijke speculanten, die de prijzen doen stijgen,
zeker niet ten bate van handelaars eu
koffiedrinkers.
Toen onlangs iu de Fransche Kamer
door de radicalen eu socialisten de op
heffing der graanrechten werd verlangd
antwoordde de Minister van landbouw,
Viette, dat hij daartoe nimmer zoude over
gaan, om de graau-woekeraars niet iu de
hand te werken.
Deze lieden hadden een syudicaat ge
vormd, dat in den vorm van een congres,
jaarlijks te Weeuen vergaderde, waar
eigenlijk niet anders behandeld werd dan
de vraag, waar het syndicaat zijn slag zou
kunnen slaan. Iuderdaad zijn de graan
rechten een groote hindernis voor het gansch
Europa beheerscheud graansyndieaat. Zon
der rechten kan die vereenigiug veel ge
makkelijk de prijzen van het graan doen
stijgeu of dalen.
Noord-Amerika beeft een jaar lang (in
1880) den dubbelen broodprijs betaald,
een werkelijkeu hougersuood geleden, of
schoon het een rijken graanoogst had. De
landbouwers hebben slechte prijzen voor
hun graan gemaakt, want bet graausyu-
dicaat bepaalde de prijzen en hield ze door
de hooge vrachten van de aan het syndicaat
toebehooreude spoorwegen op den laagsten
stand. Wie slechts eeu weinig met de om
standigheden bekend is, heeftde opmerking
kuuuen maken, dat het graansyndieaat in
Europa juist iu den tijd, waarin geene
De Amsterdamsche kooplieden bevonden zich
dus in eene groote verlegenheid. Eenige jaren
lang, trachtten zij door de Noordzee een zeeweg
naar Indië te vinden, doch liet mislukte hun
evenals destijds aan de Engelschen. Op zekeren
dag echter ontving men te Amsterdam een
geheim schrijven van een zeke.ren Cornelius
Houtman, een Nederlander, die te Lissabon
voor schuld in de gevangenis boette en die in
Portugeeschen dienst meermalen de reis mede
naar Indië gemaakt en vele gewichtige onder
vindingen ojjgedaan had, nopens het verkeer
met de inboorlingen. Hij bood zijn landgenooten
zijne diensten aan, indien dezen zijne schulden
betaalden en hem uit de gevangenis verlusten.
Eene vereeniging van Amsterdamsche koop
lieden schoot aanstonds het geld voor en zond
daarmede een geheimen hole naar Lissabon,
om den gevangen landgenoot vrij te koopen.
Cornelius Houtman kwam te Amsterdam aan en
nam de leiding van eeu door bovengemelde
vereeniging uitgeruste vloot van vier schepen
op zich. Hij ontving daarbij het bevel om er
mede naar Indië te zeilen: de kusten, eilanden,
volkeren, produkten en den handel dier verre
streken uittevorschen alsmede zooveel moge
graanrechten waren, zich gevormd heeft
en machtig is geworden.
Het Amerikaausche stelsel van prijsbe
paling door middel van spoorwegvracliteu,
wordt ook in Europa uitgeoefend en wel in
Oostenrijk waar de »Nordbahn« door hare
hooge vrachten de oorzaak is dat de in
woners vau Weeuen zeer hooge prijzen
moeten betalen voor steenkolen, die uit
de mijnen komen, welke aan Rothschild
toebehooreu en in Moravië eu Oosteurijksch
Silezië zjju gelegen. Dergelijke toestanden
kunnen iu Oostenrijk gemakkelijk plaats
vinden; in dat land zijn de bewoners door
den baat der nationaliteiten zoo met blind
heid geslagen, dat zij niet opmerken hoe
men hunne beurzen ledigt.
Eeu staallje vau modernen handel wordt
ook uit Ruslaud gemeld. Rothschild name
lijk is eigenaar vau eeu aautal petroleum-
brouuen iu den Kaukasus. De met petroleum
beladen spoorwagens laat bij maandenlang
te Baku ongelost op de rails staan, zoo
dat andere ivageus niet kunnen passeeren.
Hij betaalt wel is waar voor 5 a 600
wageus pakhuisgeld, maar daardoor belet
hij aan zijne concurreuten het losseu eu ver
schepen van petroleum. Geen koopman kau
derhalve bestellingen uitvoeren, behalve
Rothschild zelf. Hij bepaalt dus niet alleen
den prijs, maar maakt zich ook moester
van de cliënteele zijner concurrenten.
In Engeland heeft een syudicaat indeu
laatsten tijd den prijs van het zout ver
dubbeld, van 24 tot 48 schilling per ton
gedreven, eeue prijsverhooging, die den
armen man het meeste treft maar ook
tallooze takken van nijverheid in hooge
mate benadeelt.
Ook met de geldleening voor hot Pana
ma-kanaal zijn, naar men zegt, knoeierijen
geschied. Er werden voor anderhalf milli
ard aandeeleu uitgegeven, doch er kwam
ternauwernood een milliard in de kas van
de onderneming. Eeu groot deel van dit
milliard ging wederom verloten, daar het
moest gebezigd wordeu voor den strijd
tegen onderscheiden geldmachten. Ol de
aandeelhouders, al komt het kanaal tot
stand, ooit rente van hun kapitaal zullen
genieten, zulks kan niet met zekerheid
worden gezegd. Dit is echter eeue waar
heid, dat de groote speculanten, de beheer-
8chers van de Beurs, den room, iu den
vorm van eenige houderdmillioeu, reeds
hebben afgeschept.
Hier doet zich de vraag voor, of er tegen
dergelijke zwendelarijeu niets valt te doen?
Ia elk geval is het de plicht der Regee
ringen te onderzoeken op welke wijze zulke
beuudeelingeu van het publiek kunnen
voorkomen wordeu. Het zal zeker niet ge
makkelijk vallen, knoeierijen als die, welke
wij hier vermeld hebben, te beletten, maar
toch blijft het de taak der Gonveruemeu-
teu met energie tegen speculanten eu syn
dicaten van verdacht allooi te velde te
trekken. De thenrie van »het vrije spel
lijk de Portugeesche koloniën links te laten
liggen. Houtman volbracht zijne lastgeving uit
muntend. Hij toonde als oprecht Nederlander
zijn vaderland ook lief te hebben met de daad.
Na kennis genomen te hebben met de kusten van
Afrika en Brazilië, welke den Portugeezen tot
hieraan nog onbekend gebleven waren, na Ma
dagaskar, de Maledieven en de Sunda-eilanden
bezocht te hebben, landde hij op Java, alwaar
hij met eeu der machtigste inboorlingen, een
vorst, een verhoud sloot en eene factory op
richtte. Daarop keerde hij, bezield met de
schoon-te verwachtingen der toekomst, naar
Holland terug.
De „Vereeniging der verwijderde Landstreken//
te Amsterdam, besloot nu op Java, verre vau
het middelpunt der Portugeesche macht iu
Indië, in de nabijheid der Specerij-eilanden
gunstig gelegen voor een handel op China en
Japan, eene groote kolonie te vestigen, en
i zond den Admiraal Van Neck met eene vloot
af, welke gelukkig iu Indië aankwam, alwaar
de haat, welke (ie inboorlingen aan de soms
strandende, barre Portugeezen toedroegen, den
Hollander zrer te stade kwam. De Admiraal Van
Neck stevende dan ook nog naar deMolukken.
der krachten* moet noodzakelijk uit de
maatschappij verdwijnen.
Men schrijft uit Luxemburg aau het
Dagblad van Z. H. en 's Gravenliage'.
»Tot e6r van den Hertog-Regent mag
worden geconstateerd, dat hij met deu meest
mogelijkeu tact en tevens zoo delicaat
mogelijk alles doet om den Koning-Groot
hertog op deu voorgrond te doen treden
eu te doeu uitkomeu, dat hij slechts tijdelijk
het hoogste gezag waarneemt.
Men is hier zeer veroutwaardigd over
eeu artikel in de Kölnische Zeitang. Aan
haar correspondent was deswege bijkans
een leelijke part gespeeld.
Ten slotte nog éeue bizonderheid. Het
Gemeentebestuur vau Luxemburg heeft aan
den Hertog, door dieus kleindochter, die
in 't wit gekleed was, een prachtige bouquet
doeu overhan ligen, die iu zulk eene mate
het welbehageu van den Hertog trok dat
hij dien onmiddellijk aau de Hertogin deed
toezenden.
Uit dien bouquet, welke eene feestgave
vras van de Postduiveu-Vereeniging, kwam
als men aan een klein lint trok, eeue gansche
reeks van dei êshes te voorschjjo, welke aau
eeu banderole wareu vastgemaakt op de
wijze als de duiven de berichten overbren
gen. De bedoelde depêches waren gedag-
teekeud uit verschillende gemeenten des
lauds en geteekend door de respectieve
burgemeesters. Zij hielden in gelukweuschen
uit alle oorden van het Groothertogdom.
Men heeft deu correspondent van het
Duitsche blad met die ruikeraanbiediug er
laten iuloopeu, door hun mede te deeieu,
dat de ruiker ook de duiven bevatte. Hij
seinde dit aau verschilleude bladen. Zijne
duif was dus slechts eeue canard
De Fransche Senaat heeft in zijne
voorlaatste zitting de reeds door de Kauier
van Afgevaardigden aangeuomene wijzi
ging van het tarief ten aanzien vau het
invoerrecht op de rogge goedgekeurd. Dat
recht is nu bepaald als volgt: rogge 3 fr.,
roggemeel 5 fr. per 100 kilo, voor den
invoer van Europeesche voortbrengselen of
voor den rechtstreekschen invoer uit lau
den buiten Europa.
Voor do voortbrengselen uit landen bui
ten Europa, maar aangevoerd uit Euro-
peescha entrepots: rogge fr. 6.60, rogge
meel fr. 8.60 per 100 kilo.
Iu de zitting van Zaterdag werd beraad
slaagd over het door de Regeering aange
vraagde crediet van een miilioen voor de
eeuwfeesten der revolutie.
De Heer Blavier, ontwikkelde zeer terecht,
bezwaren tegen al die feesten, die steeds
meer blykeu te kosten dan er aauvauke-
lijk voor wordt aangevraagd. Zoo met de
tentoonstelling vau 1878, en zoo alweer
met die van 1889, die volgens de wet van
6 Juli 1886 niet meer zou kosten dan 43
richtte er kantoren op en sloot verdragen met
de eilandbewoners. Deze gelukkige uitslag van
de eerste onderneming, riep in Holland eene
menigte haudelsvereenigingen iu 't leven, om
in Indië haar doel te bereiken, doeb welhaast
moesten zij inzien dat zij in hunuc verbrokke
ling aan de steeds op naijver loerende Portu
geezen geen wederstand kondeu bieden. Daarom
vereenigden zij zich tot eeue groote //Compag
nie//,"welke met eeu kapitaal van CVs millioen
galden begon, vau welke s-un Amsterdam de
eene helft alleen, Zeeland een vierde en de rest
de overige deelnemers moesten dekken. De
//Compagnie// ontving den 29 Maart 1602 het
monopolie van den handel aan gene zijde der
Kaap en de straat van Magelaan en het verlof er
koloniën te vestigen met groote privilegiën en
rechten, doch welke zij steeds iu naam der
Generale Staten moesten uitoefenen. Letterlyk
naar 't privilegie mocht de Comjiagnie in Indië
oorlog voeren en vrede sluiten, vestingen bouwen,
g.mitoenen onderhouden, Gouverneurs benoemen
en soldaten aanwerven.
Wordt vervolgd
