I E U
1383.
Donderiag 25 April 1889,
Moed.
1.1 U i T i\' L A M I).
Friezentrouw.
1)
Koloniën.
{Slot volgt.)
ABQNNEMENT3PBIJ8
Per 3 maasden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
B CTIt EAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA WON AGITATE
PHIJS DBS ADVEHTENTIÊN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5 s>
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPIS3 LAUBE Y.
Het leven, vooral het leven in eeue maat
schappij, brengt mee, dat we het een en
ander doen. Reeds de voorwaarde om te
leven, te bljjven bestaan, maakt het nood
zakelijk, dat we arbeid rerrichten; ook
voor de gezondheid is dit nuttig en noo-
dig. Om het een of ander werk te ver
richten, is er inspanning noodig eu tot
voortdurende iuspauniug behoeft men meer
moed.
Iatusschen verschillen de werkzaamheden
der menschen in aard en daarom zijn er
ook soorten van moed.
De ontdekker van nieuwe landen eu
streken heeft met duizenden moeiljjkheden te
worstelen; met moed eu onverschrokkenheid
trekt hjj onafzienbare, tot nog toe weinig
of geheel oubekende streken door; om zijne
kennis te vermeerderen en zjjue medemen-
schen van nut te zijn, trotseert hjj de grootste
gevaren, getroost hjj zich tal van ontbe
ringen eu offert hij tijd en rust op.
Aan den moed dier koene reizigers eu
ontdekkers hebben we groote verplichtin
gen; door hun moedig streven werden
nieuwe werelddeelen en landen gevonden,
de handel uitgebreid, de welvaart vermeer
derd, de beschaving een veld van arbeid
geopend, de wetenschap verrijkt, de volken
nader tot elkander gebracht, hnn gezichts
kring verbreed en verhelderd. Daarom roe
men we den moed dier mannen eu willen
we gaarne hun pogen steunen.
Geheel onderscheiden van dezen moed is
de moed des krijgsman3.
In den strijd heeft de soldaat eene groote
male van moed noodig om zijn land te
beschermen en te verdedigen tegen de
aanvallen van den vijand. Aan den moed
van den krijgsman heeft men vaak veel
te danken: vrijheid eu volksbestaan, onaf
hankelijk en erkenning van vecht. En waar
de moed, zoowel van dan minderen als
hooger geplaatsten krijgsman dat alles voor
ons verwerft, waar hjj on verschrokken zijn
leven waagt, daar verdient zijn moed den
eervollen naam van heiligen moed.
Maar is die moed ook zoo hoog te waar-
deeren waar hjj dient om anderen aau te
vallen, waar hjj dient om een verdelgings
oorlog te voeren, waar hjj strekt gekrenkte
eerzucht betaald te zetten, waar bij ge
bruikt wordt om aan een naburig ot ver
verwijderd volk, land en vrij held te ont-
rooven, zjjue gewesten te verwoesten en
het volksbestaan te vernietigen? Dau ge
wis mogen we spreken van een treurigen
moed en we haken naar het aanbreken
van den dag waarop de twisteu der Vor
sten eu Regeeringeu door scheidsrechters
zullen beslist worden; ja, we zien verlan
gend uit naar den tijd, waarin iedere Vorst,
elke Regeering den moed mist een aan
vallenden oorlog te beginnen.
Stap voor stap wint het Christendom
veld. De woeste horden in geheel onbe
kende oorden worden opgezocht en ge
wonnen voor het geloof en de beschaving
FE U ILL E T ON.
Vervolg.)
Het was een ruwe herfstavond. De wind
schudde de rsmen, deed de ruiten van het afge
legen erf trillen en ontdeed de knotwilgen van
hunne gele bladeren. In het groote voorhuis zaten,
volgens landelijk gebruik, alle bewoners bij den
flikkerenden haard, waarboven in een grooten
ketel eene geduchte portie boekweitengort voor
het gemeenschappelijk avondeten hing te koken.
Meiden en knechten bejjverden zich met allerlei
soort van werk, zooals men liet op 't land ge
durende den herfst- en wintertijd gewoon is, als
de oogst voorbij en de verveling der lange
avonden komt. Dan worden allerlei lichte be
zigheden gaarne in de boerenwoningen ter
hand genomen en men vertelt en babbelt er
over het eene en andere, over hetgeen verloopen is
en nog kan komen. De bezitter of liever de
tegeljjk. Dat is het werk der Missiona
rissen. Groote moed is daartoe noodig,
ware heldenmoed. Want niet enkel ont
beringen en groote vermoeinissen hebben
zij te verduren, de vreeseljjkste folteringen,
die in een marteldood eindigen, zijn al te
vaak het loon voor dezen moed.
Het gewone dagelijksche leven vraagt
echter ook onzen moed.
De eenvoudige werkman, die reeds vroeg
in den morgen zjjne dagtaak moet begin
nen om voor zich en zijn gezin het noodige
geld te winneD, de eenvoudige werkman,
die eiken dag weer opnieuw zich van den
morgen tot den avond moet inspannen om
met de zijnen te kunnen bestaan, hij heeft
moed noodig om vol te houden, vol te
houden met ijver, en zjjn moed om alles
te wezen voor zjjn gezin, stempelt hem
tot een achtenswaardig man en doet hem
even goed een held zjjn als bij, die zijn
leven waagt voor zjjn land, zijn volk.
Doch niet eervol is de moed om het
slechte te doen. Ja, het is ook een soort
van moed, doch ontsproten uit eene on
reine bron, voortgekomen uit een slecht
een bedorven hart. Niet eervol is de moed
om zjjue naasten te belagen, hun geluk te
verwoesten, hen op slechte wegen te leideü;
niet eervol is de moed zijn eigen gezin te
benadeeleu, dé moed zijne kindereu te laten
rondslenteren als de catechismus of de
school hen wacht; niet eervol de moed
alles te zeggen, wat ruwheid en brutaliteit
op de lippen legt.
Doch weer met stille bewondering staren
we op den rnensch, die te midden der te
genspoeden, zij het ook met een traan iu't
oog en weemoed in het hart, karakter
toont en moed blijft behouden. Ja, met
eerbied staren we hem aan, die deu moed
heeft in het goede te blijveD gelooven te
midde n van veel kwaad eu slechtheid, den
moed heeft te bljjven leven voor het goede.
Laten we dien moed steeds behouden;
hij vloeit voort uit eene reine, edele bron
en is de beste schat, dien men hier op aarde
kan bezitten.
De Belgische ministerraad isjl. Zaterdag
vergaderd geweest. Er werd besloten aau
Generaal Boulanger onder het oog te bren
gen in welken moeilijken toestand de Bel
gische Regeering door zijne aanwezigheid
gebracht wordt, tengevolge waarvan spoe
dig deu Generaal het verdere verbljjf in
België ontzegd zou moeten worden indien
hjj niet uit eigen beweging het land
verliet.
Ingevolge dit besluit heeft de brao1 Ge
neral verklaard het land binnen enkele
dagen te verlaten en zal hjj zich metter
woon te Londen vestigen.
Eene treffende plechtigheid heeft den
15n dezer in het gasthuis van Bergen
plaats gehad. Eene betooging was inge
richt ter eere der Gasthuisnonnen, aan
welke onlangs het burgerkruis werd toe
bewoner van Botnbell zat met een groot, sterk
„spijkmes// op een houten ezel en fatsoeneerde
de half-afgewerkte klompen, zijne zoons sneden
houten lepels, zjjne vrouw was druk bezig met
de boekweitengort, zijne dochters en meiden,
onder welke laatste Grietje, sponnen vlas, de
knech's draaiden stroobanden en vlochten matten.
Och, brave eenvoud hoe zijt gij vervallen;
schrijver dezes denkt nog met weemoed terug
aan de dagen van het verleden, toen hjj als
knaap zoo dapper in het ruime voorhuis, dat
hem dagelijks nog zoo gezellig voor den geest
treedt, bezig was in den braven kring, om tij
dens het hopseizoen een handje mede te helpen,
waarbij eene smokende lamp ter verlichting
alleen dienst deed en de muizen over de balken
der zwart- geroosterde zoldering heen en weer
trippelden, alsof zij //krijgertje// speelden. Al
was een nieuwtje reeds voor de negen en ne
gentigste keer opgediseht, de honderdste maal
beviel het alweer beter. En dat//hopplukken//
duurde twee, drie avonden achtereen, terwijl de
brave huisvader den geheelen kring door zjjne
vindingrijke en toch boertige vertelsels wist te
vermaken en bezig te houden.
gekend, voor bewezen diensten aau de arme
zieken der stad.
De Schepen Legrand, voorzitter der com
missie, hield de aanspraak van geluk-
wenschiDg.
Dezelfde commissie, die deze manifestatie
uitlokte, was het, die de verwereldljjkiug
in haar pogratn schreef en de Zusters
deed decoreereu.
De Prins-Regent van Beieren ver
richtte in de vorige week, volgens de vrome
gewoonten, ten hove de plechtigheid der
voetwassching aan 12 arme grjjsaards, die
hij daarna aan de koninklijke tafel noo-
digde.
De Monde ontvangt uit Rome het
bericht, dat het aanstaande consistorie,
waarin Z.H. de Paus verschillende Prelaten
met het purper zal bekleedeu, op 20 Mei is
vastgesteld. Zeven nieuwe Kardinalen zul-
en worden gecreëerd.
Z. H. geniet voortdurend eene goede
gezondheid. Alle geruchten omtrent eene
ougesteldheid des H. Vaders zijn onge
grond.
Oostenrijksche bladen spreken van
ongerustheid, veroorzaakt door het bericht
vau den terugkeer van deu Metropolitaan
Michael en van Koningin Nathalia te Bel
grado, en zeggen dat Oostenrijk daarbjj niet
onverschillig kan blijven.
Uit Belgrado is aan Koningin Nathalia
geseind, dal het Regentschap nog geen
besluit geuomeu heeft betreffende den dag,
waarop de Koningin in het land terug
zal keereu.
Naar men uit Weenen verneemt, heeft
Milan uit Smyrma geseind, dat hij terstond
naar Belgrado terugkeert, waar zijne aan
wezigheid onmisbaar is geworden.
De Spaansche Minister vau Financiën
zal bjj de Kamer eene volkomen in even
wicht gebrachte begrootiug indienen.
In de kathedraal te Valencia ontplofte
jl. Vrijdag gedurende de godsdienstoefening
bij het hoogaltaar eene groote met kruit
gevulde bom. Eene ontzettende verwarring
ontstond er in de kerk, die geheel was ge
vuld. Vele vrouwen vielen flauw. Het hoog
altaar is verwoest. Er is nog geen spoor
van deu dader of' de daders ontdekt.
Bjj geheime circulaire vau Sinowjeff,
den Gouverneur der Russische Oostzee-
proviucie Lijfland, wordt bevolen een ge
streng toezicht te houden op alle buiten
landers, in het bizonder Duitschers, die
door hoogere beschaving of door technische
werkzaamheid geschikt zouden kunnen zjjn
om spionage uit te oefenen, dat wil zeg
gen, over spoorwegbouw, troepenverplaat
singen, toestanden van de zeevaart aau de
kust, enz. zich een deskuudig oordeel te
vormen. En niet alleen moet op die per
sonen scherp worden toegezien, maar aan
al de zoodanigen moet langzamerhand het
het land worden ontzegd. Tegeljjkertijd
duurt de verscherpte vervolging van Duitsch-
sprekende Russische onderdanen in de
Oostzeeprovinciën voort.
Om niet door de politie overvallen te
De bewoner van Bombell had reeds voor de
vijfhonderdste maal sedert tien jaren de belang
wekkende geschiedenis van Nies Ipsen en den
Zweedscheu wachtmeester verteld en Grietje had
dan ook de zooveelste maal er bij gevoegd, hoe
zij na de vlucht van het vaste land op Eoinoë
van haren verloofde had afscheid genomen en
hem sinds dien tijd nooit weder had teruggez'en,
toen buiten op de werf de houd aau den Ket
ting gebonden, een geblaf aanhief, alsof het
gausche erf het onderste boven moest. Weldra
stapten zware mannenstappen over de steenen
deel; de deur werd geopend en twee personen
een grooten koffer dragende traden binnen.
Midden in het vertrek plaatsten zij den kof
fer. Grie je herkende onmiddellijk haar bloed
verwant, den visscher vau ltomoë. Aanstonds
sprong zij van haar spinnewiel en begroette den
binnenkomende recht hartelijk. De andere per
soon, die een hoed met goud omboord droeg
en onder zijn breeden mantel wel eene uniform
verborg, wendde zich daarop vragend tot den
visscher, in Friesch dialect: //Is zij dat?//
//Welzeker!" riep de visscher, „Grietje, Grietje,
uu reist ge mee naar Holland
worden en verbanning naar Siberië te ont
gaan, vluchtte de vertrouweljjk gewaar
schuwde hoofdredacteur Buchholtz van de
Rigasche Zeitung met groote moeite langs
sluipwegen over de Pruisische grenzen.
Buchholtz behoort tot eene zeer oude, aan-
zienljjke familie te Riga, geuiet groote
achting eu heeft ziek nooit aan met de
wet strijdige handelingen schuldig gemaakt.
Zijne vervolging, door politiekou haat in
gegeven, had alleen ten doel zjjn blad te
vernietigen.
Eveuzoo wordt de vervolging der Evan
gelische Kerk verscherpt en worden de
laatste overbljjfseleu van hare eigene in
stellingen opgeheven. Zelfs invloedrjjke,
door de gepleegde willekeur verschrikte
nationale Russen vermochten niet van
Czaar Alexander te verkrijgen, dat de ver
volgingen werden verzacht. De gezondheids
toestand van den Czaar is in veel erger
mate aangetast dan men van officiëele zjjde
wil weten, en ky laat zich beheerschen
door eene onzinnige vrees, dat er in de
Oostzeeprovinciën eene wjjdvertakte Lu-
thersch-Duitsche samenzwering ontdekt zou
zjjn, die alleen door de scherpste gestreng
heid is te onderdrukken.
De Porte is van oordeel, dat het in
cident, ontstaan tusscheu deu Italiaanscben
Consul eu de Regeeriug van Janina, niet
van dien aard is, dat de gevraagde vol
doening kan toegestaan worden.
De New-York Herald publiceert eene
dépêche uit Colon, meldende dat de Staats
president van Columbia een belangrjjken
brief geschreven heeft, waarin hij zich
verklaart tegen het afmaken van het Pa
nama-kanaal.
Alle Staten in Zuid- en Centraal-Amerika
hebben de uituoodiging der Vereeuigde
Sinten aangenomen, om in October Afge
vaardigden naar een congres te Washington
te zenden.
Dépêches uit Oklahoma gewagen van
toenemende opgewondenheid. Een honderd
duizend settlersvoortdurend nog vermeer
derend, staan gereed de grens te overschrij
den. Mannen op snelvoetige prairie-paarden
zullen zoo hard mogeljjk vooruitrijden, tot
het in bezit nemen van de beste lander jjen.
De opgestelde grenstroepen kunnen de
massa avonturiers nauwelijks bedwingen.
Eene groote partij der laatstgenoemden
slaagde er in, het verboden gebied heime
lijk binnen te dringen; maar de krijgsover-
heid ontdekte eu attakeerde hnn kampe
ment, waar deze landverhuizers zich eenigen
tjjd achter aardwerken verdedigden. De
overmacht dwong hen eindeljjk te capitu-
leeren. De Atckisoa-apoorlijn verzamelt
provisiewaggons langs de grens van het
gebied. Het Indianen-gebied Oklahoma
omvat 11,140 ingedeelde pachthoeven, op
welke zestigduizend lieden aanspraak ma-
kou.
Door den Heer Dr. N. Vau der Tunk,
die op Bali een Kawi-Balineesch-Neder-
„Naar Holland 1 riep het meisje verbaasd.
„Ja// 9prak de vreemdeling op zijne manier.
//Morgen ochtend reeds reist de jonge dame
met mij naar den Haag, alwaar zij wordt op
gewacht door den Admiraal de Bombell."
„Maar, lieve hemel, wat moet dat beduiden?
Maar wat moet ik toch in den Haag? Ik
weet niet wat //Hang" is\n
Middelerwjjl had de vreemdeling zjjn hoed af
gezet en een brief uit zjjn zak genomen, dieu
hjj Grietje overreikte. Met bevende hand verbrak
zij het zegel en las het schrijven, dat (authentiek!)
hier volgt:
//Mijn Grethe!
As du nog van de gesynning bist, 't welck
du weirst, do iek mit dij taglik op Bombell
deente, so kam to mij na der Haag uu war
mijn Érow. Ik bin gegenwordig Hollandsche
Admiral.
Nies de Bombell, vormalen
Nies lpsen, dijn getreue Brjj-
digam".