NIEUWE
No, 1384.
Zondag 28 April 1889
14de Jaargang.
Luxemburg.
BUITENLAND.
BINNENLAAT-
Friezentrouw.
8)
HAARLEMSCRE (II1111
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,8E>
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITB MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTENTEÈN
7an 16 regels30 Cents.
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maaudag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KUPPEKS LAUREY.
Door het optredea van den Hertog van
Nassau als Regent van Luxemburg heelt
dit Groothertogdom in den laatsten tijd
meer dan anders de algemeene aandacht
getrokken. Het zal daarom, meeuen wij,
voor velen aangenaam zijn eenigszins nader
keunis te maken met deze schooue land
streek en hare geschiedenis.
Het Groothertogdom werd iu 1815 ge
schonken aau Nederland als Vergoeding
voor laudverlies en ten gevolge van de
revolutie van 1830 kwam een gedeelte er
van iu 't bezit van België.
Het bestuur was altijd geheel onafhan
kelijk en de Grondwet iu liberalen geest.
De bewoners hebben steeds met ijver hunue
politieke rechten gehandhaafd.
De oppervlakte van het Groothertogdom
in 2587 vierkante kilometer, het laud is
zeer schilderachtig en daarom wordt het
jaarlijks door een overgroot aantal toeristen
bezocht.
De groud is vruchtbaar, de nijverheid,
vooral de metaal-industrie, is er zeer ont
wikkeld en bovendien zeer winstgevend.
Luxemburg, de hoofdstad, is sinds de
ontmanteling der forten iu omvang ver
groot en telt ruim 18,000 inwoners.
Da katholieke godsdienst is de lieei-
schende, hij telt 211,077 aanhangers tegen
1,141 Protestanten en 566 Israëlieten.
Luxemburg is een bisdom, waarvan de
zetel in de hoofdstad is.
Bjjna de gansche bevolking is van Duit-
schen oorsprong. De taal van al de volks
klassen is het oud-Saksisch, nagenoeg zoo
als dit gesproken wordt in Trausylvauië.
De Luxemburgers beweren, dat zij af
stammen van eene kolonie Saksers, die
onder Karei den Grooten in het land werd
gevestigd.
Door het hooger gezag en in de Ka
mers wordt Frausch gesproken, echter is
het recht van beide talen bevestigd. Al de
dagbladen, een uitgezonderd, verschijnen
in het Duitsch.
Het lager onderwijs wordt iu laatstge
noemde taal gegeven evenals in een deel
van het naburig Belgisch Luxemburg, maar
wat de hoogere studiën betreft, deze wor
den gedeeltelijk iu België, gedeeltelijk in
Duitschlaud verricht.
De Staatsfinanciën zijn in de beste en
meest gewenschte orde, vermits de ontvang
sten altijd de uitgaven overtreffen. Iu dit
opzicht is Luxemburg een gelukkig land.
Er zijn maar weinig Staten in de wereld,
welke op financiëel gebied zulke goede
uitkomsten leveren. Het budget van 1888
bedroeg 8 millioen franks, daarbij begrepen
1,240,000 frauks overschot van het vorige
jaar.
De civiele lijst van den Groothertog is
200,000 franke; de opeubare schuld bedraagt
15 millioen frauks, die geheel en al gebruikt
werden tot het uitvoeren van openbare wer
ken. Zij wordt afbetaald met jaarljjksche
teraijjneu van 72,900 franks.
De militaire macht is zeer kleinzij
wordt vertegenwoordigd door twee com-
FE UIL L E T O N.
{Vervolg en slot).
De jonge Eriezin stond als aan den grond ge
nageld, het werd haar groen en geel voor de
oogen, toen zij dit las. Dus haar beminde brui-
degom leefde nog, was Admiraal geworden en
deed haar thans afhalen, om de bruiloft te vie
ren 1 Zy lachte en schreide te gelijkertijd van
vreugde en kuste wel konderdmalen de oprechte
regels van hem, di n zij als dood-gewaande
in hare ziele omdroeg. Ook bij de andere huis-
genooten verwekte deze tijding de grootste ont
zetting, want met meer eerbied sloegen zjj de
oogen op naar Grietje, die als door een toover-
slag plotseling eene dame was geworden.
De opperstuurman van den Admiraal pakte
daarop den koffer uit en liet onderscheidene zaken
>ien van de kostbaarste, Indische weefsels van
pagniën, onder het bevel van een Majoor,
en eene compagnie gendarmen voor het
handhaven der opeubare orde. Deze laatste
bestaat uit 2 Officieren eu 135 manschap
pen. Verder is er eene compagnie vrij
willigers met 5 officieren en 170 man,
welk getal tot 250 kan verhoogd worden.
De vrijwilligers leveren de gendarmen
en andere personen voor den openbaren
dienst.
Luxemburg blijft behooreu tot het Zoll-
vereinmaar zendt geen Afgevaardigde naar
deu Rijksdag en het maakt dus geen deel
uit van het Duitsche Rijk, zooals velen
nog gelooven. Zijne belangen worden te
Berlijn enkel verdedigd door de diplomatie.
Het- volk ia over het algemeen tevreden
met de aansluiting aan het Zollverein.
Er zijn twee hoofdnetteu vau spoorwe
gen in Luxemburg, het spoorwegnet Wil
lem, 't welk geëxploiteerd wordt door het
bestuur der keizerlijke spoorwegen in Elza»-
Lotharingen en het spoorwegnet Prins
Hendrikgeëxploiteerd door den Staat.
Het aantal postkantoren bedraagt tot heden
69 en de lengte der telegraafdraden, geëx
ploiteerd door den Staat, is 401 Kilo
meter.
Zooals men weet verloor de tegenwoor
dige Regent, Hertog Adolf van Nassau,
zijn hertogdom iu 1866, tengevolge van
deu veldtocht tegen Oostenrijk, maar de
verzoening welke tot staud is gekomeu
tusschen Keizer Wilhelm en den nieuwen
Regent, is een waarborg voor de goede
betrekkingen tusscheu den machtigen na
buur en deu zwakken Regent.
De Frausche dagbladen verhalen, dat
er jaarlijks eenige honderdtallen Luxembur
gers bij net Duitsche leger worden inge
lijfd. Dit is eene bepaalde onwaarheid,
want door hot verdrag van 1867 is de
internationale toestaud van Luxemburg
geregeld en dit verdrag zal ongetwijfeld
worden gehandhaafd.
Moge het schooue Groothertogdom met
Gods zegen onder zijn tegenwoordig bestuur
denzelfden voorspoed genieten als onder de
regeering van de Koningen van Nederlaud!
In de provinciën Oost-Pruisen en West-
Pruisen heerscht ouder de conservatieve
landeigenaren eene niet geringe agitatie
tegen de wet op verzekering ter zake van
ouderdom eu invaliditeit, zooals die thaus
bij deu Rijksdag aanhangig is. De agitatie
is zoo groot, dat er in de regeeringskriu-
gen, tengevolge der bestaande onzekerheid
omtrent de conservatieve stemmen, ernstige
vrees bestaat dat die wet niet zal tot stand
komen.
De Doitsche Keizer is voornemens, om
streeks Juli eeuo reis naar de Noordkaap te
doen, en wel, naar hetgeen uit Berlijn
wordt gemeld, op uitnoodiging vau den
Koning vuri Zweden. De schilder Salz-
maun heeft van den Keizer reeds eene op
dracht ontvangen, om hem op die reis te
vergezellen.
Alle bladen van Berlijn spreken over
gouden en zilveren kleinoodiën, vau allerlei
edelgesteenten en Chineesche galanterieën. Dit
alles verklaarde hij, is e n voorloopig bruidsge
schenk voor Grietje. Bovendien heeft hy ook
nog allerhande kostbare geschenken medegebracht
voor de voormalige vrienden, voor den bewoner
van B mbell eu de bloedverwanten en de vrien
dinnen van Grietje. Dit alles verwekte natuurlijk
een stormachtig gejuich. Daarop werd de boek
weitengort afgenomen, een beter avondeten in
de plaats bereid voor de gasten en het gezin, welke
tot laat in den nacht nieuwsgierig vergaderd
bleven.
De Adnsiraal kon natuurlijk niet weten of
zijne verloofde nog op den hof diende, of nog
in leven zyn zou. Daarom bad hij zijn gevol
machtigde wel onderricht, vooreerst naar het eiland
Rornoë naar Grietjes familie den visscher,
te gaan, ten einde van deze eenig bericht te
vernemen. Dit nu had de opperstuurman ge
daan en zich dan ook nog denzelfden dag van
Romoë met den visscher in dezelfde sloep naar
Bombell laten overzetten.
het feit, dat het aan Von Bismarck is
gelukt, der. hofprediker Stöcker in diens
politieke agitatie te stuiten. De vrijzinnige
pers rekent bet Stöcker als eeu smaad
toe, dat hij niet liever zijne betrekking vau
hofprediker hee't uedergelegd eu derhalve
aan dat ambt meer schijnt te hechten dan
aan zijn politiek optreden. Iutussehen heeft
het bizonder de aandacht getrokkeu, dat
de Keizer nu sinds maanden voor het eerst
weder eene godsdienstoefening bij Stöcker
heeft bijgewoond en hem daardoor, na de
terugtreding uit de politieke werkzaam
heden, openlijk eene eer heeft bewezen.
De meeste Engelsche bladen bevat
ten mededeeling van gesprekkan, zooge
naamde interviews, die met Boulauger zijn
gehouden, maar die, naar de wijze waarop
de i>brav générale: de "publiciteit te Brussel
heeft geëxploiteerd, weinig nieuws opleve
ren. Het voornaamste waarop hij bizouder
aandrong, was: het vooral bekend te doen
worden dat hjj vrjjwillig België heeft ver-
lateu. Buiteu de verslaggevers van eenige
bladen zijn er maar weinig persouen, die
notitie vau hera nemen.
Het Katholiek Congres te Madrid
heeft zijne werkzaamheden aangevangen.
Een adres teu gunste van het herstel van
het wereldlijk gezag werd aan Z. H. den
Paus gezonden.
De Lpoca wjjst opnieuw de noodzake
lijkheid aan voor de Regeering om spoedig
eene leeuing te sluiten.
Het is gebleken dat de bom, die iu de
kathediaal te Valencia gedurende de gods
dienstoefening bij het hoogaltaar is ont
ploft, aldaar uedergelegd was door iemaud,
behoorende tot eene bende zakkenrollers,
die iu de verwarring, welke de ontploffing
zou veroorzaken, met goed gevolg hun be
drijf dachten uit te oefenen. Een der hoofd
leiders van de bende is gevat.
Kouing Milan schijnt over de aan
staande terugkomst van deu Russischge-
zinden en ouder zjjne regeering afgozetten
eu verbannen Metropoliet Michael, en van
de gewezen Koningin Nathalie naar Servië
zoo geschrokken te zijn, dat hjj zijne reis
naar Jeruzalem wil staken eu naar Belgrado
terugkeert. Hij was in Smyrna toen hij
van die op handen zijude gebeurtenissen
bericht kreeg. De mogelijkheid dat Michael
aan wien men het verblijf in het land
niet verbieden kon, de echtscheiding nietig
zou kunnen verklaren, zoodat de Koningin
in hare volle waardigheid hersteld zou
worden en mettertijd ook als voogdes en
regentes zou kunnen optreden, dit voor
uitzicht zou voor den ex-Koning al te
vernederend zijn. Men kan begrijpen, dat
hij ouder die omstandigheden geene lust
meer tot reizen heeft en hals over kop
naar huis keert. Of Milau echter nu nog
de macht zal hebben om deu gang dei-
zaken naar ziju zin te regelen, is twij
felachtig, nu bet. gebleken is dat hij daar
toe zelfs niet in staat was, toen hij nog
iu het volle bezit zijner koninklijke waar
digheid verkeerde.
De Temps bevat eeu bericht uit Belgra
do, inhoudende dat de Metropolitaan op
Deu volgenden morgen had Grietje haar beste
kleed aangetrokken en nam op niminer-weder-
zien hartelijk afscheid van hare vrienden en ken
nissen. Zij trad met haar bloedverwant en den
opperstuurman iu de sloep en zeilde over naar
ltomoë. Met een diep geroerd gemoed verliet zij
het geboortestrand, waaraan zich alle bewoners
van Bombell bevonden om haar de laatste groe
ten te brengen.
De jonge Eriezin verbleef in de bchageljjke
kajuit, welke te barer eere in gereedheid ge
bracht was en na nog eenmaal hare bloedver
wanten een hartelijk vaarwel toegebracht te hebben,
stevende de boot naar het Zuid-Westen
Vijf dagen later slapte Grietje met haren ge
leider door de stille, voorname straten van den
llaag, tot zij voor eene statige woning kwamen,
in welker huisdeur een slanke man in kostbare
met goud afgezette uniform stond. Het was Nies
Ipsen, de Admiraal.
Niet zoodra hadden beiden elkander aan
schouwd, of zij ijlden elkaar te gemoet en
omhelsden »ch hartelijk. Opreohto Friezen-
het bericht der aankomst van don gewezen
Metropolitaan Michael zijn outslag heeft
aangeboden, maar dat de Regeering zich
voorloopig nog niet wil uit laten omtrent
den ex-Metr ipolitaan.
Blijkens berichten uit Weeuen, heb
ben aldaar ook eergisteren-avond in da
voorsteden ernstige ongeregeldheden plaats
gehad, niettegenstaande er eene militaire
macht van eenige regimenten was verspreid.
Tot nog toe zijn er meer dan 30 winkels
eu andere lokalen van joodsche ingezetenen
vernield. Het bestuur der tramiveg-maat-
schappij heeft brieven outvaugen waarin
het wordt bedreigd met dynarnietlegging
en brandstichting. Op de paardentramlij-
neu zijn dynamietpatronen gevondeu. Tus
scheu de soldaten en de volksmenigte heb
ben er geregelde geveohteu plaats gehad,
waarbij de militairen met de bajonet er op
moesten indringen. Op bevel der politie
moeten nu in de bedreigde wijken bij bet
vallen van den avond alle huisdeureu, dus
ook alle koffiehuizen, restaurants, enz. zijn
gesloten. Het geheele garnizoen is ter hand
having der orde in dienst gesteld. Alle be
richten stemmen hierin overeen, dat de
ongeregeldheden het karakter van gewone
werkstakingen verre te boven gaan en men
met do eigenlijke werkstaking der tram
koetsiers slechts nog zeer weinig heeft te
doeu. De Keizer weuscht twee van die
koetsiers, aanvoerders der werkstaking, ten
gehoore te ontvangen, ten eiude persoonlijk
huune klachten over de handelwijze der
tramdirectie te hooren. Iu den gemeente
raad is men op die directie hoogst onte-
vredeu en werd eergisteren een besluit geno
men om aan de geconcessioneerde tramweg-
maatschappij eene boete op te leggen van
f50,000 wanneer het tram wegverkeer niet
binnen 24 ureu weder in volle werking is,
welke boete voor eiken dag vertraging
met f 10,000 zal verhoogd worden. De ver
bittering tegen de ti amwegmaatschappij is
zooveel te grooter, omdat zij eerst onlangs
bij den gemeeuteraad eene verlenging der
concessie met vergunning tot verhooging
van tarief heeft verkregen.
Naar hetgeen uit St. Potersburg
wordt gemeld, zijn er te Kroonstad vele
zeeofficieren gearresteerd en staat het ook
vast dat er een complot was gesmeed, maar
scheen de politie de draden er van nog
niet iu handen te hebben.
De curator van bet schooldistrict Riga
heeft bekend gemaakt, dat er voortaan
geene opeubare of bizoudere scholen mogen
worden geopeud dan waar alle ouderwijs
wordt gegeven in het Russisch.
Schrikbarende cijfers. Welke enorme som
men gelds het drankmisbruik verslindt, leert ons
de volgende statistiek:
In 't jaar 1879 werd in Frankrijk 1450 mil
lioen, in Duitschlaud 1G25, in de Vereenigdc
Staten van Noord-Amerika 1800 en in Enge
land 1875 millioen gulden aan sterke dranken
uitgegeven.
Deze volkeren offerden dus in een jaar tijds
trouw
Veertien dagen nadien werd met groote praebt
de bruiloft gevierd, waaraan eene menigte hoog
geplaatste en invloedrijke personen deelnamen.
Dames uit de liooge wereld met zijden slepen,
maakten de admiraalsvrouw hare opwachting die,
prachtig gekleed, deze bezoeken vriendelijk ontving.
Deze beide lieden, vroeger zoo arm en gering,
waren er toe geroepen, eene groote rol in de
wereld spelen. Grietje volgde haren gemaal naar
Indië en bewoonde met hem te Batavia een
paleis, dat voor dat van den Gouverneur-Ge
neraal in pracht bijna niet behoefde onder te
doen. In de zaidelyko tropen pracht, op de be
koorlijke eilanden van den Indischen Archipel
dachten zij toch soms aan de verwijderde armoe
dige geboorteplaats, doch nooit maakte
hoogmoed of trots zich van hunne harten meester.
Beiden leefden zeer gelukkig met elkander en
gevoelden nooit berouw, dat zij elkaar zoo
trouw war<n gebleven in de lange jaren van
hunne scheiding.
