N I E U WE
No. 1385.
Woensdag 1 Mei 1889.
14de Jaargang.
Regeeringsmoede Vorsten en
gekroonde kinderen.
ABONNEMENTSFBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlem1 0,8t>
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzinderljjke Nummers0,03
Dit blad versehjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
ZESZEESaiHC
AGITE MA NON AGITATE
PBIJS DEB ADVEBTENTIfiB
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vr ij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KüPPERS I-AUREY.
De buitengewone toestand waarin Servië
verkeert, leidt ons onwillekeurig tot be
schouwingen over Vorsten, die hun troon
vroeg verlieten en Vorsten, die vroeg den
troon bestegen. Slaan we de bladen der
wereldgeschiedenis open dan zien we, dat
hetgeen thans in Servië geschiedt, toch ook
elders reeds is »dagewesen;« wjj vinden ge
wag gemaakt van zoo menigen Vorst, die
zjjne waardigheid moe zjjnde, de kroon
aflegde voor hg stierf, maar ook van me
nig kind wordt melding gemaakt, welks
hoofd reeds vroegtjjdig door eene kroon
werd gedrukt.
Karei V is en blijft eeu merkwaardig
type van een regeeriugsmoedeu Vorst. Ge
durende acht en dertig jaren had de vjjf
en vjjftig-jarige Keizer met ijver geregeerd.
Bg bet aiscbeid van zijne volken kon hij
er met rechtmatigeu trots op wjjzen, dat
hg elf maal de zee had bevaren, tienmaal
de Nederlanden, negenmaal Duitschlftud,
zevenmaal Italië, zesmaal Spanje, viermaal
Frankrjjk, tweemaal Engeland en tweemaal
Afrika had bezocht. Na zooveel vermoeiende
tochten verlangde hg echter zeer naar de
kbosterljjke rust, naar een afgelegen stil
huis, waar hg zijn lieveliugs-arbeid, het
klokken maken, ongestoord kou uitoefenen.
Eeuwen later vinden we nog een auder
geval van begrijpelijke en rechtmatige
regeeringsmoeheid in het Habsburgsche
Huis. Wat toch was begrijpelijker, dan
dat Keizer Ferdinand, die met zjju week
en goedmoedig karakter juist in den ge
weldigen storm dezer negentiende eeuw
geraakte, voor een jongeren, sterkeren Vorst
plaats maakte? Hjj had behoefte aan rust,
hg wenscbte vau den troon afscheid te
nemen. Den 2den December van het jaar
1848 des morgeus vroeg, had de abdicatie
plaats in bet Prins-Bisschoppelijk kasteel
te Olmütz. Te negen nur was de plech
tigheid afgeloopeu en reeds om twaalf uur
reed de eude Keizer naar het statiou, be
geleid door ziju jeugdigen opvolger. Te
Praag, waar de oude Keizer zich vestigde,
kreeg hi] zgne vroolijkheid terug; hij kon
zich nu vrij met zijue geliefkoosde studiën,
natuurkunde en botanie, rustig bezig houd6n.
Een afgedankte Vorst, Karei X, Koning
van Frankrjjk, had vroeger in hetzelfde
paleis, waarin Ferdinand woonde, de gast
vrijheid van Oostenrijk genoten. Hij werd
door de omwenteling van den troon gestoo-
ten en deed uit dwang eu regeeringsmoelieid
afstand van den troon ten gunste van zijn
kleinkind. Zjjn rusttjjd te Praag verliep
stil en eentonig en geleek volstrekt niet
op het eerste exil na 1789, dat hij als
FEUILLETON.
De nieuwe Burgemeester.
De secretaris van Neerpetten ontving Utt vol
gende telegram
//Burgemeester is atgereisd, zit eersten wagen
achter de locomotief 2e klasse."
De secretaris legde zijn pen neer, zette zijn
pet op en liep naar de wethouders, den ont
vanger eu de leden van den gemeenteraad.
Dadelijk was het nieuws door het geheele dorp
verspreid.
Honnerden harten te Neerpetten hadden naar
dien dag gesmacht. Het was dan ook jaren niets
dan kibbelen en krakeelen geweest in de ge
meente. Steeds had men eene familie-regeering
gehad. Het burgemeesterschap was van vader
op zoon overgegaan en na taliooze reque9ten en
om in eens een einde aan alle gehaspel te inaken,
had men in Den Haag eenvoudig eeu aan Neer
petten geheel onbekend heerschap tot burger
vader benoemd. Men was uitgelaten van vreugde
toen de benoeming in de Staats-Courant stond,
en dat men den vreemdeling niet kende, deed
niets ter zake Al had men den Neerpettenaren,
als de kikvorschen uit de fabel, een balk tot
burgemeester thuis gezonden, zjj zouden genoe
gen er mee genomen hebbenmeu was verlost
Graaf d'Artois in Engeland doorleefde.
Dat Lodewijk Philip zich door de Fe-
bruari-revolutie liet verdrijven, geschiedde
omdat hij den zwareu last der regeerings-
taak uiet langer wilde torschen. Het leger
was hem getrouw gebleven, hij had ten minste
tegenstand kunnen beproeven. De schielijke
dood van zijn oudsten zoon had deu nog
krachtigeu, ouden man zeer getroffen, zijne
gedachten verduisterd en zijn hart ver-
weekelijkt. Hertog Ernst van Coburg
Gotha heeft de merkwaardige mededeeling
gedaau, dat Lodewijk Philip reeds toen er
ernstig over nadacht af te treden en den Ko
ning vau België, zijn schoonzoon, als Regent
voor den onmondigen kleinzoon te benoe
men. Koning Leopold echter dankte voor
die eer. De storm van 1848 trof den afge-
matten man zoodanig, dat hij ternauwer
nood de kracht bezat, zijn lot met waar
digheid te dragen. Groot is het onderscheid
tusschen het afreizen vau deu burgerkoning
en vau zjju voorganger, Karei X. Deze trok
langzaam, en veel praal tentoon spreidende
van Rambouillet naar Cherbourg, vanwaar
hg naar Eugeland wilde scheep gaan.
Lodewijk Philip verliet, in eene gewone
huurkoets gezeten, in allerjjl eu iu 't ge
heim de Tuilerieëu. De vroeger zoo moedige
man, die zooveel bewjjzen van zeldzame
onverschrokkenheid had gegeven, werd plot
seling door eeu panischen schrik bevangen
vermomde zich, ontdeed zich van zjjn baard
en van zijne zwarte pruik en zette een
groeuen bril op zjjn neus ten einde niet
herkend te worden.
Geen jaar was rijker aan vorsten-abdi-
cat'iëu, dan 1848. Koning Lodewijk I van
Beieren deed afstaud vau zjju troon, welk
voorbeeld werd gevolgd door eeuige Vor
sten van kleine Duitsche Staten ouder
andere de Vorsten van Reuss eu Saksen-
Altenburg.
Merkwaardig is de acte van den aftre-
deudeu Hendrik, de twee en zeventigste
Vorst van Reuss. Daarin toch wordt niet
meer of minder gesproken dan van ondank
baarheid, ellendige woelingen en van mug
genzifterij in eeu kleinen Staat enz. enz.
Men ziet, hoe zwaar het somtijds valt
ook de kleinste kroon te dragen, welke
treurige en bittere ervariugeu de regeerings-
moede Vorsten, gedurende hun bestuur
hebbeu opgedaan.
Abdicatiëu zjjn echter ook dikwjjls het
gevolg van verzwakking der lichameljjke
krachten. Bjjna alle Vorsten, die van
den troon afstaud dedeD, waren oude man
nen. Koning Milau echter heeft de gouden
ketens, die hem zoo hevig knelden, afge
legd op betrekkei jjk zeer jeugdigen leeftjjd.
Nauweljjks 35 jaar oud zjjnde, heeft hjj de
teugels van het bewind aan zjjn zoon,
onder een regentschap, in handen gegeveD.
uit de familie-heerschappij en dat maakte ieder
Neerpettenaar dronken van vreugde.
Men besloot den nieuwen Burgemeester met
alle eer, die hem toekwam, te ontvangen. Van
een vriend van den secretaris, die den nieuwen
titularis zeer goed kende en hem zelfs in zijne
geboorteplaats naar het station had vergezeld,kwam
het telegram. Hjj had niets er van aan den be
noemde gezegd, dus de verwelkoming zou eene
ware verrassing voor den kersversehen burger
vader zijn.
De trein stoomde het station Neerpetten binnen.
Het perron war met een paar honderd luid
ruchtige boeren bedekt. En boven het gezucht
en gestamp van de locomotief, hoorde men de
kreten vau vieve de burgemeester!" uitgalmen.
De in het telegram aangeduide wagen ging
open en een man in de kracht van zijn leven,
met een groote parapluie onder den arm en eene
enorme hoedendoos aan de hand, stapte er uit.
Nauwelijks had hjj den voet op den grond
gezet, of de fanfare der harmonie blies een oor-
verdoovcnde rnarsch en voor de aangekomene
van deze verrassing was bekomen, hadden wel
vijftig handen hem gegrepen en onrler een luid
hoera! op eene kar gezet, die met elzentakken
was versierd en waarop eene vlag was geplant,
't Had alles wel mooier Kunnen zijn, doch de
kleine spanne tijda van slecht3 drie kwartier in
aanmerking genomen, zag het er goed uit. Zelfs
Wjj kunnen nog een voorbeeld noemen
uit de nieuwere geschiedenis vau een Vorst,
die op zeer jeugdigen leeftijd den schepter
aan deu wand hing. 't Was Lodewjjk Na
poleon, Koning van Holland, die, nauwe
ljjks 32 jaar oud, genoeg had van de ti-
raunie zijns broeders, afstaud deed van den
troon en zich als Graaf van St. Leu in de
uabjjheid vau Graz vestigde.
Zoowel een der oudste tronen van
deze wereld de Spaansche als
de jongste de Servische zjjn thans
door kinderen in bezit genomen. Alphon-
sus XIII, Koniug van Spanje, is een knaap
van nog geen drie jaar, Alexander vau
Servië telt er nauweljjks dertien. Het plaat
sen van kinderen op den troon is in den
regel eene merkwaardige verschjjuing.
Raadplegen wede wereldgeschiedenis, dan
vernemen we, dat slechts weinigen van
hen een lang leven hebben gehad.
Reeds de grjjze oudheid geeft ons der
gelijke voorbeelden. De kinderen op den
troon in de oudheid behoorden niet tot de
beminnenswaardigste; zjj hebben allen
een slechten naam nagelaten, zooals b. v.
Cajus Caligula, de zinuelooze tiran, die op
zjjn dertiende jaar de erfgenaam werd van
Tiberius' kroon om op zeventien-jarigen
leeflg'd zjjn leven op eene ellendige wjjze te
eindigen of geljjk Nero, die reeds op
vjjftien-jarigen leeftijd de keizerlijke waar
digheid bezat eu wiens bestuur zich door
eene ontzettende wreedheid eu tirannie heeft
gekenmerkt.
In de middeleeuwen vindt men de met
eene keizer- of koningskroon gesierde kin
deren iu groote getale. De Meroviugers,
Karoliugers, Kapetingers, Hobenstauteu,
Franken en Saksen leveren een aanzienljjk
contingent, Lodewjjk de vrome wordt als
een driejarige knaap als Koning van Aqui-
tanië gekrooud. Zjjn neef, Keizer Lodewjjk
III, wordt op zevenjarigen leeftijd tot Ko
ning van Bourgoudië verheven eu op den
zelfden leeftjjd bestijgt Lodewijk, de zoon
van Arnulf, den Duitschen troon,
Eeu kwart eeuw later zien we iu Frank
rjjk hetzelfde schouwspel. Lodewjjk sd'Outre-
mer« (de overzeesche) krjjgt op vjjftieu-
jarigen leeftjjd de heerschappjj in bezit eu
sterft nauweljjks twee en dertig jaren oud.
Op elfjarigen leeftijd wordt de zo »n van
den Salischeu Coenraad, Hendrik III, ge
kroond. Heudrik IV ontving reeds als
vierjarige kaaap te Aken het diadeem van
Karei deu Grooteu. Even jong was de zoon
van den grooteu Harbarossa, Hendrik VI,
die ondanks hjj slechts twee en dertig jaar
heeft geleefd, toch acht en twintig jaar
(teumiuste nominaal) heeft geregeerd.
Op negenjarigen leeftjjd was Heudrik
VII, de zoon van Frederik II, Duitsch
draafden eenige boeren te paard langs de kar
op hunne, voor onder den man veel te dikke
beesten, en voort ging het, zonder omwegen,
recht op het raadhuis aan. Voor het raadhuis
stond de secretaris gereed, die van een groot
vel Hollandsch papier eene rede begon uit te
stooten, welke hjj in der haast lmd opgesteld
en waarvan de aanhef, het midden en het slot
niet anders gewaagde dan van heil aan Neer
petten! heil aan ziju nieuwen burgervader 1
De fanfare viel daarna met versehe lucht uit
sterke longen in en het dochtertje van den
secretaris met eene bloem in 't haar trad naar
voren Toon er stilte kwam, reciteerde het kind
van een velletje quadrille postpapier, dat trilde
in hare bevende handjes:
TIeil u, burgervader van Neerpetten,
Gjj komt ons hart in vlammen zetten.
Wij minnen den vrede, dien gij ons b edt,
Aan u zjj gewijd ons welkomstlied.
Wij wenschen u toe in lengte van dagen
De kracht, die onze gemeente kan schragen,
Den moed. de wjjsheid van eerljjk regeeren,
Dan zult ge Neerpettens geluk steeds vermeeren.
„Bravo! Bravo!# klonk het van alle kanten.
Het moet gezegd worden, dat het versje ta
melijk wel aaneengeknutseld was. De plotselinge
komst was den secrotaris nuchter op het lijf
Koning en van de Otto's was hjj, dien
men den grootsten Duitschen Keizer noemt,
op veertieujarigeu leeftjjd, zjjn zoon Otto
de Roode (die reeds tjjdens het leven zjjus
vaders werd gekroond), reeds op elfjarigen
leeftjjd Keizer, terwjj! Otto III de keizer
lijke waardigheid op driejarigen leeftjjd aan
vaardde.
Lodewjjk de Heilige van Frankrjjk telde
elf jaar, toen hij in 1226 zijn vader, Lo
dewjjk, op den troon volgde. Karei VI
had niet veel meer dan elf' jaar geleofd,
toen hjj de kroon van Fraukrijk in bezit
nam en Heudrik VI van Engeland telde
nauweljjks eeu jaar, toen hem de konink
lijke waardigheid ten deel viel.
Een zoon van Hongarjje, Lodewjjk I,
werd op vijftienjarigen leeftijd op den troon
verheven, Ladialaus Posthumus, wieu de
kroon van den H. Stephauns reeds op den
dag zjjner geboorte sierde, stierf nauweljjks
zeventien jaar oud; een ander Hougaarsch
Koning, Wladislaw, werd iu 1433 op tien-
jarigen leeftjjd Koning, om als negentien
jarige jongeling in den slag van Barna
iu deu strijd tegen Murad II, den helden
dood te sterven. Na tachtig jaar besteeg
weder een onmondige deu troon van Arpad;
het was Lodewjjk II, de zwager van Karei
V; op negenjarigen leeftjjd Koning ge
worden, stierf hjj bjjna dertig jaar oud,
deu 29 Augustus 1526 iu de moerassen
van Mohac, een verschrikkeljjken dood,
Iu den uieuwereu tjjd heeft Karei V,
de zoon van Philip deu Scboonsn, als
Karei I, op zestienjarigen leeftjjd deu troon
van Spanje beklommen. Karei IX telde
nauweljjks tien jaar toen hjj Koning vau
Frankrijk werd. Hjj stierf, vier en twintig
jaar oud. Lodewijk XIII kwam op negen
jarigen, Lodewjjk XIV reeds op vjjfjarigen
leeftjjd op den troon. Laastgenoemde, be
kend door zjjn gezegde: V état c' est moi,
regeerde het langst van alle Vosten der
wereld (van 1643 tot 1715).
Ook de Porte zag menig kind op den
troon der Khalifeu, zooals b. 7.: Achmed
I, die in he jaar 1603 als dertienjarige
knaap bezit mini van den trooo; Murad,
de elfjarige Sultan (1032), die zich den
bjjuaam verwierf van den Turkscheu Nero
en einde!jjk iu 1648 Keizer Mahomed
IV, de belegeraar van Weenen, die reeds
op achtjarigen leeftijd werd gekroond.
Weinigen vau hen hadden een gelukkig
einde. Moge het gekroonde kiud, wiens
ouders nog leven, gelukkiger zjjn op Ser
vies troon. De jeugdige Vorst heeft vroeg
genoeg ondervonden hoe veel rampen en
leed ook de Vorsten der aarde op den troon
maar al te dikwerf moeteu ondervinden.
gevallen. En bovendien het groote vers, waarop
hij dagen en dagen bad gewerkt, moest eerst
dienst doen bij de officiëele inhaling, als de Bur
gemeester na den eed hij den Commissaris des
Konings te hebben afgelegd, plechtig zou worden
geïnstalleerd.
Eensklaps was er doodelijke stilte. Men zag,
dat de Burgemeester wilde spreken.
Z.Ed. Achtbare klom een paar treden hooger
de trappen van het raadhuis op en stond toen op
het bordes, vlak voor den ingang.
„Ik heet u allen welkom zoo begon de
burgervader eu zie tot mjjn genoegen, dat
gij de gestelde machten over u in goede eer
houdt. Het zal n dan ook altijd wélgaan, bur
gers vnn Neerpettenhet zij u gegeven den
moed der wrjslieid vaD het eerljjk regeeren met
uwe gehechtheid aan het hoofd der gemeente te
beloonen gij lijkt mij allen brave mannen toe
doch éen ding, het spjjt me, dat ik het u
zeggen moet, doch het ii de taak, waaraan ik
mjjn leven gewjjd heb vergeef me daaraan
de opmerking
Allen hoorden in spanning toe, sommigen
hadden de handen achter de ooren om beter
te kunnen luisteren.
{Slot volgt.)
