N I E U WE
No. 1392.
Vrpag 17 Mel 1889.
14de Jaargang.
Uit het land der kerk
vervolging.
BUITENLAND.
Levend begraven.
ABONNEMENTSEBIJB
Por 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afziuderljjke Nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
«ucTOfsT?:
AGITE MA NON AGITATE
PBIJS OEB ADVEBTENTIJSN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Ad vertentië n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vr ij dag- avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPEES L AUEE Y.
Het gaat den ouden revolutionuair en
Minister-President van Nieuw-Italië, Sig-
nore Crispi, in den laatsten tijd niet naar
wensch. In het binnenland hoort men da
gelijks van crisissen, uitingen van onte
vredenheid en van oppositie tegeu de
Regeeiing en uit het buitenland komen
onophoudelijk protesten tegen de overwel
diging van Rome eu tegen den ontkoud-
bureu toestand aldaar, die door de vexatoire
maatregelen van Crispi in 't aanzijn werd
geroepen. De man, die zijne baud tegeu
de Kerk heeft uitgestrekt, die onophou
delijk tegen het Pausdom intrigeert en zich
nu aan de eigendommen der kerkelijke stich
tingen wil vergrijpen, oogst, hetgeen hij
heeft gezaaid, maar deze oogst is geen
goede, maar eeue voor hem en het land
zeer treurige en rampzalige oogst.
Ofschoon Crispi nu alle mogelijke reden
heeft om eens rijpelijk na te denkeu over
de vruchteloosheid van zijne verdelgiuga-
politiek tegen het Vaticaan, is zjju haat
van dien aard, dat bij niet kan nalaten,
opnieuw eeue daad vau vijandigheid uit te
oefenen. Op zijn verlangen eu op aandrang
van da loge wordt thans, als een nieuw
bewijs van dezen schier aan idiosyncrasie
grenzendeu haat en als eeue demonstratie
tegen het Vaticaan, op het Capitool een
gedeukteeken opgericht voor den afvalli
gen Monnik Giordano Bruno.
Toen dit plan voor het eerst in don ge
meenteraad van Rome ter sprake kwam,
werd het door de toenmalige katholieke
meerderheid met verontwaardiging afgewe
zen, maar Crispi wist zich te helpen, hij
ontsloeg deu katholieken Burgemeester,
Prins Torlonia, en gelastte nieuwe verkie
zingen voor den gemeenteraad en bet ge
lukte hem eeue gansch radicale meerder
heid te verkrijgen, die naar de plannen
der loge zou weten te handelen. Toen de
eerste zitting van dea nieuwen gemeente
raad plaats had, werd onmiddellijk het
voorstel ter sprake gebracht eu ingediend.
Wat verwacht werd, geschiedde: er werd
besloten een standbeeld op te richten voor
Bruno, den afvalligen Monnik.
Crispi had bereikt hetgeen bij wenscbte
en nog kort geleden verklaarde hij, dat
hjj aan die onthulling niet persoonlijk deel
kou nemen, opdat men niet zou kunnen
zeggen, dat de Regeering het standbeeld
had doen oprichten, maar dat het op
spontane wijze door het volk was begeerd.
Welk eeue afschuwelijke huichelarij!
De mannen der loge zijn met zulk een
fanatieken haat tegeu de Kerk beziold, dat
zjj zeiven niet begrijpen hoe belachelijk zij
zich aanstellen, wauneer zij een mensch,
FEUILLETON.
2) Vervolg.)
Den volgenden ochtend kwam Philippe met
den eersten trein te Eambouillet. Een klein half
uur gaans door het bosch bracht hem aan het
buitenverblijf, dat liij wilde huren. Hij bezich
tigde de broeikassen, de stallen, den tuiu, het
huis zelf, ontbeet bij den eigenaar en na het
huurcontract geteekend te hebben, kon hij met
den trein van vijf uur teruggaan.
Toen hij van verre Parijs zag, met zijne
lichten, die in de avondschemering schitterden,
zijne gedenkteekenen, die zich ten hemel ver
hieven, was het hem alsof hij eene reis had ge
daan, die jaren lang had geduurd. De trein
stond nog nauwelijks stil of hij sprong er uit,
nam een fiacre en liet zich naar zijn hotel
brengen. Er lagen brieven op de tafelmaar
hjj gunde zich den tjjd niet om zelfs naar de
enveloppen te zien, verwisselde haastig van
kleediug, en sprong in eene tweede fiacre. Was
't hem toegeschenen alsof de trein stapvoets
reed, het paard, dat hem naar de Place Vendome
bracht, scheen te kruipen als eene slak. Hij
schelde. De knecht, die hem de deur open deed,
die, gelijk Giordano Bruno, in schier zijn ge
heel leven een type van liederlijkheid was,
door een gedeukteeken verheerlijken. Maar
voor de moderne vijanden der Kerk is de
omstandigheid voldoende, dat deze Giordano
Bruno ontrouw werd aan zijn priestereed
en zich als een hevig tegenstander van
bet Pausdom opwierp. Wauneer deze ver
heerlijking van alle revolutioucaireu uit
de middeleeuwen bljjft voortbestaan, dau
zal Arnold vau Brescia, die gansch Italië in
een bloedpoel wilde veranderen en dreigde
de maatschappij omver te werpen, ten slotte
ook wel door een mouument worden ver
heerlijkt. De Pausen hadden geen grooter
vijand, geen meer verwoeden tegenstander
dau dezen man; het zou ous dus niet ver-
wouderen wauneer ook zeer spoedig zijn
standbeeld in het Capitool zal opgericht
worden. Maar wat zal men er van zeggen
wanneer thans zelfs de persoon van Jezus
Christus bespot wordt en daarentegen Ju-
dus Iscariot, die zijn Heiland voor dertig
zilverlingen verkocht, wordt verheerlijkt
en vergood? En dit is het geval in een
schandelijk tooneelspel, 't welk onder den
naam van »Judas» thans sinds weken in
de schouwburgen vau Rome tot groote
ergernis der geloovigen, aan het volk wordt
vertoond. Wij gelooveu niet, dat de eerste
Frausche revolutie, eveu rjjk aan godslas
teringen als aan gruwelen van allerlei aard,
en zoo vijandig tegenover deu godsdienst
als ooit in de geschiedenis werd vernomen,
de band ooit tot zulk een schandaal heeft
geleend! Maar br Crispi heelt niet de
minste bezwaren tegeu de opvoering van
zulk een vuil tooneelproduct, hij duldt het
schandaal, ja, hij verheugt er zich mis
schien over, dat de Kerk opnieuw beleedigd
wordt en bespot.
Eu de Koning, Humbert, die toch ka
tholiek is gedoopt? Helaas, zulk een ko-
niugschap oefent een weemoedigen indruk
uit op ieder monarchaal gezind persoon.
Als men let op het uiterlijk vertoon, als
men de Evivas hoort, die den Koning en
der Koningin worden toegeroepen, als men
den eerbied ziet, dien men voor bet vor
stenpaar betoont, men zou aau het Itali
aansche koningschap gaan gelooven. Ziet
men echter hoe de Kouing naar de pijpen
van zijne Ministers moet dausen, hoe zelfs
de Koningin zich moet richten naar den
wensch van een ministeriëalen bigamist,
wordt men gewaar, dat de Souvereiu
geene macht bezit, de inspraken van zjju
hart te kunnen volgen, wauneer zjjne denk
beelden niet met die van zjjue Ministers
strookeu, bespeurt men dat il re Umberto
in zekeren zin nog meer de gevangene is
van de liberale bende, dan de Paus de ge-
vaugeue is vau den Koning van Italië in
het Vaticaan, dan kan meu ziju medelijden
voor dezen monarch nauwelijks verbergen.
nam hem zijne hoed en zijn rotting af met de
gewone deftige beweging.
//Mijnheer kan u op dit oogenbiik niet ont
vangen. Hij heeft mij gezegd, dat ik mijnheer
naar de zaal moest brengen."
//Is de Juffrouw thuis?
//Ja, mijnheer, antwoordde de knecht, terwijl
hij Phillippe zeer verbaasd aanzag.
Tot dusverre had hij Julie niet anders mogen
spreken dau in het bijzijn van haar vader of
een ander lid van de familie. Nooit nemen de
Parjjsche jonge dames de vormen zoo in acht
dan wanneer zij verloofd zjjn.
Snel liep Philippe de trap op, de voorkamer
door, waaruit de geur van Julie's lievelings
bloemen hem tegenkwam, en opende zacht de
deur van de zaal.
In de zaal was het donker. Onder een kroon-
ksndelaar stond op eene verhevenheid eene lange
zwarthouten kist. Op eene tafel er naast waren
waskaarsen en een crucifix gezet, en lagen
eenige witte rozen. Julie Dorine was dood.
Op den hartverscheurenden kreet van Philippe
schoot Monsieur Dorine toede beide mannen
konden geen woord uitbrengen en drukten
elkander snikkend de hand. Eerst een uur later
kwam Wentvvorth te weten hoe het ongeluk
was gebeurd.
Den vorigen avond was Julie als gewoonlijk
Het Italiaansche koningschap is niets meer
dan eeue schaduw; het mag geen woord in
't belang der Kerk spreken, het moet de
revolutie vreezeu eu daarom laat het Crispi
regeereu, terwjjl het zich zelf met den
schijn te vredeu stelt.
Het is treurig doch desniettemiu zeer
waar, dat het gepleegde ourecht zich dik
wijls eerst aan de kleinderen en achter
kleinkinderen wreekt. Karei Albert, Koning
van Sardinië, was in de loge getreden eu
werd er het werktuig van. Zijne onverza-
delijke eerzucht, zijne afkeerigheid van
de idealen zijner vaderen, die goede Ka
tholieken waren, deed hem den eersten tred
zetten op den slechten weg.
Karei Alberts zoon vervolgde dien weg
en Koning Humbert zal hem wellicht tot
in den afgrond bewandelen. Van Karei
Albert weten wjj, dat hjj door zijne eigen
laudgeuonten te Milaan in ziju eigen paleis
werd belegerd, dat hij genoodzaakt werd
afstand van de Kroon te dosu en in 't
verre Westen zijne toevlucht moest nemen,
dat hij met een gebrokeu hart en, naar
wjj hopen, berouwhebbend en boetvaardig
is gestorven; de briefwisseling met Cavonr
bewijst ous, wat Victor Emanuel van dien
>grooten« Minister beeft moeten verdragen;
wij vernemen er uit, hoe Cavour zjju ko-
niukljjken meester als een schooljongen
behandelde en hoe de politiek van dezen
Koning met de onwaardigste middelen werd
gedreven. Van den regeerenden Koning is
het bekend, hoe hij gedwongen werd de
onwettige echtgenoote van Crispi aau het
Hof te noodigen, hoe zelfs de zedeureiue
Koningin genoodzaakt werd de hand te
drukken vau de vrouw van deu Minister
bigamist, hoe Prins Torlonia moest wjjken
voor de wraak van Crispi. Torlonia, ster
ker en machtiger dau de KouiDg van het
>vereeuigde« Italië weigerde de vrouw van
deu Minister toegang tot zjju buis te ver-
leenen eu verbood zjjue echtgenoote deu
drempel van Crispi's woning te betreden.
Met recht mag men vragen, wat zal
het lot zijn van een koningschap, welks
drager vau slechter conditie is dan een dei-
burgers van het land? Wat zal het lot zijn
van het Rjjk, dat Ministers bezit, die zich
door geen auder instinct laten leiden, dan
door een ingekankerdeu haat tegen Kerk
eu Paus.
Arm, arm Italië, hoe diep zjjt gij ge
zonken!
Uit Rome wordt gemeld, dat het eerst
volgend consistorie, waarin Russische Bis
schoppen zullen geprecouiseerd worden,
binnenkort zal worden gehouden. Z. H.
de Paus zal, naar men verzekert, bjj die
gelegenheid in zjjue allocutie het hooge
naar hare kamer gegaan en had hare kamenier
gezegd dat zij haar vroeg moest wekken. Tegen
zeven uur was de kamenier binnengekomen.
Mademoiselle Dorine zat geheel gekleed in een
armstoel en scheen te slapen. Een boek was aan
hare voeten gevallen, het bed was nog opge
maakt, de waskaars was geheel opgebrand. De
kamenier riep haar vader. Men wilde Julie
wakker makeu: de dood had reeds lang hare
leden verstijfd.
Men hai Philippe een telegram aan het sta
tion van Kambouilet gezondendat was hem
niet ter hand gesteld. Men had hem aan zjju
hotel geschreven, om hem op het ongeluk, dat
hem getroffen had, voor te bereidenin zijn
haast had hij den brief niet gezien. De knecht,
die hem de deur had opengedaan, dacht dat
hij op de hoogte was, en zoo kwam het dat hij
het treurig nieuws zoo wreed en plompweg
had vernomen.
Natuurlijk werd er over den plotselingen dood
van een zoo schoon en rqk meisje als Made
moiselle Dorine, en dat bovendien eerstdaags de
bruid zou worden, veel gesproken. Eene tal
rijke menigte woonde dus den lijkdienst in de
kerk van rue d'Aguesseau bij en bij het ver
laten van de kerk begeleidden de meesten den
lijkstoet lot aau het kerkhof Montmartre, waar
de begrafenis zou plaats hebben in deu gral-
belang der dezer dagen gehouden katho
lieke congressen doen uitkomen en wijzen
op de krachtige eischen der Katholieken
tot herstel der wereldljjke macht.
Te Rome is het congres geopend van
de Italiaansche Gedelegeerden van den Vre
debond. Onder de aanwezigen bemerkte
men den Minister Seismit-Doda eu ver
schillende parlementsleden. De HeerBonghi,
oud-Minister, werd tot President benoemd
en hield eene rede tegen bet militarisme en
ten gunste van een internationaal scheids
gerecht. Onder de ingekomen voorstellen
was er een van Markies Pareto, ten doel
hebbende Z. H. deu Paus tot internatio
naal arbiter aan te stellen na de verzoe
ning der Kerk met Italië.
De werkstakingen iD Westfalcn houden
nog altijd aan. De Pruisische Minister van
Binnenlandsche Zaken bemoeit zich met
de zaak eu tracht eene schikking tusscben
de werkgevovs eu werknemers uit te lokkeu.
Dat is in de gegeven omstandigheden
zeer doeltreffend. Toch was het beier ge
weest dat de strikes niet mogeljjk waren
gemaakt.
De vrijheid den werklieden verleend, is
reeds in losbandigheid ontaard, terwijl het
lot van den arbeider niet is verbeterd.
Zoo belooft het liberalisme altjjd een
paradjjstoestand, de vervulflng dier toezeg
ging bljjft echter uit.
Wanneer zullen de arbeiders vvjjs worden
en begrjjpen, dat sociale toestandeu welke
geboren worden door den loop der om
standigheden niet zoo gemakkeljjk worden
gewjjzigd en dat de verhouding van het
loon tot deu arbeid niet willekeurig door
de patroons wordt geregeld, maar verband
houdt met vraag eu aanbod van het be
trokken artikel van verbruik.
Strikes zjjn paardemiddelen, die geen
blijvend heil aanbrengen.
Volgens alle verschijnselen zal de werk
staking der mjjnwerker8 voorloopig ver
scherpt voortgezet wordeu, eu niet alleen
in Westfaleu, maar ook in twee groote
bolenmjjuen in Opper-Silezië, die ongeveer
een vierde der gezamenljjke Duitsche kolen-
productie leveren, en van waar de groote
industrieën in Oostelijk Duitschland hare
kolen laten komen, Reeds hebben aldaar
omstreeks 6000 man den arbeid uederge-
legd. Zjj eischen een minderen werktijd
en een dageljjkssch loon van drie mark.
In sommige mjjneu van Opper-Silezië
is reeds eene loousverhooging toegestaan.
Indien in Opper- Silezië eene werkstakiug
op uitgebreide schaal ontstaat, dau zullen
aldaar tot haudhaving der orde strenge
voorzorgsmaatregelen noodig zjjn want de
arbeidersbevolking ginds, staat ten deele te
boek als van een opvliegeud karakter, en
er is daar ook veel vreemd volk.
Het comité der werkstakeuden in West
kelder van de familie Dorine.
Eene korte beschrjjving is hier noodig. Om
dien grafkelder was een ijzeren hek, en aan den
ingang was een zeer klein voorportaal. Hij had
eene ruimte, van vijftien a twintig vierkante
voeten, was zeer donker en bevatte twee sar-
cophagen van graniet, op eene waarvan de let
ters I. D. in een krans van witte leliën stonden.
Eene dikke ijzeren deur scheidde den kelder
van het voorportaaltje, en om niets te vergeten,
zal ik er bijvoegen dat er een luchtgat in de
muur was. Dat hebt gij begrepen niet waar?
De lijkstoet hield voor het monument stil;
alleen de naaste bloedverwanten gingen den
grafkelder in. De ljjkkist werd erin afgelaten, in
de saroophaag, die er voor gereed was gemaakt,
gezet, en de deur, die op hare verroeste schar
nieren knarste, werd weder gesloten.
Monsieur Dorine stapte zjjn rijtuig weder in,
zoo verdiept in zijne droefheid, dat hij niet
zag dat hjj alleen was. De andereu gingen aan
het hek van het kerhof uiteen, de rijtuigen
rolden in alle richtingen, en zelfs de paarden
van de fiacres draafden snel. 't Was alsof
allen zich haastten om de dooden te verlaten.
Wordt vervolgd.)