NIEUWE
No. 1399.
Woensdag 5 Juni 1889.
14de Jaargang.
Kerk en slavernij.
Bü ITEM LA NLK
Beloonde Moed.
De officier herwon zijne kalmte in zooverre
°P'
IIHSIHE III It AIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maauden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederlaud Ir. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzjnderlyke Nummer»0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUK EAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE
PBIJB DEB ADVEHTBNTIjSW
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever. :KüPPER8 1, A U R E Y.
Ousterfeljjk zijn de verdiensten, welke
de Katholieke Kerk zich heeft verworven
door haren arbeid tot berrijdiug der slaveu
en tot afschaffing der slavernij. Het vele
goede, dat de Kerk iu dit opzicht heeft
bewerkt, wordt echter niet erkend, meu
geeft zich ook geene moeite hare ver
diensten te leeren keuneu en als er iets
vau bekend wordt, dan worden de feiten
zoo klein en onbeduidend als mogelijk is
voorgesteld en alles wordt al zeer spoedig
vergeten.
De slavernij was een algemeen kwaad
in het heidendom; wy vinden haar dan
ook bg de meest beschaafde volken der
oudheid. Zelfs de wjjze Aristoteles zegt:
»Eene volledige huishouding moet uit vrye
menschen en uit slaven bestaan; de slaaf is
een levend werktuig gelyk het werktuig een
onbezielde slaaf is.Het aantal slaven was
derhalve in Griekenlaud aanmerkelijk groo-
ter dan dat der vrjje mannen. Attica telde
20,000 burgers en 400,000 slaven, de sla
vinnen niet meegerekend.
Iu Griekenland bestonden slavenmarkten,
de eigenaar van slaven mocht dezen wel
niet dooden, hy kon ze echter mishande
len en verkoopen al naar zijn goedvinden,
zii werdeu als diereu behandeld, reden
waarom men dan ook geloofde, dat elke
slavenziel in den grond bedorven was en
men geen enkele slaaf kon vertrouwen.
Zelfs de groote Grieksche philosoof Plato
zegt: »Men moet de slaven streng behan
delen eu terdege tuchtigen want het is
een kenteeken van een welopgevoed mensch,
wanneer hy zjjue slaven veracht, c Maakten
de slaven zicb, ondanks hunne verachte
en verdrukte positie, door het een of ander
verdienstelijk, dan werden zjj op eene zeer
zonderlinge wjjze daarvoor beloond. In den
Peloponesischen oorlog o. a. hadden zich
de Heloten, de slaven der Spartanen, door
hunne dapperheid zeer gunstig onderschei
den; zy zouden er dan ook voor heloond
worden; aan 2000 der dappersten werd de
vryheid geschonken; doch aangezien
men beu onbekwaam en gevaarlyk achtte,
werden ze in 't geheim vermoord.
Evenals by de Grieken, bestond ook by
de Romeinen de verfoeiljjke slaverny. De
slaaf werd als een handelsartikel beschouwd,
dat men naar willekeur verkoopen, schen
ken, leenen, verpanden of verruilen kou.
De meester kou zyue slaven zelfs dooden.
En dat geschiedde ook. Een rjjke Romein
vernam, dat visschen, die met menschen-
vleesch gevoed worden, bizonder smakelyk
waren. Hy kou zich deze lekkernij ver
schaffen; iiy bezat immers slaven en met
FEUILLETON.
4)
Vervolg.)
De man zag er veel te verslagen uit, om bij
den officier niet een gevoel van minachting op
te wekken. Hij keerde den spreker den rug toe
en zei beleefd maar streng tot de dame:
Het doet mij leed, senjore, uwe reis te
moeten storen. Ik moet dit papier naar het
hoofdkwartier zenden, en tot dat de chef nadere
orders gegeven zal hebben, blijft ge mijne ge
vangene.
Dat scheen de dame reeds verwacht te heb
ben. Achterover in haar stoel geleund, het gelaat
in de handen verborgen, hoorde zjj onbeweeglijk
hare voorloopige veroordeeling aan.
Van Zeen had de spionnen liever dadelijk
mede naar het hoofdkwartier genomen. Om zijne
boosheid lucht te geven, wendde hij zich nu
tot den majordomus.
Die ezeldrijver is ook een spion; die mag
ook niet verder gaan.
Thans richtte de dame zich op en met
een blik vol medelijden op haar reisgenoot,
riep zij uit:
Die man is onschuldig, senjor; hij heeft
met mijne zaken niet het minst te maken. Laat
hem rustig zijns weegs gaan.
dezen nu werden zjjne visschen gevoed.
Tegenover den slaaf was alles geoorloofd.
Slaven moesten slechts ten halve gekleed
hun arbeid verrichten om hen gemakke
lijker door zweepslagen te kunnen pijni
gen. De slaveD, die veldarbeid moesten
verrichten, werden gedurende den nacht
geboeid eu moesten iu eene onderaardsche
ruimte overnachten. Een vluchteling boette
zijne poging tot ontsnappiug in den regel
met het leven. Wisten de slaven, dat hun
meester iets kwaads had gedaao, dan wer
den zy gewoonlijk uit den weg geruimd,
opdat zy niet iu de gelegenheid zouden zijn
als getuigen of aanklagers tegen hun heer
en meester op te treden. Werd oen meester
door een zijner slaven vermoord, dan moes
ten in den regel alle slaven van dien
meester sterven.
In vele huizen vond men dikwerf vijf-
honderd slaven. Grondbezitters hadden er
veelal tien duizend. De slaven waren ge
deeltelijk krijgsgevangenen, gedeeltelyk door
zeeroovers opgekochte ongelukkigen, ge
deeltelyk inboorlingen, vondelingen, die men
zich toegeëigend eu opgevoed had.
De slaven moesten ook tot vermaak der
Romeinen dienen, natuurljjk tot een on-
menschelyk en bloedig vermaak, want zy
moesten tornooien met elkauder uitvoeren,
geen schijngevechten, maar gevechten in
Sloedigeu ernst. Op een teeken van het
publiek gaf de overwinnende gladiator den
overwonnene den doodsteek. Dat was voor
de oude Romeinen een waar genot en die
het bevredigde, was hun vriend. Cesar liet
op een dag 320 paar gladiatoren optreden;
Trajanus echter liet 10,000 slaven met
elkauder strjjden, welk vermaak 123
dagen duurde.
Nog gruweljjker waren de gevechten,
waartoe de arme slaven met wilde dieren
in de amphitheaters gedwongen werden,
waarbij de wilde beesten, zooals te begrij-
pen is, overwinnaars bleven en de slaven
verscheurden. Wij weten immers ook, dat
vele martelaren aan de wilde diereu wer
den toegeworpen, waarby dikwerf het
wonder geschiedde, dat de wilde beesten
tegenover den Heilige geplaatst, tam werden
als schapen, en den vervolgden Christen
niet het minste leed berokkenden.
De ontzettend gruwelijke behandeling,
welke de slaven te lyden hadden, bracht
hen nu en dan tot wanhoop en tot opstand,
die echter nooit een voor hen gunstigon
afloop had. De veldheer Crassus ging met
de overwonnen slaven aller gruwzaamst te
werk; by liet namelijk op den weg van
Capna naar Rome kruizen oprichten en
10,000 slaven daaraan ophangen. Augus
tus deed 30,000 slaven, die voor Poropejus
Waarom niet dadelijk? lachte van Zeen
ruw: mee gevangen, mee gehangen
Don Pedro wendde zich tot den spreker en
zei, met een blik vol verpletterenden trots:
Hier heb ik alleen te bevelen sergeant 1
Met eene voor geen twee uitleggingen vatbare
handbeweging wees hjj naar de deur.
Yan Zeen boog in onmachtige woede en ging
de deur uit.
De chef zal weinig omslag met de spion
nen maken, ondanks de vriendelijkheid van den
voornamen luitenant, bromde hij tusschen de
tanden en verdween.
Weldra kwam hij de kamer weder binnen
stormen onder den uitroep:
Die Indiaansche kerels zijn weg, ontvlucht;
de chet zal woedend zijn.
Caramba! zwijg! viel de offic er hem in
de rede. Gij moet oogenblikkelijk met dien
man daar en de muildieren naar het hoofdkwartier
rjjden.
Maar de dame?.... De chef zal de zaak
zelf willen behandelen.
Driftig sloeg de officier de hand aan het ge
vest vanj zjjn sabel.
Nog een woord en ik steek je overhoop;
ik verlang, dat ge dadelijk zult gehoorzamen,
sergeant, of
De sabel doorkliefde als een bliksemschicht
de lucht. Van Zeeu snelde de deur uit en
weldra hoorde men hem buiten ,zijn bevelen
aan de manschappen uitdeelen.
gestreden hadden, vermoorden.
Zoo stond het met de slaverny in het
oude heidendom geschapen; later in het
christelyk tjjdperk, toen de Kerk het on
kruid der slaverny voor altjjd uitgeroeid
geloofde, zag zy echter door het verkeer
met den Islam en het gebrek aan arbeiders
in de nieuw ontdekte wereld, de reeds lang
dood gewaande Hydra nogmaals te voor
schijn komen. De menschenhaudel kwam
weder in 't aanzyu door de groote geogra-
phische ontdekkingen, die omstreeks het
einde der middeleeuwen van Spanje uit
werdeu gedaan. De Kerk kon den ont-
bereuden handel toenmaals niet verhinderen,
doch wel het lot der slaven verzachten.
Bovenalles trachtte zy de beteekenis, welke
het Christendom aan het leven van het
individu hecht, ook ten gunste van de
slaven te doen gelden. Daarbjj kwam de
weldadige uitwerking van de opneming der
slaven in de kerkelijke gemeenschap. Het
Christendom werd voor velen eene ryke
bron van troost en leedverzachting. Men
nam derhalve maatregelen om aan de ziel
zorg onder de slaven meer uitbreiding te
geven en de Priesters der Kerk spoorden de
meesters op ernstige wjjze aan tot zachtmoe
digheid eu tot christeljjke liefde jegens de
slaven. Terwyl de wereldlijke Regeeringen
er belang by hadden, het met den slaven
handel zoo nauw niet te nerneu, kwamen
maunen als Solorzano, Molina, Rebello,
Soto, Barbosa, Suarez, Ledesma, Mercatus,
Navai rus, Thomas Sanchez, Avendano
en anderen, zoowel mondeling als schrifte
lijk, op tegen den afschuwelijken en ou-
menschelijkeu handel en de zorg van de
Kerk voor het geestelijk en stoffeljjk wel
zijn der slaven bereikte iu het leven en
den arbeid der beide Neger-Apostelen Al
fonso Sandoval eu Petrus Claver den
hoogsten triumf van heldhaftige naasten
liefde 6d zelfopoffering.
Negers werden hoofdzakelijk, sinds het
jaar 1503, als slaven uit Afrika ir, Amerika
ingevoerd. In het jaar 1840 telde men
in het nieuwe werelddeel 3,200,000 slaven,
tot eindelyk de groote oorlog der Noorde
lijke en Zuidelijke Staten van Noord-Arae-
rika aan dit kwaad een einde maakte.
Het langst bestond iu de uieuwe wereld
de slavernij in Brazilië, waar zjj echter in
het vorige jaar werd opgegeven. De Bis
schoppen in dit land hadden hunne stemmen
voor de opheffing der slaverny doen weer
klinken, opdat ter eere van he. vijftigjarig
Priesterfeest van Z. H. Paus Leo XIII het
schandmerk der slaverny op den Brazili-
aanschen bodem zou uitgewiacht worden.
De vrjj geworden slaven wekten zjj op tot
dankbaarheid jegens hunne weldoeners, tot
dat hjj in alle haast zjjn potlood een paar
woorden op een stuk papier schreef eu dit toen
dichtvouwde.
Gij moet het transport begeleiden met
deze woorden wendde hjj zich nu kortaf en
zonder hem aan te zien tot den aanvoerder
van de karavaan, die in stomme vertwijfeling,
als een veroordeelde, het hoofd op de borst had
laten zinken.
Yan Zeen verscheen weder en meldde op
redelijk onderdanigen toon, dat hij gereed was
om te gaan.
Hier is mjjn verslag en de brief, en nu
dadelijk in den zadell
Op een wenk van don Pedro volgde de ge
vangene, gedwee, als een Lm; met wankelende
schreden trad hij naar buiten, besteeg met on
zekere bewegingen zjjn muilezel en de optocht
zette zich, met toevoeging van tien ruiters als
escorte, weder ia beweging langs den straatweg
in de felle hitte der middagzon.
Don Pedro zag de wegtrekkende karavaan
eenigen tijd na; toen keerde hij in de kamer
terug, waar de jonge vrouw, met het hoofd iu
de hand rustende, aan de tafel zat. Er heerschte
eene drukkende stilte. Zelfs het kletteren van
zijne zilveren sporen hinderde den officier, toen
hij over den steenen vloer ging. Bij zijne na
dering zag de gevangene vragend den jongen
man aan, die zeer hoffeljjk voor haar boog met
de woorden:
Senjora, ge begrijpt wel, hoe pijnlijk het
voor mij is, u hier als gevangene te moeten
arbeidslust, tot gehoorzaamheid aan het
gezag en tot getrouwheid aan de Kerk.
De slaven iu Brazilië verkregen dan ook
werkeljjk hunne vryheid. Het werk der
Bisschoppen werd met het gewenschte
succes bekroond.
Wordt vervolgd.)
De Duitscbe Keizer heeft den hoofdredac
teur der Köln.Zeitung, Schmits, ontheven van
de maand vestingstraf, waartoe hjj wegens
beleediging van den Prins Von Reuss werd
veroordeeld.
De Schah vau Perzië wordt den 9en
Juni te Berljju verwacht en neemt zyn
intrek in het slot Bellevue. Zyn vertrek
naar Weenen is, zooals gemeld wordt, uit
gesteld dewijl Keizer Frans Jozef hem
heeft doen weten dat hjj de noodige toe
bereidselen nog niet heeft kuimen maken
om zjjn hoogen gast waardig te ontvangen.
Te Cherbourg, Caen, Pout-Audemer
eu in verscheidene andere plaatsen aan de
kust van het Kanaal gelegen zjjn eergiste-
reu-avond te half negen uur schokken
van aardbeving gevoeld, te Caeu zelfs eenige
malen na elkander. Ook te Parjjs is door
sommigen eene golvende beweging waar
genomen. opmerkelijk mag bet heeten, dat
geljjk uit Pont-Audemer gemeld wordt,
de eene den schok gevoeld heeft en zyn
buurman niet.
Ook op het eiland Wight, op Guernsey
en in het graafschap Dorset zyn schokken
waargenomen. Yan ongelukken heeft men
echter niet gehoord.
Jl. Zaterdag is in de St. Augustjjner kerk
te Parjjs de jaarljjkscbe lijkdienst gevierd
voor de zielerust van den keizerlijken Prins,
die den lsten Juni door de Zoeloes is ge
dood. Omstreeks 500 personen waren by die
plechtigheid tegenwoordig.
Sprekende over den dronk, door den
Czaar uitgebracht op den Yorst van Monte
negro, zegt de Standard: Alexander acht
het zelfs niet noodig meer, de kennis die
hij draagt van den tegenstand, welken de
buiteülandsehe politiek van zjjne Regeering
te Berljjn en Weeuen ondervindt, te be
dekken met deu sluier der diplomatieke
omzichtigheid. Hoe langer hoe minder, doet
het blad voorts opmerken, spreekt men
van het bezoek aan het hof te Berlijn.
De woorden van den Czaar kunnen slechts
de ontevredenheid over de eerzucht vau
Prins Nikita aanwakkeren. Rusland blyft
voortdurend zich er op toeleggen om het
programma zyner Oosteische politiek te
doen zegevieren.
11 Diritto schryft: »Het comité der
behandelen; maar een stalen plicht dwingt mjj,
en ik geloof dat, als ik u met de overigen naar
het hoofdkwartier had gezonden
O, senjor, daar ben ik u dankbaar voor,
gij zjjt caballero.... Zjj zweeg eu staarde voor
zich op den grond.
Don Pedro haalde met een zucht de schouders
Gjj overschat mijne macht, senjora; ik heb
hier weinig te zeggen, mjjn chef is een streng,
hardvochtig man. Hoe kondt ge ook zoo on
doordacht zjjn u in de oorlogpaangelegenheden te
mengen. Dat is gevaarlijk voor een man en
dubbel gevaarlijk voor eene vrouw, die geene
wapenen van beteekenis tot haar verdediging
kan gebruiken.
De jonge dame boog het hoofd. Weder
heerschte er een oogenblik eene benauwende stilte.
Senjora, begon de officier weder, wilt ge
niet liever in de kamer hier naast gaan?
Zij stond langzaam op en ging in de aange
duide richting. Zij zag hem met een uitvor-
schenden blik diep in de oogen en vroeg met
bevende stem:
Zeg mij, bid ik u, wat uw commandant
over mjj beslissen zalis dan mijne misdaad in
de oogen van den soldaat zoo groot, dat
dat
Ik kan u daarvan niets zeggen, senjora
hier heeft alleen de chef te beslissen, en zijne
bevelen moeten onherroepelijk worden opgevolgd
{Wordt vervolgd,)
