N I E U WE No. 1401. Zondag 9 Juni 1889. 14de Jaargang. Kerk en slavernij. BUITENLAND. in. Beloonde Moed. IMRLimi MMAU 1BON5IUESTSFBIJ9 Per 3 maanden voor Haarlem0,8b Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het Buitenland 1,80 Afzjnderljjke Nummer»0,03 Dit blad verschgnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATÏÏRDAG. BüHEiD: St. Janstraat Haarlem. AGITE MA NON AGITATE PBIJB DBB ADVEBTENTIÉN Van 16 regel»30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KüPPERS I, A U R E Y. Wegens het Hoogfeest van Pinsteren zal de Nieuwe Haarlemsohe Courant in plaats van Dinsdag, Woensdag a. s. verschijnen; het dan vol gende nummer verschijnt Zaterdag 15 Juni e. k. Hetgeen Bartholomous de la Casas voor de Iüdiauen in Middel-Amerika is geweest, dat was Pater Petrus Claver voor de ne gers in Zuid-Amerika. Hij stamde ,uit eene adellijke familie eu werd in het jaar 1571 te Verdu in SpaDje geboren. Hg trad in de orde der Jezuïeten en bracht den meesten tgd zijns levens (hg stierf in 1654) te Carthagena toe. Deze stad hoeft wel is waar eene voortreffelijke haven, is echter door de ondraaglijke hitte, welke er heerscht, door de vele regen en ontelbare iuaecteu, zeer ongezond. Zjj was de grootste slaven markt van Amerika en een rijk en uitge strekt arbeidsveld voor Petrus Claver. Deze had de gelofte afgelegd, tot aan zjju dood een slaaf der negers te zjjn; en hij deed zijne gelofte gestand. Hg begaf zich steeds aan boord van schepeo, die met negersla ven aankwamen. Lagen deze in de scheeps- ruimte aan elkander geketend, zonder bod, zonder kleeding en bjjna zonder voedsel, dan was het Pater Claver, die hun verver- schiugen gaf, die de ziekea reinigde, hunne wouden verbond, die de kinderen doopte, welke gedurende de reis geboren waren eu de stervenden tot de ontvangst van het H. Doopsel voorbereidde. Ook bij de ontsche ping bood bij den negers hulp. Deze wer den namelijk in magazijnen geleid, die vochtig en donker waren en daar vervulde Petrus Claver het ambt van deu barmhar- tigen Samaritaan. In deze verpeste verblij ven, bij 't aauschouwen van zooveel ellende, vieleu velen zjjner Ordebroeders in zwijm; Pater Claver arbeidde echter onvermoeid voort, des avonds echter moest men nu en dan deu afgematten en vermoeideu Priester in zijne hut dragen. Werden de slaven aan de planters verkocht, dan bezocht hij hen in hun nieuw verblijf om hen te troosten, te onderrichten en te verplegen. Hij leidde hen naar de godsdienstoefeningen en nam aan hunne vermaken deel. Voor velen was eene voorspraak bjj de meesters. Geen wonder dus, dat Pater Claver reeds in zijn leren als een Heilige werd vereerd, ver mits God hem ook de gaaf der wouderen had verleend zoodat hij zieken genas, wauhopeuden juist te rechter tijd troostte, ja zelis dooden in het leven deed terug- keeren. Ook in de kerken bezocht hij de negers, eensdeels om hun te verbeteren, ten andere ora hen te onderrichten, haat en wraak uit hunne harten te verbannen en hen FEUILLETON. 6) Vervolg.) Hier sloeg de stoutmoedige krijger, die in het gevecht geen spier van zijn gelaat vertrok, als de kogels hem om de ooren snorden, de oogen neder, voor den zachten, smeekenden blik van zijne gevangene. Senjora, begon hij met een van aandoe ning trillende stem, uw toestand is ernstiger dan gjj denkt; de gevangen boodschapper wordt ter dood veroordeeld, hoe kan ik in mijne positie hier hulp verschaffen? Heilige Moeder Godsl snikte zij, helpt mij dan niemand meer? Radeloos op de lippen bijtende tot bloedens toe, staarde hij op het ongelukkige meisje. Toen stond bij op en trad op haar toe: Senjora, sprak hij zacht, om niet soms door dezeu of genen luisteraar gehoord te wor den, misschien zouden invloedrijke vrienden in de omgeving des Keizers uw lot kunnen ver beteren, maar de tijd dringt; als mijn chef be veelt, danwij zouden dan geen bode hebben, die snel genoeg kon gaan; de Indianen, die u begeleidden, zijn ontvlucht. geduld gedurende hun straftijd in te boe zemen. Ziju grootste vermaak was in het hos pitaal der melaatschen te gaan, 't geen bij wekelgks twee of driemaal deed. Reeds het aanschouwen van deze ongelukkigen is ontzettend, de stauk, dien zij verspreiden, is onuitstaanbaar, maar Pater Claver stoorde zich niet daaraan; hg bezocht hen, troostte hen, sprak hen geduld in en spoorde hen tot bekeeriug en boete aan. Nadat de kranken gebiecht hadden, las hg de H. Mis, onder welke de melaatschen commu niceerden. Ook voor eene gepaste uitspanning der melaatschen droeg de edele Priester zorg; hij liet zelfs een muziekkorps komen om de ongelukkigen in eene vroolijke stem ming te brengen, waut negers zgn verzot op muziek, 't Was dus geen wouder, dat hg door do slaven als een vader werd ge- eerd en bemind. AaDgezien er te Carthagena jaarlijks ongeveer 12,000 slaven werden aangevoerd, die voor het meerendeel door Pater Claver werden onderricht eu gedoopt, kan meu veilig aannemen, dat door dien edelen Missiouaris ongeveer 300,000 negers tot het Christendom zijn bekeerd. Den 26 Mei 1850 werd Pater Petras Claver door Plus IX zalig en den 15 Januari vau het vorige jaar door Leo XIII heilig verklaard. Hoevele slaven eu gevangenen zijn er door de Kerk en hare bedienaren vrijge kocht! De Sarazenen vielen dikwerf in de Euro- peesche landen of maakten zich op zee meester van schepen om gevangenen te verkrijgen, die dan slavendiensten moesteu verrichten, tot dat zjj tegen een goeden losprijs werden vrijgelaten. De H. Cyprianus, Bisschop van Carthago (f258) trok zich het lot der door de Nu- midiërs gevangen genomen Christenen zoo ter harte, dat bij eene som van 8500 poud zilver voor hunne vrijmaking verzamelde. De H. Ambrosius verkocht al wat hij bezat, toen Keizer Maxim us in Italië alles had verwoest en vele gevangenen had weg gevoerd, slechts om die gevangenen weder om vrij te kunnen koopen. Bisschop Acacius bracht met zijne Gees telijkheid zooveel bijeen dat 7000 Perzen, die door de Romeinen in het jaar 421 in Amida waren gevaugen genomen in vrjj- heid konden gesteld worden. Bisschop Deogratias vau Carthago (f457) kocht eenige duizenden Romeinen, die de Vandalen-Koning gevangen hield, vrij, voor welk doel hij zelfs de sieraden der kerk te gelde maakte. Bisschop Cesarius van Aries gebruikte in het jaar 507 de kostbaarheden zijner kerk om een groot aantal gevaugen Bour- Ontvlucht? Niet gevangen? Een straal van hoop scheen bare ziel te ver vullen. O, dan is er nog hoop, tij zullen..... Plotseling zweeg zij, zij stond als gevangene tegenover haar overwinnaar. Meent gij dat de Indianen zullen terug- keeren? Misschien wel, alsZij weifelde. Vrijwillig zullen zij niet komen. Een teek en van mij en zij zijn er. Welk teek en? Zult gij geen misbruik maken van mijne bekentenis, eenjor? Er lag in hare woorden zulk een kinderlijk vertrouwen, dat hij alles om zieh heen vergat. Senjora, als ik u helpen kon, mijn woord als caballero O, senjor als gij wildet, zouden de India nen tot mij terugkeeren. In hare vreugde riep zij dit zoo luid, dat men het buiten goed moest gehoord hebben. Don Pedro deed eene schrede achterwaarts. Senjora, ik ben officier in dienst van Keizer Maximiliaanl Teleurgesteld sloeg zij de oogen neder. Maar ik ben ook Mexicaan en weet, wat ik aan eene dame verschuldigd ben. Beschouw mij als uw cipier en zeg mij hoe ik de India nen kan terugroepen. gondiërs te bevrijden, tot welk doel Ko ning Theoderik hem 60 pond zilver en 300 goudstukken had geschouken. Thomas vau Jezu, een Priester van de Orde der Augustijnen, werd in het jaar 1578 door de Mooren in Marocco gevan gen genomen. Geruimen tijd reeds was hij gevangen, toen hij eindelijk zijne vrgheid en tevens eene belangrijke som geld ver kreeg. Met dit geld kocht hg gevangenen vrij, lig zelf bleef echter bij de 2000 nog gevangen Christenen, om hen in hun gees telijken en lichamelijken nood hulp te ver- leenen. Dat deden trouwens vele Christenen, die vrijwillig in gevaugeuschap gingen, om anderen de vrijheid te verschaffen. De H. Bisschop Pauliuus van Nola offerde zijne vrgheid op, opdat de eenige zoon eener weduwe uit de gevangenschap huis waarts kon trekken. Serapion de Sidoniet verkocht zich in de vierde eeuw meermalen als slaaf, om audereD te kunnen verlossen. De Bissihop vau Jaen, Petrus Paschalis, besteedde al wat hij bezat ter bevrijding van gevangenen. Hg giug naar de Mooren om de gevangenen te troosten en te ver plegen. Hij werd toen zelfs als een ge- vaugeue behandeld. Hetgeen hem door de zjjnerj aan geld werd gezonden, besteedde hij niet tot ziju eigen bevrjjding maar als losprjjs voor anderen, van wie hij wegens zwakheid in 't geloof een afval vreesde; hij zelf bleef in gevangenschap tot hij in het jaar 1300 werd gemarteld. Om het liefdewerk tot bevrijding van gevangeueu uitgebreider en meer systema tisch te beoefeuen, werden er bizondere geuootschappen opgericht. Zoo ontstond de Orde der Trinitariërs, door den H. Johan nes vau Matha en den H. Felix van Va- lois gesticht en in het jaar 1198 door Paus Iunoceutius III bevestigd. Veertig jareu na hare oprichting bezat deze Orde reeds 600 afdeelingen. De middeleu tot bevrij- diug van slaven werden door de leden zelf bijeengezameld. Even als Frankrijk bezat ook Span je eene dergelijke Orde, die der Merce- dariërs, door den H. Petrus Nolascus en den II. Riirauudus van Pennofort met Koning Jacob vau Aragonië in hel jaar 1223 gesticht en door Paus Gregorius IX bevestigd. Ook deze Orde breidde zich spoe dig uit. Te Weenen waren beide Orde ver tegenwoordigd; de afdeelingen werden ech ter door Keizer Jozef II opgeheven. Het klooster der Trinitariërs is thans een Mi norietenklooster, terwijl dat der Merceda- riërs, als keizerlijk weeshuis in gebruik is. Wie iu deze Orden trad, moest de gelofte afleggen zijne bezittiugen, vrgheid eu zelfs het leven op te offeren, om gevangenen vrij te maken. En hoeveel slaven en sla- Op het woord yavapais" zullen zjj ver schijnen. Als het donker geworden is, zal ik zien of uw tooverwoord werkt, sprak hjj zacht, en met luider stem voegde hij er bij: Ik kan over uw lot niet beslissen, dat staat slechts aan mjjn commandant. Adieu! Eene diepe buiging en hij ging heen. Met grooten ijver ging hij na of alle posten rondom het huis wel bezet waren. Eene innerlijke onrust dreef hem nu hier, dau daar heen. Zoo ging de dag voorbij. De zon was ondergegaan, spoedig was alles in duisternis gehuld. De frissche avondwind verkoelde ook het brandende voorhoofd van den jongen officier, die onrustig, in gedachten verzonken, in het tuin huis op en neer liep. Tot nog toe had de jonge man zich weinig om de toekomst bekommerd; zijne groote lief hebberij was steeds geweest, in de onmetelijke bosschen op avonturen uit te gaan. Vergeefs had zijn vader op zijn terugkeer naar huis aangedrongen; eindeljjk wendde hjj een middel aan, dat andere jongelieden ten minste uit nieuwsgierigheid zou hebben doen terugkeeren. De oude Del Patio schreef name lijk zijn zoon, dat _zijn beste vriend, een rijke grondbezitter in Potosi, een dochtertje had, en dat haar vader zich volstrekt niet ongenegen ven-kinderen worden er in onze dagen niet door de katholieke Missiën vrijge kocht! En zouden, bij zulke groote ver diensten der Kerk in zake de afschaffing der slavernij, Leo XIII en Kardinaal La- vigerie niet de mannen zijn, dezer oude en heerlgke roeping der Kerk voort te zetten en aan de vroegere verdieusten nog nieuwe toe te voegen? Wie zou het durven betwgfelen? De Brusselsche liberalen en radicalen schijnen thans inderdaad vast besloten ge zamenlijk op Dinsdag a. s. tegen het «cle- ricalismec te velde te trekken. De doctri naire organen, die de vorige week den radicaal Janson, die met den Heer De Becker (katholiek-independent) in herstem ming komt, nog als een onmogelijken can- didaat voorstelden en hem de hevigste ver wijten deden, bevelen hem thans met warmte aan. De haat tegen de »clericalen« overtreft hun afkeer van »frère ennemic Janson, die zich nog weinige jaren geleden openlijk voor socialist uitgaf en zeer revo- lutionnaire tendenzen heeft. Ook maakte hij deel uit van de InternationaleDit belet echter de zoogenaamd gematigde libe ralen niet hem aan het kiezerskorps te recommandeeren en met allen kracht voor zijue candidatuur te ijveren. Men verwacht, dat de strijd bij de herstemming zeer hevig zal zgn. Aan de Germania wordt uit Rome geschreven, dat Z. H. de Paus iu de laatste dagen tegenover verschillende publieke per sonen zich heeft beklaagd, dat sommige voorvallen bjj het bezoek des Koniugs van Italië te Berlijn demonstratief tegen den Heiligen Stoel en zijn onvervreemdbaar recht ziju geëxploiteerd. De Paus verklaarde, dat hij daardoor diep was gekrenkt, maar dat hg desuiettemin zou voortgaan de rech ten van den Heiligen Stoel en van de Kerk te handhaven. De berichten omtrent de expeditie van deu Rijks-eommissaris Wissman in Oost- Afrika luiden niet gunstig. Onder zijne troe pen is de pokken-epidemie uitgebroken, op welke mogelijkheid meu in zoover had ge rekend, dat de officieren en onderofficieren voor hun vertrek uit Duitschlaud op nieuw waren ingeënt. De epidemie is ouder de Somali-uegers op de reis vau Aden naar Zanzibar uitgebroken. De ziekte heerscht evenwel slechts in lichten graad. Maar de gezondheidstoestand aau de kust kan slechts middelmatig heeten, en ook eenige officieren liggen in het lazareth, zoodat men reeds bedacht is op eventueels aanvulling. Eenige officieren, die zich in Duitschlaud reeds vroeger ter deelneming betoonde, den vriendschapsband door een ver bintenis tussehen don Pedro en zijne dochter nog vaster toe te knoopan. Maar zelfs deze brief werd ontwjjkend beantwoord. Intusschen waren nu de omstandigheden veranderd. De grondbezitter had zich aan de zjjde der republikeinen geschaard en eindeljjk met soon en dochter de stad verlaten. Pedro's vader achtte het nu ook wenschelijk, voorloopig van zjjne huweljjksplannen af te zien, en de zoon zette zijn wild, onrustig leven voort, thans in dienst getreden bij het ruwste korps van de gansche militaire macht. Nog gisteren zou hij het niet hebben willen gelooven, als iemand hem had kunnen vertellen, dat heden eene jeugdige gevangene hem zoo geheel en al zou hebben doen veranderen. Daar zat zij achter die kerkermuren, tot haar lot, en het ergste stond voor haar te vreezen, beslist zon zjjn, door zijn chef, dien hardvoch- tigen man, die naar jeugd noch onschuld vroeg. Het bevel kon morgen reeds komen, en hij zelf zou het moeten laten voltrekken. Die gedachte dreigde hem waanzinnig te maken. Woest dwarrelden allerlei gedachten in zjjn arm hoofd dooreen. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1889 | | pagina 1