NIEUWE
No. 1404.
Donderdag 20 Juni 1889.
14de Jaargang.
Signor Crlspi.
BUITENLAND.
Beloonde Moed.
H14RLEH
ABOWNEMEWTSI»BIJ8
Per 3 maanden voor Haarlem0,86
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzsnderljjke Nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AOITS MA HON AGITATE
IIHIUVI.
PRIJS DBB ADVERTEHTIËH
Van 1—6 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS& LAUREY.
De verheerlijking vau Crispi, den Ita-
liaanschen Minister-President, door de libe
rale en officiëele Duitsohe pers is voor ons
eene aanleiding vau dezen man een levens
beeld te geven, ten einde de daden van
dezen ketkvervolger eenigszins nader te
doen kennen.
Wie is Crispi?
Frans Crispi, eertijds een Siciliaansch
advocaat werd den 4 Oct. 1819 te Ribera,
in de provincie Girgenti, geboren; zjjne
ouders waren van Albaneeschen oorsprong.
Wie de vurige, strijdlustige en roofgierige
Albaneezen van den Balkan kent, zal on
middellijk inzien, dat de appel niet ver
van den boom viel. Crispi bezit van na
ture een talent voor samenzwering en re
volutie. In het jaar 1848 nam hjj een
ijverig aandeel aan den opstand in Sicilië
en behoorde hij tot de 43 oproerlingen,
die Koniog Ferdinand van elke amuestie
uitzonderde. Hij vluchtte naar Piëmont
en werd journalist, conspireerde ook daar,
en werd in het jaar 1853 uit dat land
verbannen. Alsdan zocht hij eene schuil
plaats op Malta, maar de Piëmonteesche
Regeering drong op zjjne verdrijving aan,
zoodat hjj genoodzaakt werd naar een an
der verbljjf rond te zien. Hjj koos Parjjs.
Daar verdiende hjj wel is waar met groote
moeite zjju dagelijksch brood, maar hp
was jong, trotseerde het ongeluk, en trachtte
door alle mogeljjke middelen eene hooge
positie te erlangen. Twee maal kwam hjj
in aanraking met de Frausche politie,
door welke hjj in 1858 werd verjaagd,
waarna hjj zich naar Londen begaf en
zich aansloot bjj Mazzini. In den beruchten
veldtocht der duizend* onder Garibaldi
op Sicilië, was Crispi een der hoofdperso
nen en werd daardoor, na de annexatie
van dit land aan het koninkrijk Italië,*
Afgevaardigde in het Parlement te Turin,
waar hjj spoedig door zjjne onbeschaamd
heid, trots en overmoed, door zjjn toorn
ep uitdagend gedrag, zich als een geboren
kemphaan deed gelden. Zjjue talrjjke vjjau-
deu eu zjjne vrienden, die hem meer vreesden,
dan liet hadden, waren het volkomen eens,
dat hij steeds een rumoerig tribuun, doch
nimmer een staatsman zou worden.
Intu9schen werd hij door zjjne eerzucht
vreeseljjk gekweld, vooral nu hij eene voor
hem ergerljjke achteruitzetting moest onder
vinden, zoodat hjj op 't punt stond het
openbare leven vaarwel te zeggen en zich
in 't privaat-leven terug te trekken. Maar
dit besluit werd, geljjk ook in zjjn volgend
leven meermalen geschiedde, nadat het ter
nauwernood was opgevat en uitgesproken,
al zeer spoedig herroepen. Ook in 1876,
toen de linkerzjjde aan het roer van den
Staat kwam, viel hem geene Miuister-
FEUILLETON.
Vervolg.)
"Van Zeen had, woedend over de ondergane
behandeling van den luitenant, de karavaan
naar het hoofdkwartier gebracht; hij had de
muilezels aan den ingang van het dal gelaten,
waar de soldaten begeerig den buit bekeken,
en trad, den gevangen majordomus voor zich
uitduwende, op Dupain toe, die hem met een
knorrig gelaat stond af te wachten.
Waarom komt gij zoo vroeg terug bromde
Dupain; wia gelastte u, de paarden in die mid
daghitte te laten loopen?
Onderdanig, maar met een van vreugde stra
lend gelaat, overhandigde van Zeen den brief
en verhaalde wat er was voorgevallen, natuur-
ljjk zjjne eigen minder edele daad verzwijgende.
De gevangene hield zich zooveel mogelijk ter
zijde om niet gezien te worden. Dupain boog
zich over het vuur heen om den brief te kunnen
lezen; een woeste, valsche glimlach verspreidde
zich over zjjn gelaat en vrooljjk sprak hij
Gjj hebt dat flink gedaan. Dat komt au
juist goed.
portefeuille ten deel; vermits men echter
den gevaarljjken man niet geheel en al
wilde negeeren, benoemde men hem tot
Voorzitter der Kamer, in welke positie
hjj den genadigen beschermer van het
Kabinet speelde en den Ministers te ver
staan gaf: houdt mjj tot vriend, of ik
zal het u lastig maken.*
Eindeljjk bood Depretis hem in 1878
het Ministerie van Binnenlandache Zaken
aan, welk ambt de man gretig aannam,doch
slechts twee maanden mocht bekleeden.
Het was het sterijaar van onzen onver-
geteljjken Pius IX en van Koning Victor
Emanuel. Ofschoon hjj toonde niet van alle
regeer-talent geheel en al ontbloot te zjjn,
geraakte hjj toch iu zulke schandeljjke
zakeu en iu zulke sleehte gezelschappen,
dat Depretis hem bezwoer zjjn ontslag te
nemen.
Crispi moest iu 1878 als Minister af
treden, omdat hjj in een bigamie-proces
werd gewikkeld. Den 8 Maart 1878 gaf
zelfs de officieuze Wiener Pol. Corr. een
in afkeurende zin gesteld oordeel over den
bigamist Crispi. Zjj daagde hem voor
den rechterstoel der moraal, verweet hem
zjjne groote ondankbaarheid jegens zjjne
echtgeuoote en eindigde haar artikel met
deze woorden: «Zedeljjk is de Heer Crispi
reeds veroordeeld en men kan zjjne rol
als staatsman als geëindigd beschouwen.*
Ook Italiaansche spotbladen, die het met
de zedeljjkheid zoo nauw niet nemen, toon
den zich verholgen. Zjj gaven caricaturen
van Crispi, stelden hem voor zittende op
een tweewielig rjjtuig, te Rome biga ge-
heeten, met het ouderschrift:
Gli altri se ne vanno con catozze
Ma io me ne vado colla biga mia.f
betgeen beteekent: Anderen scheidden uit
het Ministerie met equipages, ik verlaat
het echter met mijne biga (bigamie)
Zelfs de regeeringsgeziude Kladderadatsch
schreef toenmaals
Und rettet dich nicht eiVge Fluclit
Sofort aus dein Gedrang
So öffnet sich das Ilaus der Zucht
Dem lust gen Bi-Gamin.J)
Bjj dit voorval kwam nog een andere
factor, het Italiaansche Hof. Reeds Victor
Emanuel had eeu ouoverwinneljjken afschuw
van den Siciliaauschen demagoog. Toen
Hu ni bert den troon beklom was Crispi
Minister van biunenlandsche zaken, en de
eerste daad van den nieuwen monarch was,
deu voor hem onuitstaanbaren Crispi uit
het Kabinet te doen treden. Crispi voelde
deze beleediging in hooge mate en deed
volgens gewoonte beleedigende waarsihu-
AU niet eene overhaaste vlscht n nit het gedrang
redt, dan wordt het tuchthui» voor den bi-gamin (eigen
lijk aarti-itraatjongen, al» woordspeling hier voor bigamie
gebezigd) geopend.
Daar bemerkten zjjne rondwarende oogen den
gevangene, die te vergeefs moeite deed om in
de duisternis gehuld te bljjven.
Wie is die man? vroeg Dupain.
Van Zeen keerde zich snel om en pakte den
Mexicaan bij de schouders. Eén niet heel zachte
ruk en deze stond voor den chef.
Dat is mijn karavaan-aanvoerder, die de
spion bracht! antwoordde Van Zeen.
Gij zjjt dus ook in die zaak gemoeid?
Bjj dezen weinig goeds voorspellenden toon
zou de gevangene gaarue in den grond zijn ge
zonken. Hij schudde het bleeke gelaat, als
iemand, wien met geweld de keel wordt dicht
geknepen. Met bevende lippen, terwijl het kouds
angstzweet hem in groote druppels van het
voorhoofd rolde, stamelde hjj met trillende stem
Bjj alle Heiligen, senjor, ik ben onschuldig.
Een oude heer vertrouwde mij in Monterey
de jonge dame toe, met bevel haar naar Linares
te brengen ik weet niet ik ken haar
in 't geheel niet.
Waar komt gjj vandaan?
Van Garcia, uit de mijnen. Ik
Ge komt uit het legerkamp van den vjj-
and, kerell brulde Dupain, nog een leugen en
ik last je ophangen!
Geloof mij op mjjn woord van eer sen
jor! verzekerde de gevangene, met knikkende
wiugen hooren, die veel op bedreigingen
gelekeu eu klaagde, dat hij het slachtoffer
was vau de jaloezie der Kamer eu van de
listen van het Hof. »Wjj hebben ons met
de monarchie vereenigd,* aldus dreigde
hjj iu 1884, «omdat zjj ons de nationale
eenheid kon waarborgen, maar wjj zjjn
slechts vrienden, geene dienaren van den
Koning. De vrienden zjjn de ware steun
pilaren van deu troon, de dienaren maken
de gehoorzaamheid tot een plicht. Depretis,
de oude Mazzinist, heeft zjjue persoouljjke
en bizoudere redenen zich een dienaar vau
het Huis van Savoie te noemen. Gjj znlt
echter zien als de dagen van gevaar en
beproeving gekomen zjjn, dat hjj den moed
noch de kracht bezit om weerstand te
bieden aan de volksbeweging.* Deze woor
den beteekeudeu eigenlyk, het zal van nwe
keus afhangen of ik voor u in de dagen
van onheil eeu gevaarljjk tegenstander dan
wel een reddende vriend zal zjjn.
In het jaar 1878 alzoo werd Signor
Crispi door Depretis genoodzaakt zjj a out-
slag te nemen en hij moest bjj die gelegen
heid tal van verwjjtingeu hooren ten op
zichte van zjjne verregaande eigenzinnig
heid, onachtzaamheid, en zjjn onuitstaan
baar heer8chzochtig gedrag.
Zjjne glorie scheen aan het tanen. Weder
om werd by door ontmoediging bevangen,
opnieuw wilde hjj zich uit het openbare
leven terug trekken, maar opnieuw bezat
hjj geene kracht om zjjn besluit ten uit
voer te brengeu. Hjj verbond zich met
Zanardetli, Nicotera, Cairoli eu Beccarini.
Deze vjjl generaals zonder troepen vormden
de welbekende en dikwerf bespotte «Pen-
tarchie.* Met Crispi was het gedaan. Men
meende, dat bjj nimmer meer uit deu
pruilhoek te voorschjjn zou komen.
Maar de profeet, die ia zjju eigen land
niet werd geëerd, die wegens zjjn karakter
werd vermeden, die wegens bigamie en
trigamie werd veracht, had nog eene kaart
in de hand, welke hy kon uitspelen: het
vertrek naar het buitenland, waar bjj bui
ten verwachting goed werd ontvangen, zjju
verbleekt schild opnieuw verguldde en zelfs
voor Italië wederom gewichtig werd. Deze
in mystieke duisternis gehulde reizen van
den gewezen staatsman begonnen reeds in
het parlementsrecea van 1877 en werden
tot in deu herLt van het vorige jaar
voortgezet. Crispi begaf zich naar Salzburg,
Gasteiu, Londen, Berljjn, Weeuen, Pest,
kortom, overal waar hjj Ministers kou vin
den. Eenigen zeiden, dat hjj met eene
zending was belast, anderen meenden, dat
hjj zich deze zending zelf hal gegeven.
De Duitsche Rjjkskanselier vooral ontving
herhaalde malen bezoeken vau den rond-
reizenden ex-Minister. Crispi begreep dat
de overweldigende invloed van den Rjjks
kanselier in den Europeeschen Areopagus
knieën: de Republikeinen zjjn naar Saltillo op
getrokken, ik heb er hier in de buurt geen en
kele neer gezien.
Hm, hm, zoo, bromde Dupain, die zeer
goed wiet, dat de man nu waarheid sprak; dat
kan wel zjjn, maar dat bewjjst mjj volstrekt
niet, dat gjj onschuldig zjjt.
O, tenjor, ik heb een pas van den Eran-
schen Generaal; mjjn meester, don Esquillas,
hseft hem uit de hoofdstad voor mjj medege
bracht.
Laat hem mjj dan zienl
De zenuwachtig bevende handen van den
gevangene vonden slechts met moeite de ope
ning van den ledigen gordelzak. Eindeljjk
reikte hjj met de grootste onderdanigheid het
papier over.
Dupain hield het zeer dicht bij de flikke
rende vlam en keek naar de onderteekening:
„Bazaine."
Het is in orde, laat dien man ongestoord
verder gaan, sprak hij op onverschilligen toon
tot Van Zeen, terwijl hjj den Mexicaan den pas
teruggaf.
De sergeant staarde den Generaal met open
mond aan.
En de muilezels? vroeg hjj bedeesd, die...
die moeten zeker voor de manschappen... als
buit....
het eenige middel was om eindeljjk in
Italië weder aan het bewind te komen.
Dat was trouwens zjjn plan van zjjne jeugd
af aan. De man telde zeventig jaar toen
de droom zjjuer jeugd werkelykheid en
Crispi Miuister-Presideut werd.
Zulk een persoon nu, die op zulk een
laag zedeljjk peil staat en met wien
het Italiaansche Hof en de Italiaan
sche voorname kringen indertjjd den om
gang moesten afbreken, wordt nu door de
Duitsche pers als eeu heros verheerlijkt.
Crispi wordt thans beschouwd als de ver
tegenwoordiger van het Italiaansch-Duit-
sche verbond. Hjj, die vroeger een vriend
der Franschen geheeten werd, heeft thans
een verbond gesloten met de Pruisen.
Egoïsme en heerscbzucht maakten van den
ex-revolutionnair Crispi een dienaar van
den Koning, de begeerte op den ministe-
riëelen zetel plaats te nemen veranderde
don vriend van Frankrjjk in een «vriend*
van DuitschlaDd. Twee jaar geleden noemde
de NorddAllg. ZeilungVon Bismarcks
orgaan, hem een «republikein* een vriend
der Franschen, die de Italiaansche Minis
teries niet uit patriotisme, maar uit eer
zucht trachtte te doen vallen. Eu deze
man is tbans de held van de Dnitsch-
nationale pers.
O tijden, o zeden
De Osservatore Romano van 12 Juni en
de nummers der volgende dagen hebben
bjjbladen, om de adressen van adhaesie je
gens Z. H. den Paus eu de protesten tegen
het schandaal van het standbeeld Jordan
Bruno te publiceeren. Men leest er de
haudteekeuingen van de Geestelijkheid, van
den adel en verschillende geleerden, offi
cieren en eenvoudige kooplieden. Het blad
verklaart, dat bet gemachtigd is te getui
gen, hoezeer de H. Vader getroffen is door
deze talrjjke bewyzen van kinderljjke liefde
eu gehechtheid. De Voce della Verita maakt
van den anderen kant een aantal tele
grammen openbaar, welke dezer dagen op
het Vaticaan zjjn ontvangen.
Niet tevreden met de goddelooze monu
menten te Rome en te Napels, zullen de
Italianissimi ook te Bronta een gedenk-
teekeu oprichten voor een dwaalleeraar
dien zjj «den wysgeer Spadalieri* noemen.
Het comiié tot oprichting van het stand
beeld heeft het eerevoorzitterschap.daarvan
aan den Minister-President Crispi aange
boden, die onmiddelljjk per telegraaf ken
nis gaf, dat hjj de eervolle benoeming
aannam.
Het zal nog eenigen tjjd duren eer
bet groote socialisten-proces te Elberfeld
begint. De Raadkamer van het koninkljjk
Landgericht heeft nu besloten, ongeveer 50
Een blik van den ouden man deed hem
zwjjgen.
O, senjor, genade! smeekte de Mexicaan.
Dupain schudde toornig het hoofd.
Die man gaat heen, met al wat zjjn ei
gendom is, en wie een van zjjn beesten aan
raakt, die....
Een beteekenisvolle beweging der hand deed
Yan Zeen haastig weggaan, gevolgd door den
Mexicaan, die den zegen van den Hemel ia-
riep roor den „goeden senjor.»
Knarsetandend stampte de sergeant op den
steenachtigen grond. Dit was de twaede maal,
dat hjj van zjjn grooten dienstjjver slecht af
kwam.
Breng dien kerel met zjjn vee naar den
straatweg! riep hjj een van de wachters drif
tig toe.
En wie een van zjjn beesten aanraakt,
dien hale de duivel! voegde hjj er bjj, met vin
dingrijken geest den niet voleindigden zin van
Dupain afmakende.
De ezeldrjjvers klapten vrooljjk met hunne
zweepen en joegen de karavaan het duistere
dal in. Zwjjgend maar met teleurgestelde ge
zichten zagen de soldaten dien rjjken buit aan
hunne vingers ontglippen.
Wordt vervolgd.)