NIEUWE No. 1404. Donderdag 20 Juni 1889. 14de Jaargang. Signor Crlspi. BUITENLAND. Beloonde Moed. H14RLEH ABOWNEMEWTSI»BIJ8 Per 3 maanden voor Haarlem0,86 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p. 1,10 Voor het Buitenland 1,80 Afzsnderljjke Nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG. BUREAU: St. Janstraat Haarlem. AOITS MA HON AGITATE IIHIUVI. PRIJS DBB ADVERTEHTIËH Van 1—6 regels30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KÜPPERS& LAUREY. De verheerlijking vau Crispi, den Ita- liaanschen Minister-President, door de libe rale en officiëele Duitsohe pers is voor ons eene aanleiding vau dezen man een levens beeld te geven, ten einde de daden van dezen ketkvervolger eenigszins nader te doen kennen. Wie is Crispi? Frans Crispi, eertijds een Siciliaansch advocaat werd den 4 Oct. 1819 te Ribera, in de provincie Girgenti, geboren; zjjne ouders waren van Albaneeschen oorsprong. Wie de vurige, strijdlustige en roofgierige Albaneezen van den Balkan kent, zal on middellijk inzien, dat de appel niet ver van den boom viel. Crispi bezit van na ture een talent voor samenzwering en re volutie. In het jaar 1848 nam hjj een ijverig aandeel aan den opstand in Sicilië en behoorde hij tot de 43 oproerlingen, die Koniog Ferdinand van elke amuestie uitzonderde. Hij vluchtte naar Piëmont en werd journalist, conspireerde ook daar, en werd in het jaar 1853 uit dat land verbannen. Alsdan zocht hij eene schuil plaats op Malta, maar de Piëmonteesche Regeering drong op zjjne verdrijving aan, zoodat hjj genoodzaakt werd naar een an der verbljjf rond te zien. Hjj koos Parjjs. Daar verdiende hjj wel is waar met groote moeite zjju dagelijksch brood, maar hp was jong, trotseerde het ongeluk, en trachtte door alle mogeljjke middelen eene hooge positie te erlangen. Twee maal kwam hjj in aanraking met de Frausche politie, door welke hjj in 1858 werd verjaagd, waarna hjj zich naar Londen begaf en zich aansloot bjj Mazzini. In den beruchten veldtocht der duizend* onder Garibaldi op Sicilië, was Crispi een der hoofdperso nen en werd daardoor, na de annexatie van dit land aan het koninkrijk Italië,* Afgevaardigde in het Parlement te Turin, waar hjj spoedig door zjjne onbeschaamd heid, trots en overmoed, door zjjn toorn ep uitdagend gedrag, zich als een geboren kemphaan deed gelden. Zjjue talrjjke vjjau- deu eu zjjne vrienden, die hem meer vreesden, dan liet hadden, waren het volkomen eens, dat hij steeds een rumoerig tribuun, doch nimmer een staatsman zou worden. Intu9schen werd hij door zjjne eerzucht vreeseljjk gekweld, vooral nu hij eene voor hem ergerljjke achteruitzetting moest onder vinden, zoodat hjj op 't punt stond het openbare leven vaarwel te zeggen en zich in 't privaat-leven terug te trekken. Maar dit besluit werd, geljjk ook in zjjn volgend leven meermalen geschiedde, nadat het ter nauwernood was opgevat en uitgesproken, al zeer spoedig herroepen. Ook in 1876, toen de linkerzjjde aan het roer van den Staat kwam, viel hem geene Miuister- FEUILLETON. Vervolg.) "Van Zeen had, woedend over de ondergane behandeling van den luitenant, de karavaan naar het hoofdkwartier gebracht; hij had de muilezels aan den ingang van het dal gelaten, waar de soldaten begeerig den buit bekeken, en trad, den gevangen majordomus voor zich uitduwende, op Dupain toe, die hem met een knorrig gelaat stond af te wachten. Waarom komt gij zoo vroeg terug bromde Dupain; wia gelastte u, de paarden in die mid daghitte te laten loopen? Onderdanig, maar met een van vreugde stra lend gelaat, overhandigde van Zeen den brief en verhaalde wat er was voorgevallen, natuur- ljjk zjjne eigen minder edele daad verzwijgende. De gevangene hield zich zooveel mogelijk ter zijde om niet gezien te worden. Dupain boog zich over het vuur heen om den brief te kunnen lezen; een woeste, valsche glimlach verspreidde zich over zjjn gelaat en vrooljjk sprak hij Gjj hebt dat flink gedaan. Dat komt au juist goed. portefeuille ten deel; vermits men echter den gevaarljjken man niet geheel en al wilde negeeren, benoemde men hem tot Voorzitter der Kamer, in welke positie hjj den genadigen beschermer van het Kabinet speelde en den Ministers te ver staan gaf: houdt mjj tot vriend, of ik zal het u lastig maken.* Eindeljjk bood Depretis hem in 1878 het Ministerie van Binnenlandache Zaken aan, welk ambt de man gretig aannam,doch slechts twee maanden mocht bekleeden. Het was het sterijaar van onzen onver- geteljjken Pius IX en van Koning Victor Emanuel. Ofschoon hjj toonde niet van alle regeer-talent geheel en al ontbloot te zjjn, geraakte hjj toch iu zulke schandeljjke zakeu en iu zulke sleehte gezelschappen, dat Depretis hem bezwoer zjjn ontslag te nemen. Crispi moest iu 1878 als Minister af treden, omdat hjj in een bigamie-proces werd gewikkeld. Den 8 Maart 1878 gaf zelfs de officieuze Wiener Pol. Corr. een in afkeurende zin gesteld oordeel over den bigamist Crispi. Zjj daagde hem voor den rechterstoel der moraal, verweet hem zjjne groote ondankbaarheid jegens zjjne echtgeuoote en eindigde haar artikel met deze woorden: «Zedeljjk is de Heer Crispi reeds veroordeeld en men kan zjjne rol als staatsman als geëindigd beschouwen.* Ook Italiaansche spotbladen, die het met de zedeljjkheid zoo nauw niet nemen, toon den zich verholgen. Zjj gaven caricaturen van Crispi, stelden hem voor zittende op een tweewielig rjjtuig, te Rome biga ge- heeten, met het ouderschrift: Gli altri se ne vanno con catozze Ma io me ne vado colla biga mia.f betgeen beteekent: Anderen scheidden uit het Ministerie met equipages, ik verlaat het echter met mijne biga (bigamie) Zelfs de regeeringsgeziude Kladderadatsch schreef toenmaals Und rettet dich nicht eiVge Fluclit Sofort aus dein Gedrang So öffnet sich das Ilaus der Zucht Dem lust gen Bi-Gamin.J) Bjj dit voorval kwam nog een andere factor, het Italiaansche Hof. Reeds Victor Emanuel had eeu ouoverwinneljjken afschuw van den Siciliaauschen demagoog. Toen Hu ni bert den troon beklom was Crispi Minister van biunenlandsche zaken, en de eerste daad van den nieuwen monarch was, deu voor hem onuitstaanbaren Crispi uit het Kabinet te doen treden. Crispi voelde deze beleediging in hooge mate en deed volgens gewoonte beleedigende waarsihu- AU niet eene overhaaste vlscht n nit het gedrang redt, dan wordt het tuchthui» voor den bi-gamin (eigen lijk aarti-itraatjongen, al» woordspeling hier voor bigamie gebezigd) geopend. Daar bemerkten zjjne rondwarende oogen den gevangene, die te vergeefs moeite deed om in de duisternis gehuld te bljjven. Wie is die man? vroeg Dupain. Van Zeen keerde zich snel om en pakte den Mexicaan bij de schouders. Eén niet heel zachte ruk en deze stond voor den chef. Dat is mijn karavaan-aanvoerder, die de spion bracht! antwoordde Van Zeen. Gij zjjt dus ook in die zaak gemoeid? Bjj dezen weinig goeds voorspellenden toon zou de gevangene gaarue in den grond zijn ge zonken. Hij schudde het bleeke gelaat, als iemand, wien met geweld de keel wordt dicht geknepen. Met bevende lippen, terwijl het kouds angstzweet hem in groote druppels van het voorhoofd rolde, stamelde hjj met trillende stem Bjj alle Heiligen, senjor, ik ben onschuldig. Een oude heer vertrouwde mij in Monterey de jonge dame toe, met bevel haar naar Linares te brengen ik weet niet ik ken haar in 't geheel niet. Waar komt gjj vandaan? Van Garcia, uit de mijnen. Ik Ge komt uit het legerkamp van den vjj- and, kerell brulde Dupain, nog een leugen en ik last je ophangen! Geloof mij op mjjn woord van eer sen jor! verzekerde de gevangene, met knikkende wiugen hooren, die veel op bedreigingen gelekeu eu klaagde, dat hij het slachtoffer was vau de jaloezie der Kamer eu van de listen van het Hof. »Wjj hebben ons met de monarchie vereenigd,* aldus dreigde hjj iu 1884, «omdat zjj ons de nationale eenheid kon waarborgen, maar wjj zjjn slechts vrienden, geene dienaren van den Koning. De vrienden zjjn de ware steun pilaren van deu troon, de dienaren maken de gehoorzaamheid tot een plicht. Depretis, de oude Mazzinist, heeft zjjue persoouljjke en bizoudere redenen zich een dienaar vau het Huis van Savoie te noemen. Gjj znlt echter zien als de dagen van gevaar en beproeving gekomen zjjn, dat hjj den moed noch de kracht bezit om weerstand te bieden aan de volksbeweging.* Deze woor den beteekeudeu eigenlyk, het zal van nwe keus afhangen of ik voor u in de dagen van onheil eeu gevaarljjk tegenstander dan wel een reddende vriend zal zjjn. In het jaar 1878 alzoo werd Signor Crispi door Depretis genoodzaakt zjj a out- slag te nemen en hij moest bjj die gelegen heid tal van verwjjtingeu hooren ten op zichte van zjjne verregaande eigenzinnig heid, onachtzaamheid, en zjjn onuitstaan baar heer8chzochtig gedrag. Zjjne glorie scheen aan het tanen. Weder om werd by door ontmoediging bevangen, opnieuw wilde hjj zich uit het openbare leven terug trekken, maar opnieuw bezat hjj geene kracht om zjjn besluit ten uit voer te brengeu. Hjj verbond zich met Zanardetli, Nicotera, Cairoli eu Beccarini. Deze vjjl generaals zonder troepen vormden de welbekende en dikwerf bespotte «Pen- tarchie.* Met Crispi was het gedaan. Men meende, dat bjj nimmer meer uit deu pruilhoek te voorschjjn zou komen. Maar de profeet, die ia zjju eigen land niet werd geëerd, die wegens zjjn karakter werd vermeden, die wegens bigamie en trigamie werd veracht, had nog eene kaart in de hand, welke hy kon uitspelen: het vertrek naar het buitenland, waar bjj bui ten verwachting goed werd ontvangen, zjju verbleekt schild opnieuw verguldde en zelfs voor Italië wederom gewichtig werd. Deze in mystieke duisternis gehulde reizen van den gewezen staatsman begonnen reeds in het parlementsrecea van 1877 en werden tot in deu herLt van het vorige jaar voortgezet. Crispi begaf zich naar Salzburg, Gasteiu, Londen, Berljjn, Weeuen, Pest, kortom, overal waar hjj Ministers kou vin den. Eenigen zeiden, dat hjj met eene zending was belast, anderen meenden, dat hjj zich deze zending zelf hal gegeven. De Duitsche Rjjkskanselier vooral ontving herhaalde malen bezoeken vau den rond- reizenden ex-Minister. Crispi begreep dat de overweldigende invloed van den Rjjks kanselier in den Europeeschen Areopagus knieën: de Republikeinen zjjn naar Saltillo op getrokken, ik heb er hier in de buurt geen en kele neer gezien. Hm, hm, zoo, bromde Dupain, die zeer goed wiet, dat de man nu waarheid sprak; dat kan wel zjjn, maar dat bewjjst mjj volstrekt niet, dat gjj onschuldig zjjt. O, tenjor, ik heb een pas van den Eran- schen Generaal; mjjn meester, don Esquillas, hseft hem uit de hoofdstad voor mjj medege bracht. Laat hem mjj dan zienl De zenuwachtig bevende handen van den gevangene vonden slechts met moeite de ope ning van den ledigen gordelzak. Eindeljjk reikte hjj met de grootste onderdanigheid het papier over. Dupain hield het zeer dicht bij de flikke rende vlam en keek naar de onderteekening: „Bazaine." Het is in orde, laat dien man ongestoord verder gaan, sprak hij op onverschilligen toon tot Van Zeen, terwijl hjj den Mexicaan den pas teruggaf. De sergeant staarde den Generaal met open mond aan. En de muilezels? vroeg hjj bedeesd, die... die moeten zeker voor de manschappen... als buit.... het eenige middel was om eindeljjk in Italië weder aan het bewind te komen. Dat was trouwens zjjn plan van zjjne jeugd af aan. De man telde zeventig jaar toen de droom zjjuer jeugd werkelykheid en Crispi Miuister-Presideut werd. Zulk een persoon nu, die op zulk een laag zedeljjk peil staat en met wien het Italiaansche Hof en de Italiaan sche voorname kringen indertjjd den om gang moesten afbreken, wordt nu door de Duitsche pers als eeu heros verheerlijkt. Crispi wordt thans beschouwd als de ver tegenwoordiger van het Italiaansch-Duit- sche verbond. Hjj, die vroeger een vriend der Franschen geheeten werd, heeft thans een verbond gesloten met de Pruisen. Egoïsme en heerscbzucht maakten van den ex-revolutionnair Crispi een dienaar van den Koning, de begeerte op den ministe- riëelen zetel plaats te nemen veranderde don vriend van Frankrjjk in een «vriend* van DuitschlaDd. Twee jaar geleden noemde de NorddAllg. ZeilungVon Bismarcks orgaan, hem een «republikein* een vriend der Franschen, die de Italiaansche Minis teries niet uit patriotisme, maar uit eer zucht trachtte te doen vallen. Eu deze man is tbans de held van de Dnitsch- nationale pers. O tijden, o zeden De Osservatore Romano van 12 Juni en de nummers der volgende dagen hebben bjjbladen, om de adressen van adhaesie je gens Z. H. den Paus eu de protesten tegen het schandaal van het standbeeld Jordan Bruno te publiceeren. Men leest er de haudteekeuingen van de Geestelijkheid, van den adel en verschillende geleerden, offi cieren en eenvoudige kooplieden. Het blad verklaart, dat bet gemachtigd is te getui gen, hoezeer de H. Vader getroffen is door deze talrjjke bewyzen van kinderljjke liefde eu gehechtheid. De Voce della Verita maakt van den anderen kant een aantal tele grammen openbaar, welke dezer dagen op het Vaticaan zjjn ontvangen. Niet tevreden met de goddelooze monu menten te Rome en te Napels, zullen de Italianissimi ook te Bronta een gedenk- teekeu oprichten voor een dwaalleeraar dien zjj «den wysgeer Spadalieri* noemen. Het comiié tot oprichting van het stand beeld heeft het eerevoorzitterschap.daarvan aan den Minister-President Crispi aange boden, die onmiddelljjk per telegraaf ken nis gaf, dat hjj de eervolle benoeming aannam. Het zal nog eenigen tjjd duren eer bet groote socialisten-proces te Elberfeld begint. De Raadkamer van het koninkljjk Landgericht heeft nu besloten, ongeveer 50 Een blik van den ouden man deed hem zwjjgen. O, senjor, genade! smeekte de Mexicaan. Dupain schudde toornig het hoofd. Die man gaat heen, met al wat zjjn ei gendom is, en wie een van zjjn beesten aan raakt, die.... Een beteekenisvolle beweging der hand deed Yan Zeen haastig weggaan, gevolgd door den Mexicaan, die den zegen van den Hemel ia- riep roor den „goeden senjor.» Knarsetandend stampte de sergeant op den steenachtigen grond. Dit was de twaede maal, dat hjj van zjjn grooten dienstjjver slecht af kwam. Breng dien kerel met zjjn vee naar den straatweg! riep hjj een van de wachters drif tig toe. En wie een van zjjn beesten aanraakt, dien hale de duivel! voegde hjj er bjj, met vin dingrijken geest den niet voleindigden zin van Dupain afmakende. De ezeldrjjvers klapten vrooljjk met hunne zweepen en joegen de karavaan het duistere dal in. Zwjjgend maar met teleurgestelde ge zichten zagen de soldaten dien rjjken buit aan hunne vingers ontglippen. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1889 | | pagina 1