N I E U WE No. 1405. Zondag 23 Juni 1889. 14de Jaargang. De eischcn der volksschool. BUITENLAND. Per 3 maanden voor Haarlem0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het Buitenland 1,80 Afzinderljjke Nummer»0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG. BH KB AU: St. Janstraat Haarlem. Van 16 regels30 Gent». Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KüPPEES k bAUEEÏ. Geljjk wij reed» iu eene vroegere be schouwing hebben opgemerkt, kan het wetsvoorstel, dat de Regeering heeft inge diend bij de Staten Generaal tot wjjziging van de wet op het Lager Onderwijs, wor den genoemd een bescheiden stap op den goeden weg. Hiermede bedoelden wjj, dat dit Ministerie 't welk zeker niet van diep ingrijpend in bestaande toestanden en verhoudingen kan worden beschuldigd, door het aanhangig maken bij de Wetgevende Macht van be doeld ontwerp heeft getoond wèt te weten, wat het wil, maar dat het aarzelt om door al te groote veranderingen de bestaande organisatie van het schoolwezen geheel omver te werpen. Deze houding van het Eabinet kunnen wjj zeer goed begrjjpen en ook billjjken. Evenals de Regeering, zjjn wjj van oor deel, dat, wil eene degeljjke en rechtvaar dige beslissing van den schoolstrijd tot stand komen, men rekening moet houden met hetgeen op dit oogenblik bestaat. Niet, dat wjj ons met de tegenwoordige regeling van het onderwjjs zouden ver eenigen, in geenen deele; maar wjj geloo- ven, dat algeheele omverwerping op onder wijsterrein niet zou zjjn in het belang van de vaderlandsche jeugd in 't algemeen, en van de bevolking onzer christelijke scholen in 't bizonder. Langzaam, maar vastberaden, zonder achter zich te zien op den weg, waarop zjj den voet heeft gezet, hopen wj) dat de Regeering voort zal gaan met de reorga nisatie van het onderwjjs iu den geest, welke uit het ingediende wetsvoorstel bljjkt. Het bljjft eene niet te miskennen waar heid, dat sedert tientallen van jaren door de liberalen inbreuk is gemaakt op de rechten van een groot deel des volks, eu dat het niet meer dan billijk zou heeten, wanneer dat verdrukte deel, nu het de macht in handen heeft, terugnamwat het gedurende het wanbeheer der liberalen niet vermocht te krijgen. Wjj achten het echter verstandiger, dat met gematigdheid te werk worde gegaan, opdat de liberalen aan de voorstanders der christelijke volksschool niet kunnen ver waten, wat wjj zoovele jaren reden hadden iu hen te veroordeelen. Toch hadden wjj zeer gaarne gezien, dat het Kabinet had kunnen goedvinden het welbekende tweede artikel der wet op het Lager Onderwijs in de herziening te begrjjpen, eu wel in dien zin, dat het het aantal verplichte leervakken, 't welk op de gewone lagere scholen moet onder wezen worden, met enkele verminderde. FEUILLETON. Beloonde Moed. Vervolg) Yerwenscht Mexicaausch gebroed! bromde Van Zeen woedend binnensmonds, tot afscheid aan de wegtrekkenden, en de soldaten knikten met groote instemming. Sergeant-majoor, de cbef beveelt n, dade- Ijjk bjj hem te komen, riep een soldaat, die haastig kwam aansnellen. Gehoorzaam, zooals het behoorde, begaf Van Zeen zich naar het hoofdkwartier terug. In het kamp was het stil geworden. Dui delijk hoorde men het ruischen van een beekje op eenigen afstand en de sombere stilte van den nacht werd weinig meer door eenig geluid verstoord. De soldaten sliepen, dicht in hunne mantels gewikkeld, om tegen de nachtkoude beschermd te zijn. Ook de commandant had zich te ruste begevenzooals het roofdier, dat op zijn prooi aast. Slechts de wachthebbende soldaat ging zoo •til mogelijk op en neer, nu en dan het vuur eens opporrend, zoodat de heldere gloed den ouden krijgsman bescheen. De maan kwam lang haam op en bescheen eideljjk met haar zilveren Hiervoor wenschen wjj het volgende aan te voeren. Zooals de toestand nu is, moet op elke lagere school onverschillig of het eene school ten platten lande of in eene groote stad is, in dezelfde vakken onder wjjs worden gegeven. Dit is naar onze meening niet zooals het behoort. De school ten platten lande verschilt toch hemelsbreed met die in de groote steden. Gedurende een deel van het jaar zijn de eerstgenoemde scholen bjjna geheel ontvolkt, daar de kinderen hunne ouders bjj den veldarbeid behulpzaam moe ten zijn. Dit maakt dat de buitenkinderen onmogeljjk op twaalfjarigen leeftjjd hebben kunnen leeren, wat stadskinderen in dien tjjd hebben geleerd. Daarenboven achten wjj het niet nood zakelijk, dat het kind, 't welk voor het buitenleven wordt opgeleid, in zooveel Tak ken onderwjjs ontvangt als het kind uit eene stad. Niet gaarne zouden wjj echter wenschen, dat men nu zoude zeggen: de stadskinde ren mogen wel goed onderwjjs ontvaugen, en de dorpskinderen niet. Dit zou geheel buiten onze meeuing liggen. Maar waar op zooveel plaatsen de onmogelijkheid feiteljjk bestaat (hetgeen ook in de verslagen der schoolopzieners herhaaldeljjk te lezen is) om in de 10 verplichte vakken degelgk en goed onderricht te geren, daar zouden wjj het in de wet wenschen opgenomen te zien, dat niet alle tien de vakken voor alle scho len verplicht waren. Eene zeer rationeele wjjziging zouden wij het achten, wanneer artikel 2 der wet zoo danig werd veranderd, dat er scholen zou den zjjn, waar beperkt lager onderwjjs, andere waar gewoon, en nog andere waar uitgebreid lager onderwjjs zou verstrekt worden. Voor de eerste categorie van scholen zouden wij dan goed onderricht in lezen, schrjjven en rekenen voldoende achten, 't Is toch een feit, dat deze drie vakken tot de eerste eu voornaamste behooren, die in de lagere school op hare plaats zjjn. Nu wordt aau plattelandsscholen een groot deel van den heschikbaren tjjd aan andere leervakken besteed, vaak ten koste van de allereerste eischen, die aan een goed school onderwijs zjjn te stellen. De scholen voor gewoon lager onderwjjs zouden in baar leerplan kunnen opnemen ook de beginselen der vormleer, die der Nederl. taal, die der Vad. geschiedenis, die van kennis der natuur, het zingen en de nuttige handwerken voor meisjes. De laatste categorie, de scholen met uit gebreid leerplan zouden dan, behalve de reeds genoemde vakken, evenals nu het geval is, kunnen omvatten: de beginselen der Fransche, Duitsche en Engelsche talen, licht de onregelmatige groepjes van de slapenden. Werda 1klonk uit de verte de roep van den buitensten post. Toen richtte Dupain zich op. Sergeant! riep hij op strengen, bevelen den toon. Van Zeen stond met een onverstaanbaar ge brom op en naderde zijn chef. Zeg aan de officieren, dat zij dadelijk in alle stilte moeten laten opzadelen. Daarna verzonk hij weder in zijne vorige hou ding van schijnbare rust. Langzamerhand kwam het kamp in beweging. Het alarmwoord ging van mond tot mond. Wel dra kwam er orde in den ongeregelden troep. Allen verzamelden zich rondom het rotsblok, waartegen Dupain zat geleund. Een krachtig ro9, dat door een soldaat bij den teugel ge houden werd, krabde met de voorhoeven den grond en schudde ongeduldig de lange manen. Daar sloop, behendig als eene kat, eene don kere gedaante over den wegniemand wist van waar zij kwam. Het met vederen versierde hoofd en het halfnaakte, glimmend bruine bovenlijf verrieden den Indiaan uit den stam der Comanchen. Dupain bemerkte hem niet eerder, dan toen hij met een vinger zacht zijn nederhangenden arm aanraakte. Als het groote opperhoofd de wolven van gen wil, moet hjj zich haasten, sprak de In- die der algemeene geschiedenis, die der wiskunde, het baudteekeuen, de beginselen der landbouwkunde, de gymnastiek en de fraaie handwerken voor meisjes. Hiermede zou in overeenstemming kun nen wordeu gebracht eene splitsing der eischen, welke bjj de akte-examens aau de onderwijzers werden gesteld. Deze eischen zjjn in de laatste jaren verschrikkelijk hoog opgevoerd, waarbij nog komt, dat de onder wijzer, die waarechjjnljjk zijn gansche leven aan eene dorpsschool zal doorbrengen, toch aan dezelfde verplichtingen bjj de akte-examens moet voldoen als de onder wijzer, die aan eene school in eene groote stad werkzaam zal wezen. Dit achten wjj voor den eersten eene onbillijkheid. De eischen van het onder wjjs ten platten lande zjjn niet zoo hoog als die voor eene stad, en dus is het niet rechtvaardig, dat van alle ouderwij zers hetzelfde op de examens wordt ver langd. De eenvoudige dorpsschoolmeester, zoo als hjj in vroeger jaren bestond, is door de wetten van 1857 en 1878 een soort van geleerde geworden, wien het vaak on mogeljjk is zóo tot zjjne leerlingen at te dalen, dat de kinderen verwerken, wat hun door den onderwjjzer wordt gedoceerd. Daarom zouden wjj, in overeenstemming met eene splitsing der lagere scholen, ook eene vsideeling der akte-examens wenschen tot stand te zien komen, geheel berekend naar de toestanden en naar de eischen der scholen, waaraan de onderwijzers zouden wenschen te arbeiden. Deze veranderingen die werkeljjk niet tot de diep ingrijpende mogen worden ge rekend, maar integendeel zouden beant woorden aan bestaande verhoudingen, had den wjj gaarne iu het wijzigingsvoorstel der Regeering zien opgenomen. Doch, zooals wjj reeds zeiden, wjj hopen niet, dat het Ministerie het bjj de voor gestelde wjjzigiugen zal laten, en zijne taak als geëindigd zal beschouwen bjj de in voering van de wet, die uit het ingediende ontwerp zal voortvloeien. Wjj vertrouwen daarentegen, dat, in den geest door ous bedoeld, de Rogeering zal voortgaan de wetteljjke bepalingen te bren gen in overeenstemming met de behoeften onzer vaderlandsche jeugd. Ter voldoening aan de aanschrijving der Pruisische Ministers van binnenlandsche zaken en openbare werken omtrent het onderzoek der klachten van de Westfaalsche mijnwerkers hebben de commissiën der daarbjj betrokken autoriteiten thans de re geling van dit onderzoek vastgesteld. Van diaan in gebroken Spaansch; zjj breken hun wigwams af en gaan naar de vlakte aan gene zjjde der bergen. Dupain stond haastig op. Met een snellen, fonkelenden blik overzag hij de troepenmacht. Met een paar schreden bereikte hij zijn paard en zat, met voor zjjn leeftijd bewonderenswaar dige vlugheid, in den zadel. De soldaat reikte hem de ijzeren lans toe, het geliefkoosde wapen van den ouden krijgsman, dat hij, ondanks al het gewicht, met meesterlijke vaardigheid wist te hanteeren. Voorwaartscommandeerde hjj zeer kort af en plaatste zich aan het hoofd van den stoet. Luitenant Dumoulin, gij moet langs de beek tot aan Rio Blanco marcheeren en de guerillas overvallen, ingeval zjj door de kloven naar het zuiden zouden willen doorsluipen; daar wacht gjj dan mjjne verdere bevelen afl De officier salueerde en verdween met zijne afdeeling in het gebergte. De Indiaan had zijn eigen klein prairie- paard weder bestegen en draafde voor den chef uit. Voorwaarts! beval Dupain en zette zjjn paard in galop. Bliksemsnel joeg de woeste jacht door het sombere woud, dat in het westen langzamerhand bergopwaarts begon te gaan. In lange rijeu als eene slang, kronkelde de de werkzaamheden der commissiën zullen zjju uitgesloten: de mjjnen, waar geeue werkstaking heeft plaats gehad, waar de werkstaking niet langer dan 24 uren beeft geduurd en minder dan 1/t van het werk- persoueel den arbeid had gestaakt, voorts ook, waar het werkpersoneel minder dan 100 man telt. Ten einde echter een volledig overzicht van de toestanden te kunnen geven, zal er voor die mjjnen een onder zoek worden opgedragen aan beambten der mjjndistricten. Door de commissiën zullen worden gehoord uit elke mijn een of twee mijnwerkers, die tjjdens de arbeid- staking als gemachtigden van het werk personeel hebben gefungeerd, benevens zoovele andere mjjnwerkers als noodig wordt geachl, bjj voorkeur aan te wjjzen uit degenen, die het langst bjj de mgnen zijn werkzaam geweest. Aan elke com missie bljjft overgelaten of zjj de mjjnwer kers ieder afzonderljjk, dan wel te zamen wil hooren. Na afloop komen de commissiën bjjeeu en bepalen wat er in de aangevoerde klachten al of niet gegrond is; in geval van twjjfel op dit punt wordt de beslis sing opgedragen aan de daarbjj betrokken hoogere autoriteiten. Omtrent het overige wordt binnen een bepaalden termjju rap port ingediend. De timmermans-werklieden te Benign hebben bi sloten, de algemeene werkstaking te eindigen en den arbeid te hervatten bjj alle patroons, die aan het hun medegedeeld verlangen omtrent loon en werktjjd tegemoet komen, hetgeen velen reeds hebben gedaan. Van de metselaars-werklieden aldaar zjjn de meesten nog niet geneigd om weder aau het werk te gaan, ofschoon men be rekent dat hun fonds van 64,000 mark, waarmede zjj de werkstaking zjjn begon nen, reeds moet uitgeput zjjn. De maat schappij voor bouwwerken heeft voor hen den werkdag op 9 uren bepaald en geeft een loon van 60 penn. per uur, en toch is nog slechts 1/s van haar metselaars-per soneel weder te werk gekomen. De kellners aldaar hebben reeds eene vierde vergadering gehouden. De opkomst is telkens verminderd eu was nu zelfs ge ring, hetgeen door den voorzitter hieraan werd toegeschreven, dat de haute volée der kellners het blijkbaar niet noodig achtte, het gemeenschappelijk belang der kame raden te steunen. Uit de mededeelingeu bleek, dat enkele hotelhouders zich bereid hadden verklaard om aan de eischen der kellners tegemoet te komen, terwjj! ande ren dit ronduit hadden geweigerd. Ten slotte schenen de kellners echter tevre den met het voortoopig resultaat; althans zjj besloten tot ontbinding hunuer com missie, die met de leiding der onderhan delingen was belast. ruiterstoet door het bosch; ondanks het dichte kreupelhout, met onverminderde haast, geleid door den Indiaan, die met de wonderljjke schran derheid, aan zjjn ras eigen, steeds nieuwe be gaanbare wegen wist te vinden. Nadat zjj eenige uren haastig hadden doorgereden, kwamen zij plotseling aan het einde van het woud. Voor de ruiters lag eene vlakte met loss» steenbrot- ken bedekt. Dit en het lastige kreupelhout stremden de snelheid van den rit. De Indiaan was hen allen ver vooruit. De ruiters volgden langzaam in de aangeduide richting. Weldra stegen aan hun rechterhand hemelhooge en steile rotsblokken omboog. Halt! commandeerde Dupain. Wapenen gereed! Het bevel ging van mond tot mond. De sabels werden uit de schede getrokken en schitterden in het maanlicht. Hier moest, zoo als Dupain meende, de vijand spoedig voor- bjjkomen. Daar verscheen, zonder eenig gedruisch te maken, de Indiaan weder. Hij zag spoedig, waar de cbef stond en kwam op hem toe. De wolven hebben het nest verlaten het vuur is uitgedoofd het spoor leidt naar de rivier ginds. Eene verwensching ontsnapte aau de lippen van den bevelhebber. Wordt vervolgd.) lEISClIl (lOllRilï. ABONNBMENTSPBIJS AGITK MA WON AGITATE PBIJ8 DEK ADVEBTBNTIÉH 10)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1889 | | pagina 1