No. 1407.
Vrijdag 28 Juni 1889.
14de Jaargang.
Twee getuigenissen.
buitenland"
Beloonde Moed.
Gelukkig bleek het Dupain met zijne troepen
De korporaal nam het papier aan en verwjj*
nib u we
HMMMSCHI COURilT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden roor Haarlemt 0,86
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afz Dnderljjke Nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUREAU: St. JanBtraat Haarlem.
AGHTE MA HON AGITATE
PRIJS DER ADVERTENTIÉH
Van 16 regels30 Gents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Ui tg evers; KüPPERS It LAUREY.
SJ^"" "Wegens den feestdag van HH. Petrus en
Faulus, zal de Nieuwe Haarlemsohe Courant in
plaats van Zaterdag-middag Vrijdag-avond a. s.
verschijnen.
Een dwaallicht, dat zonder pit eene korte
spanne tjjds zich over een moeras beweegt,
om ten slotte te verflauwen en te ver
dwijnen, zou men gevoegelijk het nieuw-
Protestautisme der Oud-Katholieken kunnen
noemen. Het heeft van den beginne ai
noch licht, noch warmte, noch vuur gehad.
Zulks heeft de Pruisische Staat het gevoe
ligst ondervonden, de Staat, die het oud-
Katholicisme zoo gaarne als een verdelgend
vuur in de Katholieke Kerk had zien flik
keren. Alle pogingen om het vuur aan te
blazen zjjn echter mislukt. Oudanks alle
mogelijke bescherming, ondanks de vele
en groote offers, die de Staat zich ge
troostte, ondanks alle faciliteiten, welke
verleende om de onzalige beweging
faande te houden, is het aantal der oud-
iatholieken vau jaar tot jaar verminderd
en het heeft ook niet ontbroken aan op
zienbarende en schandelijke opheffingen van
oud-katholieke gemeenten of parochiën.
Twee geschriften, in Duitschlaud ver
schenen, hebben ons eenigszius nader he
kend gemaakt met den waren toestand, met
het verval waarin »de Kerk van Reinkens*
verkeert. Zjj zjjn getiteld: Alt-katholisches
Kirchenregimentvon Dr. J. Rieks en Bi-
achof Reinkens und seine Helfer. Ein Beitrag
zur innere Geschichte des Alt-katholizismus,
Von J.Rotert. Een blik in dezegoschriften te
slaan is inderdaad belangrgk en leerzaam.
Dr. Rieks, een oud-katholiek Priester,
behandelt in zijn boek meer de brool-
quaestie ouder de oud-katholieke Pastoors.
Hg geeft zeer interessante ophelderingen
omtrent de subsidiën, welke de Staat ver
strekt. Dr. Rieks' gal is een weinig over-
geloopen toen hg de inkomsten vau den
>coelibatairen Bisschop* vergeleek met die,
welke h jj als Pastoor en familievader geniet.
De .coelibataire Bisschopzooals Dr. Rieks
Reinkens noemt, geniet van den Staat,
zooals bekend is, eene jaarwedde vau der
tig duizend mark, en hg laat zich bovendien
jaarlyks nog 6000 Mark betalen voor ver
goeding van reis- en verblijfkosten, ofschoon
hg sinds 1878 jaarlijks niet meer dan acht
dagen op reis is. Dr. Rieks daarentegen
moet elke week per rgtnig of spoortrein
naar Schwetzingen en Ladenburg reizen
en geniet daarover jaarlijks slechts een
paar honderd Mark. Bovendien kreeg hjj,
de arme familievader, nog een zeer scherp
schrijven van den .Bisschop*, omdat hij
eenige Mark te weinig aan het pensioen
fonds had bijgedragen.
Dergelijke stichtende en leerzame ver
halen op het gebied vau de oud-katholieke
huishoudelijke aangelegenheden, geeft Dr.
FE U1LLE T ON.
12)
Vervolg)
De soldaat stond op en ging naar het paard
toe. Met een fermen stoot trof hij het dier in
het hart; het strekte zich uit en stierf. Daarna
sneed de soldaat het zadeltaschje los en wilde
zich juist weder oprichten, toen hij twee voet
gangers ontwaarde, twee kameraden, die gewa
pend uit de richting kwamen, waarin de troep
den vorigen nacht was verdwenen.
Daar komen er nog twee, riep hij Van
Zeen toe, wijzende in de aangeduide richting.
Waar komt gij vandaan? riep Van Zeen
hun toe.
Hel ging ons, zooals het u gegaan is, wij
vielen en de beesten liepen de andere na, voor
wij ons konden oprichten.
Wjj schjjnen juist bij tjjds te komen, zei
de andere, een begeerigen blik werpende op het
stuk gerookt vleesch, dat de sergeant in lange
reepen sneed.
Hiervoor wel.
Rieks in menigte, vermengd met de ful-
miueerende uitvallen van den oud-katho
lieken »Paus te Bonn.* Ten slotte zegt
Dr. Rieks, op grond van eigen ervaring
dat in de oud-katholieke Kerk schelden en
razen tot de dagelijksche gebeurtenissen
behooren.
Van nog grooter belang is het boek
van Rotert, dat het verval van het oud-
Katholicisme in elk opzicht aanwijst. Er
is, zegt hij, verval in de leer, verval in
de eenheid onder de leiders, verval en ver
brokkeling in de gemeenten. Het boek
van Rotert geeft een aanschouwelijk beeld
van dit verval en spreekt in afkeurenden
zin van den .oud-katholieken Paus eu
Pausjes,* vau de banstraleu vau .den
Paus« te Bonn, den ketterschen Bisschop,
van wederzijdsche insinuaties van haat en
wraakzucht, eu van andere lage hartstoch
ten, die onder de leiders der oud-Ka
tholieken heerschen.
Het tweede deel van Roterts werk bevat,
behalve belangrijke berichten omtrent den
strijd en de oneenigheid der ond-Katholie-
ken, zeer wetenswaardige opgaven op het
gebied der statistiek. In Beieren b. v. wa
ren iu 1877 volgens de officiëele opgaven
10,189 oud-Katholieken. Eu volgens het
officiëel bericht van 12 Juli 1885 telt men
in Beieren slechts 1852 zelfstandige, oud-
katholieke mannen.
.Sinds jaren, zegt Rotert, zwjjgt het
officiëeele .Kirchenbïatt« over het zielen
tal en andere belangrijke zaken.*
Het zou ons te ver voeren wanneer wij
nog meer bizonderheden gingen vermelden,
alhoewel zulks zeer verleidelijk mag ge-
heeteu worden. Nog enkele woorden willen
hier niet onvermeld laten. .Willekeur,*
aldus schrijft Rotert, heerscht bij Bisschop
Reinkens eu zijne aanhangers in groote
mate; de groote heeren van onze bewe
ging zijn spoedig bij de hand om hun werk
te vernietigen, wauneer dit niet naar hun
zin gaat. Is het dan te verwonderen, dat
de oud-katholieke beweging reeds lang eene
zaak van droefheid bjj de vriendeu en van
spot bij de vijanden is geworden? In het
jaar 1877 werden in de gezamenlijke oud-
katholieke gemeenten van Duitschlaud
1007 kinderen gedoopt. In het jaar 1886
was dit getal reeds tot op 425 gedaald,
zoodat iu de Evangelische gemeente te
Mannheim iu het laatste jaar meer kin
deren het Doopsel ontvingen, dan in alle
oud-katholieke gemeenten van Duitschlaud,
Zwitserland en Oostenrijk te zameu. De
achttienjarige geschiedenis van het Oud-
Katholicisme, zegt Rotert, levert het be
wijs, dat er tusschen het Katholicisme en
het Protestantisme geen houdbaar, geen
levensvatbaar middelding is. Halfheid en
inconsequentie, huichelarij en bederf, waar
door de hervormingsbeweging zich heeft
onderscheiden, kunnen niet door de stoffe-
Maar hiermede is het slecht gesteld, voegde
de metgezel van Van Zeen er bij, diens veldftesch
in de hoogte houdende.
Met water gaat het ook wel, zei een der
laatst aangekomeDen, gulzig het droge vleesch
verorberende.
Weldra was al de eetwaar verdwenen en
de veldflesch, met water gevuld, zorgde voor de
noodige bevochtiging.
Water smaakt heel goed, als men dorst
heeft, merkte een der soldaten met een wjjs-
geerig gezicht op, maar het is toch erg dun.
En later groeien de kikvorschen nog in
je maag, zuchtte een ander.
Na eenigen tjjd beraadslaagd te hebben, of
men hier de troepen zou afwachten dan wel op
eigen gelegenheid naar het kamp terugkeeren,
besloot men tot het eerste. De toestand, waarin
zij verkeerden, was echter juist niet aangenaam;
elk oogenblik stond hun te wachten, dat de vij -
and hen in hunne schuilplaats zou ontdekken en
dat stond bij de daar gebezigde manier van
oorlogvoeren tameljjk gelijk met te worden opge
hangen. Intusschen hadden zij eene plaats opge
zocht, waar zij tegen de felle zonnestralen zou
den beschermd zijn, toen zij in de verte hoef
getrappel hoorden.
ljjke hulp van den Staat worden uit
den weg geruimd,* aldus eindigt Ro
tert.
Beide getuigenissen, zoowel die van Dr.
Rieks als die van Rotert, zijn inderdaad
in staat medelijden op te wekkon met die
genen onzer tegenstanders, welke al hunne
hoop hadden gesteld op deze .vrijere rich
ting in de Katholieke Kerk.*
Na verloop van eenige jaren zal deze
.vrije richting« ongetwijfeld tot de ge
schiedenis behooren. Von Bismarcks schep
ping geniet weinig succès.
De .Bien Public* zegt, dat de katholieke
Romeinen deu 29eu Juni, feestdag van de
H. H. Apostelen Petrus en Paulus, ingevolge
de uituoodiging van den Kardinaal-Vicarius,
door hunne talrijke opkomst zullen protes
teeren tegen de ma9onnieke verheerljjking
van den apostaat. Zij doen dit evenzeer door
in menigte eene novene bij te wonen in
de nieuwe kerk Corpus Domini, welke
den 20en Juni 11. is geconsacreerd. Meu
vindt er een bouten hoofdaltaar, gebee d-
houwd en met goud versierd, dat eeu cadeau
uit Holland aan den Paus op zjjn jubilé
is geweest.
De Norddeutsche Allgemeine Zeitung
geeft een historisch overzicht van de ont
wikkeling van Zwitserlauds neutraliteit
sedert het Weener congres. Aan het slot
daarvan zegt zjj; De neutraliteit geeft voor
Zwitserland niet enkel een recht, en ook
niet enkel verplichtiugen. Wanneer het
volkeurechteljjk beginsel geldt, dat een
staat binnen zijn grondgebied geene woe
lingen tegen de veiligheid van een anderen
staat mag dulden, geldt dat nog veel meer
voor een staat, wiens neutraliteit, inte
griteit en onschendbaarheid is gewaarborgd.
Wauneer een neutrale staat zulke woelin
gen tegen audere staten duldt of in de
hand werkt, dan verbreekt hg het toege
stane privilegie. Dit is zooveel te meer
het geval wanneer hij party trekt voor
zulke woelingen en een ambteljjk gezag
vestigt om den nabuur in het tegengaan
van vijandige woelingen te verhinderen.
De feesten in Wurtemburg ter viering
van de 25-jarige regeering des Konings
zijn Zondag begonnen met eene receptie
ten Hove, alwaar nevens de Miuieters, de
leden der volksvertegenwoordiging, eu de
verschillende autoriteiten, ook ruim 40
deputatiën van vereenigingen en instellin
gen zijn ontvaugen. Te Stuttgart heeft in
tegenwoordigheid van het Hot en de vor
stelijke gasten, de onthulling plaats gehad
van het door den Koning gestichte monu
ment ter gedachtenis aan Hertog Christoph
uit de 10e eeuw. Na afloop dezer plech
tigheid werd er een optocht gehouden door
de vereenigiuge» van oud-strijders. Daarna
te zijn, die doodmoede terug kwamen van hunne
tocht, welke geheel zonder gevolg was geweest.
De chef was in een zeer slechten luim. Toen
hij de achtergebleven manschappen ontwaarde,
hield hij stil. Met fonkelende oogeu en gerim
peld voorhoofd schold hij op de slechte ruiters,
die alleen geschikt waren voor de parade. Da
soldaten namen haastig en beschaamd hunne plaats
tusschen de terugkeet ende kameraden weder in,
alleen Van Zeen zag zjjn meester diep treurig aan.
Maar de commandant had ook met den ge
kwetste ditmaal geen medelijden.
Zet dien kreupele op een paard en dan
voorwaarts, wij hebben al reeds tijd genoeg
verloren, beval hij, wendde zjjn paard en ging
met een gezicht, zoo donker als de nacht verder.
Na eene afwezigheid van twintig uren be
reikten zjj hot kamp weder. De manschappen
waren nog bezig met het afzadelen, toen de
onvermoeide Dupain den naastbjjstaanden kor
poraal toeriep
Daar, neem dezen brief. Begeef u met
twee mannen oogenblikkeljjk op weg naar het
kamp San Antonio. Zeg aan den luitenant Del
Patio, dat ik morgen precies om elf uur daar
zal aankomen, en dat voor dien tjjd dit bevel
moet uitgevoerd worden.
v il^de des namiddags een regatta te Can-
statt. De hoofdstad is zoo vol bezoekers,
dat er zelfs van de leden van den grooten
generaleu staf geen plaats in de hotels
meer verkrijgbaar was en zjj bij ingezete
nen moesten worden ingekwartierd.
Te Tubingen hebben de studenten
eeu optocht met fakkellicht gehouden,
waarbij vóór het universiteitsgebouw ver-
sehillende toespraken zjjn gehouden, die
de eene al meer dan de andere van geest
drift getuigden. Des namiddags volgde al
daar een optocht uit de bevolking eu een
groot volksfeest in de Platanen-allée.
In zjjn overzicht verklaart Graaf Kalnoky
zich tegen eene pessimitische opvatting
ten aanzien van deu buitenlandschen toe
stand. De vrede is niet in gevaar gebracht,
ondanks den onzekeren en voor wjjziging
gemakkelijk vatbaren stand van zaken. De
veronderstelling dat de nieuwe Regeering
van Rumeuië eene vjjandige houding aan
neemt tegenover Oostenrjjk-Hongarjjo be
rust op dwaliug. Bratiano is evenmin een
overdreven aanhanger van Oosteurjjk als
Cotargiu dat zou zjjn van Rusland. Men
moet aan de jeugdige Balkan-staten zekere
mate van vrjjheid van beweging gunnen.
Te veronderstellen dat Servië zal bljjven
voortleven in den tegen woordigen toestand
van overspanning, en inderdaad tot de
verwezenlijking zal overgaan van de droo-
men en phantaüeën die er zich thans open
baren, zou eene onrechtvaardigheid zjjn.
Oostenrjjk-Hongarjje moet het beginsel
handhaven van zich te onthouden van in
menging in de biunenlandsche aangele-
heden der Balkan-staten, met de kalmte
welke het gevoel der kracht verleeut, en
het moet met welwillendheid en toegevend
heid den gang van zaken beoordeelen.
Servië beschikt Diet over genoegzame
krachten om aggressief te kunnen optreden.
In elk geval echter zouden wjj de pogin
gen moeten verhinderen om van Servië
bet brandpunt te maken van omverwerping
beoogende intriges. De ware rede van het
algemeen gevoel van onrust, is de ontevre
denheid van eenige natiën over den rechtstoe
stand iu Europa, alsmede de stelselmatige
opwinding der Dationale hartstochten. Alle
monarchen zjjn vast besloten de verbreking
van deu vrede te verhinderen, en evenzeer alle
regeeriugen, die de ontzagljjke afmetingen
kennen, welke in onze dagen de oorlogen
aannemen. Zeker zou niet bjj Oostenrjjk-
Hongarjje de schuld liggen wanneer de
vrede werd bedreigd. Oostenrjjk-Hongarjje
zal, in volkomen eensgezindheid met zjjne
bondgenooten, alles doen wat mogeljjk
is om den vrede te bewaren. De betrekkingen
met Duilschland zjjn voortdurend vriend-
schappeljjk. Ik ben overtuigd, zoo verklaarde
Kalnoky ten slotte, dat de tegenwoordige
bewegiogen in Italië langzamerhand in
invloed zullen afnemen. Italië voor ons,
derde zich.
Den volgenden morgen zeer vroeg kwam het
bevelschrift te San Antonio aan. Del Patio had
in dien tus-chentjjd gelegenheid genoeg gehad
om te overleggen, wat hem in dit geval plicht
toescheen. Ernstig maar met vaste hand ont
vouwde hij het papier.
Op de mondelinge mededeeling dat de chef
zelf om 11 uren zou komen, antwoordde hjj
met een onverschillig: «het is goed."
Hoe eerder de zaak was afgeloopen, hoe liever
het hem zou zjjn. De komst van Dupain duidde
op voortrukken naar het noorden.
Daar had hjj niets tegen.
Alle onzekerheid was nu ten einde. Met de
terdoodveroordeeling van Lncinde in de hand
zag hjj zich nu zjjn weg duideljjk afgebakend.
Zjjne gewone wilskracht deed hem thans niet
twijfelen. Met vasten tred begaf hjj zich naar
de gevangene.
Senjora, begon hjj erna*%, bijna plechtig,
terwjjl hjj haar den brief voorhield, het bevel
schrift van den commandant is gekomen.
Hij zweeg en zonder een woord te spreken
zag zjj hem aan, als verwachtte zjj verdere op
heldering.
Wordt vervolgd