NIEUWE
No. 1408.
Zaterdag 29 Juni 1889.
14de Jaargang.
Gunstige teeltenen.
Eene gezondheidsquaestie
Beloonde Moed.
Wordt vervolgd.)
HüRLfMSt
ABONNEMENTSPBIJ8
Per 3 maanden roor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
r 0,85
1,10
1,80
0,03
tgSMTr
AGITE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTENTIÉH
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KüPPERS IiAURIÏ.
Wie geloof heeft kan bevestigen, dat de
goddelijke beloften aau de Kerk gedaan,
geene ijdele woorden zijn. Wel gaat het
nog slecht in de wereld; wel wordt nog
overal vervolgd wat goed eu godsdienstig
is; wel e'.scbt de loge nog deu ondergang
der Kerk; wel schijnt de ware vrjjheid af
te nemen en heft de losbandigheid hare
banier al hooger en liooger; wel gaan de
boozen voort arme medemenschen te mis
leiden; wel beschouwt men hen als onnoo-
zelen, die zich op de eerste plaats kwijten
van hunne plichten jegens God; wel schijnt
de gehoorzaamheid aan het gezag meer eu
meer te verminderen; wel is de katholieke
godsdienst, die alleen goede zeden, bescha
ving en bijgevolg de ware vrijheid geven
kan, nog steeds aan vervolging blootgesteld;
wel poogt men de stem van Petrus, de
eenige reddende stem der wereld, te ver
doven; wel blijft het wereldlijk gezag van
den Paus, de noodzakelijke voorwaarde vau
de vrjjbeid der Kerk overweldigd eu noch
tans aarzelen wij niet te zeggen, dat het
in de katholieke wereld goed staat.
Welk eene dwaasheid! roepen de godde-
loozen uit. Die dwaasheid heeteu wij ech
ter wjjsheid.
Welk Katholiek mag of kan er vreezen,
dat de Troon van Christus in de wereld
worde verbrijzeld. Immers de goddelijke
beloften is en blijft; zij heeft nog niets
van hare kracht verloren.
De geschiedenis der wereld bewijst ons
duideljjk dat, als er van de meuschen niets
meer is te hopen en God alleen de redder
is, dat de Almachtige dan ook ontegen
zeggelijk aan Zijne Kerk de noodige hulp
verleent. Als de Kerk zwak schijnt, in lij
den, dan bouwt zij hare sterkten op en
verbaasd heeft eiken keer de wereld uitge
roepen: Digitus Dei hic! De vinger Gods
heeft zich getoond.
De H. Katholieke Kerk is in onze dagen
éen, zooals zij 't wellicht nooit beter is
geweest. Al de Bisschoppen zijn onafschei
delijk een met deu Paus. De Priesters zijn
overal eensgezind met hunne Bisschoppen
en de geloovige Christenen zijn nooit zoo
ijverig geweest om aan het kerkelijk gezag
te gehoorzamen en al wat goed is te steu
nen en te bevorderen.
Te midden van zijne glorie is Z. H. de
Pans nooit zoo bemind en geëerbiedigd als
thans en voor hen, die meenden, dat het
wereldlijk gezag van den Paus nutteloos
is of gemist kan worden, is het nu duide
lijk dat een zedelijk gezag, zoo verheven
en zoo eerbiedwaardig als dat der Pauseu,
volstrekt vrij en onafhankelijk moet zijn
FE U1LLETON.
13)
Vervolg)
Ik bid u, boud u kalm, wij konden het
niet anders verwachten.... het veroordeelt u ter
dood.
Een luide, schrille kreet klonk van Lucindes
bleeke lippen. Wertuigelijk sloeg zij de handen
uit, als om steun te vinden, en viel bewusteloos
neder.
Del Patio greep de kan met water, die op
de tafel stond, en bevochtigde met een doek de
slai >en en het voorhoofd van het meisje.
Langzaam keerde hei leven in de teedere ge
stalte terug.
Moed, Moed, arm kind! Ik zweer u, dat
u geen haar zal gekrenkt worden. Maar de tijd
dringt; toon gij den manschappen, hoe eene
Mexicaai sche haar lot weet te dragen.
Hij ging naar de deur en opende die. Zijn
eigen dienaar, een neger, stond voor hem. Hij
wenkte hem binnen te treden.
Gij weet, wat er te doen staat, sprak hij
zacht; maak nu dat ge wegkomt.
De zwarte toonde lachend zijn schitterend
wit gebit en knikte met het gekroesde hoofd.
Zal goed doen, wat senjor beveelt, zei hij
nam twee groote revolvers, die aan den wand
om iu de wereld deugd en geluk te kun
nen verspreiden.
Dat Napoleon zijn troon verloor, dat
Isabella van Spanje viel, dat andere vor
stentronen omver werden geworpen, de
wereld stoorde er zich ternauwernood aan.
Doch raakt men aan den Paus, onmiddel
lijk stijgt van den ganschen aardbodem een
zelfde gebed. Millioeueu buigen de knieën
en roepen: »Heer! red onzen Heiligen Va
der.Te midden der verdrukking, in deu
vreeselijken orkaan, vallen de dorre takken
vau den boom, doch bet schudden doet de
loten vermeerderen.
Nieuwe en veelbelovende geloovigen, tal
rijke bekeerden, sluiten zich dagelijks bij
de Moederkerk aan. Honderden Missiona
rissen zijn iu alle heidensche en barbaar-
sche lauden werkzaam om zielen te winnen
voor Gods Kerk. De gansche wereld door,
zijn de Katholieken vol ver en de ver
zuchting der geheele Heilige Kerk stijgt als
een machtig smeekgebed tot deu Aller
hoogste en geeft ons de verzekering, dat de
verlossing uit het lijden nabjj i9.
Niet alleen gewone individuen bekeeren
zich tot de waarheid, maar ook Vorsten
en machtigea dezer aarde komen allengs
tot het besef waar de waarheid te vinden
is en gansche lauden staan gereed om de
weleer verstooten Kerk als hunne Moeder
uit te roepen.
Door de nevelen van lijden en rouw ziet
men reeds andermaal het Kruis vau deu
Gemartelde, de hoop en de redding der
volkereu, schier overal heilverkondigend
scbitteien.
Dat geeft moed aan het geloovig hart
en vernieuwt het vertrouwen, dat de Chris
ten stelt in de goddelijke belofte: De poor
ten der Hel zullen haar (de Kerk) niet
overweldigen.*
Niet de principes immortels door de groote
revolutie verkondigd, maar de leeiiugen
der Katholieke Kerkr zallen zegevieren
en de volkeren dezer aarde gelukkig maken.
Onlangs is er op gewezen, zoo lezen we
in De Gelderlander, dat de trichinen met
hunne neillooze gevolgen verbreid kunnen
worden door de ratten, welke de varkens
soms verslinden. Het is zeker eene ontdek
king, die haar nut kan hebben;maar éene
zaak is bij de jacht op trichinen te betreu
ren, dat iedereen op dat gedierte niet in
staat is jacht te maken. Die daaraan
wensckt te kunnen deelnemen, behoort op
de eerste plaats microscopisch te leereu
lezen. Het stukje vleescb, dat onder het
vergrootglas komt, wordt in een oogwenk
hingen en verwijderde zich.
Aan de geopende deur verschenen de nieuws
gierige gezichten van de soldaten, die reeds
bekend waren met hetgeen te gebeuren stond.
Senjora, zei de officier tot de gevangene
doe nu eenvoudig hetgeen ik zeg en maak mij
het vervullen van mijn plicht niet nog zwaarder.
Hij sprak op koelen, onverschilligen toon,
maar alleen voor haar verstaanbaar voegde hij
er met een veelbeteekenenden blik op de deur
zacht bij:
Vertrouw op het woord van een Mexi-
caansch edelman.
Toen ging hij naar de groote zaal terug. Hij
wees negen contra-gueril!a3 aan, die het bevel
moesten ten uitvoer brengen; toen nep hij om
den herbergier. De schrik over de duidelijke
toebereidselen hadden den laatsten bloeddruppel
uit het gelaat van den man doen verdwijnen.
Met knikkende knieën, alsof zijn eigen lcven
bedreigd werd, volgde hij het bevel.
Span uw wagen in; gij moet zelf de ver
oordeelde wegbrengen.
Een woeste energie deed de oogen van den
jongen officier fonkelen. Hij greep zijne sabel,
gespte haar om en trad toen met den somberen
eehaduwhoed in de hand weder de kamer, waar
Lucinde zich bevond, binnen.
Zijne woorden en zijne tegenwoordigheid gaven
haar de kracht om hem met ernstige waardig
heid en terneergeslagen oogen te gemoet te
treden en een haar aangeboden arm aan te
nemen. De aanraking van den man, wiens
gelijk aan eeu gedrukt stukje papier; de
trichinen daarop zou men met drukfouten
kunnen vergelijken. Alle drukfouten uit
te schiften is geene gemakkelijke taak.
Neemt meu de ontzaggelijke menigte var-
kensvleesch in aanraerkiug, welke dage
lijks overal verorberd wordt, dan moet
men toch toegeven, dat de verwoestingen,
door de trichinen aangericht, naar verhou
ding niet groot kunnen genoemd worden.
Doch, ons bedunkens, komt hiervan de eer
niet zoo zeer toe aan de trichinen-jagers als
wel aan de meerdere zorg, die besteed
wordt aan het fokken der varkens, en aan
de betere toebereiding van hun vleesch.
Want bij ons wordt er al zeer weinig
werk gemaakt van het onderzoek naar
trichinen, en in Duitschland gaat zeker
de helft van het verteerde vlee3ch, zonder
onderzoek naar de Duitsche magen. Ook
zou men niet veel witinen door een ge
dwongen inspectie van het vleescb in te
voeren; want hoe meer ouderzoekers er
opdagen, des te scherper zal het onderzoek
worden, en des te meer trichinen zullen
aan het licht worden gebracht.
Dau alleen zou men met een gunstig
gevolg den strijd tegen de trichinen kun
nen voeren; wanneer de beeren trickinen-
vorsckers eene meer gemakkelijke wijze
van onderzoek uitvonden, zoodat iedere zorg
volle huisvader in siaat was zjjn borstel
beestjes aan eene proef onder dit opzicht
te onderwerpen. Zoolang men de micros
coop noodig heeft, zal alles wel bij het
oude blijven. Iedere persoon iu bet bizonder
behoort zich naar zijn beste weten en
overtuiging te helpen, uit eigen beweging
een onderzoek in te stellen, vleescb, dat
niet onderzocht is, slechts te gebruiken,
wanneer het door en door gaar gekookt,
of gebraden is eu het ongebruikt te laten,
wanneer bet er niet erg goed, of bedenke
lijk uitziet.
Er heerscht op sommige plaatsen een
gebruik, dat met alle recht als een heil
loos misbruik mag bestempeld worden,
namelijk om armen lieden bet vleesch, waar
aan iets is, wat niet goed is, ten ge
schenke te geven; deze soort van welda
digheid behoort onder de rubriek »moord«
te huis. Wat voor ous lichaam schadelijk
is, is ook nadeelig voor het lichaam vau
den arme; misschien is het voor hem nog
verderfelijker, omdat zijn zwak lichaam
uiet zooveel weerstandsvermogen heett, als
ons goed verzorgd lichaam.
Wanneer de Staat in het belang der
gezondheid zulke groote eu kostbare aan
stalten wilde en kon maken zooals dit eeu
gedwongen onderzoek van elk zwijntje
zou vereischen, dan was dit uog erger,
edelmoedigheid zij had leeren kennen en die
haar, zonder dat zij wist waarom een onbe
grensd vertrouwen inboezemde, schonk haar den
moed, met vasten tred door de rijen Spaansche
soldaten te gaan, tot aan de eenvoudige kar
met twee wielen, die voor de varanda stond.
Bij het aanschouwen van den heteckenisvollen
wagen ontzonk haar opnieuw den moed; zij
waukelde, maar Del Patio hielp haar haastig
in den wagen, waar zjj op een lederen kussen
nederzonk. Met bevende hand trok zij haar
zwarten kanten doek dichter om het hoofd,
ten einde haar bleek gelaat voor de nieuws
gierige blikken der omstanders te verbergen.
Stijg op 1 commandeerde Del Patio. De
sabels kletterden tegen de stijgbeugels, de rui
ters zaten in den zadel.
Del Patio plaatste zich aan het hoofd. De
opgaande zon bescheen met een gouden gloed
de krachtige gestalten der ruiters, in wier
midden de wagen reed met de beweginglooze
in het zwart gehulde dame. De wouden blonken
in trotsche pracht en een heerlijken geur ver
spreidden de bloemen aan den weg, als wilden
zij een laatsten groet brengen aan hunne arme
zustér, die door ruwe krijgheden ter dood zou
gebracht worden. De troep verliet den straatweg
en schreed over de vlakte naar het gebergte.
De krachtige muildieren hadden moe te, de kar
door het hooge gras voort te trekken.
Don Pedro's oog bleef gericht op den straat
weg, die naar het zuiden voerde.
Heel heel in de verte bewoog zich eeu don-
dan de trichinen zelveu, waarom het te
doeu is. Werpen wij b. v. een blik op het
uitgebreide gebied der aanstekelijke ziek
ten, d. w. z. op die kwalen, welke van
den eeneu mensch op den anderen worden
overgebracht. Koe weinig wordt er be
trekkelijk gedaan, om de aansteking te
verhinderen. Wat wordt er in de woning
der armen van de onontbeerlijke reinheid?
Wat weet men daar vau ontsmetting? Wij
voor ons ziju overtuigd, dat b. v. de oude
veeren bedden, die ODgezuiverd van de ge
storvenen op hunne nakomelingen over
gaan, wie weet hoeveel geslachten door,
veel meer sterfgevallen op bun geweten
hebben, dan al de trichinen, die er tot nu
toe zijii ontdekt.
Eu gaan wij nu eens over van net eet
bare vergif op dat venijn, wat in de driuk-
bare stoffm schuilt. Wat voor een onschul
dig wicht is de trichine in vergelijking met
de moordgezellen van den snaps? Iu éene
maand maakt de jenever meer slachtoffers,
dan de trichinen in tien jaren. Maar trekt
zich de Staat au het misbruik van sterken
drank zoo bizonder aau? Iu geenen deele,
en wij zouden ook wel eens willen zien,
hoe men meuscheu, die zich aan sterken
drank vroegtijdig dood willen drinken, dit
door politie-maatregelen zou kunnen be
letten, wanneer zij hierop uit zjjn. iu
Noord-Amerika zijn Staten waar de sterke
drank geweerd wordt; maar wonderlijk is het,
en toch waar, daar ziet men nog meer dron
ken lieden op straat, dan in de Staten waar
het drinken vrij is. De strijd tegen de dronken
schap behoort door hen, die de godsdienstige
vorming en de gezondheid van de menschen
tot taak hebben, gestreden te worden.
Wanneer de droukenschap reeds te groote
verwoesting heeft aangericht, dan behoort
ook de ziel van het ziek geworden lichaam
iu behandeling genomen te worden; want
anders wordt het lichamelijk lijden oorzaak
van een herval. En at die bizondere ge-
neesheeren, die de verloren gezondheid te
gen betaling weer trachten te herstellen,
zijn hier uiet voldoende, daar behooren
mauneu op te treden, die van beroepswege
voor het behoud vau de gezondheid zorg
drageu.
Wij hebben in onze dagen zooveel soor
ten van inspecteurs en alles wordt zooveel
mogelijk geïnspecteerd; zou de inspectie
der woningen vau den geringeren man zoo
geheel doelloos zjjn? De ongezonde wo
ningen verkorten het leven van talloozeu.
De enkele offers der trichinen verdwijnen
geheel eu al tegen het aantal menschen,
die in vochtige, kille, overvolle, door scha
delijke dampeu verpeste woningen de kiem
des doods in zich opnemen. De besturen
kere lange streep: Dupain mot zijne troepen,
die binnen weinige uren de legerplaats zouden
bereikt hebben. De Mexicaansche officier wierp
een blik vol trots en verachting op de ruiter
bende.
Ditmaal zult ge uw offer eens niet heb
ben, grijze woesteling! bromde hij. Toen sprong
liij van zijn paard en voerde het aan den teu
gel verder.
Haïti Het overige van den weg leggen
wij te voet af; laat de paarden hier, éen man
moet ze bewaken.
Zijn stem klonk scherp, liard als staal. De
paarden werden aan lage eikeboompjes vastge
maakt. De soldaten traden, met het geweer in
den arm, op den wagen toe.
Voorwaarts! voorwaarts! beval de officier
en wenkte den voerman verder te rijden. Kra
kend en steunend bewoog zich de kar tot die-
pet' in het woud. Kechts en links opgaande
rotsen lieten slechts een smal pad vrydat ein
delijk op een kleine verwijdering uitliep. De
storm had hier, eeu grooten ouden boom om
vergeworpen en deze had in zijn val het jonge,
hem omringende gewas medegesleept.
Zoo was deze open plaats ontstaan, waar het
zonlicht vrij kon doordringen. De reusachtige tak
ken lagen op den grond en staken hunne verdorde
armen hoog in de lucht. Bontbloeiende slinger
planten omgaven den dorren stam als met een
groenen krans.
Hier was men aan het doel.