NIEUWE
No. 1419.
Vrijdag 26 Juli 1889.
14d« Jaargang.
's Pausen vertrek uit Rome.
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in INederland fr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BTJBBAU: St. Janstraat Haarlem.
t 0,85
1,10
1,80
0,03
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlyk Maandag-, Woensdag-
en Vr ij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Ui tg evers: K ii P P E R S IiAURII.
De gevaren, waaraan Z. H. de Paus is
blootgesteld, wauneer een oorlog vau Italië
met de eene of andere mogendheid of een
oproer te Rome mocht uitbarsten, zjjn in
den laatsten tijd door de katholieke pers
ernstig besproken. Een oorlog of eene
revolutie, beide zjjn in Italië zeer waar
schijnlijk, schjjnen voor den Vader der
Christenheid slechts een uitweg open te
laten, namelijk het vertrek van Z. H. uit
de eeuwige stad. Wy bopen dat het zoover
niet zal komen, doch mocht de H. Vader,
door de omataudigheden daartoe gedrongen,
genoodzaakt zjjn uit Rome te vluchten,
dan zyn wy er vast van overtuigd, dat
onderscheiden landen in Europa en daar
buiten, den Paus met liefde zullen ontvan
gen en hem de meest mogeljjke gastvrij
heid zullen verleenen.
Voor Italië zou het vertrek van den
Paus uit Rome in de hoogste mate nood
lottig zyn.
In dit ongelukkige land heerscht alom
de vrymetselarjj en eene oppermachtige
republikeinsche party staat gereed om by
de eerste de beste gelegenheid den troon
omver te werpen. De Katholieken maken
geen gebruik van hun kiesrecht eu laten
dus het veld der verkiezingen aan het re-
volutionnaire gespuis over. Verlaat uu de
Paus de eeuwige stad, dan verdwijnt ook
de laatste steun van het Italiaansche ko
ningschap, 't welk zich thans nog staande
houdt door de hoop, dat het eenmaal zal
gelukken zich met den Paus eu de Katho
lieken te verzoenen. Verdwijnt deze hoop,
dan wordt Italië en zjju koningschap een
prooi der revolutiounairen. De spoorwegen
in Italië zouden een kolossaal verlies lyden
wanneer de Paus Rome verliet, want met
den stroom der katholieke Christenheid
naar Italië, met het groote brieven- en
goederen-vervoer, met de uitgebreide tele-
grapbiscbe correspondentie met Rome zou
het gedaan zyn. Rome zelf zou eene doode
stad worden, het zou in een treurigen
financiëelen toestand komen en weldra het
voorbeeld volgen van Pisa en zoovele an
dere Italiaansche steden, welke dezer dagen
kare betalingen hebben gestaakt.
De Paus behoeft niet in Rome te zyn,
hy kan overal wonen; waar hy is, daar is
de Kerk, daar vereenigen zich de gedach
ten der Katholieken tot een harmonisch
geheel. Maar wy hebben er geen vrede
mee, dat de Vader der Christenheid vluch
ten moet uit de stad, in welke God hem
heeft geplaatst en waar hij eeuwen lang
heeft gewoond en gewerkt. Doch moet het
zjjn, als de vryheid van het kerkelijk leer
aarsambt het Tereischt, dan zal de Paus, hoe
■martelyk het hem ook valle, Rome verlaten.
FEUILLETON.
U)
Beloonde Moed.
(Ver* tig)
Als de toestand nu juist niet zoo ernstig ge-
weest was, zou hjj hebben moeten lachen om
de grappige scène, die zich aan hun oog voor
deed. De schildwacht kwam voorzichtig naderbij
en maakte toen met zjjn geweer eene beweging,
alsof hij op de donkere gedaante voor hem wilde
aanleggen. Dit was echter slechts eene sluwe
manier om den vermeenden vjjand in beweging
te brengen. De struik lag natuurljjk dood stil.
Weer sloop hij dichterbij en ging op de knieën
liggen, om te zien wat het geheimzinnige voor
werp eigenlijk was; toen trad hij er moedig op
toe. Woedend, dat hjj zich zoo had laten voor
den gek houden, schopte hij tegen den tak en
slingerde hem een eindweegs ver weg. Toen
keerde hjj sich om en ging langzaam naar zjjne
vorige standplaats terug. Dit oogenblik had de
Indiaansche knaap slechts afgewacht; als een
wilde kat kroop hij over den straatweg. Del
Patio hem achterna. Eer de wacht zijn post weer
bereikt bad, waren de wilde en ziju bescherme
ling in het gebergts.
Zjjn we reeds zoo ver? Zelfs de Kreuz-
zeitung, het te Berljja verschijnende orgaan
der protestantsche ultra-conservatieve party,
is van oordeel, dat bij het uitbarsten van
een oorlog de Paus iu de noodzakelijkheid
is, zich uit Rome te verwijderen.* De radi
cale pers van het Italiaansche schiereiland,
zegt dit blad, houdt niet op den Paus als
een vjjand van Italië uit te schreeuwen.
Wat na zou er wel gebeuren als Italië in
een buitenlaudichen krijg werd gewikkeld
De Paus zon natuurlijk neutraal blijven,
nochtans zou men beweren, dat hy het met
den vjjand vau Italië eens is. De teugellooze
pers zoude voor geen fabel of verdichtsel
terugdeinzen; men zou al ras verkondigen
dat het Vaticaan het asyl is van vijande
lijke spionnen eu zijne verdelging zou on
middellijk worden geëischt. Niet voor de
Italiaauacbe troepen, maar voor een oproer
der >rooden« en republikeinen zou de H.
Vader hebben te rreezen. Indien de Itali
aansche troepen de nederlaag ondergingen,
dan zou de opstand immers algemeen wor
den, men zou het Vaticaan van verraad
beschuldigen en het plebs zou de wraak
in Rome zelf zoeken. Van 's Pausen vei
ligheid zou alsdan geen sprake meer zyn.
Leo XIII is in 't belang der Kerk en voor
het instandhouden van het College van
Kardinalen, dat wellicht door revolutiou-
naire benden zou neergesabeld worden,
gedwongen, bjj het ontstaan van een oor
log zjjne toevlucht te nemen in een neu
tralen Staat.*
Aldus scbryft men uit Rome aan een
anti-katholiek blad. 'tls eene zeer juiste
voorstelling van den toestand, vau de po
sitie van het Pausdom. Vermits er een
oorlog voor de deur staat, is de vraag
van 's Pausen vlucht eene question brülante.
Zjj is het ook omdat het officiëele Italië
het fanatisme der revolutiounairen en gods
diensthaters tegen het Pausdom aanwak
kert en ophitst, en aangezien de positie van
de Italiaansche Regeeriug ook steeds on
zekerder wordt en de droevige toestand
van landbouw en njjverheid in Italië het
volk ontevreden maakt en gisting doet
ontstaan, kan men revolutionnaire bewe
gingen buiten kjjf verwachten; bjj de eerste
verschijnselen ervan zal de Paus genood
zaakt ziju Rome te verlaten.
Naar meu verzekert worden over het
verbljjf van den Paus, ingeval er een oor
log of oproer uitbreekt, met Spanje di
plomatieke onderhandelingen gevoerd.Spanje
heeft zich bereid verklaard den Vader der
Christenheid een veilig asyl te verschaffen.
Zoodra de toestand het eiscbt, zat er een
Spaansck oorlogsschip verschjjnen om den
Paus met het College van Kardinalen af
te halen.
Zoo ver heeft de revolutie het in Italië
Luitenant Del Patio stond voor zijn chef en
gaf verslag van hetgeen er was voorgevallen,
sedert hij met de voorhoede Monterey was bin
nengetrokken.
Dupain beschouwde zijn onderhoorige, dien
hjj reeds lang dood gewaand had, met een iet
wat boosaardige voldoening.
Onze luitenant hesft zich dus weer eens
uit de klem weten te redden.
Tot uw die ïst, senjor; men nam mjj ge
vangen; een jonge Indiaan, dien ik vroeger eens
een kleinen dienst bewezen had, hielp mij in
het vluchten.
De oude wierp op den officier een knorrigen
blik en bromde:
Maar uwe; manschappen kwamen allen om
door uwe lichtzinnige handelwijze. En wat is
er van Van Zeen geworden?
Aarzelend antwoordde de gevraagde:
Ik geloof, dat ze hem wel zullen opge
hangen hebben. Ik hoorde zoo iets zeggen.
Woedend stampte Dupain op den grond.
Dus ook mjjn trouwste dienaar is door
uwe schuld
//Dat is wel het minste", dacht Del Patio,
maar hjj sprak het niet uit, en boog berouwvol
het hoofd.
Ik heb zelf begrepen, dat ik tamelijk dom
in den val geraakte; maar misschien kunt gjj
mjj vergeven, als ik u eene goede tijding breng.
gebracht, dat men er de waarheid der be
lofte niet erkennen wil: Gjj zijt Petrus
en op deze rots zal ik mjjne Kerk bouwen
en de poorten der bel zullen haar niet
overweldigen.*
Met 88 van de 94 stemmen heeft de
Belgische Kamer het wetsontwerp aange
nomen tot deelnemiug van den Belgischen
Staat in het aanleggen van den Congo-
spoorweg tot een bedrag van tien millioen.
De gewestelijke Raad van Brabant heeft
op voorstel van zjjn voorzitter zonder be
raadslaging en bjj handgeklap besloten in
het jaar 1890 Koning Leopold II een groot
feest aan te bieden bjj gelegenheid van
zjjn vjjfeutwictigjarig koningschap.
De Daitsche Regeering heeft het neder-
zettiugstractaat met Zwitserland tot 20
Juli 1890 formeel opgezegd.
Men begint in Pruisen weer te sprekeu
over de »Sperrgelder«, de traktementen,
welke lydens den Culturkampf aan de
Geesteljjkeu, die door de Meiwetten werden
getroffen, zyn onthouden. De katholieke
pers dringt er voor de zooveelste maal op
aau, dat deze geldeo (verscheidene milli-
oenen) aan de rechthebbenden zullen wor-
deu uitgekeerd, maar de gouvernemeuteele
bladen beweren, dat de Regeering daartoe
niet kan overgaan, daar zjj dan te zeer
«amende honorable* zou doen. In de laat
ste zitting van den Landdag kondigde de
Regeering een ontwerp aan tot aanwending
dezer gelden, waarvan meu een soort gees
telijk fonds onder toezicht der Regeering
wilde maken. De Katholieken waren daar
echter, en terecht, zeer tegen en
het Regeeriugsplan heeft tot geen resul
taat geleid. Meu zegt dat de Katholieken
eerlang een nieuw voorstel tot restitutie
der >Sperrgelder* zullen indieuen.
De Bruuswijksche firma G. Luther heeft,
ingevolge eene opdracht van de Russische
Zuidwesterspoorweg-maatscbappij eu het
Russische gouvernement, een plan ontwor
pen voor eene aanzienlijke uitbreiding en
verbetering der haven eu havenwerken te
Odessa, voornameljjk in het belang van
den graanhandel. Reeds vroeger was er
een plan gemaakt, doch op veel kleiner
schaal, strekkende om naast de hoofdha
ven twee kleinere havens aan te leggen.
Na kennisneming van het ontwerp der
Bruuswijksche firma heeft men echter van
dat vroegere ontwerp afgezien en het hare
aangenomen. De kosten van uitvoering
worden begroot op ongeveer 25 millioen
mark. Van wege de boven genoemde spoor
weg-maatschappjj, die bjj den uitvoer van
granen overwegend belang heeft, is voor
de uitvoering een bedrag vau 16 millioen
Wat voor eene tijding?
Escobedo tracht door een dal van de
Meteros ten westen door de Sierra Madre te
trekken, om zich met de troepen van Juarez
te vereenigen. Als hij nu op het leger van
liazaine stoot, blijft hem alleen nog maar de
terugkeer over Monterey over; alzoo kou men
hem in de Sierra afwachten.
Hm, hm, bromde Dupain, zoo kwaad niet;
als dit goed uitkomt, zal ik uw dommen streek
maar voor vergeten houden.
Nog was Del Patio bezig, zich in- en uit
wendig te restaureeren, toen het signaal tot op
breken werd gegeven. Snel waren allen in den
zadel en weldra op hun weg.
Dén volgenden dag tegen den avond bereik
ten de contre-guerilla's het kleine Victoria, aan
de Meteros gelegen. Hier wachtten zij af tot zij
nadere berichten zouden ontvangen.
Reeds den volgenden dag berichtte een terug-
keerende bode, dat Escobedo met zjjne troepen
macht op het leger van Bazaine gestooten en
spoedig op de vlucht geslagen was. Bazaine
vervolgde hem niet ver, om den vjjand op een
dwaalspoor te brengen, en deze liet dan ook,
nog voor Victoria bereikt was, halt houden.
Plotseling verscheen nu Dupain met zjjn
legerkorps en bracht in het vjjandelijke leger
zulk eene verwarring teweeg, dat den republi
keinen, ondanks hun veel grooter aautal, niets
mark bestemd, terwjjl meu verwacht dat
de Russische Regeering de ontbrekende 9
millioen zal bjjpassen, omdat zjj dit bedrag
iudèrtjjd voor het oude plan had aange
wezen en het dus nu wel voor het nieuwe
zal willen besteden.
In de mjjn Dalbusch, te Gelsenkirchen,
alwaar de mjjuwerkers wegens het plotse
ling omslag van hun woordvoerder,
Kanipmanu,den arbeid hadden gestaakt, zyn
gisteren weder 280 man aan het werk gegaan.
Van de 80 kantons, waar Boulanger
zich candidaat wil stellen voor den gewes-
telijken Raad, zjjn er reeds 28 bekend ge
worden.
The Daily News had eenige dagen
geleden eene zeer oagunstige beoordeeling
gegeven van Spanjes financiëelen toestand.
Deze zou betreurenswaardig zjjn tengevolge
van de niet voorziene groote uitgaven voor
het leger en een deficit dat op 200 milli
oen pesetas wordt berekend. Daardoor zou
de coupon niet op tyd worden uitbetaald.
De Minister van Financiën heeft aan
den Spaanschen Gezant te Londen per tele
graaf bevolen deze berichten tegen te
spreken.
Kardinaal Lavigerie en de gewezen
Aartsbisschop van Posen,Z.Em.Ledochowski,
zjjn met een aantal Prelaten vau minderen
raug te Lucern aangekomen, ter regeliug
van het congres over maatregelen tegen
de slaverny, hetwelk aldaar van 4 tot 10
Augustus zal gehouden worden. Er worden
over de 600 deelnemers uit alle landen
verwacht.
De Italiaansche Minister-President
Crispi zal twee katholieke V6reenigingen te
Napels opheffen, waarvan de eene 15000
leden telt.
De oudste inwoners van Terragona
herinneren zich niet zulk eeue groote ar
moede als daar thans heerscht. Er gaan
dagen om dat geen schip binnenloopt; de
wjjngaarden zyn aangetast door de mildew
en de amandel- en notenoogst zal zeer
schaarsch zjjn. Tengevolge van dezen toe
stand neemt het aantal landverhuizers toe.
Koloniën.
BATAVIA, 21 Juni. Onder het opschrift
vBantamsche zaken* leest men in het
Batav. Nieuwsblad:
Gistereu heeft zich door ophanging van
het leven beroofd de gewezen mantri po
litie van het land Tjikaudi-ilir Agoes Da-
roen.
Reeds sedert geruimen tjjd stond hjj
onder sterke verdenking indirect betrokken
te zjju geweest in de Tjilegonsche onlusten.
Vau een zjjner broeders, een se.iert ont
slagen dessahoofd, werd getuigd, dat hjj
tijdens de onlusten in persoon te Tjilegoa
is tegenwoordig geweest.
anders overbleef, dan zoo snel mogelijk op de
vlucht te gaan. Als zjj zich verzamelen wilden,
werden zjj door Dupain weder uit elkaar ge
dreven.
Wraak voor Monterey! was de krijgsleus
der contreguerilla's. Onmeedoogend velden zjj
alles neder wat onder hunne handen kwam.
Maar Dupain en don Pedro beiden waren
nog niet tevreden; zjj verlangden den Generaal
der republikeinen in handen te krjjgen. Escobedo
en een groot deel van zijne beste troepen had
den zich echter nog tjjdig in bet gebergte weten
te redden.
Een troep eontre-guerilla's snelde op de tent
van den Generaal toe, waarin zich echter alleen
luitenant Miguel bevond, die het gunstige oogen
blik voor de vlucht had verzuimd. Reeds had
men hem uit de tent te voorschjjn gehaald,
toen Dupain aankwam. Toen hjj nu in plaats
van den Generaal slechts een luitenant vond,
stortte Dupain al zjjne woede over diens hoofd
uit.
Del Patio, die te vergeefs getracht had iets
omtrent het lot van Lorenzo te vernemen, kwam
op den troep rondom de tent nan. Toen de chef
hem bemerkte, riep hjj hem bjj zich.
Don Pedro sprong van zjjn paard en trad
Daderbjj.
Wordt vtrval/d.)
HURL Hl SHE
ABONNEMBNTSFBIJ8
AGITK MA NON AGITATE
PBIJ8 DEB ADVEBTENTIÉN