NIB U WE
No, 1424.
Woensdag 7 Augustus 1889.
14de Jaargang.
liet eiland Creta.
BUITENLAND.
M4RLË1H
ABONNEMENTSFBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,8b
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Aizjnderljjke Nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
,]£~MA!N TIE N'ÜRi
IKU
PRIJS DER ADVERTENTIÉH
AGITE MA NON AGITATE
7an 16 regelo30 Ce
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlpk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag- avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPERS LAUKEÏ.
Op het eiland Creta, een van de lastigste
bezittingen van het Turksche Rjjk, heerscht
thans weer oproer. Het eiland Creta, werd
in 1669 bij Turkije ingelijfd. Gemakkelijk
ging dit niet, want het duurde bijna 100
jareu, voordat de woeste, krijgshaftige
Spbakioten, die de witte bergen bewonen,
gedwongen konden worden het gezag der
Turken te erkennen.
In 1821, toen de Grieken tegen de
Turken in verzet kwamen, stonden ook
de Cretensers op. Eerst scheen de kans
hun gunstig, maar eindelijk gelukte het
den Egyptischeu Onderkoning Mehemed
Ali beu te onderwerpen. Tot beloouing
ontving de Khedive van den Sultan het
eiland, hetwelk door den oorlog grooten-
deels in eene woestijn was veranderd, ten
geschenke. Tien jaren later evenwel, in
1840, werd Creta weer het eigendom van
den Sultan, die den inwoners alle mogelijke
hervormingen beloofde.
Van al deze beloften kwam echter niets
en zoo vatten de Cretensers in 1858 weer
de wapens op. Spoedig werd de opstand
toen door nieuwe beloften gesust, maar
de vervulling ervan bleef achterwege, zoo
dat de opstand in 1866 weer uitbrak. De
strjjd was uiterst hevig en duurde ruim
twee jaar.Van weerskautenWas bet een strijd
op leveu en dood. Noch de Cretensers, noch
de Turken gaven hem op en de gevange
nen werden zonder genade afgemaakt.
In het district Apokorona vormde zich
eone soort-van nationale vergadering, welke
een manifest uitvaardigde en de hulp der
mogendheden inriep. Deze deden echter
niets, en zoo liet de nationale vergadering
den 2n September 1866 de vereeniging
van het eiland met Griekenland afkondi
gen. Turkije werd toen wakker. Terstond
zond de Sultan een leger van 30,000 man
naar Creta, onder bevel van Mustafa-
Pacha. In bet volgende jaar werd Mustafa
vervangen door Hussau-Pacha, die op zijne
beurt weer moest plaats maken voor Omer-
Pacha, maar nog steeds handhaafden de
O
Sphakioten zich in hunne bergen.
De mogendheden kwamen toen tusscheu-
beide. Rusland, Frankrijk, Pruisen en Italië
richtten den 30n September 1867 eene ge
meenschappelijke nota tot den Saltan waarin
zij op vrij scherpen toon verlangden, dat
Turkije eindelijk tot de uitvoering der be
loofde hervorming zou overgaan.
De Sultan zond na den Groot-Vizier
Ali-Pacba naar Creta om de rust te her
stellen, maar nauwelijks was de Vizier
weer vertrokken, of de opstand barstte
weer uit en duurde tot 1868 voort. Tot
een zoo harduekkigeu tegenstand werden
FE U1LLE T ON.
AMI.
2) Vervel#)
//Onzin, ik vraag of het een rattenvanger is.//
//'kWeet niét, uwe genade, of hij ratten vangt
maar 't is een patrijshond, hij vangt
hoenders, duiven en ander gevogelte. Uwe ge
nade wil hém voor de jacht gebruiken, niet
waar, daar is h\j juist voor geschikt.
//Volstrekt niet, ik wil geen jachthond, ik
zoek een salonhond, een houd die kunsten ver
slaat."
//Zoo als ik hoor, zoekt uw genade een hond
die kunsten verstaat, die kan apporteeren, poo
tjes geven, opzitten dan is u geholpen, deze
hond kan dit altemaal en nog veel meer."
//En zoo even zeidet ge mij, dat het een pa
trijshond was?//
„Doet niets ter zake, uwe genade, hij is,
beide te gelijk, een patrijshond, wanneer uwe
genade hem als jachthond wil gebruiken, en
een salonhond, als uwe genade hem wil hebben
°m kunsten te maken, kortom hij kan alles.
Zijns gelijken zult ge nergens vinden."
#En wat moet dit wonderdier kosten?"
//Vier thaler, heer baron."
j/Dat ig veel geld.«
//Veel geld ■qoor een hond, die alle kunsten
de inwoners alleen in staat gesteld door
de ondersteuning in geld, krijgsbehoeften
en manschappen, die hun uit Griekenland
werden toegezonden. In het begin van
1869 moesten de Cretensers eindelijk de
wapenen neerleggen. De talrjjke offers,
welke de strijd had geëischt, waren echter
niet te vergeefs gebracht, want den 20n
Januari 1869 onderteekende de Sultan de
firman, waarbjj aan Creta eeue soort van
zelfbestuur met eeue nationale vergadering
werd toestaan.
Turkije meende nu, dat het verzet voor
goed was bedwongen. De hervormingen
waren toegestaan en bovendien waren han
del en ujjverheid geheel vernietigd, terwijl
het aantal der weerbare manschappen ge
ducht was vermiuderd. Toch duurde het
tijdperk vau rust slechts zeven jaar, want
nauwelijks hadden in 1876 Servië en
Montenegro aan Turkije den oorlog ver
klaard of de Cretensers kwamen iu verzet.
Evenwel kwam het toen niet tot een open-
lijkeu oorlog, maar toch wetgerden de
Cretensers Afgevaardigden te zenden naar
het Parlemeut te Coustantiuopel, hetwelk
daar volgens de Grondwet van Midhad
Pacha een korten tijd zitting hield.
Iu 1873, toen de Russen Turkije bin
nendrongen, vereenigden de Cretensers zich
weer iu Apokarona en namen eeue drei
gende houding aan. Turkije vond daarin
eene aanleiding hun een Christelgken
Gouverneur te zendeu in den persoon vau
Assoïdes. De bewouers vau het eiland wil
den daarvan niets weten en zoo procla
meerde de nationale vergaderiug den 31
Mei 1878 teu tweede male de vereeniging
van het eiland met Griekenland. De strijd
begon opnieuw. Den 7u Juni werd het
eersie gevecht geleverd, waarin de Turken
het ouder»pit dolven. Muehtar-Pacha werd
toen als buitengewoon Commissaris ge-
zondeu en het gelukte hem de rust te
herstellen. Evenwel moest Muehtar weer
belaugrjjke concessies doeu. De Cretensers
kregen, behalve hunne nationale verga
dering, nu ook het recht om de helft der
rechters te kiezen en de helft van de op
brengst der belastingen ten bate vau het
eilaud te besteden.
De Cretensers maken thans weer opstand
en streven naar eene volledige afscheiding
van Turkije. De Sultan verkeert nu iu een
zeer moeilijken toestand. De Cretensers nog
meer vrijheden toe te staan, wordt te Con-
stantinopel outnogelijk geacht, omdat men
dan den laatstee baud, die het eiland aan
het Turksche Rijk bindt, zou afsnijden. Er
blijft dan niets over dan het verzet te on
derdrukken, maar het is te verwachten, dat
de mogeudhedeu nu geene herhaling van
den bloedigen strijd vau 1866 zullen dulden.
verstaat! Uwe genade kan toch een zelfden hond
bjj een ander zelfs niet voor den dubbelen prjjs
bekomen; de Heer Hirsch heeft mij toeh tien
thalers voor een anderen betaald, die niet half
zoo geleerd was, als deze hier.//
//En hoe heet dat beest?"
uAmivriend, een mooie naam, dien ik den
hond gegeven heb, want de hond is een alle
mansvriend".
„Bezit hjj geene gebreken of zoo iet svan dien
aard? Is hij niet blind of dol, bijt hij de kin
deren niét?
„Gèrechte Hemel! ik zal den heer baron toch
geen dollen hond voor een goeden verkoopen.
Neen, Ami bezit geen gebreken, hij is zindelijk,
gedwee, waakzaam, leerzaam, zachtaardig, trouw."
//Genoeg, genoeg,// onderbrak de assessor den
Hebreër, (terwjjl hij den geldbuidel uittrok
en den jood 'vier thalers in de hand telde.
//Dank u, uwé genade, God bescherme u; als
gjj weer eens 'eén bond noodig zoudt hebben,
zal ik u een rattenvanger, een echt ras, voor
twintig thaler bezorgen!"
Dit zeggende, wierp hij Ami een touw om
den hals en gaf het eene eind ervan aan den
nieuwen eigehaar.
Tot hiertoe had Ami, de hond zonder ge
breken, zich geheel onverschillig betoond, alsof
hem de zaak niet aanging.
Maar 't zou anders worden.
„Kom, Ami, kom!// zeide de assessor en trok
aan het touw.
Wordt de opstand niet onderdrukt, dan
zal het verzat tot eene algemeeue revolutie
aangroeieu en dan kan Creta zeer gevaar
lijk worden voor den vrede. Daarom driugt
men vooral te Weenen op een krachtig
optreden vau Turkije aan.
In het Parlement van het land der vrjj-
handelaren werd op eene vraag van den
Heer Vincent het volgende geautwoord:
»Er bestaat geen rechtstreeksche over
eenkomst met eenige buiteulandscbe firma
betreffende de levering van lucifers. Zweed-
sche lucifers, merk »Lion«, en lucifers van
Bryant and May zijn heide opgenomen in
de overeenkomst met eeue Eugelsche firma
tot het leveren van zeep en andere derge-
gelijke huishoudelijke zaken. De lncifers
van Bryant aud May worden op aanvraag
geleverd aan de beide Huizen van het Par
lement eD iu verschillende openbare ge
bouwen. Zij worden niet zoo vaak gevraagd
als de Zweedsche lucifers omdat deze goed-
kooper zijn. De prijzen ziju volgens over
eenkomst 5 stuivers voor de laatste 7
stuivers voor de eerste soort per dozijn
doosjes. Elk doosje bevat iu beide gevallen
100 of meer lucifer*.
Nu hebben wij Nederlander» al den
naam van op de kleintjes te passeD en in
bet Eugelsche Lagerhuis telt men de luci
fers na!
Het is niet onaardig vlak naast het be
richt van die overdreven zuinigheid te lezen
hoe mild men met het buskruit is omge
sprongen bjj gelegenheid van de aankomst
vau den Duitschen Keizer, die te zamen
viel met de groote vlootmauoeuvres.
Reeds Donderdag was er geen plaats
meer te krijgen in eenig hotel te Portsmouth,
wat Nederlaudsche zeelui Poortsmuideo
noemen eu waar de grootste oorlogsvloot,
die ooit bjjeen is gebracht, in drie lange
liniën ten anker ligt.
Er moet dagelijks voor 23,000 monden
gekookt en gebraden worden, zoodat deze
drijvende vestiug grootere bemanning heeft
dan menige itad inwoners telt.
Bjj heerlijk weder verscheen jl. Vrijdag
het keizersjacht Hohenzollern, met den
Duitschen Keizer aan boord eu gevolgd
door eeu Duitsch eskader, in het Eugel
sche gebied. De Prins van Wales voer
zijn bezoeker te gemoet met het konings
jacht Osborne.
Vervolgens stoomden beide jachten, ge
volgd door tallooze vaartuigen, het eene nog
fraaier gevlagd dan het andere door de
groote waterstraat tasschen de vijf mjjl
lange rijen Engelsche zeekasteelen, waar
van bij het naderen der jachten de Duitsche
Maar Ami kwam niet.
Met alle geweld zich vastklemmend, begon
het beest te brommen en liet zjjn bezitter de
tanden zien.
//Ami kom!" herhaalde mijnheer Scherenberg
en trok wat harder aan de koord.
Maar de koppige hond wilde niet komen.
De assessor werd driftig en dreigde met den
stok.
Woedend beet bet dier er in.
//Wacht beest, ik zal je!"
Hij hief den stok op om te slaan doch
snel als de bliksem, schoot Ami uit zijn schuil
hoek en betuigde zijne warme sympathie voor
den nieuwen heer door hem een stuk uit de
pantalon te scheuren.
„Luister eens, smous, met de geroemde vrien
delijkheid van uwen hond schijnt het niet ruim
gesteld, gelukkig dat ik hooge laarzen aanheb,
anders had het beest mij nog geheten 't is
jammer om de mooie pantalon, nu is er alweer
een thaler naar den koekoek."
//Stel u gerust, uwe genade, Ami, is een
hond van genie, hij begaat nog al eens graag
zulke kleine zonden, uwe genade kent hem nog
niet. Maar ik zal n een middeltje aan de hand
doen, hoe gij den hond tot u kunt trekken."
„En dat is?"
//Uwe genade koope een worst en late ze hem
zien; dan zal Ami u volgen als een lammetje
en uwejgeoade zal pleizier aan den hond hebben."
Den raad gehoor gevende, stelde de Heer Schc-
vlag werd geheschen, de matrozen in het
want en de mariniers op het dek para
deerden en het Duitsche volkslied gespeeld
werd. Middelerwijl donderde een alles over
stemmend kanongebulder uit honderden
vuurmonden, waaronder er waren van het
zwaarste kaliber, die in een schot meer
aan buskruit verschieten dan een maand
tractement van de bediening bedraagt.
Zulke dingen kan men doen als mep
zuinig op de lucifers is.
Voor Osborne ankerden de jachten eu
kam de Prins van Wales aan boord van
de Hohenzollernom vervolgens met deu
Keizer in gereedstaande hofrijtuigeu naar;
het kasteel te rijden, waar Eugelands Ko.-
ningin haren gast ontving.
De Koningin kuste deu Keizer en heetjte
hem welkom. Salisbury en andere hoQggë-
plaatsten werden hierop aan den Keizer
voorgesteld, terwijl vervolgens al de leden
der koninklijke familie deel namen aan
den maaltijd, waarbij de Keizer aan de
rechterzijde der Koningin was gezeten. Ds
tuinen van hat slot waren verlicht, en da
baai van Cowes, waarin al de jachten met
duizenden lichten prgkten, bood een schit
terend schouwspel. Lord Salisbury en Graat
Vou Bismarck gebruikten den maaltijd in
eene zaal, grenzende aan die waarin de
vorsteu gezeten waren.
Keizer Wilhelm is benoemd tot eere-
Admiraal der Britsche marine.
De Timessprekende over Keizer Wil-
helm's bezoek, zegt dat Engeland vriend
schap verkiest boven alliantie. Er bestaan
redeneD, die Engeland beletten zich bij
het drievoudig verbond aan te sluiten; doch
niets belet het, te toouen dat het sympa
thiseert met de mogendheden, die het be
houd van den vrede wenschen.
Van wege de Association nationale
de la meunerie frangaise zal dit jaar een
internationaal congres worden gehouden,
eu wel op 20, 21 eu 22 Augustus. Een
programma van de werkzaamheden is ver
schenen. Er zal gehandeld worden over
alles, wat met den handel iu granen en
meel in betrekking staat.
Wilson, die bij de verkiezing in het
kanton Loches gevallen is, heeft in zijn
blad »la Petite France« zijn dank betuigd
aan de kiezers, die op hem gestemd heb
ben. Tevens verklaart hg dat hg sslechts
het belaug der republiek op het oog heb
bende,nu reeds aan de republikeinen in
het arrondissement Loches te kennen geeft,
dat bjj bij de aanstaande verkiezingen
voor de Kamer zich geen candidaat zal
stellen.
Te Hamburg is eene maatschappij
gevestigd voor het openen van eene nieuwe
stoomvaartlijn over Antwerpen,den Pyraeus
renberg zich in 't bezit van eene ferme worst eu
toonde ze Ami.
Dat middel was probaat.
Nauweljjks had Ami het lekkere hapje geroken,
of met een machtigen sprong vloog hij op tot
den assessor maar bemorste met een met zijne
smerige pooten den fijnen rok en had hem bijna
in de hand gebeten.
Ijlings liet mijnheer Scherenberg de worst in
den achterrokzak glijden, draaide het eind der
koord vast om de hand en stond gereed heep
te gaan. Ami, hunkerend naar de worst volgde
hem.
Een tijd lang ging alles goed. Beiden stapten
voorwaart'; de heer voorop, de hond gedwee
achterna.
Juist toen zij aan een hoek van de straat
aankwamen, wilde het ongeluk, dat boven het
hoofd van den assessor zweefde, dat er een
jongen, die als zeer boosaardig bekend stond,,
aankwam en niet kon nalaten den hond vau
den assessor, met sneeuwballen te gooien.
Dit liet Ami zich niet welgevallen.
A's een ree schoot hij toe naar het overlig
gend trottoir en pakte den roekelooze met zijn?
tanden. Op 't zelfde oogenblik kwam om den
hoek de heer handelsraad Lilienfeld met zijne
betere wederhelft, en wijl de assessor Scheren
berg het touw niet losliet, wikkelde het zich
door de woedende sprongen van het dier om
de voeten der genadige vrouw en deed haar
struikelen. Wordt vervolgd.)
