nieuwe
Donderdag 15 Augustus 1889
14de Jaargang.
Stand verheffing
Büi r E^I L A^
No. 1427.
Per 3 maanden voor Haarlem0.8E>
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzinderljjke Nummert0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
7au 16 regelt30 Ce
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Ad ver tentië n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KüPPERS k I. AU KEY.
Wij leven, zoo het heet, in eeue eeuw
van vooruitgang en daarom wil ook ieder
een vooruit.
Dat is uatuurljjk en goed. Ieders afzon
derlijk streven om vooruit te komen in de
wereld, brengt de geheele maatschappij
verder op de baan der ontwikkeling,
maar.... om een goed doel te bereiken,
moet men den goeden weg bewandelen.
De fabel van den kikvorsch, die een os
wilde zijn, is voor menigeen eene goede
les. De kikker hal zich zoo opgeblazen,
dat hjj gebarsten was. Zoo gaat het velen.
De fabel toch wijst op eene zeer algemeene
fout en op het noodzakelijk gevolg ervan.
De dochter van den ambachtsman, die
er wat goed uitziet, ordentelijk geleerd
heeft en knap in de kleeren steekt, meent,
dat zjj te goed is om te gaan dienenzjj
moet modiste, winkeljuffrouw, kinderjuf
frouw of zoo iets zijn.
Met den zoon van den ambachtsman is
het precies hetzelfde en als een jongen,
wiens vader met het schootsvel geloopeu
heeft, eenmaal een zwarte jas kan dragen
en de pet van zjjn vader door een hoed
kan vervangen, dan is hg de trots zguer
ouders.
De fout schuilt echter niet alleen in de
zoogenaamde lagere of mindere standen.
Geenszins; men treft haar aan in alle
klassen der samenleving. De zoon van den
verver moet kunstschilder, de zoon van den
kleinhandelaar moet op het kantoor van
een groothandelaar komen of wel hjj moet
gaan studeereu.
Dat is in beginsel verkeerd. Niet dat
een man, die groote talenten bezit, op de
kantoorkruk bljjve zitten omdat zjjn vader
kantoorschjjver was. Dat zij verre. Ieder
moet woekeren met de taleuten, die hem
geschonken zjjn en moet zich eene carrière
kiezen, die met zjjn aanleg overeenkomt.
Evenmin als wjj het noodzakelijk achten,
dat iemand, wiens vader ambachtsman
was, in den ambachtsstand bljjve ook al
heeft hjj meer aauleg voor architect of on
derwijzer, evenmin is het goed te keuren,
dat een zoon van een hoogleeraar met alle
geweld studeeren zal, al staan zjjne han
den meer naar de spade en de zeis.
Maar nu wordt een professor, die zjjue
zaken niet weet, uitgelachen en geniet een
metselaar die goed metselt, achting en
waardeering en daarom heeft men bjj de
keuze van zjjn beroep niet zoozeer naar
den stand, dan wel naar aanleg te vragen
en naar dien aauleg een beroep te kiezen
FEUILLETON.
AMI.
Vervolg)
,5)
«En die kleine daar, dat onschuldig wormpje
heeft hij omvergeworpen; ziet een» hoe het uit
den neus bloedt.
Ook ik eisch schadevergoeding, riep een man,
die een klein meisje op den arm droeg en aan
de agenten het bebloed gelaat van het kind
toonde.
«En mij zal hij de ruit betalen en de gebroken
voorwerpen, alles van het beste porselein, dat komt
minstens op zestig mark," beweerde de kramer.
De Heer Scherenberg trachtte zooveel moge
lijk de razende, opgewonden menigte tot beda
ren te brengen, en zeide:
Zeker, zeker, brave menschen, ik wil u gaarne
alles betalen, ik ben geen dief en geen moor
denaar, ik ben de assessor Scherenberg. Ami is
schuld aan 't ongeluk, gaat, loopt, pakt hem...«
„Hij is waanzinnig geworden, boeit hem, hij
is razend, tierde de menigte.
„Eerst betalen,kreet het appelwjjf.
„Ja, goede vrouw ik betaal u aanstonds de
schade,klaagde de ongelukkige, en hjj zocht
in alle zakken naar geld. Maar te vergeefs,
't was nergens meer te vinden.
Ziende, dat hij geen geld had, klom de woede
der menigte nog hooger. Een man, die geen
geld heeft, moet zeker een dief of een moor-
en in dat beroep zich te onderscheiden.
U Zie, als een man een goed beroep of
voordeelige nering heeft en hjj bezit eenige
zonen, dan zal hjj veelal niet den be-
kwaamsten aanwjjzen om hem op te vol
gen, dat laat hg aan een minder knappen
jongen over, de begaafde jongen moet stu
deeren. En de jougea wordt student en
groeit op tot een balven geleerde, eene
soort menschen, waarvan er al veel te
veel zjjn en die slechts leven tot onheil
voor zich zelf en de gansche maatschappij.
Het hier besprokene zou men wel is
waar aau ieders eigen ervaring, kunnen
overlaten. Vermits echter het kwaad vrij
algemeen heerscht en het zeer nadeelige
gevolgen heeft voor de maatschappij, dient
er op gewezen te worden. Wat toch is de
zaak? Ter wjj 1 op de aaugegeven wjjze,
velen in beroepen of betrekkingen ge
plaatst worden, waarvoor zjj niet geschikt
zjjn, ontbreken daarentegen in diezelfde
beroepen of betrekkingen velen, die er wel
voor geschikt zjjn. Want als de zoon van
den ambachtsman, die een goed handwer
ker had kunnen zjjn, een slecht ouder
wijzer is geworden, is zulks niet alleen
voor hem, maar ook voor de maatschappij
een dubbel kwaad. De man toch, die haar
als bekwaam timmerman goede diensten
had kunnen bewjjzen, berokkent haar groot
nadeel als onbekwaam onderwijzer.
Eu daar er toch getimmerd moet wor
den, wordt de bekwame timmerman door
een minder bekwame vervangen, even als
de minder bekwame ouderwjjzer een meer
bekwamen in den weg staat. En zoo
zijn niet alleen de menschen er minder
goed aan toe, maar gaan ook de vakken
achteruit en leidt de zucht tot standver
heffing tot velerlei nadeel, waar geen enkel
voordeel tegenover staat.
Dat men derhalve bjj het kiezen vau een
beroep, bjj het bepalen van de toekomst
der kinderen, niet vrage welke stand ous
het beste bevalt, maar welk vak met hun
aanleg het best overeenkomt.
De maatschappij eu de kinderen zeiven
zullen daar wel bjj varen.
De 36e algemeene vergadering der Duit-
sche Katholieken zal dit jaar te Bochum
plaats hebben en wel van 25 tot 30 Au
gustus.
Z. H. de Paus heeft aan Prins Von
Löwenstein een schrgven gericht en hem
met zjjn intiatief, om een Beiersch Katho
lieken-congres te beleggen, geluk gewouscht.
De Keizer van Oostenrjjk eu de
denaar zijn, En hoe zag hij er uit! blootshoofds,
besmeurd en de kleeren in flarden een beeld
der ellende. Zag hij er uit als een man, die
betalen kan? als een assessor?
Niemand schonk hem geloof, en de mannen
der wet deden hun plicht, zij leidden den on
geluksvogel door de joelende en dreigende me
nigte naar het politiebureau.
III.
Te huis had intusschen zijne vrouw zitten
wachten en verheugde zich in stilte over het
geschenk, dat zjj bij gelegenheid van haar naam
feest zou ontvingen. Wat zou hjj haar wel mee
brengen? waarmede zou hij haar verrassen?
Van vjjf tot zes uur stelde zij zich deze ge
lukkige vragen, van zes tot zeven wachtte zjj
hem met or,geduld, van zeven tot acht met
klimmenden angst. Toen echter de hangklok
acht uur sloeg, de thee op tafel stond en het
gezelschap geheel tegenwoordig was, doch
de lang verbeide nog niet kwam, bekroop haar
een bang voorgevoel. Er heerschte eene ga-
drukte stemming en de tongen der anders zoo
spraakzame tantes wilden niet los worden. Om
half negen begonnen de kinderen te schreien,
om negen uur slopen de genoodigden schier
ongemerkt heen en lieten de gastvrouw alleen.
Haastig legde ze de kinderen te bed en zette
zich op de sofa. Eene ongewone ongerustheid
had zich van haar meester gemaakt.
Als hem eens een ongeluk ware overkomen?
Dit voorgevoel klom meer tot zekerheid, toen
het reeds half tien voorbij was en haar man
nog niet kwam.
Aartshertog Frans Ferdinand met een tal-
rjjk gevolg zjjn jl. Maandag-namiddag te
Berljjr. aangekomen. Keizer Wilhelm en
de gezamenljjke Prinsen, alsmede Von Bis
marck, Von Moltke, Blumenthal, een aan
tal Generaals en Herbert Von Bismarck
waren aan het station. De begroeting der
beide Keizers was allerhartelijkst en de
beide Vorsten waren zichtbaar aangedaan.
Eeue eerewacht deed dienst en de muziek
speelde het Oostenrgksch volkslied. Na
dat de eerewacht vertrokken eu Von Bis
marck den Keizer van Oostenrjjk genaderd
was om hem te begroeten, reden de beide
Keizers weg in een met vier paarden be
spannen open rjjtuig, aan beide zijden om
geven door troepen van de garde; duizen
den en duizenden personen jnichten de
Vorsten in geestdrift toe.
Alle gezantschappen, ook het Russische
eu Frausche, hebben gevlagd. Dit is op
merkelijk, waut bjj het bezoek van den
Koning van Italië hebben zjj dit niet gedaau.
Naar men bericht zal de Duitsche Re
geering een crediet van 100 millioeu aan
vragen, om, ingevolge de uitvinding van
kruit, dat vuur geeft zonder rook, een
aantal stalen kanonneu door bronzen te
vervangen.
De socialist Bebel heeft in zjjne woon
plaats (Dresden) een sociaal-politiek bureau
opgericht, bestemd om de socialistische
leden van den Rjjksdag te voorzien van
allerlei gegevens rechtstreeks uit de werk
manskringen; voorts aan werklieden in-
lichtiug en raad te geven omtrent openbare
aangelegenheden,en ook verschillende euque-
tes te houden. In de eerste plaats wordt ge-
uoemd eene enquête omtrent het bakkersbe
drijf. De kosten voor deze inrichting worden
gedragen door eenige partjjgenooteu, in de
verwachting dat het verder niet zal ontbreken
aan iuzameling van gelden voor deze zaak.
In eene eergisteren gehouden zitting
van het Hoog Gerechtshof te Parijs heeft
de Procureur-Generaal, tot de quaestie der
verduistering van gelden komende, ver
klaard, dat Boulanger in 1884 geenerlei
hulpbronnen had eu geen 40 frauks aau
zjjn apotheker kon betalen. In 1886 gaf
hij belaugrjjke sommen uit, waaronder
68,000 frs. voor schulden van zjjn vader
en gaf hjj aan het dagblad Avenir Natio
nal eene subsidie van 40,000 frs. Vau de
reserve-fondsen nam hij 140,000 frs. voor
den Cercle Militaireen nam hjj 30,000
frs. meê, toen hjj het Ministerie verliet.
De Procureur-Generaal verklaarde, dat dit
een werkelijke diefstal was van de reserve
fondsen voor den Raad van oorlog.
Zij zat stil en weende.
Daar opeens klopt men hevig op de deur,
men stoot ze open en op de trap verneemt men
stappen.
Eindelijk,'eindelijk! Zij ademde ruimer, droogde
hare tranen, nam de lamp en ging uit, om de
opkomenden te lichten.
Daar zag zjj een tooneel, dat haar 't b'oed in
de aderen deed stollen. Zij slaakte een luiden
kreet en liet haast de lamp vallen.
Wat zij zag was echter geenszins gestemd
om blijde gewaarwordingen in 't leven te roepen.
Twee agenten klommen de trap op en leidden
in hun midden een gehavend en verwaarloosd
individu.
De vrouw stond sprakeloos van schrik
'twas haar niet mogeljjk een woord uit te
brengen.
Hoffelijk groetend, vroeg een der agenten.
„Woont hier de assessor Scherenberg?
„Ja,« autwoordde zij bevend, „mjjn God, wat
moet dat? wat is er gebeurd?«
„Kent u deze peraoon?«
Zij lichtte den schamelen man in 't gelaat en
slaakte een kreet van ontzetting.
„Of ik hem ken! zeker, 'tis immers mjjn
Adolf, mijn lieve man. Maar is 's Hemels naam,
wat is er gebeurd Adolf, hoe zjjt oÜ 'n dezen
toestand geraakt?"
«Dit moge uw heer gemaal u verhalen," ant
woordde de agent, „onze plicht loopt hier ten
einde, wjj geven uwen man aan uwe zorg over.
Wjj betreuren openhartig zjjn tegenspoed, wij
hebben de eer u te groeten.//
De mannen der wet gingen heen.
Uit Pesth wordt gemeld, dat 3000
werklieden in de Fuufkirchener steenko
lenmijnen hebben gedreigd het werk te
staken, wanneer de werktijd niet ingekort
en 'bet loon niet verhoogd wordt. De over
heid aldaar had reeds tijdeus de arbeid-
staking der mjjnwerkers in Duitschland
bericht ontvangen van de Duitsche auto
riteiten, dat er Duitsche mjjnwerkers naar
Funfkircheu op reis waren gegaan, om er
werklieden op te hitsen. Daar er nu echter
ook met dyuamiet wordt gedreigd, zjjn er
strenge militaire maatregelen genomen.
Naar men uit Athene verneemt,
melden berichten uit Creta, dat de bloedige
botsingen voortduren, alsook het verbran
den eu planderen van dorpen. Niettegen
staande de koele ontvangst der Grieksche
nota zal Griekenland spoedig interveni-
eeren, tenzjj de toestand weldra verbetere.
De officieuze pers te Athene blijft bjj het
internationale karakter der Gretaansche
quaestie, aangezien Turksche onderdanen
naar Griekenland vluchten, om aan het
Turksche wanbeheer te ontsnappen. Zeven
Commissarissen zjjn door de opstandelin
gen benoemd om met de Turksche com
missie te confereereu. Zjj eischen vermin
dering van belastingen, een afzonderlijk
geldeljjk beheer, hervorming der gerechts
hoven, alsook verdeeling der ambten onder
Christenen eu Mohamedanen overeenkom
stig het bevolkiugscjjfer.
De Grieksche vloot heeft bevel ontvan
gen om zich te Syra te concentreeren.
Engeland, Duitschland, Oostenrjjk en
Ital ië hebben geantwoord op de circulaire
van Griekenland. Zjj verwerpen alle tus-
schenkomst in de zaken van Creta en geven
Griekenland den raad, zich ingeljjks van
tusschenkomst te onthouden. Lord Salisbury
moet er hebben bjjgevoegd, dat Grieken-
lauds interventie zou gelijkstaan met eeue
oorlogsverklaring aau Turkjje en alsdan
Engeland zich buiten den oerlogzou houden.
Volgens inlichtingen uit geheel betrouw
bare bron te Weenen ontvangen, hebben
de mogendheden van het drievoudige ver
bond afwjjzend geautwoord op de nota vau
Griekenland. Men is te Weenen overtuigd
dat Rusland eu Frankrjjk zich formeel ont
houden hebben van het aanmoedigen van
Creta.
Wegens het tjjdeljjk karakter der be
noeming van Chaker-pacha tot Gouverneur
van Creta wordt verondersteld, dat de
Porte voornemens is, aldaar een Christe-
ljjkeu Gouverneur te benoemen, wanneer
de orde er hersteld zal zjjn.
Het Journal de St. Petersburg zegt,
Mevrouw Scherenberg nam haar beklagenswaar-
digen man in ontvangst en liet het hem aan
alle mogeljjke verplegingeu niet ontbreken.
Doch hoezeer zij hem ook met vragen overlaadde,
zij kon niets uit hem krijgen.
Dagenlang zat hjj knorrend voor zijn bureau
en af en toe prevelde hij: „Ami, Ami!" Doch
zjj begreep niet, wat dit te beteekenen had. Zjj
begon te vreezen, dat h.jj aan zinsverbijstering
leed.
't Werd Paschen, Karei, de oudste zoon des
assessors, ging naar eene hoogere klas. Juichend
kwam hjj naar huis met de blijde tijding.
«Denk eens, pa,« voegde hjj er bjj, ik zal
ook Eransch leeren, ik kan al wat, luister l'ami
beteekent de vriend."
Doch nauwelijks had hij dit noodlottig woord
gesproken, of hij had al eene oorvijg beet, zoodat
het hem groen voor de o jgen werd en hjj bij den
klaarlichten dag de sterren aan den hemel zag.
Huilend liep hij naar zjjne moeder.
„Maar, Adolf, in 's Hemels naam, wat over
komt u!" riep zij met den vinger naar 't voor
hoofd wjjzende.
«Neen, 't schort me niet in 't hoofd, maar ik
zou 't bijna geworden zjjn, wat ge bedoelt;
Karei zal geen Eransch leeren, zeg ik nooit of
nimmer, brulde de opgewondeu assessor. „Mjj-
nentwege kan hij Spaansch, Noorsch, Sy-
risch, Chaldeouwsch, Maleisch, Chineesch of
Hottentotsch leeren, maar geene taal, waarin
ami de vriend heet."
[Slot volgt.)
HAAftLEMSCHÏ COCRAIT.
ABONNBMENT8PB IJ 8
AQITS MA NON AGITATE
PRIJS DER ASVERTENTIÉN
