NIEUWE
No. 1432.
Woensdag 28 Augustus 1889.
14de Jaargang.
Een teeken des tijds.
BUITENLAND.
TV
I
A
HMRLMSCHE COIIftAIT.
ABONNEMENTSPBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,8£>
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afziuderlyke Nummer0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUBEAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE
PBIJB DKB ADVEBTENTIÊN
7an 16 regel»30 Ce
Elke regel meer ós
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag'avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever» KüPPERS St LAUEEÏ.
Men roemt in onzen tijd op de welda
den van de beschaving, men pocht op den
vooruitgang, op het zedelijk overwicht, doch
èene zaak is zeker: de meuschen bezitten
ten huidigen dage over 't algemeen weinig
vastheid van karakter.
Waar zijn de mannen uit een stuk van
vroeger, de mannen wier hart met een
stalen kuras was omgeven, gelijk huu
lichaam met ijzeren platen was bedekt?
Waar zyu de mannen, die met onverschrok
kenheid, recht door zee, afgingen op het
doel, dat zij voor oogen hadden, wonnen
wat zy wilden,» zooals een dichter spreekt.
Geen bruisend bloed stroomt door onze
aderen; het is verkoeld, verstijfd onder den
adem van materialisme en twijfelmoedig
heid.
Wij kunnen ons niet meer opofferen
voor een denkbeeld, wij trillen niet van
verontwaardiging by de gedachte aan ge
pleegd oureeht, aan begane gruweldaden;
wij stellen geen geest van onderneming
ten dienste van eene verhevene gedachte.
Een gebrek aau uitstekende mannen ver
toont zich in het openbare leven. Alles is
op dezelfde maat, gelijk eene onafzienbare
heidevlakte waar geen trotsche eik of geen
statige berg de eentonigheid van het krui
pend gras verbreekt en den geest eene
hoogere vlucht doet nemen.
Het »sursum cordac, »omhoog de harten,»
vindt weinig weerklank meer in het men-
schelijk gemoed.
Uitzonderingen vindt men op eiken regel.
Enkelen, die voor edeleren strijd geboren
zijn dan het stoffelijke, de worsteling om
hel bestaan, zijn er nog wel hier of daar,
doch zij kunuen de zending moeilijk ver
vullen, waarvoor zij aangeduid schenen; zij
stuiten op de onverwiunelijke apathie, op
de onverstoorbare onverschilligheid van de
menigte, en moesten zij de vaan van den
opstand tegen bestaande misbruiken, tegen
heerscheud onrecht verheffen, zij zouden
alleen staan tegenover de d'chte legerdrom
men der vreesachtigen; nergens zouden zij
de scharen vinden, die door de heldeü vau
vroeger ter overwinning werden geleid. Zij
zouden bezwijken alvorens iets tot stand
te brengen en niets zouden zij achterlaten
dan de faam van waaghalzen misschien.
Groote en schoone woorden heeft men
nog over voor grootsche dingen, doch da
den volgen niet meer, platonische afkeu
ring ontmoet nog het laffe, het schande
lijke, doch daar blijft het bij en vier en
twintig uren later hebben andere dingen
de aandacht, de banale, ouvruchtbare aan
dacht in beslag genomen.
Hst volk geljjkt aan die lichtzinnige
bewoners van Oud-Athene, die elkander
FE U1LLE T ON.
De vrek van IJdoorn.
Vervolg
3)
//Ik heb het waarachtig niet op éen dag ver
diend, b.ste meid. Het kwam langzaam binnen;
beetje voor beetje. Ik wachtte mijne kans ge
duldig af. Wees verzekerd dat ik geen stukje
grond, al is het nog zoo klein, verkregen heb
zonder moeite en hoofdbreken. De wereld, kind
lief, is vol menschen, die niet het minste begrip
hebben van zaken doen, wie het geld bestendig
door de vinger» glipt en die het juist zoolang
volhouden tot de eene of andere geslepen vogel
hun een beentje licht. Uw neef Willem was een
van die sukkels
Grietje geeft geen antwoord op het pas ge
sprokene.
Neef Willem, die vroeger als zoon bij oom
Stavels thuis was, leidde destijd» een leventje
van vroolijken Frans, maar volgens het verhaal
van de meuschen, die zijne geschiedenis kennen,
moet baas Stavels dien neef en naamgenoot alles
behalve mooi hebben behandeld. Volgens zeggen
moet neef Willem destijds te veel van uitgaan
hebben gehouden. Hij was dan dikwijls om
geld verlegen. Oom Stavels leende hem tegen
woekerrente net zoolang en zooveel tot hy de
op het Forum aanspraken met de vraag:
Wat nieuws is er? en daarna ieder zijns
weegs gingen, zonder zich te bekommeren
ons hetgeen de toestand vereischte.
Geniale ondernemingen vinden geene
kapitalen om te worden uitgevoerd; men
vat er de grootsche zjj niet van. Men
vraagt enkel naar het dividend, naar de
winst, die de zaak liefst onmiddellijk zou
moeten opleveren.
Men richt geene gebouwen meer op,
welke het toekomend gedacht eerst vol
tooid zal zien. Alles moet met stoom voor
uit, met overhaasting aaneen geplakt wor
den om den ondernemer zoo spoedig mo
gelijk befaamd en rjjk te maken.
Evenmin sticht men duurzame werken,
arbeidt men met het oog op de toekomst,
op het zedelijk gebied; men bekommert
zich om het heden, om het brood van
alle dageu ea om zenuwprikkeleude ver
maken. Après nous le déluge! is de leus
van het huidig geslacht.
Ware volksopvoeding, volksveredeling,
volksverheffing, doen de harten niet meer
kloppen; de tergeudste rechtsschenuis de
smadelykste kaakslagen jagen niemand
meer in 't harnas.
Karakterloosheid is een teeken des tijds,
het kenmerk eener beschaving, waar de
weelde en de zucht naar genot die van de
hoogere tot de lagere stauden overgaat, de
mannelijke deugden en de veerkracht van
de vorige geslachteu langzaam hebben
doen verzwakken.
Treurig, doch onmiskeubaar waar.
De Belgische Moniteur heeft den tekst
medegedeeld van de nieuwe wet op de
draukslijterijen en op het gemeentefonds.
De wet is, na eene zeer korte gedach-
tenwisseling, den lOeu dezer met algemeeue
stemmeu door de Kamer aangenomen.
In hoofdtrekkeu bepaalt de nieuwe wet
dat al wie te rekeneu van 17 Juli 1889
eeue slijterjj van sterkeu drauk in het
klein opent, jaarlijks een vergunningsrecht
zal te betalen hebben, gaande van 60 fr.
voor de kleinste tot 200 fr. voor de groot
ste gemeenten. De bezitters der bestaande
slrjterjjeu zijn ontslagen vau deze belas
ting, zoo ook de overledene echtgenoot, in
geval van overlijden van een vau beiden.
De slijter, die van buis Terandert in eene
zelfde gemeente, blijft outslagen; indien bij
verhuist naar eene andere gemeente, ver
valt ziju voorrecht. Het vergunningsrecht
wordt voor den kiescyns niet iu rekening
gebracht. Worden gerekend ouder de slij
ters in het klein al die sterkeu drauk ver-
koopen bij hoeveelheden beneden de twee
liter. De wet wordt toegepast te beginnen
met 1 Januari 1890.
kans schoon zag om zich het land, dat zyn neef
bezat, ver beueden de waarde toe te eigenen.
Kort na die gebeurtenis trok de jonge Willem
naar Amerika. In jaren hoorde men niets van
hem. Nu onlangs was er een brief gekomeD,
waarin hij het voornemen te kennen gaf, terug
te keeren, mits oom Stavels duizend gulden
wilde zenden voor de reis en ter voldoening
van enkele, kleine schulden.
Oude Peter heeft inmiddels de oogen niet
van zijn nichtje afgewend. Grietje zit, met het
hoofd over haar naaiwerk gebogen, tegenover
hem. Het moet zijn, dat hij hare gedachten
raadt.
//Als ik Willems land niet had o ergenomcn,
dan zou een ander het toch hebben gedaan. Het is
in elk geval voor hem prettiger, dat zjju land
in de familie is gebleven."
De oude man zegt dit op een toon alsof hy
zich van de eene of andere verdenking tracht
te zuiveren. Een oogenblik wacht hy, of Grietje
iets zal zeggen.
„Ik ben bang," zoo gaat hij voort, //dat het
met Kees Dobbels net zal gaan als met neef
Willem. Niet dat Kees even dwaas is als mijn
neef Willem was, maar de man komt niet voor
uit. Ik denk wel dat wij eerstdaags...."
//U wilt toch Kees niet ongelukkig maken,
oom
„En waarom hem niet? Omdat jullie samen
wilt trouwen? Denk je dat ik hem daarom zal
Uit de opbrengst der belasting, die in
bet begin gering zal zyn, uit de opbrengst
der invoerrechten op het vee en desnoods
uit een deel der opbrengst der invoerrech
ten in het algemeen zal een gemeentefonds
gesticht worden, waaruit jaarlijks aan elke
gemeente eeue som zal worden uitgekeerd
ten bedrage vau 1 fr. per inwoner.
Dit moet eene zeer gewenschte stijving
der inkomsten van steden en dorpen wor
den geacht.
De groote werkstaking iu het Oosten
van Londen heeft zich nog uitgebreid. De
dokken worden feitelijk belegerd door de
werkstaker», die de daarin werkzaam ge
bleven arbeiders schyueu te willen uithon
geren, waartoe zy den aanvoer van leef
tocht trachten af te suydeu. De politie
vond de muren van het dok beplakt
met dreigende plakkaten, waarin aau de
aau het werk gebleven dokarbeiders gelast
wordt onmiddellijk op te houden met wer
ken, daar zjj anders ouaangeuame gevolgeu
zullen ondervinden. De besturen van bet
dok klagen over andere iutimidatie-pogin-
gen door de werkstakers.
Deze luatsten benoemden een werksta-
kings-eoinité.
Het comité der dokbesturen, alsook de Te-
presentanten van de groote stoomboot
maatschappijen hebben besloten permanent
zitting te houden tot de werkstaking is
geëindigd. Verscheidene andere stoomboot
maatschappijen auuonceeren, dat zij den
dienst geheel staken. Daartoe bekooren
een paar reederijeu, varende op Amster
dam en Rotterdam. Andere stoomboot
maatschappijen, zooals de Peninsular Orien
tal laten de aankomende stoomers te
Southampton, deels ook buitenslands, lossen.
Onder de door de werkstaking Diet afle-
verbare waren nemen granen eene belang
rijke plaats iu. Dientengevolge was de
graaubeurs Maandag gesloten. Ook heerscbt
er een algemeen gebrek aau baver, waar
door de paarden ljjden.
Koningin Victoria is op reis gegaan,
om een lang beloofd bezoek te brengen
aau haar Vorstendom Wales. Sedert 1852,
toen zij met den Prins Gemaal eene toer
maakte door het schoone landje, heeft zij
den voet er niet gezet.
Alles spant samen, om Harer Majesteit
het verbljjf iu een heerlijk gelegen land
huis aangenaam te maken alles, behalve
het eerst uoodige; het weder, dat ook in
bet Vereenigd Koninkrjjk recht afschuwe
lijk is.
De Heer Gladstone hield dezer dagen,
bij gelegenheid van eene tuinbouwtentoon
stelling in het park vau Hawardeu Castle,
eeue voordracht over het bereiden vau bo
ter, het kweeken van appelen, eu het
grootbrengen vau varkens en kippen.
kwijtschelden wat hij mij schuldig is? Neen,
neen, Grietje, zaken zijn zaken, en die gaan
voor liefde en al die fraaiigheden. Als Kees
straks den intrest vau mjjne hypotheek niet be
talen kan, dsn neem ik zijn land. Doe ik het
niet, dan doet een ander het."
„Als ik Kees mjju geld kou geven," zegt
Grietje, „dan was hij geholpen.//
„Uw geld, Grietjel Welk geld bedoel je?
Waar is dat? Je weet toch, dat je van die
twaalfduizend gulden geen cent in handen
krijgt, als je tegen mijn zin_ trouwt!.... Uw
geld! Wel, meisje, als ik niet wil, dan heb je
niets, dan ben je zoo arm als de straat. Ik zeg
niet, dat ik nooit zal toestaan dat je trouwtl
Maar je moet met een Hinken man aankomen, en
niet met een vetteerder en verkwister!"
//Kees is geen verkwister, oom!"
„En je behoeft ook niet aan te komen met
iemand, die in schulden steekt
//Dat Kees schulden heeft, is een gevolg van de
treurige tijdsomstandigheden; dat weet u zoo
goed als ik en als iedereen in het dorp, oom!//
//Als je mijne toestemming wilt hebben om
te trouwen, meid, dan moet je aankomen met
iemand, die op eigen beenen kan staan, en die
de waarde van het geld kent. Zie eerst dat je
er zoo een krijgt, en dan spreken wij elkaar
nader. En zoo niet, wees dan zoo wijs, Grietje
en wacht nog een jaar of wat. Ik ben zeventig.
Ik zal niet altijd my ven leven. Wie weetl Het
Te Ratibor, in Pruisisch-Silezië, zal
binnenkort een waar monster-proces worden
behandeld. De beschuldigden ziju 66 zich
noemende agenten van landverhuizing en
hunne handlangers, waarvan er zeer velen
reeds lang iu preventieve hechtenis zitten.
De akte van beschuldiging is een boekdeel
in groot formaat van ruim 200 bladzijden
druks. De inhoud komt iu hoofdzaak daar
op neder, dat de beschuldigden op de schan
delijkste wijze, deels onder valsche voor
spiegeling, deels door list en geweld, een
aantal personen hebben aangedreven tot
landverhuizing. Welke kuustgrepen hiertoe
gebezigd werden, is onder anderen geble
ken uit inbeslagneming van 189 brieven
eu 146 telegrammen. Behalve deze en eenige
andere stukken moeten er ten processe nog
439 verklaringen van buiteulaudsche ge-
tuigeu worden voorgelezen en 377 getui
gen worden gehoord, zoodat de behande
ling der zaak wel lang zal duren.
Uit Stuttgardt meldt men aau de Schwa-
bische Merkurdat het gerucht van een
aaustaaud huwelijk van Prinses Victoria
van Wales met Prins Hohenlobe Laugen-
burg geheel uit de lucht is gegrepen. Ook
het voornemen tot verloving van den Erf
prins van Nassau met de jongste dochter
van Keizerin Frederik wordt tegengespro
ken.
Het presidiaal bureau van de volksver
tegenwoordiging in Eizas-Lothariugen beeft
by 's Keizers bezoek te Straatsburg gele
genheid gezocht om hem te spreken over
de streuge maatregelen van rjjkswege om
trent het verkeer latigs de grens van
Fraukryk. Op de aanvraag of de Keizer
eene deputatie uit de volksvertegenwoor
diging zou willen ontvangen, die hem daar
omtrent een verzoek weuschte te doen,
werd ten antwoord gegeven dat des Keizers
tyd te z/.er bezet was, maar dat Z. M.
bereid was een schriftelijk verzoek te dier
zake in ontvangst te nemen. Het presidi
aal bureau heeft daarop een adres inge
zonden, waarin verzocht wordt om intrek
king of verzachting van de voorschriften
op de paspoorten.
Bij besluit van den 22sten is de
militaire intendant 2de klasse Reichert op
non-activiteit geplaatst. Deze officier wa»
voor eenigea tijd in hechtenis genomen,
omdat hy trachtte de bescheiden betref
fende het besteden der geheime fondsen
door Generaal Boulanger, tydens diens
ministerschap, te verduisteren, maar is
weder op vrye voeten gesteld, nadat hy
die stukken ter beschikking van het Hoog
gerechtshof had gesteld.
De man, die voor enkele dageu op
Piazza Colonna te Rome eene bom gewor
pen beeft, is in handen der politie.
Men verneemt uit Athene, dat de
kan gebeuren dat je alles erft wat ik bezit.
Maar dan moet je ook een beetje geduld hebben.
Je weet er nu alles van, Grietje. Twaalfduizend
gulden is een mooi sommetje, ten minste ik
heb er wel zin in en ik behoef ze niet uit ta
keeren, zoolang ik weiger u myne toestemming
te geven tot het aangaan van een huwelijk.
Trouwens, je zit hier niet in het water, meid!
Waarvoor zou je trouwen? Wat een haast is
daar by? Bljjf hier by mij, en bespaar uw geld.
Zoolang je myn huishouden waarneemt, heb je
kost eu inwoning voor niemendal, en kleeren
op den koop toe,..."
Grieve kou niet nalaten, eventjes te glimla
chen. Hoeveel zou zij aan kleeren gekost hebben
iu die twee jaar? Heeft zij haar ondergoed en
een paar eenvoudige japonnen niet zelf gemaakt?
Zeggen ze in het dorp niet menigmaal: //het
is verbazend, hoe keurig en knap Grietje zich
kleeden kan van zoo weinig?"
„En als ik zonder uwe toestemming trouw,//
zegt Grietje, „dan komt het legaat vau tante
aan neef Willem.//
//Wel zeker, dat behoef je me niet te vertellen.
Je zult wel wijzer wezen, meisje? Maar, doe je
het toch, dan komt het legaat aan Willem, of
liever, dan komt het aan mij, want, zie je, neef
Willem is my van vroeger nog zooveel geld
schuldig
(Ifordt vervolgd.)
