N I E WE
No. 1433.
Vrijfeg 30 Augustus 1889.
14de Jaargang.
De toekomst van Italië.
De vrek van IJdoorn.
BIARLIM
IBOHWEMfiHTSPBIJB
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland Ir. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzjnderljjke Nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z AT ER DAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA HON AGITATE
(I)IIIUT.
PRIJS DER ADVEETENTIÉW
Van 16 regela30 Ce
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Adverteutiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag- avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KüPPEKS I.AUREY.
't Gaat met het Italiaansche volk zooals
het eertijds ging met het uitverkoren volk
van het Oud Verbond. Leefden de Israëlie
ten volgens de goddelijke wet, dan werden
zij gezegend in hun laud; deden zij zulks
niet, dan vielen hun rampen, onheil en
tegenspoeden van alle zijden ten deel.
In welk een diepen afgrond is Italië ge
vallen sinds het den helscheu strijd tegen
recht, God en Kerk heeft aangebonden.
De politieke toestand is allertreurigst.
Het land wordt beroerd door allerlei par
tijen en bonden. De loge heersciit er op
permachtig. Zij is het, die aan den elleu-
digen toestaud de grootste schuld heeft.
Radicale en irredentistische vereenigingen
houden zich dagelijks bezig met het bera
men van plannen voor de verwezenlijking
van irredentistische ideeën. Men weet wat de
irredentisten willen. Eerst Trente en Triëst,
daarna Nizza en Corsica en eindelijk Tessino.
Op Oostenrijk vooral hebben zij het ge
munt. Openlijk wordt de oorlog door de
uiterste linkerzijde tegen het land gepre
dikt. Eu wie weet zal niet eindelijk ge
beuren wat de irredentisteu zoo vurig ver-
laugen en begeeren.
De pers in Italië gaat in hare afschuwe
lijke bandeloosheid alle paleu en perken te
buiten. Satan wordt in het openbaar door
dichters en schrijvers geprezen als de geest
van oproer, de wreker van de rede. Het
zwarte vaandel van den Satan wordt in
optochtenen bij feestelijke gelegenheden ont
plooid.Crispi heeft verordend dat Satans
vlag overal vrij mag wapperen.
De zelfmoord neemt in Italië schrikver
wekkend toe. Nog niet lang geleden werd
de Minister van oorlog in de Kamer van
het Italiaansche Parlement geïnterpelleerd
over het groot getal zelfmoorden in het
leger. Eiken dag, zeiae het liberale Kamer
lid Torraca, brengen de nieuwsbladen be
richten van zelfmoorden onder de militairen.
Niet alleen ouder de officiereu, maar ook
in de mindere rangen vermeerdert het aan
tal op ontzettende wijze. De Regeering
staat echter machteloos tegenover het
kwaad, dat niet alleen epidemische ver
woestingen aanricht ouder de soldaten, maar
ook onder de bargers van het land. Trou
wens tegen zedelyke rampen kan men enkel
met goed gevolg zedelijke middelen aan
wenden. Maar deze passen niet in het kader
der logemannen, der vrijdenkers en der vij
anden van de Kerk.
De ontzettende ellende van het volk is
bekend; zij heeft zich nog nimmer in zoo
fcooge mate geopenbaard als thaus.
Iu de eerste helft van de vorige maand
vernietigden wolkbreuken, hagel en orkanen
FE U1LLE T ON.
5)
Vervolg)
Zjj vond het beter, het gesprek over dit on
derwerp niet voort te zetten. Het gebeurde
trouwens maar zelden, dat oude Peter zich ver
waardigde met Grietje te spreken over zaken.
Zy was goed genoeg om het huishouden te be
stieren meende hij. Aan geldzaken had zij niet
het minste verstand. Dat redeneerde altijd over
geduld en inschikkelijkheid. De menschen zeiden
dit en de menschen hadden dat gezegd, en ze
zouden willen, dat je den éenen ontzag, omdat
hij toevallig je neef en je naamgenoot is, en den
anderen, omdat hij graag zou willen trouwen
met je huishoudster. En dat heet dan dat zoo
iemand oppassend is en braaf, maar dat hem
alles tegenloopt. Wat drommel, hoe zou hij ooit
aan al het land zijn gekomen dat nu zijn eigen
dom is, als hij had geluisterd naar de senti-
menteele praatjes! Dat is allemaal mooi en goed
in de boeken, maar je komt er niet mee vooruit.
Als ziju neef Willem gedaau had als hij. dan
zou hy niet noodig hebben gehad naar Amerika
te gaan. Zij zeggen wel, dat het land daar goed
koop ia, maar waarom zou je daarginds gaan
zoeken, als je het hier te IJdoorn als het ware
den ganschen oogst in vele provinciën van
Opper-Italië; ja, in de provinciëu Yerona
en Vicenza bleef schier geen enkele ge
meente bevrijd van de schade door den
hagel aangebracht. Er heerschte eene alge-
rneene verwoesting. Het graan was tot
rijpheid gekomen, het werd verdelgd; de
hoornen, die voor de zijde-, ooft- en wiju-
teelt van zoo groote beteekeuis zijn, werden
vernietigd.
Als men uu bedenkt, dat juist Opper-
Italië door zijn graanbouw het meest, voor
de voeding der inwouers van het schier
eiland bijdraagt eu dat Italië zelfs iu ge
zegende jaren niet meer dan het hoogst
uoodige graan voor biuuenlaDdsch gebruik
voortbrengt, dan kan men eenigszius na
gaan, welk sociale toestanden Italië in het
jaar 1890 staan te wachten.
Zeker, lauden waar kapitaal is, kunnen
jaren vau slechten oogst met gemak door
staan. Men kau immers graan uit Rusland,
Indië, Noorwegen en Australië ontbieden
eu een iudustriëel laud bespeurt door den
uitvoer van nijverheids-producten ternau
wernood de meerdere uitgaven voor bui-
tenlandsch graan.
Maar iu Italië is zulks een geheel ander
geval. Italië gaat op nijverheidsgebied niet
vooruit. Daarbij komt nog dat de agrari
sche beweging door het land is verspreid.
De landbouwers voeren een hevigen strjjd
tegeu de rijke grondbezitters, in den Staat.
Voor dat de herfst geëindigd if, zal de
voorraad graau zjjn verbruikt. Eu wat dan?
Van 't Noorden tot het Zuiden is het land
met socialistische bonden bezaaid, het
anarchisme heeft groote vorderingen ge
maakt; hoe brutaal zal het ziju hoofd ver
heffen, als het den hongerigen kar. toe
roepen. »In den uitersten nood bestaat er
geen privaat eigendom meer, iedereen kau
nemen, wat bij voor zijn levensonderhoud
noodig heeft.*
Aan plundering van graan-, meel-
en broodmagazijneu is men in Italië ge
wend; straffen bateu niet. Het volk zal
aan de regeeringsmannen zeggen, dat de
zen zelf de hoofdoorzaak zijn van den
bestaanden nood, doordien zij verzuimden
zorg te dragen voor de algemeeue wel
vaart, door het opleggen van ondragelijke
lasten, door eene valsche buitenlaudsche
politiek eu door de ij lelheid van een zwak
land, dat de wapenrusting vau de groote
mogendheden wil nabootseD.
Bij al die ellende komt nu ook nog de
wanorde, die iu de fiuautiëu van deu Staat
heersckt. Sinds jaren bestaat er een deficit
van 300 millioen lire. Toen men onlangs
iu het Parlement over dien ellendigeu toe
stand wilde spreken, scheidde de Kamer op
reces eu de Afgevaar ligden trokken huis
naast je deur kunt krjjgen!
Grietje heeft inmi'tdels het theegoed omge-
wasschen. Zij bergt de porseleinen kopjes en
schoteltjes voorzichtig weg, en brengt het ove
rige met het blad naar de keuken. Zij doet haar
schortje af, neemt haar hoed, en gaat, den
baas alleen latende met zijne papieren en zijne
pijp, door de achterdeur naar buiten. Nu haalt
zij eens diep adem. Welk een verschil, die at
mosfeer van jicht en ouderdom en schraapzucht
daarbinn-n, en de frissche, geurige zomerlucht
hier in deu tuin
Het is zooveel aardiger, naar de bloemen te
kijken, dan naar de papieren van baas Stavels;
zooveel liefelijker, naar het gefluit der vogeltjes
te luisteren, dan naar gesprekken over de waarde
van het geld! Al heeft Grietje het grootste deel
van den dag het gezicht op diezelfde bloem
perkjes en diezelfde knoestige, links en rechts
kromgegroeide appe'.boomen, het verveelt haar
nooit. Zij houdt zich ditmaal niet lang in den
tuin op, daar zij weet, dat zij Kees Dobbels
zal ontmoeten. Het is Donderdag-avond, en dan
gaan ze samen naar de dorpsschool waar de repe
tities van de zangvereeniging worden gehouden.
Op zij van het huis kwam Kees haar reeds
tegemoet. Niet dat hem bet huis was verboden!
Oude Peter zou hem ontvangen hebben gelijk
hij ieder ander deed. Maar Kees vond het min
der aangenaam, meer dan strikt noodig was in
aanraking te komen met iemand die zijne toe
stemming tot je huwelijk niet geven wil, en aan
waarts, vergenoegd als schoolknapen die
onverwachts vacantie krijgeu. Het Itali
aansche finantie-wezen geljjkc op eene
schare straatvegers, die de modder wel tot
eene bedenkelijke hoogte opvegen, doch
die het vuil niet laten weg halen.
Wij zwijgen hier nog van deu kerke-
lijkeu eu militairen toestaud van het schier
eiland; zooveel echter is zeker, dat het
met Italië's toekomst treurig is gesteld.
Klaarblijkelijk voert de Almachtige zelf
den strijd voor zijn Gezalfde op aarde.
IsFitenl a n d^
Twintigduizend arbeiders, werkzaam aan
Londenscbe steenkooldepots, hebben den
arbeid gestaakt. De steenkoolprijzen op de
Theems bereiken eene verbazeude hoogte.
Vijftig sh. per ton wordt vergeefs geboden.
Verscheidene stoomers worden enkel door
kolengebrek verhinderd te vertrekken.
Ongeveer 300 stoombooten liggen onge-
lost of half geladen op de Theems. De
spoorlijueu staakten het goederenvervoer
naar de dokken, eu alle Oost-Loudeusche
spoorwegstations zijn opgepropt met goe
deren, waarmee men geen raad weet.
Gisteren-middag liepen er geruchten,
dat de werkstaking geëindigd was door
eenswording tusscheu de dokbesturen eu
de werkstakers. Aaustonds ontstond er
eene groote beweging ouder de werkloozeu
naar de dokken, waar zij echter ontdekten
dat zij misleid wareu geworden. De geheele
wijk der dokken gelijkt eene doodeustad.
De kantoren zijn overal gesloten en de
klerken weggezonden. De secretaris der
commissie uit de werkstakers confereerde
Diusdag-middag metde beraadslagende dok-
besturen. Hij kwam mededeeleu, dat de
werkstakers volharden in hunne oorspron
kelijke eiechen. Daarop werd hem een
schriftelijk antwoord overhandigd, waarin
de dokbesturen herhalen, dat de eischeu
der dokarbeiders niet iuwilligbaar zijn. Da
dokbesturen weigeren mede eeue scheids-
rechtelijke oplossing voor het geschil. Zij
hebben bij rondschrijven aan de handels
kringen doen weten, dat de dokmaatsehap-
pijen niet aansprakelijk zijn voor eeuiger-
lei schade, door de werkstaking veroor
zaakt.
De vleescbhouwers van Sinithfield slaag
den er in eene hoeveelheid, voornamelijk
Hollandsch geslacht, jl. Dinsdag uit Deptford
aan te voeren. Driehonderd politie-agenteu
moesten de bezending baschermen tegeu
het haar achtervolgende, 'tierende gepeupel.
Er zijn braudbrieven ontvangen, waarin
de werkstakers dreigen gedeelten der City
iu brand te steken, mochten de dokbestu
ren halsstarrig big ren. De aanhitsers zoeken
wien je daarenboven meer geld schuldig zjjt
dan je betalen kunt. Kees Dobbbels heeft met
de meeste menschen, die voor dag en dauw in
het veld zijn, de eigenaardigheid gemeen van
graag tegen eene deurstijl te leunen of over een
hek te hangen, als het werk af is. Hij is een
stevig, breedgeschouderd man van omtrent
dertigjarigen leeftijd. Zijn uitzicht houdt het
midden tussohen dat van den stedeling en van
den landbouwer. Hij heeft zoo iets wat reeds
bij de eerste ontmoeting vertrouwen inboezemt,
maar vlug in zijne bewegingen is Kees Dobbels
niet.
Zij namen naast elkaar plaats op de bank,
terwijs Kees Dobbels zijne pijp voor den dag
haalde.
«Van morgen heb ik hem gesproken. Ik heb
hem verteld wat wij onlangs samen bespraken,"
zegt Kees. Grietje behoeft er niet naar te raden,
wie met dat «hem// wordt bedoeld.
//En wat heeft hij gezegd?//
//Hij zei, dat hij het al lang voorzien
had. llij had het uitgerekend op paj/ier. Dit
zou wel het laatste jaar zijn, zei hij. Maar hij
zou wel zorgen er niet bij te kort te komen.
Ik kon wel begrijpen, zei hij, dat bij de zaak
gerechtelijk zou vervolgen, ingeval ik in gebreke
bleef de reute van de hypotheek te voldoen.//
„Zoo, en heeft hy verder nog iets gezegd?"
„Ja. Ik zei, dat, als hij toestemming gaf tot
ons huwelijk, de hypotheek dan nagenoeg kon
worden afgelost met het geld dat u toekomt,"
deze dreigementen van zich af te schuiven.
De schepen der Castle Line ondervinden
alsnog weinig vertraging, maar vertrokken
half geladen. De aankomende stoomers dier
ljjn worden naar Southampton gericht. De
General Steam Compagny en andere op Hol
land varende maatschappijen hebben eene
schikking getroffen met de Great Eastern'
spoorwegmaatschappij, waarbij het goede
renvervoer tijdelijk en gedeeltelijk over
Harwich wordt geleid. De General Steam-
Compagny tracht eene beweging uit te lok
ken om de Londenscbe dokken onder een
onafhankelijk havenbestuur te brengen
gelijk de Liverpoolsche en Glasgowsche.
Eene dreigeude werkstaking onder de
voerlieden der staalspostkarren werd
slechts voorkomen doordien de postmeester-
generaal terstond eene loousverhoogiug be
willigde.
Gladstone heeft aan de Daily News een
brief geschreven, waarin hij eeue uiteen
zetting geeft van de Turksche gruwelen in
Armenië, waarop hij de aandacht vestigt,
terwijl hij de verwachting uitspreekt, dat
Eugeland, hetwelk volgens tractaat het
recht bezit den Sultan tot verantwoording
te roepen, de beschuldigingen grondig moge
onderzoeken.
De Raad van het Legioen van eer
heeft in eeue bijeenkomst van eergisteren,
overeenkomstig besluit van 24 November
1852, Boulauger eu Dillon geschorst in
alle rechten eu eerbewijzen van hun
rang iu het Legioen van eer.
üit Athene meldt men, dat Cbakir
Pacha deu gedelegeerden der opstandelin
gen verklaard moet hebben, dat bij hunne
eischen niet kan onderzoeken, alvorens alle
opstandelingen de wapenen hebben neer
gelegd; dientengevolge legden de gedelegeer
den huune taak neer. De Porte heeft eeu
contract voor een langdurig onderhoud
van 50,000 man troepen op Creta ge
sloten.
Crispi laat, gelijk reeds door ons werd
aangekondigd, het Vaticaau van alle kanten
streng bewaken. Er zjjn op vele punten
politieposten in de nabijheid van de Pause
lijke woning opgesteld en het spioneeren
is in volle werking. De personen, die de?
avonds bezoeken op het Vaticaan afleggen,
ondervonden reeds de gevolgen ervan. Toen
Kardinaal Rampolla dezer dagen bezoek
had gehad van eeu Romeiusch edelman,
werd laatstgenoemde bjj het uitgaan van
de bronzen deuren onmiddellijk achtervolgd
door twee Italiaansche gendarmen en een
weinig verder op zijn weg door twee po-
litiebeambtenaren. Zij liepen voor eu ach
ter hem te draaien eu vroegen ten slotte
iu slecht Frauseh of bjj ook wist, hoe laat
het was. Dergelijke ontmoetingen hadden
„En toen
„Ja, daar kregen we woorden over, niet erg,
maar hij maakte zich toch boos. Het was zoo
duidelyk als iets, zei hij, dut het mij om uw
geld te doen was, en hij zou nooit zjjne toö-
stemming geven. En toen heb ik gezegd, dat
het zoo duideljjk was als iets, dat hy een voor
wendsel zocht om zijne toestemming te weige
ren, alleen maar opdat hij uw geld niet zou
behoeven af te geven."
„Hij heeft er mij geen woord van verteld,
Keest Hoe kan iemand zoo zijn!...
Hij heeft er u niet over durven spreken,
Grietje." Hij liet mjj uitpraten, en vroeg toen
op zijn gewonen, krenkenden toon of ik nog
wat te vertellen had. Ik werd nijdig. //Denk
er aan," zei ik, „dat als Grietje het geld niet
mocht krijgen, dut hare tante haar gelegateerd
heeft, dat uw neet Willem alsdan de be?cï !v-
king krijgt over die twaalduizend gulden."
//Ik lach met al dergelijke praatjes,// zei hij.
„Grietje,// zei hij, //is een goed meisje, maar
zij is net als alle jonge meisjes, zij is niet ferm
genoeg." Als jij zoo dwaas wilde wezen om je
geld weg te gooien, dat zou hem spijten, maar
bjj kon het je niet belettenIk heb geen
woord meer gezegd, maar ben heengegaan. Die
zaak is afgepraat. Dat zal wel het laatste zjjn,
en dan moet ik naar iets anders uitzien...."
Wordt vervolgd