NI EU WE
No 1441.
Woensdag 18 September 1889.
14de Jaargang.
De wapens in den naasten
oorlog.
BU1TENL AN D,
De vrek van IJdoorn.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzanderlyke Nummers0,03
Dit blad verschijnt
elkeu DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
B UB. EAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE
COURANT.
PRIJS DEB ADVERTENTIE»
Van 16 regels 30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Ui tg evers: KüPPERS I.AUREY.
Aan een opstel over deu gewapenden
vrede, gevloeid uit de welversneden pen van
Hugo Hinze en onlangs in Die Nation
geplaatst, oatleeneu we de volgende be
schrijving van de wapens, die door de
Europeesche legers in den eerstvolgenden
oorlog zullen gebruikt worden. Hinze schat
de legersterkte van het Duitsche Rijk,
Oostenrijk-Hongarije, Italië, Frankrijk en
eu Rusland op ruim 13 millioeu manschap
pen. Eu die millioeuen soldaten zullen met de
vreeselijkste vernieliugseleineuten wordeD
uitgerust.
Het züudnadel-geweer,waarmee in 1870/71
door Duitschland de overwinning werd be
haald, wordt thans als een zeer primitief
schietwapen beschouwd. Het woog S1^ ki
logram, had een kaliber van 11 Millimeter
en eeue dracht van 500 Meter; een
uitmuntend schutter werd hij genoemd,
die 8 schoten per minuut kon doen. Voor
het Frausche Lebell-geweer trekt men deu
neus op; ofschoon bet slechts 4 kilogram
zwaar is, 8 Millimeter kaliber en 2000
Meter dracht beeft en 8 schoten
in 20 secoudeu lost, wordt het als een
wapen beschouwd, dat niet meer aan de
hedendaagsche eischen voldoet. Het Duitsche
Rijksleger zal hoogstwaarschijnlijk in den
loop van het volgende jaar reeds met het
magazijn-geweer van 7,5 Millimeter zyn
gewapend. Het voor vijf jaar ingevoerde
geweer behoort dan tot het oudroest.
Oostenrijk-Hongarije begon, nu drie jaar
geleden, met de invoering van een modern
magazjjugeweer van groot kaliber, thans
wordt dit door een zelfde geweer doch van
klein kaliber vervangen. Ook Italië wapent
zijne troepen met een modern geweer;
Rusland alleeu behoudt zjjue oude wapens.
In den toekomstigea krijg zullen de ver
liezen der aanvallende infanterie ontzettend
zjjn. De aanvallende partij zal eene moreele
kracht moeten ontwikkelen, die tot dusver
niet werd vereischt. Ook de strijd der veld
artillerie tegen elkaar zal moorddadig zjjn.
De schootsverte der granaten is 7000
Meter, dus bijkans eeue Duitsche mijl. Eeu
uitstekend Duitsch artillerie-officier schetst
het hedeudaagsche artillerie-gevecht als
volgt: Het is een strjjd to be or not to be,
een duel, waarbjj eeu der duellanteu op
het slagveld blijft, terwjjl de andere de
kampplaats als kreupele verlaat.
In den strjjd tegen infanterie zal de ar
tillerie het voordeeligst op 1500 meter
werkzaam zjjn; nader dan 800 Meter
mag zjj zich niet wagen. Cavalerie heeft
het zwaar tegen de moderne geweren te
verantwoorden.
FE U1LLETON.
12)
Vervolg)
//Als het 't zelfde is welken kant je op
wandelt,// zei de dokter, //brengt mij dan tot
mijn huis. Ik moet nog een paar patiënten be
zoeken. Maar vertel ons eerst eens, Grietje, hoe
die ontvangst van Schatert en Krans bij uw
oom is geweest, 'k Moet eerlijk bekennen, dat
ik geen moed had die mannen zelt er naar te
vragen. Zij kwamen met zulke bedrukte gezich
ten terugl Een oogenblik hebben zij met die
anderen staan spreken, maar je kon zoo zien
dat zjj nul op het request hadden gekregen. Zjj
gingen zoo stil en gedwee naar huis, niet waar,
Kees?"
„Ik had niet anders verwacht, zegt Kees.
Grietje moet het geheele verhaal doen van
wat er in de huiskamer tusschen den baas en
de beide fabrieksarbeiders is verhandeld.
«Hardvochtiger man is er op de wereld
niet," zegt dokter Ventel, als Grietje alles heeft
verteld.
,/En heeft uw oom over mjjne zaak gespro
ken?" vraagt Kees.
„Juist over uwe zaak," herneemt Grietje.
„Kees Dobbels is de opstoker van het fabrieks
volk, zei oom."
De uitwerkiug van vestiugs- en belege
ringsgeschut is eveneens schrikwekkend.
De dracht der lange belegeringska-
nouneu heeft men reeds op 10,000 Meter
weten te bren^eu d. i. V/3 Duitsche mjjl.
Pantserplaten eu walleu zjjn op den duur
niet meer bestand teggen het nieuwe ge
schut, vooral niet uu de spriugwerkiug der
projectielen iu den laatsteu tjjd een nieuw
stadium is ingetreden. Eeu 15 centimeter
granaat werd tot dusver door hare spring
lading aan het doel ia 40 a 45 stukken
uiteengerukt. De springlading welke men
thans gebruikt, doet de granaat in 300 a
350 stukkeu van 10 Gram eu in 800 stukken
van 10 tot 1 Gram bersten en de kleiuste
stukken vau 1 Gram doorboren nog planken
van 2!/s centimeter dikte. Een aanhoudend
beschieten van eeue vesting met dergeljjke
granaten verwoest haar geheel eu al en
doet de gausche bezetting in 't gras bijten
Op het gebied der artillerie hoort men
nog dageljjks van nieuwe uitvindingen.
In Amerika heeft men reeds zeer verrassende
proeven genomen met pneumatische kanon
nen, die, trouwens op geeti grooteren af
stand dan 1750 Meter, eeu met dynamiet-
gelatine geladen projectiel van 250 Kilo
gram tegen schepen schiet. De explosie van
dergeljjke projectielen in het water, vernielt
of beschadigt het schip zelfs dan wanneer
het niet direct door het projectiel wordt
getroffen.
Op het gebied der wapens heeft men
derhalve reeds zulke verwoestende resul-
tateu verkregen eu tracht men deze steeds
uog te vergrooteu, dat men met volle recht
de vragen kan stellen: Zijn, bjj gebruik
making vau deze wapens, oorlogen nog
mogelijk? Zal de vooruitgang der technische
wetenschappen de slagvelden uiet totaal
in slachtbanken veranderen?
Iu deu ontzettend bloedigen krjjg van
1870/71 hebben de legers 15 percent aan
dooden eu gewonden op het altaar van
het vaderland geofferd.
Wie kan in onze dagen ook maar bjj
benadering zeggen, welke offers eeu toekom
stige oorlog zal eischen? Wellicht 30,
misschieu 40 percent of uog meer. Eu dat
zjjn dan nog maar de directe offers van
meusuhenlevens en gezondheid, die de dienst
plichtigen brengen. De schade, welke de
bewoners van het krjjgstooneel ljjden, is
niet te berekenen en deze krjjgstooueelen
worden steeds grooter eu grooter, want de
legers, die in onzen tjjd in 't vuur worden
gebracht, bestaan niet meer uit honderd
duizenden maar uit vele millioeneu man
schappen.
//En heb je?
nO, bjj gaf mij geene gelegenheid. Ik deed
wjjzer, zei hjj, mij met die zakeu niet te be
moeien, en hjj wil de volgende week de hypo
theek op uw land opzeggen
Zoo stellig had baas Stavels zich tot nog toe
niet over die hypotheek uitgelaten.
„De volgende week reeds?" vraagt Kees. Zg
loopen een poosje stilzwijgend naast elkander
voort.
't Is te bar," meent de dokter. „Zie je, ik
wil graag alles doen, om te verhinderen dat het
land van Kees verkocht wordt, en als ik het
geld had, of ik zag kans het geld van een an
der te krijgen., maar je weet zelf, Kees, hoe
onmogelijk het tegenwoordig is, als het er toe
komt, geld van de meuschen los te krijgen.
Als je mijn boek eens zag! Er staan posten in
van drie en vier jaar herwaarts, en van pa
tiënten, die vroeger liever tweemaal eene reke
ning zouden voldoen dan in het geheel niet.
En komt tegenwoordig eens! Ze zeggen maar
ronduit: //ik heb het niet,// of „ik kan het nu
niet missen,// Wat zou je denken, Grietje, als ik
morgen na kerktijd nog eens met uw oom ging
praten?
„Ja, ik vind het erg lief vau u, dokter, maar
ik vrees dat het niemendal zal geven. Weet u
wat oom zal zeggen?"
//Dat ik mij met mjjne eigene zaken moet be
moeien?"
„Juist! Het is eigenlijk niet van een fatsoen-
De liberale pers van Brussel is, na het
lezeu van het verslag van deu Gouverneur
van Autwerpeu, in eens stil eu kalm gewor
den. Zjj zegt zoo weinig mogeljjk over de
verautwoordeljjkheid iu de ramp. Laat haar
24 ureu om tot haar eigen te komen zegt
het »Eaud. van Antwerpen.*
Naar men verneemt, zal, wanneer
Keizer Wilhelm na de voltrekking vau het
buweljjk zijner zuster te Athene uiet per
soonlijk Constautinopel bezoekt, 's Keizers
broeder Prins Hendrik eeu officieel bezoek
aan den Sultan breugeD, welke beleefdheid
ongetwijfeld van politieke beteekeuis zou zjjn.
Binnenkort zullen belangrjjke, van de
zjjde der Regeering geïnspireerde opeubaar-
makingeu verschjjuen over den Duitsch-
Russischen tol-oorlog gedurende de laatste
jareu, waaruit zou blijken, dat de Duitsche
staatkunde met het oog op de Russische
maatregelen zou besloten hebben, deu oorlog
op financieel en oeconomisch gebied tegen
Rusland op het scherpst voort te zetten.
Het bimetallisten-congres te Parjjs,
dat onder voorzitterschap van denFrauscheu
Miuister van Fiuanciëu Rouvier staat, is
wegens diens afwezigheid door den Direc
teur der Bank, deu Heer Magnia, geopend.
Het doel van het cougres ia te bewerkeu
dat de dubbele standaard overal worde
ingevoerd eu verschillende sprekers traden
op om iu dezen op dit eerste cougres, dat
met dit doel gehouden wordt, licht te ver
spreiden.
De proclamatie, die Boulanger oulaugs
tot de Franschen heeft uitgevaardigd, en
die eeue soort van antwoord moest zjjn op
het requisitoir van den Procureur-Generaal
Quesnay de Beaurepaire, voordat het hof
van justitie uitspraak had gedaan, welke
proclamatie in den aanhef luidde: »Aan
het volk, rnjju eeuige rechter,* is eergis-
teren-uacht op verschilleude punten vau
het twintigste arrondissement van Parjjs
(Montmartre) aangeplakt. De Prefect vau
politie heeft, op grond van Boulanger's
veroordeeliug, last gegeven de plakkaten
af te scheuren.
Daar dit stuk grove beleedigingen bevat
tegen den Procureur-Generaal eu het hof
van justitie, zoo zal de drukker vermoede-
ljjk gerechteljjk wordeu vervolgd.
Achttien aanplakkers, die bezig waren
op de muren van Parjjs het manifest van
Generaal Boulanger aan te plakken, zjj i
iu hechtenis genomen. Meer dau 2000
biljetten zjjn in beslag genomen.
De Soir meldt, dat Boulanger Londen
heeft verlaten, om zich naar Jersey te
begeven.
De Minister van landbouw heeft ter zake
lijk mensch te vergen, dat hij zich blootstelt
aan ooms ruwe beleediging. Op het stuk van
geld en geldzaken is de man net zoo onverbid
delijk als een steen!
Dokters-juffrouw wou natuurlijk ook gaarne
weten hoe het afgeloopen was met dat opstootje
van 's middags, en Grietje moest daarom opnieuw
aan het vertellen, hoe haar oom die menschen
had afgescheept.
,,'t Is erg voor die menschen,// zegt dokters
juffrouw, „maar ik moet er toch om lachen, hoe
flink uw oom dien knoop heeft doorgehakt
altijd..,, van uw oom's standpunt, zie je! Wij
moeten de menschen nu eenmaal nemen zooals
ze zijn
//U heeft goed spreken," meent Kees.
//Als u ook maar eerst eens in mijn geval ver
keerde!
„O, daar zeg ik niets van. Ik begrijp best,
dat jullie voor het oogenblik niet vrooljjk ge
stemd kunt wezen, maar je moet rekenen, elk
huisje heeft zijn kruisje. Ik en een ander hebben
ook wel wat, dat ons hindert. Dokter en ik zjjn
hier te IJdoorn komen wonen toen wjj pas wa
ren g-trouwd. Wij hoopten eene voordeelige
praktjjk te hebben. En ziet, de praktijk is alles
behalve schitterend, en wjj hebben, zooals je
weet, het half dozjjn kinders al vol. Eon mensch
is geneigd illusies te maken, en dat is gelukkig,
mits hij de vlerken niet terstond laat hangen,
als het eens een beetje tegenloopt
Dokters-juffrouw is al prateuda, vau haren
van da verkiezingen eeu roudsehrjjveu ge
richt aan zjju personeel, waariu hjj het
aanbeveelt goen volstrekte onafhankelijk
heid iu acht te nemen. Het zou een ver
keerd begrip zijn, zich veilig te achten
tegen elk verwijt, wanneer men eenvoudig
eeue lijdelijke ouzjjdigheid iu acht nam.
Aau de republiek, die meu dieut, is meu
eene algeheele toewijding verschuldigd.
Het zou uog erger zjju, wanneer blijken
mocht van eeue vijaudeljjke houding.
Te Edinburg is men bezig eeue
maatschappij te vormen, waarvan het doel
zal zijn een kanaal te graven tusschen
de golf van Clyde eu die van Forth, met
audere woorden tusschen Glasgow en Edin
burg. Men berekent, dat schepen, met zulk
eeu kanaal voor de groote vaart, een
omweg van 500 mijlen zullen kunnen spa
ren tusschen Glasgow en Edinburg, en vau
3000 mijlen tusscheu Glasgow en Londen,
terwijl de zeeafsland tusscheu Glasgow en
vastelandsche havens ook aaumerkeljjk
zou verkort worden.
Het onvermoeide streven der katho
lieke party heeft thans een harer wenscheu
tot wezenlijkheid doen worden. Te Frei
burg zal eeue katholieke hoogeschool wor
deu opgericht; reeds zyn een aantal pro
fessoraten bezet, eu den 30en dezer zal de
booge raad van bet kanton Freiburg de
definitieve regeling der organisatie eu der
financiën ter hand nemeD.
Moge dit feit den Katholieken van an
dere landen, ook vau Nederland, leeren,
wat moed en vastheid van wil vermag.
Blijkens bericht uit Rome bevestigt
het zich, dat Crispi voornemens is de Ka
mer te ontbinden. In de jongste zitting
Van den ministerraad zette Crispi uiteen,
dat de tegenwoordige toestand, nu de
Kamer weigert de militaire kredieten toe
te staan, uiet kau voortduren. De Regee-
riug heeft behoefte aan middelen voor de
wapening.
De bezittingen der Benedictijnen van het
beroemde klooster Monte Casino zijn alle
door de Regeering geroofd geworden. In
plaats daarvan gaf zjj den Monuikken
slechts een klein peusioen en liet hun eeu
stuk boschgrond, alleeu echter tot vrucht
gebruik. Evenals overal in Italië waren
ook te Monte Casiuo vele armen, die
voornamelijk van de aalmoezen des kloos
ters leefden. De aalmoezen hielden natuur
lijk op, uu de Monuikken zelveu uiet meer
hadden. Volgens echt Italiaausche zeden
hebben de bedelaars uu wraak genomen,
door het stuk boschgrond in brand te
steken!
Tusscheu de dagbladen in Oostenryk
wordt een levendige strjjd gevoerd over de
kroning van den Keizer als Koning van
stoel opgestaan. Zjj zet zich voor de piano- en
speelt een wals van Strauss.
„Ja,// herneemt zjj, zich omkeerend, na eën
drietal vrooljjke stukjes te hebben gespeeld, >/ik
ben een raar mensch. Wie mjj niet kent, zal
allicht by zich zelf denken: „wat een ongevoelig
schepsel is me dat!//
//Gelukkig dan maar,// zegt Grietje lachend,
//dat Kees en ik u beter kennen."
„Nu, ja, anders zou ik nu ook niet piano
gaan zitten spelen! Dokter en ik hebben het sa
men dik wjjls genoeg daarover aan den stok. Mjjn
mannetje is ook aan den zwaartillenden kant,
en als er dan zoo eens iets is, en hij ziet dat
ik de piano openmaak, dan heet het: „maar
Paulien, hoe kan je nu aan muziek denken!"
Alle menschen zjju niet hetzelfde. Ik heb eene
vriendin gehad, die te bed ging liggen zoo vaak
als hel haar met het eene of andere tegenliep. Met
mjj is het juist andersom. Ik slaap nooit minder
dan by tgden dat het mg tegenloopt. Maar ik
neem altgd mjjne toevlucht tot opwekkende
middelen. Als ik ga zitten zuchten en treuren,
raak ik hoe langer hoe meer van de wijs. Me
dunkt, ik zou mg dood-ongelukkig gevoelen, als
ik mgue muziek moest missen. Ik moet alle dag
muziek hooren of zelf spelen, al is het maar een
klein walsje. Je krggt toch zeker de pianino mee,
als je trouwt, Grietje?Nu, is dat zoo belache-
lgk?
{Wordt vervolgd.)
