i
j
NI EU WE
No. 1442.
Vrij dag 20 September 1889.
14de Jaargang.
Verblijdende feiten.
BU1TENL A N 1).
De vrek van IJdoorn.
NSCI
ABONNBMENTSPBIJ8
Per 3 maanden voor HaariemO,8o
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzjnderlyke Nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUBEAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITK MA NON AGITATE
PBIJS DBB ADVEBTBNTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie A Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag- avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPER8 LAUREÏ.
Het Wiener Vaterland bevatte onlangs
een brief uit Engeland, waarin eenige me-
dedeeliugen worden gegeven omtrent eene
katholieke processie, welke had plaats ge
had te Manchester, eene der grootste uij-
verheidssteden van Engeland. Bij dien
brief was een nummer gevoegd van den
Manchester Guardian't welk eene beschrij
ving inhield van die verheven plechtigheid.
Wjj kunnen niet ualateu het een en ander
uit dit artikel mede te deeleu, vermits het
een treffend voorbeeld is, hoe in het pro-
testautsche Engeland van den kant der
liberale pers eD van het publiek kerkelijke
en speciaal katholieke aangelegenheden be
handeld worden om het contrast te toonen
met de liberale couranten en met de toe
standen in ons vaderland en elders.
De Manchester Guardian schrijft: Giste
ren-morgen had de processie plaats van de
kinderen dar Roomsch-Katbolieke scholen
van Manchester eu Salford. Het weer was
gunstig, ofschoon de hemel bewolkt was,
viel er geeu regen; af eu toe glinsterde de
zon door de donkere wolken. De processie
leverde een heerlijk schouwspel op. Prach
tige vanen bewogen zich in de morgenkoelte
tusschen de rijen van jonge meisjes, een
voudig doch vol effect uitgedost. Het fee-
heel werd geperfectioneerd door de vele
bloemen, welke iedereen in de handen
droeg. Meisjes in witte kleeren, met blauwe
sjerpen omgord en voorzien van dunne
Bluiers, droegen de schoonste bouquetteu.
De rozen en viooltjes en alle overige bloe
men van deze maand, gaven aan de straten
van onze stad, de frischheid van het laud.
Toen de stoet te 10 uur geheel en al was
samengesteld bood hij een beeld aan van
niet gewone schoonheid. Ontelbare bauieren,
groot en klein, prijkten in den stoet. De
levendigheid en verscheidenheid der kleu
renpracht was opmerkenswaardig in de
hoogste mate. Men zag er Christusbeelden,
die wonderschoon waren uitgevoerd en elke
school droeg het beeld van haar bescherm
heilige. Eene vaan van bizoudere pracht
was die van de Holy name church (kerk
van den H. Naam). Hoe schoon echter ook
de vanen en zinnebeelden waren, de kin
deren, die in Albert square vergaderd wa-
roD, boden ons een veel aantrekkelijker
beeld.
Toen allen en alles in den square bjjeen
waren, intoneerden de vier muziekkorpsen
het lied: The faith of our lathers (het ge
loof onzer vaderen), de kindereu zongen
van tijd tot tijd mede en de Bisschop van
Salford gaf onder eene algemeene stilte,
van de trappen van het raadhuis, met uit
gestrekte armen, den zegen. Nu trok de
FE U1LLE T ON.
13) {Vervolg)
„Daar moet ik nu toch om lachen," zegt
Grietje. //Ik. zie in mijne verbeelding Kees en
mij daar komen aangesjouwd met eene piauino!
Ik denk, dat wij den eersten tijd meer zullen
hebben aan een petroleum-kooktoestel. Ik heb u
toch ons plan bekend gemaakt om naar Amerika
te gaan, zoodra wij getrouwd zijn?.....
„Naar Amerika? Neen, daar weet ik niets van.
En wat ga je in Amerika doen, als ik vragen
mag?
n't Zelfde wat zooveel anderen doen; ons ge
luk beproeven, niet waar, Kees?"
Kees is min of meer met die vraag verlegen.
Hij heeft over dat plan nagedacht. Als er, na de
aflossing vr.n de hypotheek, zooveel van den ver
koop van het land overschiet, dat zij de reis
naar Amerika als kajuits-passagiers kunnen ma
ken en nog wat overhouden om behoorlijk van
te leven, zoolang zij daar ginds nog geen mid
del van bestaan hebben gevonden ja, dan zou
het te wagen zijn.
Grietje heeft moed geDoeg, om het ook met
minder te ondernemen, maar zjj beseft niet hoe
«Uendig zulk eene reis eu zulk een beginnen
stoet door de meest bezochte straten, welke
met duizeuden menschen waren gevuld, die
nu eens de kinderen, dan weder den een
of anderen banier met luide toejuichingen
begroetten.
Dit zijn de woorden van den Manchester
Guardian. Het blad voegt er nog een ge
detailleerd programma bij, waaraan wij out-
leenen, dat 15,650 kinderen en talrijke
vereeuigiugen aan de processie deelnamen.
De bovenvermelde brief vermeldt der vol-
ledigheidswille nog eenige bizonderheden
omtrent de plechtigheid en deelt o. a. Mede,
dat de Burgemeester eene verordening had
uitgevaardigd, waarin gelast werd, dat in
de groote handelsstad eu juist in de voor
naamste straten, gedurende de processie
geeu tramwagens of omnibussen mochten
rijden. Uitgezonderd waren in deze veror
dening de postwagens, doch ook deze ston
den onder toezicht der politie, die deze
rijtuigen slechts dan door de processie He
ten kruisen, wanneer er eene afdeeliug ge
heel en al was voorbij getrokken. Deze
ommegang, die de Scliool-procession wordt
geheeten, ia inderdaad eene glansrijke ma
nifestatie van het Katholicisme geworden.
In de Salzburger Kirchenzeitung lazen we
onlangs het volgende: ^Tegenover de be-
leedigingen, die de_ liberale pers van België,
bij gelegenheid van de groote processie in
Juni gehouden, den Katholieken naar het
hoofd werden geslingerd, is het ons hoogst
aangenaam te kunnen berichten, hoe de
Shah van Perzië, een niet-Christeu, zich
gedragen heeft tijdens de H. Sacraments
processie te Antwerpen gehouden. De Vorst
stond aan de zijde van Baron Osy, Gou
verneur van Antwerpen, op het balkon
van het koninklijk paleis, toeu de proces
sie voorbijtrok. Terwijl nu de liberale pers
ous deze plechtigheid op de verachtelijkste,
doch niet op geestige wjjze als eene»kod
dige maskerade* schetst »koddiger dan
eene pelgrimsreis naar Mekka* en net
daarby betreurt, dat het liberale Ministerie
te zijner tijd verzuimd heeft tenminste de
militairen van de deelneming aan zulk eene
verhevene plechtigheid te ontslaan, zien we
dat de Shah met de meeste belangstelling
den ommegung gadeslaat. »Houdt men zulk
eene schooue processie in het gausche land?
Wordt zij slechts eenmaal in het jaar ge
houden? Is het eene processie ter eere van
de H. Maria?« Met deze en dergelijke vra
gen werd de Gouverneur bestormd. Nu eens
zijn het de zachte tonen der muziek, die
den Vorst in verrukking brengen, dan we
der de in den glans der zon schitterende
kleureu der talrjjke vanen, want herbaalde
malen riep de Shab: »hoe schoon is deze
muziek, hoe verrukkelijk is het kleurenspel
is voor menschen, die aan iets beters gewend
zjjn dan in het ruim van een landverhuizers
schip eene week of drie, vier, te moeten leven.
In de laatste dagen heeft Kees zich herhaaldelijk
de vraag gesteld, of hij dit offer van Grietje mag
aannemen.
//Ik vrees,// zegt Kees, //dat de verkoop niet
genoeg zal opbrengen
//Wie weet of uw oom zijne toestemming nog
niet geeftl//
Dokters-juffrouw zegt het, meer om den jon
gelieden een hart ouder den riem te steken, dan
wel omdat zij voor zich aan de mogelijkheid van
Stavels' bekeering gelooft.
//U kent mijn oom niet zooals ik hem ken,"
meent Grietje.
„Neen, daar heb je geljjk in. Ik ben op die
nadere kennismaking ook volstrekt niet gesteld.
Het is eene vreemde bepaling in dat testament
van uwe tante. Als ik iets in de Regeering
te zeggen had, dan zou het bij de wet verboden
zjjn, zulke malle testamentaire bepalingen te
maken
„Tante heeft het misschien met eene goede
bedoeling gedaan," meent Grietje.
Het gesprek komt zoo van het eene op het
andere. Dokter Ventel had gezegd, dadelijk terug
te zullen komen.
„Ik begrijp niet waar hjj bljjft," zegt dokters
juffrouw.
Grietje en Kees staan juist gereed om heen
te gaan, als dokter Ventel binnentreedt.
der vanen Wij willen het gevraagd heb
ben, zou de roodo vlag, het gebrul der op
roerige socialisten eu studenten of de tonen
der Marseillaise met den uitroep: weg met
de tnouarchie!« een tooneel, dat by de libe
rale pers oneindig hooger schijnt te zjjn
aangeschreven, dan het openbaar gebed op
straat, hem meer en beter hebbeu gesticht?
Zou de Shah integendeel niet in de hoogste
mate verwonderd zijn geweest, dat zulke
schandalen niet op Perzische wijze werden
gestraft? Wjj hooren hem verder den Gou
verneur vragen, terwijl hij met den vinger
wijst naar eene zekere groep in de proces
sie: »Niet waar, die heereu daar ginds zijn
zeker respectabele lieden?»Zeer zeker
antwoordde de Gouverneur, 't ziju meest
groote kooplieden uit onze stad, adellijken
en Afgevaardigden. »Hoe schoon, hoe
schoon,sprak de Shah. Hoe dikwijls is
het niet gebeurd, dat onze tegeustauders
het vail der straten naar de processie wier
pen en voor deze plechtigheden niets dan
luffen spot veil hadden.
Toen het teeken voor den zegeu werd
gegeveu en duizeuden nederknielden, salu
eerde de Shah op militaire wijze.
Wij weten zeer goed, dat de oostersche
monarch dezen groet niet uit een geloofs
beginsel heeft gebracht; hij deed het als
Vorst, als een beschaafd man, om aan de
godsdienstige plechtigheid, aan het geloof
van een gansch volk zjjn eerbied te bewjj-
zeu. Wjj vergen van onze tegenstanders
dan ook geeu geloof, wij verlangen van
hen slechts datgene, wat men van be
schaafde mannen eischen kan, namelijk,
dat zij onze godsdienstige overtuigiugeu,
ons geloof, onze plechtigheden niet met
het vuil eener profane, eerlooze pers zul
len bezoedelen.
Aau het euvel der ontzetteudste profa
natie gaat het »denkend deel* der natie,
helaas! maar al te vaak, verschrikkelijk
mank.
De onlangs opgerich te Nederlandsche werk-
liedeu-vereenigiug ia te Brussel in de Porte
Verte* plechtig geopend. DeZeereerw.Hoog-
gel.Heer Dr.Schaepman hield eene warm toe
gejuichte redevoering. Na eenige beschou
wingen over de zegeningen van den arbeid
en het doel dezer vereeniging zei de ge
vierde spreker o. a.: »Ik sprak tot dusverre
over het doel der vereeuigiug. Een woord
zij mij gegund over de plichten van den
Nederlaudschen werkman. Hij streve er
naar in de eerste plaats den Nederland-
schen naam eer aan te doen. Laat ons
streven naar eerlijk loon, laat ons den ar
beid beschouwen als een heiligen en heer-
„Je bent zeker ergens opgehouden?" vraagt
dokters-juffrouw.
//Dat ben ik juist! Er is een leelijfc ongeluk
gebeurd met de tram. De conducteur is onder
den achtersten wagen geraakt. De man leeft nog,
maar ik heb niet veel hoop kunnen geven."
Het treurige nieuwtje had reeds de ronde
door het dorp gedaan, althans Kees en Grietje
ontmoeten op hunne wandeling naar huis ver
schillende groepjes van menschen, die het geval
bespreken.
Het anders zoo kalme IJdoorn werd thans om
zoo te zeggen in rep en roer gebracht door eene
opeenvolging van belangwekkende gebeurtenissen.
De zaak der fabrieksarbeiders en de wijze waar
op hun verzoek om loonsverkooging door baas
Stavels was afgewezen, werden allereerst druk
besproken, en zeer verschillend beoordeeld. Nog
verkeerdt-n vele gemoederen deswege in een
staat van opgewondenheid, en ziet, daar ver
spreidt zich de mare van het ongelnk met de
tram. Straks echter wordt zoowel het eene als
het andere naar den achtergrond gedrongen door
het gerucht dat oude Peter de hypotheek aan
Kees Dobbels heeft doen opzeggen. Dokter Ven-
tel's heldhaftige poging heeft evenmin iets uit
gewerkt als Grietje's bede. Baas Stavels wil van
uitstellen niet weten. Als maar eerst Kees Dobbels'
bezittingen zijn verkocht, en deze gedwongen
is naar een ander middel van bestaan uit te
zien, dan, zoo redeueert de hardvochtige vrek,
lijken plicht, laat ons steeds de gezworen
vijanden zijn van wanorde». De Eerwaar
de Heer Kapelaan Van Winkel dankte
Dr Schaepman voor diens rede. Bij het
bezoek aan de verschillende lokalen werden
dronken uitgebracht op onzen Koning, den
Belgischen Vorst, op den Belgischen Ge
zant en Dr. Schaepman.
Het Pruisische Episcopaat heeft aan
Z.H.den Paus en Z.M. den Keizer een memo
randum gezonden, om wijziging der nog
bestaande anti-kerkelijke wetten te vragen.
Het memorandum eischt verder de terug
gave der gelden op de traktementen der
Geesteljjken, ingehouden tijdens den Cul-
turkampf.
Het aantal candidaten voor de Fran-
sche Kamer heeft thans het cyfer bereikt
van 1756; dat is gemiddeld ruim drie
candidaten voor eiken zetel.
Boulanger heeft een nieuw manifest uit
gevaardigd aan de kiezers. Hy verzoekt hun
alleen in het tweede district van het ar
rondissement te Parijs, waar hy zich can-
didaat gesteld beeft, op hem te stemmen.
Dinsdag-voormiddag heeft er in de
Londeusche dokken eene ernstige muiterij
plaats gehad, tengevolge van ongenoegen
tusschen de oude dokwerkers en degenen,
die tijdens de werkstaking waren aange
nomen. Deze laatsten klaagden over be
dreigingen, waarbij zij waren blootgesteld
aan mishandeling. De oude dokwerkers be
schuldigden de dokbesturen van kwade
trouw, gebleken door bevoorrechting der
nieuwelingen. Burns herhaalde nadrukke
lijk deze beschuldiging, die Maandag
avond in de groote bijeenkomst was uit
gesproken, ouder verklaring dat de dok-
bestuurc'ers laaghartig en arglistig hunne
plechtige beloften poogden te ontduiken.
Hij waarschuwde hen, dat de werkstaking
iu nog ruimer omvang zou uitbreken,
wanneer zjj hunne tactiek niet wijzigden,
en verzekerde dat de oude dokwerkers
nooit gemeenschappelijk zuilen willen ar
beiden met degenen, die tijdens de werksta
king zijn aangeworven. Die woorden von
den luide toejuiching. Bij het oproer wer
den ongeveer vijftien dokwerkers gewond.
Slechts aan eene sterke politiemacht mocht
het gelukken, ernstige ongeregeldheden te
voorkomen eu de vechtenden te scheiden.
De inspecteurs der dokken hebben 150
oproermakers doen wegjagen, onder ver
klaring dat zij niet behoefden terug te ko
men, want dat zij toch nooit weer iu dienst
zouden worden genomen.
Vijftienhonderd arbeiders hebben in de
Albert-dokken weder het werk gestaakt,
Het beet dat anderen dit voorbeeld zullen
volgen.
StamboulofF heeft in een gesprek
zal het wel uit zijn met Grietje's huwelijks
plan nee.
De dag der verkooping breekt aan, maar de
kooplust bljjkt zoo gering te wezen, dat de hy
potheek niets eens door de opbrengst is te dek
ken. Grietje's stille hoop, dat er genoeg mocht
overblijven voor de reis naar Amerika, vervliegt
in rook. Het scheen of alles samenspande om
Grietje's verdriet te verergeren. Oom Peter is
slechter te spreken dan ooit. Eerstens kwelt hem
de jicht, ten andere maakt de gedachte hem
woedend, dat de waarde van het land als met
den dag vermindert. Voor iemand als hij, die
in het bezit van zooveel mogelijk en meer land
zijn grootste geluk stelt, en die daarbij door
ziju afgezonderd, eenzelvig leven slecht op de
hoogte is van wat er omgaat iu de buitenwe
reld, is dit verschjjnsel dubbel ergerlijk. Meer
echter dan het skchte humeur van haar
oom, kwelt Grietje de gedachte aan hetgeen
Kees nu moet beginnen. Zij zou wel altijd bjj
hem willen zijn, om hem moed in te spreken
en samen te overleggen. Intusschen maakt zjj
z'ch te zijnen aanzien noodeloos ongerust. Zoo
lang er hoop bestond dat baas Stavels hem zou
sparen, heeft Kees bij den dag geleefd, weifelend
en on eker wat hij zou aanvangen. Sinds is die
hoop van uur tot uur kleiner geworden, en meer
nog sedert de beslissende slag is gevallen, heeft
er in den gemoedstoestand van Kees een geheele
ommekeer plaats gegrepen.
{Wordt vervolgd.)
