N I B U WE No. 1462. Wocnsita 6 November 1889. 14Ö0 Jaargang Europa's strijdmacht. BU1TENLAN D. BINNENLAND. Par 3 maanden voor Haarlem0,83 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het Buitenland 1,80 Afzonderlijke Nummers0,03 Dit blad verschjjnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG. BOSBAU: St. Janstraat Haarlem. Van 1—6 regel» 30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsrnimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie b Contant Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag en Vrjjdag*avond voor 6 uur ingewacht. Een Engelsch dagblad, de Courrier de Londres, heeft eeDe vergelijkende tabel op gemaakt van de strijdmachten der onder scheiden natiën van Europa en van betgeen zij jaarlijks aan de belastingschuldigen kosten. Deze tabel is welsprekend door hare cgfers. Uit deze statistiek bljjkt, dat de landen van het Drievoudig Verbond* in geval van oorlog, een contingent kunnen verschaf fen bijna gelijk aan dat van Frankrgk en Rusland te zamen. Het is misschien aan deze gelijkheid van krachten en diensvolgens aan den wisaelvalligen uitslag van den strjjd, dat wij sedert een aantal jaren van een oorlog verschoond' bleven. Het effectief der legers, die de Euro- peesche Staten in tjjd van vrede onder de wapens houden, bedraagt in alles te zamen 3,263,474 manschappen, waarvan 876,938 in Rusland, 512,472 in Frankrgk, 491,840 in Duitschland, 290,106 in Oostenrijk-Hon- garjje, 240,211 in Italië, 221,358 in Groot- Brittannië, 182,000 in Turkije, 131,400 in Spanje, 65,730 in Nederland, 43,400 in België, 42,900 in Denemarken,'35,400 in Rumenië, 33,000 in Zweden en Noorwegen, 32,345 in Bulgarjje, 26,346 in Griekenland, 24,260 in Portugal en 13,245 in Servië. Zwitserland heeft slechts kaders. In deze cgfers is niet begrepen het ef fectief van het zeewezen, hetgeen klimt tot meer daa 191,000 man, waarvan 61,400 manschappen voor Engeland, 29,379 voor Rusland, 24,729 voor Frankrjjk, 16,403 ▼oor Duitschland en 14,372 voor Italië. Maar wat beteekenen zulke legers ver geleken met hunne getalsterkte in tijd *an oorlog? Voor de vgf groote mogendheden van het vasteland alleen, bedraagt dan het effectief ongeveer 21 millioen man, waar van 5 millioen ingeschreven in het leger van den eersten ban. Ziehier hoe het totale oorlogs-effectief wordt verdeeld: Duitschland 7,200,000 man Frankrijk4,108,655 Italië2,626,000 Russische Rijk2,600,000 Oostenrjjk-Hongarije 1,181,000 Voor het leger dat in wezenlijkheid de krachten bevat bestemd om in den strijd te treden, bekleedt Rusland de eerste plaats met 1,639,000 man; vervolgens komen Duitschland met een millioen man, Frank rjjk met 960,000 man, Oostenrjjk-Hongarjje met 940,000 man, en Italië met 610,000 man. De kosten, die zulke strijdmachten jaarlijks veroorzaken, zgn ontzettend groot, Zg bedragen elk jaar voor deze vjjt groote mogendheden 2 milliard 27.720.300 gul den waarvan rnim l'/a milliard voor de FEUILLETON. Hoe er alzoo geschreven is. landmacht eu 433 millioen voor het zee wezen. In deze cijfers zijn niet begrepen de 273 millioen, welke de Engelsche Èegeeriog thans aan het Parlement vraagt voor den aanbouw van schepen, noch de 385 mil lioen buitengewoon krediet, dit jaar toe gestaan door het Fransche Gouvernement aan de departementen van oorlog en ma rine, noch de 106 millioen voor het leger toegestaan door de Italiaansche Kamers. In deze ontzettende cijfers staat Rusland aangeteekend voor 495 millioen, Frankrjjk voor 471 millioen, Engeland voor 381 millioen, Duitschland voor 268 millioen, Italië voor 208 millioen en Oostenrgk- Hongarge voor 203 millioen gulden. Aan gezien nu deze zes mogendheden op krijgs kundig gebied vier vijfde van Europa ver tegenwoordigen, kan men besluiten, dat de gausche wapening, welke de oude wereld zich oplegt, gemiddeld en in ronde cijfers twee en een half milliard gulden per jaar kost. Twee en een half milliard per jaar! Twee en een half milliard geheel verloren, zonder rekening te houden van het verlies door de werkloosheid van 3.263.000 man aan landbouw, nijverheid en handel ver oorzaakt, een verlies, dat men, zonder overdrijving, jaarlijks kan schatten op een milliard. Dus minstens genomen drie milliards. En zulks geschiedt in de negentiende eeuw, de eeuw van stoom, electriciteit en voorspoed, de eeuw vau alle groote en verbazende uitvindingen, de eeuw der zoo genoemde volksbeschaving. Drie milliard worden jaarlijks verkwist ten einde gereed te zijn om elkander on derling te vermoorden. 't Is waarljjk schande voor onze oude wtreld! Gaat Europa voort met deze bewapening, dan kan het binnen korten tjjd niet beter vergeleken worden, dan bij een geraamte, waarin nog leven is, doch dat hg gebrek aan kracht niet meer op de been kan ge bracht worden. Uit Berljjn wordt aan de Kölnische Zeit. bericht, dat de oogziekte, waaraan de Pruisische Minister van Financiën, de Heer Von Scholz, lijdende is, zgn aftreden nood zakelijk maakt, wat trouwens door hem zeiven wordt toegegeven. Voor eenigen tjjd dan ook heeft hij het verzoek om ontslag reeds gedaan, en de inwilliging wacht slechts op het vinden van zijn opvolger. De Norddeutscke Allgemeine Zeitung doet uitkomen, dat het bezoek des Keizers te Constantinopel een nieuwe waarborg is voor den vrede waarbjj land en volk welvaren, en dat Duitschland hiervoor den op de knieën als zjj hem vroegen hun wat te vertellen, omhelsde hen en begon weer te wer ken, alsof er niets was gebeurd. Maar, baas boven baas; Jean Paul Eriedrich Eichter behielp zich geheel anders onder zijn arbeid. Kalm en vriendelijk zat hij te werken in den hoek van een kamertje waar de dienst bode was, ja zelfs soms stond te strijken. Dat alles hinderde hem niet, ook niet de duiven, die door de gebroken ruiten soms naar binnenvlo gen. Pas later in Bayreuth, kreeg hjj een we zenlijk studeerkamertje. Van Matnrin wordt verteld dat hij, wanneer hjj niet gestoord wilde wezen in zjjn werk, een ouweltje op het voorhoofd plakte. Wellington schreef op den dag, dat hjj elk uur den Eranschen slag zon kunnen leveren, met den kijker in de eene en de pen in de rechter hand eene belaugrjjke brochure over de oprichting eener Engelsche bank te Lissabon. Hoevele beroemde mannen schreven in de ge vangenis hunne beste werken! Wederom anderen schreven het meest onder ziekten, nood of schulden gehukt, zooals Gold smith en Eielding, Camoens en Mozart, Milton en Burns. Milton zei //wie het best kan lijden, kan het best wat doen.// Haendel was het grootstin het aangezicht van Keizer van harte dankbaar moet zijn. Met betrekking tot het voorstel van de Duiiscbe vrijzinnige party aan den Rijks dag om vermindering van vrachtprijzen voor buitenlaudsche steenkolen, verneemt de Köln. Ztg.y dat een zoodanig voorstel bjj de betrokken spoorwegbesturen reeds geruimen tijd ia overweging is. De jachten Kaiser en LÏohenzollern, ge ëscorteerd door verscheidene Turksche pant- serscbepen, zijn jl. Zaterdag in de Turk sche hoofdstad aangekomen en werden met een aantal salvo's van het geschut begroet. De Duitsche Keizer en de Keizerin kwamen aan de Dalrna Bagtsche aan wal, waar de Sultan hen ontving. Zij begaven zich daarop naar het Yldez Paleis, waar eene eerewacht defileerde. Het Berliner Tageblatt meldt bij wijze vau gerucht uit St. Petersburg: De Russische troonopvolger is voornemens, eenige dagen na het vertrek van den Duitschen Keizer uit Constantinopel, ook zijnerzijds aan den Sultan een bezoek te breugen. Tusschen de Keizers Wilhelm en Alexander moet tjjdeus het verblyf van deu Czaar te Berlijn over dit plan reeds gesproken zjjn, eu misschien zelfs is het door Von Bismarck aanbe volen. Op Lord-Mayorsdag, 9 November, zal weder als vau ouds te Londen de bekende optocht worden gehouden. De lijst van al de muziekkorpsen, lichamen eu vertooningen, die den Lord-Mayor zullen voorgaan, neemt heel een klein gezette kolom van een En gelsch dagblad in. IIAIRLEMSCHE COIRAIT. ABONNEMENTSFBXJ8 AGITK MA NON AGITATE ?BIJ8 DBB ADVEBTENTlBW Uitge vers: KüPPERS I, AUREÏ. Het is altijd aardig de verschillende manier van w. rken van eenige schrijvers en dichters weer eens na te gaan. Washington Irving kon overal en te midden van het grootste geraas en getier schrijven. Walter Seott maakte al zijne hoofdstukken in zijne verbeelding gereed, terwijl hj nog te e lag, half wakend, half droomend. Dan stona hy op, nam onverwijld pen en papier, en se ree zoo met het grootste gemak. Hij bekent in een zijner werken, dat hy meestal niet wist hoe y den een of anderen roman tot een goed. einde zou brengen. Hij had nooit een vastgesteld P'®*} bij het schrijven; als hjj er eens een had, hield hjj er zich niet aan. Ik beijverde mij, zoo zegt hij, om op eene vermakelijke en leerrijke wijs te schrijven, eu de rest liet ik over aan het noodlot. Ook hij schreef te midden van allerlei drukte, en zijne kinderen en hunne makkers, de wind honden, mochten vrij in zijne kamer komen. Hij antwoordde op al die vragen, die de kinde ren deden, legde soms de pen neder, nam hen Prins Roland Bonaparte heeft op de ten toonstelling te Parijs eene gouden medaille behaald voor zjjne ethnographische werken. De Hertog van Aumale is naar zjjn kasteel Wood Norton vertrokken, waar hg den winter met den Graaf van Parijs zal doorbrengen. Le XlXe Siècle meldt, dat het hotel, door Generaal Boulanger op Portland Place te Londen bewoond, te huur staat voor 30.000 frs. per jaar. De Spaanscbe Gaceta bevat een koninklijk besluit, waarbjj de Minister van Financiën gemachtigd wordt bjj de Kamer in te dienen een ontwerp van wet tot ver hooging vau de inkomende rechten op granen en meel. Pater Francesco Denza is benoemd tot lid vau de permanente internationale commissie voor de bewerking van de hemelkaart, als directeur van het Vaticaansch Observatorium Volgens berichten uit Odessa zgn aldaar Fransche kapitalisten tegenwoordig bezig op groote schaal Russische champagne te fabriceeren. Zjj hebben groote hoeveel heden druiven in Bessarabië gekocht, deze gesorteerd, alleen de geheel gave bewaard, en zjjn nu bezig, met de hulp van uit Champagne ontboden deskundigen, den den dood. Beethoven heeft zijne meesterstukken vervaardigd, half doof, en daardoor tot in den dood bedroefd; en Schiller schreef zijne beste treurspelen, toen hij door ziekte werd gekweld. Dokter Johnson schreef al zjjne artikelen ter wijl de drukker of liever de zetter op hem wachtte, als hjj aan het tweede gedeelte van een stuk bezig was, ging het eerste al ter perse. Als Goldsmith schreef liep hij van de kamer naar de keuken, zonder ooit van iemand notitie te nemen. Ir. de keuken bleef hij dan soms eene poos voor den li aard staan, en ging dan weer in allerijl naar zijne kamer om zijne gedachten op papier te brengen. Lessing wandelde onophoudelijk door de kamer; hij schreef om zoo te zeggen al loopende. Schiller had, naar overbekend is, als opwek kend middel rotte appelen in de lade van zjjne schrijftafel. Als hij des nachts schreef, had hjj altijd sterke koffie of chocolade, met wijn geprepareerd bij de hand; ook dronk hij wel champagne. Addi son schreef al loopende, in eene lange galerij; aan elk linde daarvan stond eene flesch wijn, waaruit hij zich gedurig laafde. Jacon, dezelfde schrijver die zooveel bizonder- heden aangaande VYalter Scott weet mede te deelen, verhaalt van Erasmus Darwin, dat hij wijn te bewerken. Het schjjnt dat de druiven in deze streek van Rusland het best voor het vervaardigen van schuimende wjjoen geschikt zijn; de Bessarabische champagne die den laatsten tijd in den handel is ge bracht is aanmerkelijk beter dan de Krim- champague, die reeds sedert vele jaren verkrijgbaar is. Over het algemeen maakt de Russische wijnbouw en vooral de berei ding van deu wijn groote vorderingen; het verschil in prijs in vergelijkiug met Fransche wijnen is ten gevolge van de hooge inkomende rechten natuurljjk zeer aanmerkelijk, zoodat men goedsmakenden, ouvervalschten Russischen rooden wijn koopen kan voor een prijs, waarvoor alleen zeer vervalschte zoogenaamde Fransche wjju verkrijgbaar is. Lang hebben de wijn handelaars alhier zich tegen den Russischen wijn verzet, daarop is trouwens minder te verdienen; maar onder den aandrang vau het publiek zijn zij allen, de eene na den andere, tot den verkoop van inlandscbe wijuen overgegaan, daar zij anders door de speciale dépots voor den verkoop der goed- koope soorten geheel zouden verdrongen zgn. Er wordt ook wijn naar Frankrijk uitgevoerd om daar tot Bordeaux verwerkt te wordeD. De Krim eu Bessarabië schgueu de gunstigste terreinen op te leveren; de Kaukasische wijnen hebben een wrangen smaak, die niet iedereen bevalt. Volgens bericht van Greta is Cbakir Pacha met drie oorlogsschepen, welke een regiment troepen aan boord Lebben, naar Spaalia gegaan, waar men voor muiterjj ouder de troepen en ontscheping van wapenen en ammunitie uit Griekenland vreest. In het Gtds-artikel van Professor Buys over de Eerste Kamer en de Schoolwet wjjst de hooggeleerde schrjjver op het verschijnsel dat, uit de vele adressen, die bjj de Eerste Kamer tegen de Onderwijswet inkomen, moet worden afgeleid dat er eene kentering is gekomen in de meening van vele liberalen, wie het ontwerp, iu Mei ingediend, zeer meeviel; men had veel erger gevreesd. Toen was van geen algemeen petitionnement bjj de Tweede Kamer ook maar in de verte sprake. De schrijver is van oordeel dat er geen reden is voor die veranderde zienswjjze; hjj gelooft dat de Eerste Kamer, in 't welbegrepen belang des volks, de wet moet aannemen. „De oppositie tegen de nieuwe wet vindt// zegt de schr. //haren grond niet in 't geen men aan de openbare school ontneemt, maar omgekeerd in wat men aan de bizondere school toevoegt, nl. de subsidie uit de schatkist. //Men moet immers ziende blind wezen om het feit te kunnen loochenen betoogt schr, dat de helft der natie veel minder gehecht is aan de openbare school dan nog in 1857. De wet van 1878 heeft den tegenstand doen toene men. De nieuwe wet nu moet daarmee rekening meestal op reis schreef. Maar hoe reisde hjj? In eene oude waggelende reiskoets van boven spaar zaam verlicht. Voor in het rjjtuig, (.dus al een voorlooper van de nu zoo netjes ingerichte dok ters en dames-coupés, (waren bakjes voor papier en potlooden, mes, vork en lepel; aan den an deren kant boekenrekjes, en kL ine bufietjes met vruchten en suiker. Als Coleridge, de Engelsche schrjjver, bezig was, sloeg hij de maat met de voeten en schreeuwde elke sehoone gedachte overluid uit. Winkelmann en Lessing hebben zich het meest toegelegd op het herzien hunDer geschrif ten. Pope getuigt dat hjj evenveel genoegen hadin het herzien als in het schrjjven zijner werken. Petrarcha was nooit te vreden en wenschte steeds dat hjj het beter kon doen. Johnson en Milton schreven zeer langzaam. Pascal had twintig dagen noodig voor een zjjner beroemde brieven. La Rochefaucould werkte vijftig jaren over een klein deeltje van tweehonderd bladzijden. Ariosto moest twaalf malen het eerste vers van zijn „Koland" overmaken. Buffon achttien malen een hoofdstuk uit een zijner werken. En zoo is er nog veel meer, waarover inder daad eene interessante studie zou te maken zijn.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1889 | | pagina 1