NI EU W E
No, 1466.
Vrijdag 15 November 1889.
14de Jaargang
Vooruitgang van de weten
schap.
BU1TEN LAN D.
BINNENLAND,
Een verschrikkelijke nacht.
IJS
Per 3 maanden roor Haarlemt 0,8b
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzsnderlgke Nummers0,03
Dit klad rersehjjat
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AOITB MA NON AGITATJB
PBIJ8 DBR ADVERTBNTIÉH
Van 1—6 regel30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
AdvsrtentiSn worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K.ÜPPERS& LAUKEÏ.
Vervolg en slot.)
Er is niet veel nadenken voor noodig
om te erkennen, dat wjj een nieuw tjjdvak
zjjn ingetreden, een tijdvak van verhoogd
streven naar vereeniging, concentreering.
De stoom heft reeds het gedeelte der af-
stauden op, zoowel te land als ter zee, en
op grond van dit feit alleen kan men zeg
gen, dat de oppervlakte der aarde terug
gebracht is op een tiende deel van hare
werkeljjke uitgestrektheid. Door de land
engten door te graveu heeft men nog de
afstanden ter zee belangrjjk verkort. Maar
de electrische telegraaf heeft niet slechts
de afstanden verminderd, zij heeft gemaakt,
dat zjj als het ware niet meer bestaan. En
dat was nog niet genoeg: de telegraaf
brengt nog niet snel genoeg de gedachte aan,
omdat er tjjd gevorderd wordt om de woor
den, die gedachte uitdrukkende, te schrij
ven. De electriciteit, in den telephoon wer
kende, belast zich met de overbrengiug vau
het woord zelf, en wel naar honderden
rnjjleu ver, ereu spoedig alsof men bij el-
kauder zijnde een gesprek voert. Als later
van den telephoon even algemeen gebruik
zal gemaakt worden als nu vau de tele
graaf, zal men spreken van eene algemeeue
telephoouvereeniging gelijk nu van eene
algemeeue postvereeniging; zal men dan
niet kunneu zeggen, dat de aarde slechts
éene stad is? Zal dan die weleer onmoge
lijk te vervulleu wensch van alle verover
aars wordeu vervuld, de vernietiging vau
éeu algemeen rijk? Maar zoo er dan een
rijk is, zal dat dan geen drukkend despo
tisme zjju? Zeker, als de geheele wereld
maar een rijk ie, zjju er geeue grenzen
meer. De Staat behoeft zich bet monopolie
der groote communicatie-middelen maar
voor te behouden en het ouafwerpbaar en
ondrageljjk juk zal op den nek der ouder-
daneu rusten.
Ja, de vooruitgaug der wetenschap zal
tot die algemeeue vereeniging onder eeu
dwaugjuk voeren, wanneer de outzedeljj-
king geljjkeu tred houdt met die vooruit
gaug gelijk dit maar al te zeer reeds
plaats heeft, en wanneer de godsdienst geen
teugel meer biedt aan hoovaardjj en zin
genot. Ougeloovigeu lachen met het groote
rjjk van deu antichrist, maar zoowel de voor
uitgang der zoogenaamde wetenschap als
het toenemend ongeloof en zedebederf, door
den boud der vrjjmetselarji bevorderd,
bereiden dat r|jk voor. Staan wjj reeds
aan den vooravond dier algemeeue ontstel-
teuis? Mogeljjk wel, wjj weten bet niet.
Indien echter die triomf en die straf
der goddeloosheid werkeljjk naderen, zal
de worsteling vreeseljjk zjju.' Maar de
eindtriomf behoort aan Christus. Maakt
de autichrist de vereeniging van alle
menschen tot een volk onder een hoofd
tot werkelijkheid, Christus, de Koning over
FEUILLETON.
Denk u drie kleine, op elkander volgende,
spoorwegstations: X. Y. Z. Reeds hoor ik u vra
gen, of we met eene vergelijking met drie onbe
kenden te doen hebben. Neen, met algebra be
moeien wijons niet, we verbergen slechts de
ware namen door onze letters.
Het is een snikheete Augustus-avond. De
ondergaande maan is door een rooden kring
omgeven. Aan den horizon hangen, in het
Noorden, zware wolken, die er als reuzenge
bergten uitzien. Verblindende bliksemstralen
doorklieven het luchtruim dof rolt de donder.
Cesar Favari, de stationschef van Y,zit in zijne
hemdsmouwen, zonder das, in zijn kantoortje
voor het telegraaftoestel. Het was een slechte
dag voor hem geweest, want hij had den tele
graaf beambte, die ongesteld was geworden, moeten
vervangen en geen oogenblik rust gehad. De
stationschef is een uitstekend mensch, maar hjj
geraakt licht uit zjju humeur, vooral wanneer
geheel het menschalyk geslacht en Beheer-
scher der wereld, zal op Zjjne beurt de
kiuderen Adams vergaderen tot éene kudde
ouder éeu Herder en als dan de wereld
slechts een en hetzelfde geloof zal erkennen,
daartoe gebracht door de kastijdingen eu
door de ware wetenschap, dan zal de wereld
wonderen zien, waarvan wjj ons nog geen
denkbeeld kunnen vormen. Wjjzen alle
verschijuseleu op de voorbereiding van
verschrikkelijke gebeurtenissen, ook het
rjjk vau Christus op aarde vertoont zich
duideljjker. De stoom voert onze Missiona
rissen naar verre gewesten, de telegraaf
seint naar heinde en verre de zegeuspre-
kiugen vau den Paus, Christus' plaatsbe
kleder, en de reizigers, die het Ijskoude
klimaat van de noordpool en de brandende
hitte der evenachtslandeu trotseeren, openen
een nieuw veld voor deu jjver der geloof-
predikers, vurige volgelingen van Christus
en de ware vrienden der menschheid.
Nog eens, wjj bemiunen de wetenschap,
niet de zoogenaamde, die hoovaardjj kweekt
en God verlaat, maar de ware, die op geloof
steunt, geloof en zaden bevordert eu al
nader voert tot den triomf van den God-
mensch en het waarachtig geluk der
menschen.
Moge al het nieuwe en grootsche, het
welk de menscheljjke geest ontdekt en
uitvindt, hem steeds meer den Schepper
doen verheerlijken.
Jl. Maandag is in den Rjjksdag het
debat geopend over het wetsontwerp der
Heereu Rickert c. s. tot wjjzigiog der
militaire strafrechtspleging. Het voornaam
ste punt in dit ontwerp strekt otn te be
palen, dat officieren, die uit den dienst zjjn
ontslageu, niet meer aan de militaire
jurisdictie zjjn onderworpen. Het ontwerp
werd bjj eerste en onmiddellijk daarna bij
tweede lezing aaugeuomen. Daarna werd
door de voorstellers een besluit geformuleerd,
om aan de Regeering te verzoeken, ten
spoedigste een ontwerp tot regeling der
militaire strafprocessen in te dienen, waarin
de militaire strafrechtspleging meer iu de
vormen van het gewone strafproces wordt
gebracht eu de bevoegdheid dor militaire
rechtbanken in vredestijd wordt beperkt
tot misdrjjveu uitsluitend in zaken van
dienst. Het eerste gedeelte van dit ont-
werp-besluit werd met groote meerderheid
van stemmen aaugeuomen; het tweede ge
deelte werd verworpeu.
Boulanger heeft weer eeu manifest
uitgevaardigd, waarin bet volgende gezegd
wordt. De uitslag der jongste verkiezingen,
waarbjj de officiëele draog eene groöte rol
heeft gespeeld, heeft de hoop van hen, die
Frankrpk groot en welvarend willen zien,
niet geschokt; de zaak der herziening van
de constitutie beeft geen nederlaag geleden.
De overwinning is verzekerd aan de natio
nale partjj, die niet ophouden zal te strjjden
zijne waardige wederhelft van de eerste verdieping
naar beneden komt, om een praatje met hem te
houden. Heden b. v. heeft Arpaliee (zoo heet
zjj) een zeer lang bezoek bij hem afgelegd, God
dank is zjj eindelijk naar bed gegaan en Cesar
is van plan haar te volgen, zoodra trein 44 (die
van X komt) en trein 105 (die van Z komt)
voorbij zijn. Maar het was of <le duivel er mee
speelde. Trein 44 kwam telaat, en daardoor
werd trein 105, die den eersten in Z. ontmoeten
moest, ook opgehouden.
Het is 11 uur.
Eindelijk geeft station X teeken van leven
en seint het vertrek vau trein 44. Bjjna op
hetzelfde oogenblik komt uit Z van den daar
gestationeerden chef het volgende telegram:
Als gij trein 44 kunt ophouden, laat ik
105 vertrekken.
Cesar stelt zich levendig het ongeduld der
reizigers voor en, inschikkeljjk als hjj is, tele-
grapheert hij terstond terug:
Zend trein 105 maar weg; zal 44 ophou
den.
Terstond daarop komt het sein uit X: //105
vertrokken."
voor de vestiging eener populaire republiek,
waarvan hjj (Boulanger) te Tours het pro
gramma heelt uiteengezet.
Tengevolge vau eeue rustverstoring
in de Rue Royale te Parjjs zjjn Dêroulède,
Pauliu, Mary, Lehérissé en Boudeau,
Boulaugistische Afgevaardigden, gear
resteerd geworden. Ook nog eeu zestigtal
andere personen, die weigerden uiteen te
gaan, werden gevat.
In de Kamer werd Floquet met 348 van
van de 510 uitgebrachte stemmen tot
voorloopig voorzitter gekozen. Develle en
Casimir Perier werden tot oudervoorzitters
gekozen. Boulanger verkreeg voor het
voorzitterschap 52 stemmeD.
De Afgevaardigde Blanc, die als oudste
in leeftjjd het voorzitterschap waarnam,
sprak over de overwinning, die de repu
blikeinen bij de verkiezingen behaald
hebben. Hjj werd toegejuicht, doch de
Bouapartist Baudry d'Assou riep: Dat hebt
gjj te dauken aan ktioeierjjen en aan
diefstal!
De Afgevaardigde Thévrier woonde de
zitting bij gekleed in eene werkmauskiel.
Het wordt bevestigd dat Boulanger
het eiland Jesrey niet heeft verlaten.
Den lOden dezer zjjn te Madrid
bjjeenkomsteu van anarchisten gehouden,
ter gelegenheid van den verjaardag der
ter doodveroordeeliug van de anarchisten,
die in 1887 te Chicago zjju opgehaugeu.
Schering eu inslag van de redevoeringen
die gehouden zjjn was: omverwerpiug der
bestaande maatschappij. De rjjkdommen
moeten verdeeld worden en allen iu de
maatschappij moeten gelijk zjjn. Eeuige
rustverstoriug heeft er niet plaats gebad.
Het bericht uit Turjju, dat roovers
een aauslag beraamd hadden tegeu een
spoortrein, die de Indische mail met eene
waarde vau vele millioenen vervoerde, bljjkt
eeue mystificatie te zjju geweest. Eeu mis
dadiger, die te Asti in de gevangenis zit,
schepte er vermaak in, aan den cipier een
groot geheim te openbaren. Dat geheim
nu was de bedoelde aanslag. Men zou deu
trein laten derailleeren eu vervolgens zou
den de roovers aan het plunderen gaan.
De cipier haastte zich het geheim aan
zjjne superieuren te openbaren, en nu wer
den de groote voorzorgsmaatregelen geno
men, geljjk men uit hetgeen wjj dienaan
gaande hebben medegedeeld, heeft gezien.
Iu de Grieksche Kamer heeft Dely-
aunis de Regeering geïnterpelleerd over de
aangelegenheden van Oreta, eu eeue af
keurende kritiek geleverd van de nota, door
de Regeering gericht tot de mogendheden.
Trikoupis heeft geantwoord, dat de Regee
ring dé volle verantwoordelijkheid harer
handelingen wenscht te drageo; z|j heeft
de Cretensers tot bezadigheid aangemaand,
en andere raad kon zjj huu, in verband
met den toestand van Europa, niet geven.
Ten slotte vroeg de Minister een votum
van vertrouwen.
Te Baltimore begon jl. Zondag het
Over eenige minuten zal ik dan toch ein-
deljjk rust hebben, denkt Favari, zich vergenoegd
in de handen wrijvend. Snel schiet Hij zjjn jas
aan, doet een das om, wischt zich het zweet van
het voorhoofd en treedt in de open lucht.
Daarbuiten ziet het er onrustbarend uit. Een
vreeseljjk onweder was losgebarsten; een slag
was zelfs zoo hard, dat men denken zou, dat de
dooden er van moesten ontwaken. En Arpaliee
W83 zoo bang voor den bliksem. Cesar verwon
derde er zich werkelijk over, dat zij nog niet
op den trap was gevlucht en met haar heesche
stem //Cesar, Cesarl// had geroepen.
Bartolomeo, de assistent van den chef, loopt
op en neer, met eeDe lantaarn in de hand, die
eene lange straal rood licht voor zich uitwerpt.
Slechts bjj den weerschijn van den bliksem ver
dooft het roode licht en ziet men daarvoor in
de plaats de lange gestalte van Bartolomeo, die
werkelijk te groot is voor zoo'n klein slation-
netje.
//Bjj de zeven Maccabaeën" bromt hjj
//wat een weer". Het onweder komt steeds nader,
de wind doet het stof in wolken opvliegen, en
strijkt door de boooien en over de korenakkers.
eeuwfeest der eerste R. K. diocese in de
Vereenigde Staten, dat verscheidene dagen
zal dureu. Gisteren zou Kardinaal Gibbons
Washington bezoeken om de nieuwe R. K.
Universiteit in te wjjden. Ruim 600 Pre
laten en Priesters woonden Zondag jl. de
Hoogmis bjj.
Iu het verslag van het bureau van
den landbouw wordt gemeld,dat de katoen-
bouw in Noord-Carolina en in den Staat
Virginia zwaar geleden heeft door lang
durige regens gedurende den bloeitjjd. Iu
Tennessee is door regens en nachtvorsten
in October veel nadeel veroorzaakt, zoodat
in deze drie Staten de oogst vermoedeljjk
veel minder dan in 1888 zal wezen. In de
Staten van Zuid-Caroliua tot Alabama zal
de oogst vertraging ondervinden tengevolge
van het voortwoekeren vau onkruid op
groote schaal. In de landstreek bewesten
de Mississippi worden de vooruitzichten op
3 pet. beneden de uitkomsten van 1888
geschat, tengevolge van verwoestingen door
rupsen en wormen aangericht.
Uit Snanghae wordt gemeld, dat er in
het keizerljjk paleis te Pekiug groote ouee-
nigheid heersciit. De Keizer weigert de Kei
zerin te zieu of te spreken, waarmede hjj
in Februari gedwongen is te trouwen, door
dien de Keizerin-moeder het huweljjk wist
door te drjjveu, terwjjl bij de dochter van
een adellijk persoon wensehte te huwen.
Laten wij beter worden, en alles zal
beter worden. Ziedaar een woord der be
hartiging waardig. Geen mindere dan Dr. Peter
Reichensperger, de grijze rechtsgeleerde veteraan
van het Centrum richtte ze in den Duitschen
Rjjksdag tot dat hooge lichaam.
Ja, van boven moet het goede voorbeeld ko
men. Door voorbeelden moet gepredikt worden
door de hoogere klassen.
T/at baat het, dat men preekt en uitvaart
tegen weelde en zingenot, als de burgerman, als
zij, die het voorbeeld van eenvoud moesten geven,
in alles eene luxe ten toon spreiden, die alle paal
en perk te buiten gaat. Wat baat het tegen zin
genot te velde te trekken, als de eenvoudige
man, de werkman, ziet dat de burgerzonen vor
stelijke partijen houden, alsjde burger h*ast geen
leest kan virren, zonder dat de champagne bjj
stroomen vloeit? Wat baat het op de voorvader-
ljjke eenvoudigheid in levenswjjze en kleeding
te wjjzen, als openlijk vertooning van luxe en
weelderigheid wordt gemaakt? Als de minder
rjjke door deze vertooningen als het ware wordt
getergd?
De oude adellijken maakten enkel vertooning
bjj feestelijke gelegenheden, en als zjj als offi-
cieële personen moesten optreden, anders waren
ze eenvoudig gekleed evenals de Westfaalsche
degelijke edelman Dr. Peter Reichensperger nu
nog.
En «wat is thans het streven van de rjjke
burgerjj, vooral van de parvenu's?
Elkander door pracht- en praalvertoon de
oogen uit te steken, inplaats van geljjk onze vro
men, degeljjke en echt godsdieustige vaderen hun
naam door stichtingen en liefdadigheid bjj het
nageslacht in eere te doen bljjven.
Geen levende ziel is op het station te zien, wie
zou ook bjj zulk noodweer reizen? De stations
chef treedt op den beambte toe en zegt; //trein
44 en 105 ontmoeten elkander hier.//
Wat, antwoordt Bartolomeo, „44 houdt
hier niet eens op.//
„Eene minuut maar, dat weet ik wel. Ik
wilde alleen maar zeggen, dat hjj vaa avond
hier op 105 wacht."
„Maar hij stopt volstrekt niet.//
Oogenschijnljjk is Bartolomeo gek geworden,
maar toch voelt de statiouschef, dat hem de
haren ten berge rjjzen.
«Ezel, roept hjj, en verliest zoo zjjne
hoog noodige bedaardheid heeft de trein dan
gisteren hier ook niet gestopt?"
Bartolomeo blijft bedaard, maar het schijnt,
dat hjj zijne kalmte meer als bewijs voor de
waarheid zijner woorden wil aanwenden dan om
een ongeluk te voorkomen: „tot gisteren, ja,
maar vandaag stopt hij niet meer.//
En terwjjl hjj zjjn chef iu het dienstburesu
trekt, maakt hij hem op de volgende bekend
making opmerkzaam.
{Wordt vervolgd.)
