N I E U WE
No. 1469.
Vrij s« 22 November 1889
144» Juntug
kerkelijke goederen.
BI) IT EN LA NO,
Arvor en Ingrid.
HURL
ABOWITSIMBHTSHBIJ»
Per 3 maanden voor Haarlem0,81
Voor de overige plaatsen ia Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afziuderljjke Nummers 0,08
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG ea Z ATERDAG.
BUEBAU: St. Janstraat Haarlem.
AÖITB KA WON AGUTATB
C0ÜR1JT.
PBIJ8 DXB ADVBBTBBTTlfiB
Van 1—6 regel»30 Cents.
Elke regel meer t
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag
en Vrjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPERSSt I, AURET.
Eene met den felsten haat tegen den
godsdienst vervulde democratie heeft, zoo
als bekend is, niet lang geleden in Frank-
rjjk, binnen enkele weken alle kloosters,
welke de Katholieken uit de puiuhoopen der
groote revolutie hadden laten verrjjzen,
verwoest door gewelddadige verdrijving
der rechtmatige bezitters. Wij weten ech
ter, dat niet slechts de der Kerk vijaudige
democratie dergelijke wandaden heeft be
dreven, ook onder legitieme heerschers vin
den wij zulke ergerlijke feiten. Wanneer
de als schutspatroon van het Duitsche
liberalisme gevierde Keizer Jozef II met
éeu peunesteek 124 kloosters ophief en de
bezittingen der gestichten, ten bedrage
van meer dan 200 millioen gulden liet
verbeurd verklaren en als in Portugal on
der bet regentschap van Dom Pedro 300
kloosters verwoest en door Koningin Chris
tine in het jaar 1834 meer dan 100 kloos
ters gelijktijdig werden opgeheven, als
Keizer Nicolaas I, die zich toch als ver
tegenwoordiger van het legitiem beginsel
door de ilynastiën van Europa liet Ter
eeren, tegen de heiligste beloften, waardoor
een heerscher zijne ouderdaneu voor de
toekomst van hun lot kan gerustteilen,
bjjua alle kerkelijke inrichtingen in Polen
vernietigde, dan geldt het verwijt niet
voor de Frausche democraten alleen, die
immers openlijk verkondigen, dat zjj noch
aan God noch aan de eeuwigheid geloo-
ven.
Bp het aanschouwen van het wonder-
schoone Kartuizerklooster te Pavia, dat
Jozef II ophief en daardoor aan het ver
val prijs gaf, roept een niet-Katholiek, de
Engelschman Faber, weemoedig uit: »0
wereld vol heiligen vrede, vol koninklijke
weldadigheid, vol boete eu zegen, gjj moest
van deze aarde verdwijnen door de rnacht
van éeue handteekeniug!»
Men heeft reeds vele malen klooster rui
nen kunnen aanschouwen en steeds heeft men
overal uit deD mond van het volk ver
nomen, dat hel in bezit nemen van klooster
goederen voor de nieuwe eigenaars weinig
voordeel opleverde; de zegen ontbrak. De
willekeurige aanval op de kerkeljjke goede
ren vvas de eerste stap naar de revolutie,
de eerste stoot tegen den troon en het
begin tot de oplossing van het sociaal
verband, dat de menschheid als zedelijke
maatschappij te zamen houdt. Wjj hebben
het reeds dikwerf verkondigd, dat volgens
onze overtuiging slechts door de volle
restitutie der Pauselpke rechten op den
Kerkeljjken S'aat weder eene stabiliteit in
het behoud der tronen zal komen; de
legitieme zetels toch worden alle bedreigd
zoolang een der Kerk vijandige beginsel
door de Vorsten zei ven in de maatschappij
wordt gehuldigd. De meuschelpke be
schaving is het resultaat van eene aan
houdende ontwikkeling, welke daardoor
FEUILLETON.
Daar, waar de heldere, zilverstralende stroom,
de Dalelf, uit de gebergten van Darleearlië vloeit,
ligt het stadje Falun met zijne rijke kopermijnen
en zijne arme bevolking, die sedert eeuwen bet
ruwe nntaal uit de krochten der aarde, de erts
groeven, haalt, waarin nooit eene zonnestraal
doordringt en alleen de mijnlantaarn evenals een
graflicht zoo naar en treurig schijnt.
Het was op een vroegen morgen in de maand
Mei, van 't jaar 1777, toen de bergwerkers zich
gereed maakten tot de nederdaling, zich bekleed
den met hunne leeren voorscbooten en uit hunne
schamele bouwvallige hutten kwamen, waarin zij
den uacht hadden doorgebracht, zij de arme
drommels, die, na 't ontwaken eu het korte
zonnelicht, dat hun gegund was op den weg
naar de mijn, weder moesten afdalen in den
duisteren spookachtigen nacht der groeven.
De gewoonte stoot af tegen eiken last des
levens en dus zagen ook de lieden, die
alleen mogelijk kan gemaakt worden, dat
het volgende geslacht voortbouwt op dat
gene, watj de voorafgaande generatie heeft
gewrocht. Geen grootsch werk komt in éeu
geslacht tot stand eu het kan niet ontkend
wordeö, dat de hedendaagsche beschaving
veel aau de kerkelijke stichtingen heeft
te danken. Dientengevolge kan men zich
geen te groot deukbeeld vormen, welke
zegenrijke gevolgen kuunen voortspruiten
uit het jstreven der levenden om door
stichtingen nog werkzaam te blijven, lang
na hun heengaan van dit aardsch verblijf.
Deze edele gedachte van den menschel jjken
geest zal echter langzamerhaud te loor
gaan, wanneer men door de dagelpksche
ondervinding wordt overtuigd, dat bp de
boogere machten de eerbied voor den laat
stee wil vau den overledene meer eu meer
verdwpnt eu het is zeer begrijpelpk,
dat de lust moet vergaan een deel vau
het vermogen daaraan te besteden, dat
zekere dierbare ideeëu ook na den dood
nog voortdurend worden verwezenlijkt,
wanneer de waarschijnlijkheid bestaat, dat
door eene stichting het geld wordt ver
schaft, om juist datgene te bestrijden en
te vernietigen, wat het voorwerp van de
hoogste vereering en van bet gloeiendst
enthusiasms van den stichter was.
En zulks geschiedt, wanneer men de
stichtingen van haar doel outvreemt.
Terwpl men de levenden ontmoedigt, offers
voor de toekomstige geslachten te brengen,
bereidt meu voor de laatsteu eeu toestand
van materiëele eu intellectueels verwarring
voor, waardoor onze nagedachtenis in plaats
van gezegend, vervloekt zal worden.
In onze dagen heeft meu de ergerlijke en ont
zettende brutaliteit het erfgoed van denPaus,
van de armen eu de Kerk,naar eigen goeddun
ken te gebruiken. Inderdaad de dag der ver
gelding schijnt aan te breken; zij, die rpk
geworden zijn door het plunderen van de
Kerk, zullen door anderen wor ien uitge
zogen en op dezen zal dan ten slotte de
sociaal-democratie aanvallen, om hare aan
spraak te doen geldeD.
Qui mange du l}ape en meurt. Dat toch
velen aau deze woorden mogen deuken!
Het nieuwe Braziliaansche Gouvernement
heelt eene proclamatie uitgevaardigd, waar
in het den nieuwen staat vau zaken aan
kondigt, onder mededeeling dat de provin-
ciëu des lands, vereenigd door federatie,
de »Vereenigde Staten van Brazilië» vor
men. Elk dezer Staten verkrjjgt zjjn
plaatselijk Gouvernement en zal het vol
gend jaar Vertegenwoordigers afvaardigen
naar het CoDgres, waarvan het toorloopig
Gouvernement definitieve beslissiugen ver
wacht. Inmiddels zullen de Gouverneurs
waken voor de handhaving der orde en
zal het voorloopig Gouvernement de be
langen des lands in de binnen- en buiten-
zich aan zulk een treurig en gevaarlijk werk
moesten wijden, volstrekt niet uit, alsof zij mei hun
lot ontevreden waren. Kalme rust lag op 't bleeke
gelaat der gespierde mannen, getuigend van eene
manhaftige werkzaamheid en vastberadenheid,
die het gewoon is, de gevaren zegerjjk te over
winnen, welke de strjjd met de elementen aan
biedt, zoodra de mensch met hen een ongeljjk
spel begint en hen zoekt te breidelen.
Een jongeling, evennls de anderen in het een
voudige pak van een mijnwerker gestoken, scheen
echter zoo'n haast er niet by te hebben, zjjn
dagwerk te hervatten, want hij vertoefde even
bjj een klein huisje aan den weg, om met een
j'-ugdig meisje te keuvelen, dat in de open huis
deur stond. Zjjne talrijke gezellen stapten met
een vriendelijken morgengroet het jonge paartje
voorbij en to den het volstrekt, niet opvallend,
dat Arvor Ljung daags voor zijn huwelijk eenige
minuten meer opofferde om met zijne bruid In
grid Stjerna te spreken; anders was zulks de
gewoonte niet van den vljjtigen, oppassenden
werkman, wanneer hij des morgens naar zijn
werk ging.
//Ik heb dezen nacht een droom gehad//, zeide
Ingrid tot haar verloofde. „Ik meende n een
landsche aangelegenheden vertegenwoor
digen. Alles blijft nog steeds rustig.
Volgens te Londen ontvangen particu
liere berichteu uit Brazilië heeft de Keizer
slechts een uur tjjd gekregen om been te
gaan. Hij heeft geen afstand vau de Re-
geeriug willen doen, en verklaarde, alleen
voor geweld te zwichten. Omringd van
zijne familie heeft hp op hoogst waardige
wjjze de deputatie ontvangen, die hem kwam
mededeelen dat het koizerrjjk was afge
schaft. Als eenige concessie werd hem toe
gestaan, ouder de keizerlijke vlag te varen
op een oorlogsschip, onder geleide vau twee
andere oorlogsvaartuigen, waarmede koers
werd gezet naar Lissabon. Niet alle Bra-
ziliaausche agenten in het Buiteulaud be
schouwen de revolutie als een fait accompli.
De Braziliaansche Consul-Generaal te New-
York, geïuterviewd door eeu reporter vau
de Herald, zeide dat de marine zich niet
bjj de revolutie aansluit; voorts dat de
Schout-bij-uacht Degama uit Washington
naar Rio-Jaueiro was vertrokken, alwaar
de hoofden der opstandelingen spoedig
zouden ondervinden, dat de marine niet
op hunne zjjde is. De omweuteliug
zoo luidde het verder heeft uitsluitend
een militair karakter. Het volk, hetwelk
de soldaten veracht, heeft aau de be
weging geen werkzaam deel genomen. Do
Consul-Generaal was dan ook van oordeel,
dat met de bewegiug alles te plotseling
is toegegaan om va« langen duur te kuu
nen zpn. Hjj voeg,ie er by: het ware vau
den toestaod weten wij niet, omdat de
telegraafdienst aldaar geheel in handen
der heerschende revolutiounairen is, die
alleen laten overseinen wat te hunnen gun
ste is.
Da Braziliaansche Gedelegeerden naar het
Amarikaansch Stateucongres hebben be-
sloteu, vooreerst weg te bljj/eu.
Volgens de Imparcial leggen de republi
keinen in Portugal groote blijdschap aan
den dag wegens de zegepraal der Republiek
in Brazilië. Het Portugeesche leger staat
bekend als half republikeinsch. Intusschen
vindt de kouiuklpke familie van Portugal
het alles behalve aangenaam, dat de ge
wezen Keizer naar Lissabon komt om er
verbljjf te houden.
Een dagblad van Jersey, dat naar het
heet in betrekking staat tot de overhedeo
van het eiland, geeft te verstaan, dat, als
er nogmaals rumoerige manifestaties ge
houden worden geljjk den vorigen keer,
Generaal Boulanger onmiddellijk verbannen
zal worden op bevel van den Gouverneur.
De President der Republiek heeft eer
gisteren het bureau vau den Parpschen Ge
meenteraad ontvangen, die hem zjjne col
lega's voorstelde.
De burgers* kwamen deu Heer Carnot
dank betuigen voor de talrjjke bewjjzen
van sympathie door hem aan den Raad
gegeven tjjdens de tentoonstelling.
»Uwe tegenwoordigheid,* voegde de
vurigen nevel te zien en het hart bonsde mjj in
hst lijf van angst. Daarop heerschte er eeue dikke,
dikke duisternis rondom ons heen en deze duurde,
om zoo te zeggen eene eeuwigheid. Ten laatste
werd het echter weder klaar, wij zagen elkander
terug en neen wjj waren dezelfden niet
meer als vroeger.
//Ik heb heel andere dingen gedroomd//,
antwoordde de jonge man lachend. „Ik droomde
van u, Ingrid, en van onze bruiloft. Toen ik
ontwaakte dacht ik: //Morgen gaat mijn droom
in vervulling. Och, als de werkelijkheid zoo
kostbaar als de droom is, zal ik dra de meest
gelukkige mijnwerker te Falun zjjn!//
//Ik wensehte maar, dat gjj heden niet in de
mijn behoefdet aftedalen, Arvor! Zooals het heet
in de sagen en liederen der bergwerkers, heer-
schen daar beneden spookachtige gedaanten,
welke de menschen dreigen, hun het ruwe me
taal ontrooven, en ze bovendien nog betooven-n
zoo dat ze beneden moeten bljjveu, den te
rugweg niet meer vinden en Gods seboone zon
niet wederzien.//
„Dat staat in de oude balladen te lezen, In
grid, welke honderden jaren oud zjjn én voort
spruiten uit de tjjden, toen men nog aan berg-
voorzitter er bjj, heeft den glans dar
feesten verhoogd!*
Na dit staaltje van republikeinsche
vleieiij besprak meu de groote quaesties,
die hangende zijn, nis die van den lacht-
spoorweg en het drinkwater. De Heer
Carnot noemde de oplossing dezer vraag
stukken ououtbeerlpk voor het welzpn der
stad Parijs.
Het groot socialisten proces te Elber-
feld dis laatsteden Zaterdag begonnen. Er
zijn 91 beschuldigden. Het hoofdpunt van
beschuldiging is voor de moesten: verboden
heimeljjk bondgenootschap. Aan eeu hunner
wordt bovendieu Terspreiding vbd socialis
tische geschriften ten laste gelegd; aan 14
anderen ook nog opruiiug tegen de staats
instellingen; aan 4 anderen buitendien Ter-
spreiding van eeu opruiend »laudstormlied.<
Er zijn 468 getuigen gedagvaard.
De Pruisische Katholieken hehben
dezer dagen belaugrjjke overwinningen
behaald bjj de gemeenteraadsverkiezingen
in een aantal steden van de Rjjnprovincie.
Vooral in Keulen is hun succes groot. Het
Centrum ging daar hand aau baud met
de werklieden-partp en bracht aan de libe
ralen eene geduchte nederlaag toe. Deze
overwinningen doen goede verwachtingen
voor de aanstaande algemeene verkiezingen
ontstaan.
Bjj de plaats gehad hebbende verkie
zingen voor den Berljjnscheu gemeente
raad hebben de sociaal-democraten in 16
afdeeliugeu reeds 4 zetels gewonnen, terwpl
hunne candidaten in zes andere in herkie
zing komen. De verkiezingsstrjjd heeft dit
merkwaardigs, dat vooral in de derde at-
deeüng, waar veel geringe lieden kieien,
de sociaal-democraten en de anti-semieten
heftig tegen de Duitsca-vrjjziuuige candi
daten in het strjjdperk treden.
Bjj de begrootiugscommissie heeft da
Minister van Oorlog het militair wetsont
werp (organisatie van twee nieuwe leger
korpsen) toegelicht. Hjj zeide, dat het ont
werp een gevolg was van eene innerlgke
beliO'fte bij het leger; dat het in geea
enkel opzicht in verband staat met de nieuwe
Fransche legerwet, eu dat het inoet wor
den beschouwd als vormende eene voltooiing.
Na eenige aanbevelende opmerkingen van
de Heeren Hueue en Ballestrem heeft de
commissie met algemeene stemmen het ont
werp aangenomen.
In den Rjjksdag werd het voorstel
van Barth (tot opheffing van het verbod
op den invoer van zwijnen aan de Deen-
sche grens) en dat van Websky (tot vrjje
aanvoer van zwpnen in de Duitsche slacht
huizen) na eeu langdurig debat verworpen.
De Minister Lucius bestreed deze voorstel
len op groud van het voortdurend heer-
schen der varkensziekte in Denemarken,
waar die ziekte telkens opnieuw uitbreekt,
spijt de krachtige pogingen der Regeering
om haar te onderdrukken. Ook Engeland
laat geen Deensch slachtvee toe. En wat
geesten en kabouter-mannetjes geloofde. Destjjds
was men nog niet zoo goed op de hoogte v»n
het mijnwezen als thans, en dikwerf kwamen
ongelukken voor, welke men wel niet op reke
ning der menscheljjke „domheid// stelde maar
meer op die der onderaardsohe werklui. Neen,
vandaag is men slimmer dan voorheen; men weet
de gevaren af te keeren en te ontwijken. Sedert
vjjftig jaren en langer nog is geene instorting
gebeurd, onweer bedreigde ons, geen doorbraak
is er in de mjjnen Falun ooit meer voorgeko
men.//
Zekerl dat is waar, Arvorl Maar ik moet toch
zeggen, dat mij het hart bonsde bij de gedachte
aan mjjn laatsten droom. Wel weet ik, dat gjj
voor onze toekomst uw werk dient te verrichten,
maar toch kondet gjj cr heden slechts
vrjj van wezen, lieve Arvor, dan ware ik tevre
den! Eene siddering overvalt mij, wanneer ik er
aan denken moet dat de booze geest, daar be~
neden, ons mogelijk het geluk niet gunt, waarop
wij beiden hopen en waarvan wij vertrouwen
en gelooven, dat de goede God het voor om
heeft bestemd
Wordt vervolgd.)
