N I E WE
No 1471.
Woensl&g 27 November 1889.
14de Jaarft&ng
Moderne huwelijken.
BUIT EN LA IM I).
B 11\ N E i\ L A i\ 1).
8.
Arvor en Ingrid.
H44RlEHSdHE mUM.
ABONNBMBNTBFBIJB
Par 3 maanden roor Haarlem 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzinderljjke Nummer»0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUBXAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE KA WON AGITATE
PBIJ8 DBS ADVEBTENTIfiW
Van 1—6 regels30 Cents.
Elke regel meer 3
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag*avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KüPPERS fc I.AUBEÏ.
Wat is 's menschen leven? Eene aan
eenschakeling van bekommernissen eu zor
gen, een groote roman als 't ware, een
roman met tallooze veranderingen, waarin
vaak het plotselinge de hoofdrol speelt eu
waarvan de geheime ontknoopiug zelf den
fijnsteu opmerker ontgaat.
De inhoud van sommige bladzijden van
dien roman is merkwaardiger dan die van
de overige. Zoo trekt op de allereerste de
welkomstgroet der bigde moeder onze aan
dacht, waarmede het pas geboren kind
wordt begroet.
Doch slaan we eeuige bladzijden over,
die namelijk, welker inhoud gewjjd is aan
de onschuldige jeugd, eu staan we een
oogeublik stil bjj eene bladzijde, die wel
voor eeue der merkwaardigste mag gehou
den worden.
Wjj bedoelen dat tjjdstip in 's menschen
leven, waarin hg gehoor geeft aan de stem,
die hem aauspoort zjjn leven te verbinden
aan een ander.
Zeker de bladzjjde van het huwelijk is
eene allergewichtigste in het boek des
menschelgken levens. Zij schetst een tjjd
stip, waarvan de merkwaardigheid, de
luister en de verheveuheid algemeen wor
den erkend.
Schilders, beeldhouwers, toonkunstenaars,
dichters eu prozaschrijvers van allerlei
soort, allen vonden bezieling eu heilige
gevoelens in de ontluikende en bekroonde
liefde. En kan het anders? Twee wezens,
rein en deugdzaam, elkander beminnende,
naderen den voet des altaars om door de
hand van den Gezalide des Heeren voor
fcltjjd te worden vereenigd. Zg, de beval
ligheid, hg de kracht, de sterkte! Veree
nigd zjjn ze in het geluk door God aan
hen geschonken. Ziedaar een christelgk,
een wezenlgk hnwelgk.
Maar er is eene tegenstelling. Het chris
telgk huwelgk heeft eeu vjjaud, die onder
den vorm van eigenbelang of hebzucht
verwoestend optreedt in de maatschappjj.
Er bestaat eene gravure, welke eene rjjke
maagd voorstelt, besluiteloos aan wien zg
haar leven zal toewgden, aan den eeuvou-
digen werkman, dien zjj liefheeft of aan
den rjjken koopmanszoon, dien zjj niet
bemint. Zg voert een hevigen strjjd. De
koopmanszoon is rjjk, terwjjl de werkman
geen geld of goed bezit.
Wie zal hier zegevieren?
Wat de gravure voorstelt, geschiedt zoo
vaak in onze moderne maatschappij. Door
dwang genoodzaakt, huwt het meisje den
rjjken koopmanszoou. Zjj bedriegt zich
zelve, de jonge vrouw, zg bedriegt de na
tuur. Zjj beleedigt God want zjj stemt toe
in eene vereeniging, die niets anders is dan
eene goddeloosheid, eeue ontheiliging van
het Sacrament.
Hier staan we voor eene ontzettende
dwaling onzer dagen. Ziedaar een huweljjk,
ja, maar eene veieeuiging, die voor beide
partgen eene ongelukkige toekomst zal op
leveren. En dergelijke buwelyken hebben
er helaas! maar al te vaak plaats in onzen
FE U1LLETON.
(Vervolg).
Arvor nam zjjne gereedschappen ter hand en
kroop er mede door de enge opening in eene
holte, welke zich nog beneden het niveau van
den mijngang bevond eu waarin zijn bo-
ringstoestel lag. Aanstonds zette hij zich vol
vuur aan den arbeid, evenals de anderen aan
hunne boringen. Een tjjdlang hoorde men niets,
dan het geruisch der in de rots dringende boren
en het in de verte ruischeDde water, dat door
houten schorsen in eene kom samenvloeide en
waaruit het dan door eene pomp opgehaald en
uitgelaten werd.
Toen de jo ge man een uur en nog langer
zoo vljjtig gewerkt had, dat hem in de matte,
doffe lucht het zweet van zjjn voorhoofd biggel*
materialistischec tjjd; 't zjju huwelgken
uit belangzucht gesloten en daarom mis
daden tegen de natuur, die schromelijk
beleedigd wordt eu die zich ontzettend zal
wrekeu.
Hoe meer de weelde veld wint iu onze
maatschappjj, hoe meer het edele gevoel
verloren gaat. Wjj weten niet meer een
voudig te leveu, ons tevreden te stellen
met weinig. Eerst moet er een bruidschat
zgn eu de vrouw, die aau dien bruidschat
verbonden is, och, zg is eene bijzaak. Het
geld is hier de hoofdzaak. Eu zoo huwt
men. Arme liefde! De geldzucht heeft u
gedood.
t Is de geldzucht, die zoo vele echtge-
nooteu ongelukkig maakt. Verre van eens
gezind te zjjn, van op te gaan in elkau-
der, verwjjdereu zg zich elkeu dag al
verder van elkaar, 't Zjju twee slaveu
aaneengeboeid.
De ware liefde is eene groote meesteres.
Zy maakt het grootste, bet moeiljjkste werk,
zoet. Maar in de huweljjken, uit winstbe
jag gesloten, bestaat zjj niet. De man doet
uiet de minste moeite om zjjne woede te
betoomen, wjjl hjj voor zijne echtgenoote
uiet de minste genegenheid bezit. De vrouw
maakt van de weelde en pracht haar afgo 1,
omdat haar echtgenoot haar geheel ea al
o&verscbillig is. Huizen zijn er, waar de
man de gevreesde dwingeland, anderen waar
hjj de verachte paria is. Huizen zgn er,
waar de vrouw de alles bevelende en on
dankbare afgod, andere waar zjj het last
dier is. O, zor men elkander waarljjk lief-
bad, hoeveel minder ellende zou er wezen!
't Ziju alle ongelukkige huwelgken, waar
de liefde eene vreemdelinge is. Waarom
zich dan aan elkander binden, zonder liefde.
Dwaasheid! Dwaasheid! De natuur, die nooit
hare stellingen verandert eischt het hart tot
zegel op het huweljjkscontract. Belangzucht
is de vjjaudiu der liefde.
De Noorddeutsche Lloyd, die tot hiertoe
het goederenverkeer per stoomboot naar
Amerika bjjna geheel verwaarloosde ter
wille van het snelle stoomvaartverkeer voor
passagiers, zal binuen de vier eerste weken
weer met groote energie het goederen
vervoer beginueu. Er zullen zeven goede-
ren-booteu in de vaart wordeu gebracht.
De concurrentie schjjnt zich voornameljjk
te richten tegen de Hamburger pakket
vaart, die harorzjjds deu sneldienst voor
passagiers tracht te forceeren.
Op 2 Dec. heeft eene buitengewone al-
gemeeue vergadering plaats van de Duit-
sche stoombootreederjj-maatschappjj (zooge
naamde Kingsin-lyu) te Hamburg, ter
zake van de verhooging van het bedrjjfs-
kapitaal tot 5 millioeu mark. Door den
raad van bestuur wordt deze verhooging
voorgesteld met het doel om eventueel te
dingen naar de stoomvaartlijn op Oost-
Afrika met rjjkssubsidie.
de, liet hjj op eenmaal zjjne handen rusten, en
een oogenblik daar zoo moedeloos zittend, kwam
het hem voor als vernam hjj een dof rommelend
geluid onder zjjne voeten. Aanstonds plaatste
hjj zjjne lantaarn op den grond en wierp zich ne
der, om beter de geheime, stil ruischende tonen
der aard-ingewanden te kunnen waarnemen. Hjj
vernam nu niet alleen duidelijk het rommelen,
maar ook een soort knetteren, en tot zjjne groot
ste verbazing zag hij aanstonds, dat om de kleine
vlam zijner lantaarn zich een rookwolkje ont
wikkeld had ter groote van een menschenhoofd
en stralend in 't schoonste blauw, dat hjj ooit
had gezien. Te geljjker tjjd gevoelde hjj een
pjjnljjk geprikkel in de vingertoppen; slaperig
heid en een gevoel van verdooving overviel hem,
terwjjl zjjne ledematen plotseling en lood
zwaar ineenzakten. Het werd hem duideljjk, hjj
ademde eene vergiftigende lucht in. Bjj' het
schjjusel zjjner lantaarn zag hjj, hoe eene fijne
witte damp uit de rotsspleten drong en op de
hoogte van ongeveer een meter boven den grond
Van de zjjde van iuvloedrgke aandeel
houders is intussclieu eeu tegeuvoorstel
gedaan, om deze kapitaalsverhooging liever
te gebruiken voor de oprichting eener
stoomvaartlijn naar Java, reap. Ned.-Indië,
welke eventueel bij de heenreis Antwerpen,
en bjj de terugreis eeue NeJerlandsche
haveu zou aandoeu. Tot hiertoe is het ge-
heele bedrijf der Kingsin-ljju op Oost-
Azië gericht, en in dat kader zou eene
Java-lgn passen, des te meer omdat Ham
burg reeds lang gaarne eene directe ver
binding met Ned.-Indië zou willeu bezitten.
Met de nieuwe Java-liju zou da Hamburger
Kiugsin-liju ook aan de Noordduitsche
Lloyd eeue te Hamburg gaarne gezieue
concurrentie aandoen, terwjjl zjj, door te
dingen naar de Oost-Afrikaausche gesub
sidieerde lijn, audere Hamburgsche reeders,
die reeds daaruaar dingen, in de wielen
zou rjjdeu.
Het Emin-comité te Berljjn heeft door
tusscheukomst van de firma Hausing te
Zanzibar een bericht van Borcherts ont
vangen, volgens hetwelk uiet de Duitsche,
maar de Eugelsche expeditie door de So
malia vernietigd is, en dat Dr. Peters en
de zjjn en zich goed en wel beviuden aan
de Keuia.
De socialisten Bebel, Grilleuberger,
Liebknecht, Meister en Singer, leden van
deu Rjjksdag, hebben aau huune partjjge-
nooten bekeud gemaakt, dat zjj van 1 Juli
tot 30 September hebben ontvangen: voor
het ondersteuningsfonds ongeveer 2400
mark; voor het verkiezingsfonds 25,600
mark, alsook ten behoeve der beschuldigden
in het proces te Elberfeld 900 mark. Ouder
de 25,600 mark voor het verkiezingafouds
zgn begrepen 1000 mark »vau den man
in de maan*, ea 20,000 mark als *Grün-
dergewinn van eeuige socialistische bau-
kiers.
Bjj het bataljon garde-jagers te Lich-
tervelde is aan manschappen, die reeds in
het derde jaar dienen, eene oproeping ge
daan tot vrjjwillige dienstneming naar Afri
ka. De voorwaarden zgn; miusteus een jaar
dienst te doen in Afrika; handgeld 1000
mark; vrije uniform naar het klimaat al
daar; voeding; verpleging; vrjj vervoer heen
eu terug. Verscheidene schutters eu jagers
hebben reeds voor dien dienst geteekeud.
Naar men verneemt, is ook bjj de overige
jagerskorpsen zoodanige aauwerving geo
pend.
De Eerste Kamer in Beieren heeft
het wetsontwerp ter verhooging der mout-
belastiug aangenomen. Gelijk bekend is,
worden, in dit ontwerp de groote brouwe-
rjjeu naar hooger percentcjjfers in die be
lasting aangeslagen dau de kleine.
Naar uit Odessa gemeld wordt, zou
iu ambtelyke kringen aldaar gefluisterd
wordeu dat er geheime onderhandelingeu
tusscheu Rusland en Turkjje geopend zgn
in zake Armenië, hetwelk de Porte gedeel-
teljjk zou afstaan, tegen zekere waarbor
gen en tegen kwijtschelding van wat zjj
nog verschuldigd is wegens de oorlogs
schatting.
De Gezant der Vereenigde Staten te
zweefde, zonder zich hooger te verheffen. Hjj
trachtte overeind te springen en om zich aan de
verpestende lucht te onttrekken en de opening der
holte te bereiken, doch het gelakte hem niet
meer.
Hjj deed moeite om te roepen, doch de tong
weigerde haar dienst. Zjj'ne oogen stonden als
verglaasd, zjjn gelaat werd doodkleurig.
//Ingrid!// zuchtte hjj. Daarop werd het donker
voor zijne oogen; zjjne ellebogen, waarop hjj ge
steund had, werden slap en knikten ineen
machteloos viel zijn lichaam, zjjn hoofd terug ia
den vergiftigenden dampkring.
Allo, Olaf Björn!// riep een kwartier later
een der berglieden uit de gangen.
//Wat is 't, Herald?" vroeg de oude oplettend.
„Kijk eens naar den damp, die daar uit
de holte komt, waarin Arvor Ljung werkt!//
De oude mijnwerker sprong dadeljjk op van
zjjn boortoestel en deed onderzoek.
Een golvende, witte damp drong door de
opening en verspreidde zich, zonder zich meer
Rio-Jaueiro bljjft in vriendschappelijke be
trekking tot de voorloopige Regeeriug, maar
over de erkenning door de Vereenigde Sta
ten is nog niets beslist.
In de dezer dagen gehouden zitting
van bet Amerikaansche Staten-Congres,
welke door de Braziliaansche gedelegeer
den officiëel werd bijgewoond, heeft de af
gevaardigde van de Vereenigde Staten van
Noord-Amerika eene motie voorgesteld, ter
verwelkoming vau Brazilië, als de jongste
zusterrepubliek. Deze motie lokte een krach
tig verzet uit. Slechts Uruguay en San
Salvador steundeu haar, zoodat zg ten slotte
werd verworpen.
De Staten van Zuid-Amerika en van
Centraal-Amerika noodigden honderd, na
der aan te wjjzen, burgers van de Unie uit
tot eene onderzoekiugsreis in die Staten.
Voor dit nieuwerwetsche reisgezelschap
zoude eeue stoomboot worden beschikbaar
gesteld, op welke het eerst Mexico, Cen
traal-Amerika, Columbia, Venezuela eu
West-Iudië, daarna Brazilië eu de Argen-
tjjusche republiek, en vervolgens de west
kust vau Zuid-Ameiika zou bezoeken.
Volgens berichteu van de nationale bank
van Brazilië, gedagteekend uit Rio Janeiro
vau eergisteren, hebben alle provinciën
zonder verzet zich bjj de republikeiuscbe
Regeering aangesloten. De provinciale be
sturen zjju spoedig georganiseerd.
De coustitueerende Kamer, zal, zoodra
tot de voornaamste hervormingen besloten
zal zgn, bijeengeroepen worden.
De Argentjjnsche Republiek en Uruguay
hebbau de Republiek der Vereenigde Sta
ten vau Brazilië erkend.
In een bericht uit Montevideo wordt
bevestigd, dat het Ministerie zgn ontslag
genomen heeft, tengevolge vau 6en geschil
tusscbeu den President der Republiek en
een der Ministers.
Van Houten's vrees. Deze Daam is onzen
lezers voorzeker geen onbekende. Den cacao-man
bedoelen wjj echter niet, maar wel het rumoerig
lid der Tweede Kamer. Dit kamerlid is de vrees
om het hart geslagen, en wel wegens de wjjsiging
der bestaande schoolwet, die kans heelt door de
Eerste Kamer te worden aangenomen.
En als ze aangenomen wordt?
Dan zal het er spoedig bar iu ons land uit
zien. Want dan zullen de socialisten,
gesteund door de magere subsidie, die aan bisou
dere scholen kan verstrekt worden, socialistisehe
scholen oprichten, waar men met behulp vau
staatsgeld den kinderen de arbeiderMarseillaite
zal leeren zingen. Daar zuilen deze arme drom
mels laag leeren neerzien op de psalmzingende
Christenkinderen, die zoo veel dwaze dingen
gelooven.
Wat den liberalen lui zoo al eene nachtmerrie
kan bezorgen,
Indien ze bang zjju voor socialisten, dan heb
ben ze niets beters te doen, dat de godsdienst-
looze school zoo spoedig mogeljjk te sluiten. De
ondervinding zal hun toch ook wel geleerd heb
ben, dat het socialisme nergens spoediger eu
weliger tiert dan op godidienstlooien grond.
Door de vrome psalmzingenden en de jjverige
kerkgangers worden de gelederen der socialisten
niet geruid.
Wist de Heer Van Houten dit niet?
dan een meter hoog te verheffen, op den bodem
der mijn, waarin zich het zwavelstofgas met de
minuut vermeerderde, zoodat bet voor de man-
nen, die daaraan gewoon waren, schier ondra
gelijk werd.
Olaf Björn werd doodsbleek, toen hjj het zag,
en een krampachtig beven overviel zjjne lede
maten.
„Heilige God!" kreet hjj vol verbazing, //Arvor
Ljung is dood, hjj is door den giftdamp verstikt!
Bedt u allen!// riep hjj daarop met ernst
tot de anderen. „Het zjjn arsenicum-dampen,
welke uit het binnenste der aarde opstjjgen, en
langzaam maar zeker, de gansche mjjn zullen
vergiftigen, zoodat men er geen gebruik meer
van zal kunnen makenl Spoedtn allenweglLaat
de gereedschappen in den steek en redt u!"
De vier bedremmelde mjjnwerkers haastten
zich zoo spoedig mogeljjk de vlucht te nemen.
Toen zjj echter zagen, dat de hoofdman daartoe
minder haast scheen te hebben, wachtten zjj even*
(Wordt vervolgd.)
